Menukaart Gezonde voortgezetonderwijs: Relaties & Seksualiteit Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema s, is het belangrijk om aan de volgende 4 niveaus aandacht te besteden: signalering, gezondheidseducatie, schoolomgeving en schoolbeleid. Deze menukaart laat zien welke mogelijkheden er voor de verschillende niveaus beschikbaar zijn. Ze worden aanbevolen door GGD Groningen. Uw school hoeft niet alle interventies uit te voeren; het gaat er om dat u als schoolteam een keuze maakt. Werkwijze: Bepaal m.b.v. de interventies uit deze menukaart wat de huidige situatie op school is: wat voert u dit schooljaar al uit, waar heeft u interesse in of waar kiest u bewust niet voor? Zijn er andere interventies bij dit thema die u als school al uitvoert en die niet worden beschreven in deze menukaart? Met deze menukaart is in één opslag duidelijk wat u als school al doet op de verschillende niveaus en voor de verschillende doelgroepen en waar kansen liggen voor het werken aan gezondheid op uw school. Neem contact op met de GGD Groningen voor advies. Voor aanvullende informatie over landelijke activiteiten zie: http://www.gezondeschool.nl/voortgezet-onderwijs/interventies/ Contact: Team Gezonde GGD Groningen: gezondheidsbevordering@ggd.groningen.nl Versie: maart 2016 De Gezonde Groningen is een samenwerking tussen:
Niveau Signalering: risicofactoren vroegtijdig herkennen bij individuele leerlingen en hen doorverwijzen naar zorg Interventie Soort Doelgroep Uitvoering Zorgadviesteam (ZAT) De school werkt samen met diverse zorgverleners in een ZAT om signalen die kunnen wijzen op de behoefte aan extra zorg voor een leerling goed te beoordelen en de leerlingen door te verwijzen. Adviesteam Uitvoering in samenwerking met o.a. de leerplichtambtenaar, bureau Jeugdzorg, maatschappelijk werk, Centrum voor Jeugd en Gezin, Jeugdgezondheidszorg GGD Groningen en politie. Signaleren en doorverwijzen De school is alert op leerlingen met problemen op het gebied van relaties en seksualiteit en verwijst de leerlingen en/of de ouders door.www.sense.info Identiteit en Zorg Training voor het signaleren van LHBT-problematiek (Lesbisch, Homo, Biseksueel en Transgender), ondersteuning en verwijzing. www.cocgroningen.nl Herkennen en handelen Herkennen en handelen personeel Vertrouwenspersonen leerlingbegeleiders en het ZAT Ondersteuning door Sense COC Groningen (op maat) Vertrouwenspersoon weten bij wie ze op school terecht kunnen voor hulp bij persoonlijke problemen. Individuele begeleiding De Gezonde Groningen is een samenwerking tussen:
Meldcode heeft de vijf stappen beschreven die gezet moeten worden bij vermoedens van geweld. www.groningermeldcode.nl Herkennen en handelen Jongerenspreekuur MEE Groningen - Spreekuur - afspraak alle leerjaren, alle niveaus, maar met name speciaal onderwijs CSM en/of MEE Groningen www.consultatieseksueelmisbruik.n l De Gezonde Groningen is een samenwerking tussen:
Niveau Gezondheidseducatie: (klassikaal) informatie en voorlichting aanbieden Interventie Soort Doelgroep Uitvoering Lang Leve de Liefde Lespakket over relaties (wensen en grenzen), veilig en onveilig vrijen (anticonceptie en soa's) en seksuele diversiteit. www.langlevedeliefde.nl Lessen Diverse werkvormen Optie: lesmodule Jij en de Media voor VMBO-t. over seksueel getinte en geïdealiseerde beelden in de media - onderbouw - praktijkonderwijs, vmbo, havo vwo - bovenbouw havo, vwo - mbo Docententraining lespakket door voorlichtingsteam van Sense Informatie: t.mooij@ggddrenthe.nl Gastlessen Seksuele en Relationele vorming Seksuele voorlichting: Anticonceptie en soa Seks en zo: Hoe maak je seks nog leuker? Seks en zo is een les met een positieve insteek over seksualiteit, hoe kom je erachter wat je leuk vind. Carrouselspel: praten over seksualiteit Aan de hand van het carrouselspel wordt een klassikaal gesprek gevoerd over verschillende onderwerpen op het gebied van seksualiteit en weerbaarheid. Loverboys en lovergirls In deze les wordt het onderwerp loverboys en De Gezonde Groningen is een samenwerking tussen: Gastles - alle leerjaren Voorlichtingsteam Sense, t.mooij@ggddrenthe.nl 55 per lesuur
lovergirls aanbod gebracht. Girlstime! en Boystime! In deze lessen wordt per sekse gesproken over relaties, seks, man/vrouw-zijn en grenzen. Zwanger en dan? In deze les wordt het onderwerp zwangerschap met al haar consequenties besproken. Cyberseks Het thema seksualiteit en internet komt in deze les aanbod. Diversiteit In deze les gaat het over seksuele diversiteit, homo, bi, lesbie of transgender. Lovebuzz Deze les in spelvorm is geschikt voor de brugklassers en gaat over het thema weerbaarheid. Wat zou je doen in bepaalde situaties en waarom. www.csgnn.nl/voorlichting Girls Choice grenzen en wensen in intimiteit Spel om meisjes inzicht te geven in hun wensen m.b.t. seksualiteit, intimiteit en relaties. www.rutgerswpf.nl Spel - meisjes - leerjaar 1-4 Voor 5 p/w te leen Centrum voor Seksuele Gezondheid Noord Nederland www.csgnn.nl/voorlichting De Gezonde Groningen is een samenwerking tussen:
Boys R Us: jongens, relaties en seksualiteit Spel om jongens bewust te maken van het belang van veilige, prettige en gelijkwaardige seksuele en relationele contacten. www.rutgerswpf.nl Spel - jongens - leerjaar 1-4 Voor 5 p/w te leen Centrum voor Seksuele Gezondheid Noord Nederland www.csgnn.nl/voorlichting Toolkit Relaties & Seksualiteit Kant-en-klaar lesmateriaal over lichamelijke ontwikkeling en gevoelens, met onder andere Relaties & Seksualiteit, Liefdesplein, Veilig vrijen, Seks is a game, Internet Soa, Lang leve de Liefde, Lessen over Loverboys en Begrijp me goed, boeken en spelmateriaal www.csgnn.nl/voorlichting Lessen Demonstratie- Materiaal Spellen - alle leerjaren Voor 7,50 p/w te leen (borg 30 euro), Centrum voor Seksuele Gezondheid Noord Nederland www.csgnn.nl/voorlichting De Gezonde Groningen is een samenwerking tussen:
Lespakket JONGENS Het lespakket JONGENS is ontwikkeld om grensoverschrijdend seksueel gedrag bij jongens te voorkomen. Het lespakket JONGENS bestaat uit 5 lessen. Elke les begint met een film waarin jongens (leeftijd van 14-18 jaar) vertellen over thema s als seks, man zijn, meisjes,liefde en grenzen Vrienden en vrijers Spelmethode die het makkelijker maakt om te praten over het lichaam, vriendschap, partners, seksualiteit en weerbaarheid. www.vriendenenvrijers.nl Lespakket Spel - 14-16 jaar - vmbo - met verstandelijke beperking - VSO leerjaar 2 Te koop via: www.centrum1622.nl Voor 5 p/w te leen, Centrum voor Seksuele Gezondheid Noord Nederland www.csgnn.nl Voorlichting COC Groningen Een voorlichter (homo/hetero/lesbienne/biseksueel) praat en discussieert met de leerlingen over holebi s. www.cocgroningen.nl Begrijp me goed Dvd over misverstanden tussen jongens en meisjes bij versieren en flirten, daten, verkering willen én uitmaken. www.rutgerswpf.nl De Gezonde Groningen is een samenwerking tussen: Gastles Dvd - alle leerjaren - leerjaar 2-6 lesmateriaal te koop: www.edubooks.nl COC Groningen (op maat) www.cocgroningen.nl Voor 5 p/w te leen, Centrum voor Seksuele Gezondheid Noord Nederland www.csgnn.nl
Let s talk Dvd over verschillende aspecten van seksualiteit en relaties, rolopvattingen en weerbaarheid www.rutgerswpf.nl Just Like U Documentaire met levensechte verhalen van Surinaamse, Antilliaanse en Afrikaanse jongeren over keuzes in seks, liefde en relaties. www.rutgerswpf.nl Dvd Dvd - alle leerjaren - leerjaar 2-6 - Surinaamse, Antilliaanse en Afrikaanse afkomst Voor 5 p/w te leen, Centrum voor Seksuele Gezondheid Noord Nederland www.csgnn.nl Voor 5 p/w te leen, Centrum voor Seksuele Gezondheid Noord Nederland www.csgnn.nl Toolkit Relaties & Seksualiteit Kant-en-klaar lesmateriaal over relaties en seksualiteit, met onder andere Lang leve de liefde, Je lijf, je lief, Stay in love, Vrienden en vrijers, DVD s, pubergidsen en spellen. www.csgnn.nl/voorlichting Sense bus Een project over liefde, weerbaarheid, en relaties dat rondtoert door de provincie Groningen. Lessen Demonstratie- Materiaal Spellen Interactief spelprogramma in een bus - alle leerjaren - alle leerjaren Voor 5 p/w te leen, Centrum voor Seksuele Gezondheid Noord Nederland www.csgnn.nl GGD Meer informatie; t.mooij@ggddrenthe.nl De Gezonde Groningen is een samenwerking tussen:
Ik ben van mij (WE CAN Young) Een campagne met een duidelijk doel: dat jongeren respectvol met elkaar omgaan en zich bewust zijn van de eigen grenzen en wensen als het gaat om seks en relaties. Les - vmbo, havo en vwo - alle leerjaren GGD t.mooij@ggddrenthe.nl Respect: 2get= 2give Les over respect, homoseksualiteit, identiteit en discriminatie. www.edudivers.nl Homo in de klas Lessen over christelijke homo's en lesbiennes. Les Lessen Film Gastles - vmbo - multiculturele klas - vmbo, havo en vwo - protestants-christelijk Kosteloos lesmateriaal te downloaden van: www.edudivers.nl www.homoindeklas.nl www.contratio.nl Grenzen en Wensen Training rondom vriendschap, verkering en seksualiteit. leren hun eigen grenzen aan te geven en die van een ander te respecteren. Ze leren op een prettige manier (seksuele) relaties aan te gaan en te onderhouden. De training wordt, meestal, sekse-specifiek gegeven. Workshop en/of korte training klas 1 tot en met 6 vo, so en zmlk Wijs Weerbaar www.wijsweerbaar.nl Afhankelijk van het aantal bijeenkomsten. Workshop aan een jongens- of meisjesgroep van 2 uur 140,00 De Gezonde Groningen is een samenwerking tussen:
Grenzen en Wensen op maat. Deze training kan gegeven worden naar aanleiding van een incident waarin sprake is van seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen jongeren of naar aanleiding van een zedenzaak in buurt, school of dorp. Het gebeuren wordt in een breder perspectief geplaatst en er wordt aandacht besteed aan wanneer seksueel gedrag grensoverschrijdend is en wanneer seksueel gedrag gezond en respectvol is. De training draagt bij aan ( herstel van) een positieve kijk op seksualiteit en kan sekse-specifiek gegeven worden. Workshop en/of korte training klas 1 tot en met 6 vo, so en zmlk Wijs Weerbaar www.wijsweerbaar.nl Het programma is helemaal op maat. Offerte na intake-gesprek. Girls Talk plus Girls Talk plus is een programma voor meiden met een licht verstandelijke beperking ter voorkoming van grensoverschrijdend gedrag en onbedoelde zwangerschap. Elke bijeenkomst kent zijn eigen thema s zoals o.a. leuke jongens en versieren, fysieke weerbaarheid en verstandig op internet, voorkomen en omgaan met vervelende ervaringen. 8 bijeenkomsten plus 1 ouderavond meiden tussen de 13 en 20 jaar, een intake vormt onderdeel van de procedure Offerte na intakegesprek CSM Noord Nederland en/of MEE Groningen www.consultatieseksueelmisbruik.nl Make a Move In Make a Move leren jongens hoe zij in lastige situaties de baas over zichzelf blijven en hoe zij grenzen van anderen leren herkennen en respecteren op het gebied van relaties, vriendschap en seksualiteit. Onderwerpen die aan bod komen zijn: - hoe het nu echt zit met meisjes (en seks) 8 bijeenkomsten plus 1 ouderavond jongens tussen de 13 en 20 jaar, een intake vormt onderdeel van de procedure Offerte na intakegesprek CSM Noord Nederland en/of MEE Groningen www.consultatieseksueelmisbruik.nl De Gezonde Groningen is een samenwerking tussen:
- hoe ze een meisje kunnen laten zien wat ze waard zijn - hoe ze cool blijven in (over)verhitte situaties en zich niet laten meeslepen. Make a Move plus in ontwikkeling voor met name de LVB jongeren; MEE Groningen zal dit programma ook t.z.t. gaan aanbieden!!! Methodiek van het Vlaggensyteem Kinderen en jongeren maken kennis met de methodiek van het Vlaggensysteem Doel is het verkennen van gedachten en gevoelens bij seksuele situatie van kinderen en jongeren, zich inleven in de ander, kunnen praten over eigen beleving en gevoelens en nadenken over het wel of niet willen meemaken van situaties. van 1 bijeenkomst tot maximaal 3 bijeenkomsten kinderen of jongeren voor alle leerniveaus kinderen of jongeren voor alle leerniveaus met seksuele grensoverschrijdende ervaringen Offerte na intakegesprek CSM Noord Nederland en/of MEE Groningen www.consultatieseksueelmisbruik.nl Training Sociale Vaardigheden De training richt zich op het vergroten sociale en relationele vaardigheden met als doel toename van zelfvertrouwen en zelfredzaamheid. Training Weerbaarheid Rots & Water De training richt zich op het vergroten van weerbaarheid en zelfvertrouwen. Er wordt gewerkt aan grenzen te voelen en Training van minimaal 8 en maximaal 12 bijeenkomsten voor een groep van minimaal 6 en maximaal 10 kinderen Training van 10 bijeenkomsten inclusief ouder- kind les Kinderen in de leeftijd van 8-10 jaar, met of zonder beperking Kinderen in de leeftijd van 10-13 jaar, met of zonder beperking (jong) volwassenen vanaf 18 jaar, met of zonder beperking Kinderen in de leeftijd van 6-12 jaar, met of zonder beperking Offerte na intakegesprek door medewerkers van MEE Groningen Offerte na intakegesprek door medewerkers van MEE Groningen De Gezonde Groningen is een samenwerking tussen:
aan te geven, het versterken van zelfvertrouwen en eigen kracht, opkomen voor jezelf en ter voorkoming van pestgedrag. Brussencursus over het omgaan met de beperking van een broer of zus in het gezin De kinderen krijgen informatie over de beperkingen en worden uitgenodigd hun ervaringen te delen met andere brusjes. Er komen verschillende thema s aan de orde omgaan met gevoelens, opkomen voor jezelf, jij en jouw gezin, wie is er belangrijk voor jou. Het Voorspel is een project gebaseerd op peer-education, de voorlichting wordt door studenten gegeven. Zij staan qua leeftijd vaak dichter bij de leerlingen, wat bijdraagt aan een open sfeer in de klas. Informatie wordt afgewisseld met interactieve spellen waardoor discussies op gang kunnen komen. Onderwerpen die aan bod komen zijn o.a. verliefdheid, verschillen tussen jongens en meisjes, homoseksualiteit, seksueel overdraagbare aandoeningen en anticonceptie. Cursus van 7 bijeenkomsten en 2 ouderavonden Jongeren 12-16 jaar, met of zonder beperking Voor normaal begaafde broers en zusjes van kinderen met autisme, ADHD of een verstandelijke beperking. De brusjes zijn tussen 8 jaar en 13 jaar oud en zitten op basisonderwijs. Offerte na intakegesprek door medewerkers van MEE Groningen Gastles (2 uren) 2 e klas (13-15 jaar) SCORA-Groningen Naam voorlichter: Juliette de Maar Adres: Antonius Deusinglaan 1; kamer S. 24 Emailadres: scora.groningen@ifmsa.nl De Gezonde Groningen is een samenwerking tussen:
Niveau omgeving: gezonde fysieke en sociale omgeving Interventie Soort Doelgroep Uitvoering Schriftelijke informatie aan ouders De school verstrekt aan ouders schriftelijke informatie over (de activiteiten m.b.t.) relaties en seksualiteit, via bv. brochures, website, nieuwsbrief, schoolgids. Informatie Ouders MR OR Ondersteuning door Centrum voor Seksuele Gezondheid Noord Nederland www.csgnn.nl Mondelinge informatie aan ouders De school voorziet ouders van mondelinge informatie over (de activiteiten m.b.t.) relaties en seksualiteit, door de inzet van een gastspreker op een ouderavond of in een mentorgesprek. Ouderbijeenkomst Actieve ouderbijeenkomst over hoe je de weerbaarheid van je zoon/dochter kunt vergroten op het gebied van relaties en seksualiteit. Informatie Ouderbijeenkomst Ouders OR Ouders van jongeren in het vo, so en zmlk Ouderavond op school: Wijs Weerbaar www.wijsweerbaar.nl 140,00 exclusief BTW De methodiek van het Vlaggensysteem De methodiek van het Vlaggensysteem leert professionals wat seksueel gezond gedrag is en wat seksueel grensoverschrijdend gedrag is. Alsook welke pedagogische interventie hierbij passend is. De training besteedt aandacht aan de gezonde seksuele ontwikkeling, herkennen en erkennen van eigen normen en waarden als ook aan eigen weerstanden. Seksualiteit en seksueel gedrag; kennismaking met de methodiek van het Vlaggensysteem De methodiek van het Vlaggensysteem leert ouders wat De Gezonde Groningen is een samenwerking tussen: training van 1 dag Docenten Offerte na intakegesprek CSM Noord Nederland en/of MEE Groningen www.consultatieseksueelmisbruik.nl ouderavond Ouders alle leerjaren, alle niveaus Offerte na intakegesprek, CSM Noord Nederland en/of MEE
seksueel gezond gedrag is en wat seksueel grensoverschrijdend gedrag is. Alsook welke pedagogische interventie hierbij passend is. Opgroeien met liefde; handleiding voor het begeleiden van ouders bij de seksuele opvoeding Van 1 bijeenkomst met specifieke thema s tot groepscursus van max. 3 bijeenkomsten ouders alle leerjaren, alle niveaus Groningen www.consultatieseksueelmisbruik.nl Offerte na intakegesprek, CSM Noord Nederland en/of MEE Groningen www.meegoningen.nl www.consultatieseksueelmisbruik.nl Ouderavond relaties en seksualiteit 1. Relationele en seksuele vorming 2. Seksuele opvoeding ouderavond ouders basisonderwijs Offerte na intakegesprek, CSM Noord Nederland en/of MEE Groningen www.consultatieseksueelmisbruik.nl Ouderavond met specifieke thema s zoals grooming, sexting Ouderavond Ouders alle leerjaren en alle niveaus Offerte na intakegesprek, CSM Noord Nederland en/of MEE Groningen www.consultatieseksueelmisbruik.nl De Gezonde Groningen is een samenwerking tussen:
Niveau beleid: afspraken, regels en protocollen en de handhaving daarvan Interventie Soort Doelgroep Uitvoering Gedragsregels De school stelt regels over omgaan met elkaar (leerlingen onderling, leerling en docent), legt die regels vast, handhaaft die regels en communiceert hierover. SGNN biedt een workshop visie en beleid, waarin schoolteams met elkaar kijken naar hun visie op seksualiteit. Na afloop heeft de school een eigen visiedocument, waarin richtlijnen en afspraken staan vastgelegd. Afspraak Regels personeel Ondersteuning door Centrum voor Seksuele Gezondheid Noord Nederland (op maat, workshop en visiedocument) www.csgnn.nl/voorlichting Relaties en Seksualiteit in schoolplan Alle activiteiten op het gebied van relaties en seksualiteit zijn vastgelegd in het schoolplan. Beleid Directie Ondersteuning door Centrum voor Seksuele Gezondheid Noord Nederland www.csgnn.nl/voorlichting Gay-Straight Alliance De school maakt homoseksualiteit zichtbaar en bespreekbaar met Gay-Straight alliances: een groep leerlingen en docenten die vinden dat de school veilig moet zijn, ongeacht of je homo, hetero, lesbo, bi of in dubio bent. www.gaystraightalliance.nl Afspraken Regels Beleid personeel (visiedocument) De Gezonde Groningen is een samenwerking tussen:
Overige activiteiten: op welke andere manieren besteedt u als school aandacht aan Relaties & Seksualiteit? Interventie Soort Doelgroep Uitvoering Vignet Gezonde : Themacertificaat Relaties & seksualiteit Interventie Soort Doelgroep Uitvoering Vignet Gezonde Themacertificaat Relaties & Seksualiteit De school behaalt het deelcertificaat als wordt voldaan aan de landelijke norm voor de wijze waarop scholen aandacht besteden aan relaties & seksualiteit. Certificaat Directie Ouders http://www.gezondeschool.nl/voortgezet-onderwijs/vignetgezonde-school/themacertificaten-vignet/themacertificaatrelaties-en-seksualiteit/ Ondersteuning GGD Groningen Afd. Beleid & Advies Publieke Gezondheid En Sense/GB? De Gezonde Groningen is een samenwerking tussen: