SPECIAALCLUB KLEURKANARIES vzw SKKL KBOF - LIMBURG Infoblad Nr 1 maart 2016 - jaargang 27
2
Clubnieuws Het Lidgeld SKKL: 12 per jaar - Infoblad inbegrepen SKKL + KBOF : 32 per jaar + maandblad Witte spreeuw Buitenland SKKL: 15 per jaar - Infoblad inbegrepen SKKL + KBOF : 41 per jaar Infoblad inbegrepen + maandblad Witte spreeuw U kan Uw lidgeld storten op onze bankrekening BE97-735-0002195-49 BIC: KREDBEBB t.n.v. "vzw SKK - KBOF - Limburg, Leeuwerikstraat 7, 3680 MAASEIK, met vermelding "Lidgeld 2016 SKK KBOF-Limburg". De Redactie Hoewel de redactie er naar streeft artikels op te nemen waar ze achter kan staan, blijft elke opsteller verantwoordelijk voor zijn publicatie. Het zonder schriftelijk toestemming overnemen van artikels of gedeelten ervan, is verboden. Voor reacties, vragen, artikels,... kan men steeds terecht bij: Patrick LAMBRIGHS, Grote Baan 191, 3511 KURINGEN en Jean Dirkx, Leeuwerikstraat 7, 3680 Maaseik. Agenda voor 2016 20 maart 2016: Voordracht door dierenarts Peter Coutteel (mogelijkheid bestellen entstof) 2 april 2016: Clubfeest, aanvang 19.30 u. 19 juni 2016: Voordracht 18 september 2016: Bespreking meegebrachte vogels 15-16 oktober 2016: TENTOONSTELLING te RAPERTINGEN Bestuursvergaderingen 2016: 21/2-15/5-14/8-02/10-13/11 Onze volgende leden vergadering Speciaalklub kleurkanaries gaat door op zondag 20 maart 2016 in het "Ontmoetingscentrum St Ludovicus", Luikersteenweg 395, Rapertingen - Hasselt ongeveer 100 m van de afrit autostrade Antwerpen - Luik afrit 29 Hasselt oost (--> Tongeren Aanvang 9.30 uur - einde tegen het middag uur. Dokter Peter Coutteel zal op deze samenkomst een lezing geven aan de hand van een powerpoint presentatie. Het onderwerp van de presentatie zal zich vooral richten op een doelgerichte kweekvoorbereiding die rekening houdt met: De vele facetten van licht in de kweekruimte, Selectie gezonde vogels, Hygiene in de kweekruimte, Zin en onzin van allerlei supplementen, Gezondheidscontrole bij de dierenarts, Voornaamste ziekten en hun behandeling Iedereen van harte welkom ook niet leden. Producten kunnen besteld worden wel even op voorhand doorgeven via mail dirkx.j@skynet.be Bezoek onze website www.skklimburg.be Je vindt er veel informatie 3
Beste leden Het bestuur van de vzw Speciaalclub Kleurkanaries Limburg heeft het genoegen u uit te nodigen op hun jaarlijkse feestavond die doorgaat op Zaterdag 2 april 2016 in "Ontmoetingscentrum Sint Ludvicus", Luikersteenweg 395, Rapertingen - Hasselt Menu: Aperitief met schuimwijn en fruitsapzalmcocktail Asperge roomsoep Videe Varkenshaasje met peper roomsaus Visrolletje met vissaus Duc van groenten en kroketten Chocomousse Koffie of Thee Water, wijn, bieren en frisdranken de ganse avond in de prijs inbegrepen. Dit alles voor de prijs van 30 per persoon Receptie van 18 tot 19 uur. Feestmaal om 19 uur stipt! Gelieve in te schrijven en betalen voor 27 maart 2016 bij Jean Dirkx, tel. 0497-816545 Email: dirkx.j@skynet.be Betalen op rekening SKKL BE97 7350 0021 9549 voor 27 maart 2016 Deze leden behaalde een titel op de COM Porto 2016 een dikke proficiat aan hen. Goud Zilver Brons Geebelen Jaak 1 3 1 Tyhuis Antoon 2 1 Van der Heyden Rien 1 Houbrigts Eduard 1 Opgepast met zomertijd! Denk eraan dat de zomertijd op 26 maart ingaat! Wij zullen dan de klok één uur vooruit moeten zetten. Een gouden raad laat je schakelklok die de lichtinstallatie regelt in je vogelverblijf op de oude tijd staan en verzet ze niet. Zet je de klok één uur vooruit dan ga je de vogels uit hun ritme halen met alle nare gevolgen van dien RUI,STOPPEN MET BROEDEN,.. Laat de klok zoals ze is! Dit om problemen te vermijden! Vergeet uw lidgeld voor 2016 niet te betalen! Doe het zo vlug mogelijk!. Maak reclame voor onze vereniging bij je vrienden! Spijtig moeten we onze Nederlandse vrienden 15 Euro vragen omwille van de hoge verzendingskosten. Stort uw lidgeld, 12.00 euro (Ned. 15.00 euro) met Infoblad,op onze rekening IBAN BE97-735-0002195-49 BIC: KREDBEBB t.n.v. vzw SKK-Limburg, Leeuwerikstraat 7, 3680 MAASEIK 5
6
Verering bij kleurkanaries Deel 1 Belangrijke begrippen Er zijn bij de kleurkanaries kennen wij twee soorten vererving : 1. Geslachtsgebonden vererving. De kleurbepalende eigenschappen liggen op de genen van het geslachtschromosoom. 2. Onafhankelijke vererving of autosomale vererving. De kleurbepalende eigenschappen liggen op de genen van de lichaamschromosomen. De liefhebber moet nu weten welke factoren van die bepaalde vogel op de geslachtschromosomen liggen en welke op de lichaamschromosomen. Een factor kan :1. dominant zijn d.w.z. ze is overheersend (dominant) ten opzichte van een andere. 2. recessief zijn d.w.z. ze is verborgen, ze is niet zichtbaar. De dominante factor overheerst. NB. Sommige factoren kunnen ook slechts gedeeltelijk dominant zijn. Bv. de intensieffactor, de geelfactor,... Andere begrippen : Chromosoom : deel van een cel, draadvormige lichaampjes waarop de genen, de dragers van de erfelijke eigenschappen, liggen. Gen : een onderdeel van een chromosoom, de cel is de drager van erfelijke eigenschappen. Fenotype : de uiterlijke verschijningsvorm van de vogel, het totaal van de uiterlijke kenmerken. Gekoppelde factoren : factoren die op hetzelfde chromosoom liggen. Gameet : mannelijke zaadcel of vrouwelijke eicel, bevat het halve aantal chromosomen. Genotype : het erfelijke materiaal van de vogel, zowel de uiterlijke als de verborgen kenmerken. Bij een fokzuivere vogel is het genotwpe en het fenotwpe gelijk. Heterozygoot : meer verervend dan wat de vogel uiterlijk laat zien (ook wel split geheten). Homozygoot : de erfelijke factoren van ouders en jongen zijn dezelfde (fokzuiver voor bepaalde kenmerken). Lethaal : betekent dodelijk. Deze benaming wordt gebruikt indien een factor een dodelijke werking heeft op de kiem, de kiem kan niet tot ontwikkeling komen. Ongemuteerde factor : hier wordt de oorspronkelijke factor, de wildfactor bedoeld. Wildkleur : de oorspronkelijke kleur van de vogel (voordat er een mutatie optrad). Zygoot : is de kiemcel of de samengesmolten mannelijke en vrouwelijke gameten. Overzicht van de factoren bij de kleurkanaries Mutant Verervingsvorm Karakter Zwart geslachtsgebonden recessief Agaat geslachtsgebonden recessief 7
Bruin geslachtsgebonden recessief Isabel geslachtsgebonden recessief Pastel geslachtsgebonden recessief Satinet geslachtsgebonden recessief Ivoor geslachtsgebonden recessief EnzWmefactor onafhankelijk onvolledig dominant Intensieffactor onafhankelijk onvolledig dominant Geelfactor onafhankelijk onvolledig dominant Roodfactor onafhankelijk onvolledig dominant Witfactor onafhankelijk onvolledig dominant Mozaïekfactor onafhankelijk onvolledig dominant Dominant witfactor onafhankelijk dominant Recessief witfactor onafhankelijk recessief Opaal onafhankelijk recessief Phaeo onafhankelijk recessief Topaas onafhankelijk recessief Eumo onafhankelijk recessief Onyx onafhankelijk recessief Kobalt onafhankelijk recessief Om te onthouden : In het verleden werden de chromosonen bij vogels aangeduid met X en Y, deze zijn echter van toepassing voor de mens en zoogdieren. daarom werd besloten in de toekomst voor pluimvee waaronder onze kanaries behoren de chromosomen aan te duiden met Z en W in dit artikel zijn deze dan ook gebruikt. 1. Bij geslachtsgebonden vererving : - bezitten de mannen twee Z-chromosomen, de pop één Z-chromosoom. De andere is ledig (W) - kan je dikwijls, met een goede kennis van de erfelijkheid, in de nest al bepalen welke de mannen en de poppen zullen worden. - zullen de poppen nooit iets anders kunnen vererven dan haar eigen kleur, maar de mannen kunnen meerdere geslachtsgebonden factoren vererven. - zullen de mannen de kleur geven aan de dochters. 2. Bij de onafhankelijke vererving : a. Met recessief karakter - moeten zowel man als pop die factor bezitten (zichtbaar of verborgen), anders kan men die kleur niet zichtbaar terugvinden bij de jongen. - kunnen zowel mannen als poppen die bepaalde kleur vererven. - kan men de verervingsvorm omdraaien (vb. phaeo Z klassiek of klassiek Z phaeo). De uitkomst geeft hetzelfde resultaat. b. Met dominant karakter - zal de factor tot uiting komen als die aanwezig is. - zijn er geen split of verervende vogels. De factor is aanwezig en komt tot uiting. Split duiden we aan met een schuine streep (/) : vb zwart/agaat = zwarte kanarie split voor agaat. Steeds zullen we de dominante factor voorop zetten. De geslachtsgebonden vererving. 1. De klassieke kleuren. We zagen eerder dat bij geslachtsgebonden vererving : - dat poppen nooit split kunnen zijn, - dat de vader de kleur van de dochters bepaalt, - dat de kleur van de zonen bepaald wordt door de meest dominante kleur van beide ouders, - dat mannen split kunnen zijn voor meerdere geslachtsgebonden faktoren, - dat een man die én bruin én agaat én isabel vererft een passe-partout (PP)-man wordt genoemd, - dat de wildkleur dominant is over bruin, agaat en isabel, - dat bruin en agaat dominant zijn over isabel, - dat bruin niet dominant is over agaat of omgekeerd; een agaat is nooit split voor bruin en bruin is nooit split voor agaat. 8
De dominerende faktor schrijven we steeds bovenaan. / betekent : split voor, vererft De klassieke kleuren zijn samengesteld uit zwart en bruin pigment. Zwart pigment is z+ voor de wildvorm, z voor de gemuteerde vorm. Bruin pigment is rb+ voor de wildvorm, rb voor de gemuteerde vorm. Zo korten we de kleuren dan af : Zwart = z+ rb+ (ongemuteerd zwart en bruin) Agaat = z+ rb (ongemuteerd zwart en gemuteerd bruin) Bruin = z rb+ (gemuteerd zwart en ongemuteerd bruin) Isabel = z rb (gemuteerd zwart en bruin) 1. Zwart x agaat : 1) Z z+ rb+ 3) Z z+ rb 2) Z z+ rb+ 4) W 1. Z z+ rb+ 3. Z z+ rb 2. Z z+ rb+ 4. W Bij paring kunnen volgende jongen te voorschijn komen: 1 + 3 2 + 3 1 + 4 2 + 4 Z z+ rb+ Z z+ rb+ Z z+ rb+ Z z+ rb+ Z z+ rb Z z+ rb W W 50 % zwarte mannen / agaat 50 % zwarte poppen 2. Agaat x zwart : 1) Z z+ rb 3) Z z+ rb+ 2) Z z+ rb 4) W 1. Z z+ rb 3. Z z+ rb+ 2. Z z+ rb 4. W Bij paring kunnen volgende jongen te voorschijn komen: 3 + 1 3 + 2 1 + 4 2 + 4 Z z+ rb+ Z z+ rb+ Z z+ rb Z z+ rb Z z+ rb Z z+ rb W W 50 % zwarte mannen / agaat 50 % agaat poppen 3. Zwart/agaat x zwart 1) Z z+ rb+ 3) Z z+ rb+ 2) Z z+ rb 4) W 1. Z z+ rb+ 3. Z z+ rb+ 2. Z z+ rb 4. W Bij paring kunnen volgende jongen te voorschijn komen: 1 + 3 3 + 2 1 + 4 2 + 4 Z z+ rb+ Z z+ rb+ Z z+ rb+ Z z+ rb Z z+ rb+ Z z+ rb W W zwarte man zwart / agaat man zwarte pop agaat pop Welke van de mannen is fokzuiver en welk van de mannen is split agaat??? 4. Zwart/agaat x agaat 1) Z z+ rb+ 3) Z z+ rb 2) Z z+ rb 4) W 1. Z z+ rb+ 3. Z z+ rb 2. Z z+ rb 4. W Bij paring kunnen volgende jongen te voorschijn komen: 1 + 3 2 + 3 1 + 4 2 + 4 Z z+ rb+ Z z+ rb Z z+ rb+ Z z+ rb Z z+ rb Z z+ rb W W zwarte man / agaat agaat man zwarte pop agaat pop 9
10
5. Zwart x bruin : 1) Z z+ rb+ 3) Z z rb+ 2) Z z+ rb+ 4) W 1. Z z+ rb+ 3. Z z rb+ 2. Z z+ rb+ 4. W Bij paring kunnen volgende jongen te voorschijn komen: 1 + 3 2 + 3 1 + 4 2 + 4 Z z+ rb+ Z z+ rb+ Z z+ rb+ Z z+ rb+ Z z rb+ Z z rb+ W W 50 % zwarte mannen / bruin 50 % zwarte poppen 6. Bruin x zwart : 1) Z z rb+ 3) Z z+ rb+ 2) Z z rb+ 4) W 1. Z z rb+ 3. Z z+ rb+ 2. Z z rb+ 4. W Bij paring kunnen volgende jongen te voorschijn komen: 3 + 1 3 + 2 1 + 4 2 + 4 Z z+ rb+ Z z+ rb+ Z z rb+ Z z rb+ Z z rb+ Z z rb+ W W 50 % zwarte mannen / bruin 50 % bruin poppen 7. Zwart/bruin x zwart 1) Z z+ rb+ 3) Z z+ rb+ 2) Z z rb+ 4) W 1. Z z+ rb+ 3. Z z+ rb+ 2. Z z rb+ 4. W Bij paring kunnen volgende jongen te voorschijn komen: 1 + 3 3 + 2 1 + 4 2 + 4 Z z+ rb+ Z z+ rb+ Z z+ rb+ Z z rb+ Z z+ rb+ Z z rb+ W W zwarte man zwart / bruin man zwarte pop bruin pop Welke van deze mannen is fokzuiver en welk van de mannen is split voor bruin??? 8. Zwart/bruin x bruin 1) Z z+ rb+ 3) Z z rb+ 2) Z z rb+ 4) W 1. Z z+ rb+ 3. Z z rb+ 2. Z z rb+ 4. W Bij paring kunnen volgende jongen te voorschijn komen: 1 + 3 2 + 3 1 + 4 2 + 4 Z z+ rb+ Z z rb+ Z z+ rb+ Z z rb+ Z z rb+ Z z rb+ W W zwarte man / bruin bruin man zwarte pop bruin pop 9. Agaat x bruin Zie verder. 10. Bruin x agaat Zie verder. De jonge mannen die uit de paring agaat Z bruin of bruin Z agaat komen, noemen we passe-partout mannen. Ook uit de combinatie zwart Z isabel of omgekeerd, zullen passe-partout mannen tevoorschijn komen. Waarom noemen we ze zo? Omdat ze zowel zwarte, als agaat, als bruine, als... isabel jongen kunnen voortbrengen. Hoe kan dat nu? Als we de jonge gefokte mannen gaan bekijken zien we dat bij beide z+ en rb+ voorkomen, maar eveneens z en rb. 11
12
Nu bestaat er de mogelijkheid dat deze chromosomen breken. Normaal groeien de gebroken stukken terug aan elkaar, ze trekken elkaar aan. Dan zal rb+ teruggroeien aan z, en rb terug aan z+. Maar soms kan het gebeuren dat ze op de verkeerde plaats aan elkaar groeien. Dan bekomen we crossingover. We zien dat de z+ bij de rb+ komt, maar ook dat z bij rb komt. z+ met rb+ betekent dat dat er zwart ontstaat. Zo kan z ook bij rb+ komen en dan ontstaat er bruin, komt z+ bij rb dan ontstaat er agaat. Maar komt de z bij rb dan bekomen we de isabel. Samengevat kunnen we zeggen dat de volgende vier combinaties mogelijk zijn : z+ rb+ (= zwart) z+ rb (= agaat) z rb+ (= bruin) z rb (= isabel) De mannen die geboren worden uit de paringen agaat Z bruin, bruin Z agaat, zwart Z isabel, isabel Z zwart, noemen we passe-partout mannen en zullen zwart (geel, Wit of Rood) zijn, omdat + aangeeft dat ze dominant zijn boven de andere kleuren : agaat, bruin en isabel. Een passe-partout man stellen we als volgt voor : Z z+ rb+. Z z rb+ z+ rb z rb Uit paringen met een passe-partout man komt een mengelmoes van kleuren die niet op voorhand te voorspellen zijn. Dit kan natuurlijk niet de bedoeling zijn van een ernstig kweker. De nakomelingen, die alle kleuren kunnen krijgen, zullen voor de verdere kweek en zeker ook voor de tentoonstellingen waardeloos zijn. Toch is het wel interessant om deze paringen te kennen en om te begrijpen hoe uit een achteloos gekochte geele, Wit of bronzen man allerlei kleuren kunnen ontstaan. Welke paringen geven een passe-partout man? Man Pop Jonge mannen Jonge poppen bruin x agaat PP-mannen bruin agaat x bruin PP-mannen agaat zwart / bruin x agaat PP en zwart / agaat zwart en bruin zwart / agaat x bruin PP en zwart / bruin zwart en agaat zwart x isabel PP-mannen zwart isabel x zwart PP-mannen isabel zwart / bruin x isabel PP en bruin / isabel zwart en bruin zwart / agaat x isabel PP en agaat / isabel zwart en agaat zwart / isabel x isabel PP en isabel zwart en isabel 13
9. Agaat x bruin 1) Z z+ rb 3) Z z rb+ 2) Z z+ rb 4) W 1. Z z+ rb 3. Z z rb+ 2. Z z+ rb 4. W Bij paring en na crossing-over kunnen volgende jongen te voorschijn komen: 1 + 3 2 + 3 1 + 4 2 + 4 Z z+ rb+. Z z rb+ Z z rb+ Z z rb+ z+ rb z rb W W PP - mannen agaat pop agaat pop 10. Bruin x agaat 1) Z z rb+ 3) Z z+ rb 2) Z z rb+ 4) W 1. Z z rb 3. Z z+ rb 2. Z z rb 4. W Bij paring en na crossing-over kunnen volgende jongen te voorschijn komen: 1 + 3 2 + 3 1 + 4 2 + 4 Z z+ rb+. Z z+ rb Z z+ rb Z z rb+ z+ rb z rb W W PP - mannen bruine pop bruine pop Alle andere kleurslagen komen in de volgende uitgave van onze info aan bod. Wordt vervolgd 14
15
Retouradres: SKK Limburg Jean Dirkx Leeuwerikstraat 7 3680 Maaseik Driemaandelijks tijdschrift P004400 Afgiftekantoor 3680 MAASEIK Verantw. uitgever: J. Dirkx, Leeuwerikstraat 7-3680 Maaseik. Brochure gemaakt met EDITOO, www.editoo.be - E-mail: info@editoo.be - Tel.: 053 63 03 86.