Gemeente Den Haag Retouradres: Postbus 12 600, 2500 DJ Den Haag de gemeenteraad Uw brief van Uw kenmerk Ons kenmerk rm-2008.121 - BOW/2007.1234 RIS 155475 Doorkiesnummer 070-353 5000 E-mailadres Aantal bijlagen Onderwerp Maatschappelijke stages in voortgezet onderwijs inclusief afdoening motie Pastoor Datum 3 juni 2008 Met deze brief informeren wij u over de voorbereidingen die worden getroffen voor de invoering van de maatschappelijke stage voor leerlingen in het voortgezet onderwijs. Hierbij komt tevens aan de orde de afdoening van de door uw Raad aanvaarde motie Pastoor van 1 november 2007 (RIS 150009) inzake de stagebank maatschappelijke stages. 1. Maatschappelijke stage voor leerlingen in voortgezet onderwijs Volgens de kabinetsplannen is met ingang van augustus 2011 de maatschappelijke stage voor leerlingen in vmbo, havo en vwo verplicht. Voor het praktijkonderwijs en het speciaal onderwijs is de maatschappelijke stage optioneel. Voor scholen als de Deutsche Schüle en de British School is dit nog niet helder. De maatschappelijke stage omvat minimaal 72 uur, is onderdeel van het curriculum en telt mee binnen de 1040-uur norm. De wijze waarop de stage wordt vervuld is aan de school en de leerlingen. De aanpak kan gevarieerd zijn: individuele stages, groepsstages, twee weken achter elkaar, spreiding door het jaar heen, spreiding door de leerjaren heen. De stage is onbetaald, al mag er wel een beloning tegenover staan. In de optiek van het rijk vindt de stage plaats bij non-profitorganisaties, sportverenigingen en vrijwilligerswerk. Inzet van het commerciële bedrijfsleven zal zich beperken tot deelname aan maatschappelijke activiteiten van bedrijven in het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Inlichtingen bij Postadres: Postbus 12 600, 2500 DJ Den Haag Telefoon: 070-353 5000 Bezoekadres: Spui 70, Den Haag Fax: 070-353 2782 Internetadres: www.denhaag.nl
BOW/2007.1234 2 2. Invoeringsplannen van het Rijk In november 2007 heeft de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, mevrouw Van Bijsterveldt, het invoeringsplan Maatschappelijke stage, Samen leven kun je leren bekend gemaakt. De staatssecretaris legt de nadruk op het vormende aspect van de maatschappelijke stage: jongeren leren om - zonder tegenprestatie - een bijdrage te leveren aan de samenleving. Daarmee wordt tevens de basis gelegd voor vrijwilligerswerk op latere leeftijd. De leerlingen en ook de scholen krijgen een grote vrijheid om binnen de (nog vast te leggen) wettelijke kaders de maatschappelijke stages zelf vorm te geven. Van de scholen wordt verwacht dat zij de maatschappelijke stage regelen en inbedden in de schoolorganisatie. De scholen kunnen voor de werkzaamheden een budget aanvragen bij het Agentschap Senter Novem, een uitvoeringsorganisatie van het Ministerie van Economische Zaken. Het budget was tot op heden 18.000,00 ongeacht de grootte van de school. Ook in schooljaar 2008-2009 kunnen de scholen een tegemoetkoming in de kosten van maatschappelijke stages ontvangen. Een nieuwe aanvraag indienen voor schooljaar 2008-2009 heeft vooralsnog geen zin. Momenteel wordt door het Ministerie van OCW de mogelijkheid van leerlinggewijze financiering en automatische toekenning bezien. Wanneer de bekostigingssystematiek wijzigt van een vast bedrag per school naar leerlinggewijze financiering, zullen scholen niet minder ontvangen dan voorgaande jaren. Eind april zou naar verwachting meer bekend zijn over de financiering van de maatschappelijke stage in volgend schooljaar. Echter, tot op heden is er nog niets bekend gemaakt. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de staatssecretarissen van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en van Volksgezondheid, Welzijn en Sport hebben een convenant afgesloten waarin de rol van de gemeenten is omschreven. Van de gemeenten wordt verwacht dat zij de lokale infrastructuur verstevigen voor de makelaarsfunctie voor de maatschappelijke stages en voor het vrijwilligerswerk in het algemeen. Bij de makelaarsfunctie gaat het om het matchen van de vraag naar stageplaatsen van leerlingen en scholen en het mogelijke aanbod van vrijwilligersorganisaties, maatschappelijke instellingen, sportorganisaties, milieuorganisaties, culturele organisaties, enzovoort. In de optiek van het rijk neemt de gemeente de taak op zich om partijen bij elkaar te brengen en met het beschikbare budget er voor te zorgen dat er makelaarsfuncties ontstaan. Gemeenten krijgen hiervoor rijksmiddelen. De hoogte van deze middelen is overigens pas zeer recent in de mei-circulaire vastgesteld en aan het gemeentefonds toegevoegd. Hierdoor is enige vertraging ontstaan. Het budget is overigens niet alleen voor de makelaarsfunctie bestemd; ook het reguliere vrijwilligerswerk verdient een impuls. De bedragen worden via een wijziging opgenomen in de begroting. Ter voorbereiding op de daadwerkelijke verplichting voor leerlingen en scholen in 2011 wil de staatssecretaris in het schooljaar 2008-2009 in tien gebieden een pilot doen. Deze pilots moeten gegevens opleveren voor de nadere precisering van de benodigde wetgeving: kosten bemiddeling per onderwijssoort, beschikbaarheid stageplaatsen, ruimte eigen initiatief voor leerling, effectiviteit lokale samenwerking, kwaliteit van de stage, verdringing beroepsmatige stage, relatie maatschappelijk verantwoord ondernemen, rol rijksinspectie, rol gemeenten, enzovoort. Voor het realiseren van deze pilots komt de staatssecretaris met een tijdelijke stimuleringsmaatregel waarin een aantal voorwaarden zal worden opgenomen. Het streven was om deze regeling op 1 april bekend te maken, hetgeen niet gebeurd is. Per pilot is eenmalig een budget van ca 150.000,00 tot 350.000,00 beschikbaar, afhankelijk van de omvang van de pilot.
BOW/2007.1234 3 Voor de procesbegeleiding zijn het Christelijke Pedagogische Studiecentrum en Kenniscentrum Movisie voor maatschappelijke ontwikkelingen aangezocht. Het pilotplan zou uiterlijk 1 april moeten worden ingeleverd. Het Ministerie van Wonen, Wijken en Integratie wil de maatschappelijke stages aangrijpen als voertuig om de sociale integratie in het voortgezet onderwijs te bevorderen. De stage is dan niet alleen gericht op een dienst aan de samenleving en daarvan leren, maar ook op het beter leren kennen van de leefwereld van een medeleerling met een andere achtergrond en van een andere school. Het Kenniscentrum Gemengde Scholen is verzocht om een pilot op te zetten, waarbij twee leerlingen van verschillende scholen samen hun maatschappelijke stage gaan lopen. De pilot wordt gehouden in drie steden. Die zullen na een verkenning gekozen worden uit: Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Den Haag, Nijmegen, Eindhoven en Deventer. Per stad worden vier scholen geworven die twee aan twee aan elkaar gekoppeld worden. De pilot wordt uitgevoerd en begeleid door medewerkers van Kenniscentrum Gemengde Scholen. 3. De aanpak in Den Haag Beleid De gemeente Den Haag heeft de invoering van maatschappelijke stages voor jongeren opgenomen als speerpunt in het Actieprogramma Jeugd. Voor de vitaliteit van de stad is het niet alleen zaak om aantrekkelijke voorzieningen voor jongeren te bieden. Het is minstens zo belangrijk om hen ook actief te betrekken bij elkaar en bij de stad. Wanneer dat mogelijk is vanuit een onderwijstraject, snijdt het mes aan twee kanten. Jongeren doen werkervaring op, onderwijskundige (nieuwe) inzichten kunnen in de praktijk worden gebracht en jong en oud kunnen met elkaar in contact worden gebracht. De stad Den Haag kent reeds een groot aantal organisaties die op tal van terreinen actief zijn binnen het vrijwilligerswerk. Het gemeentelijke beleid daarvoor is vastgelegd in de nota Haagse vrijwilligers zijn goud waard. Het vrijwilligerswerk krijgt de komende jaren op drie manieren een extra impuls: - de instroom van ca. 5000 jongeren die een maatschappelijke stage doen; - de instroom van ca. 2000 volwassen inburgeraars die een maatschappelijke participatieplaats nodig hebben; - de instroom van 1000 volwassen vrijwilligers, dit ter realisering van het initiatiefvoorstel van de Raad onder de noemer 1000 volunteers. In een separate raadsmededeling wordt de Raad hierover geïnformeerd. De motie Pastoor roept het College op om met een voorstel te komen voor een online stagebank waarin vraag en aanbod naar maatschappelijke stages elkaar vinden. Deze stagebank moet zo mogelijk gekoppeld worden aan andere online databanken op het gebied van vrijwilligers en stages, zoals HOF, Promotie Haags Vrijwilligerswerk en het stageloket Haaglanden. Bij deze opzet moeten de scholen en de maatschappelijke organisaties betrokken worden. Het College ziet deze motie als ondersteuning van het gevoerde beleid. Hierna wordt aangegeven op welke wijze de online stagebank is opgenomen in de Haagse aanpak.
BOW/2007.1234 4 Hoeveel stageplaatsen zijn er nodig? Op basis van gegevens uit het schooljaar 2006-2007 komt de Dienst OCW op de volgende aantallen maatschappelijke stageplaatsen die nodig zijn: VMBO (leerlingen in 3 VMBO) 2561 HAVO-VWO (leerlingen in 4 HAVO/VWO) 2311 Speciaal Onderwijs (15-jarige leerlingen) 335 Internationaal Onderwijs (15-jarige leerlingen) 675 Totaal 5882 Niet alle leerlingen in het VMBO en Speciaal Onderwijs zullen meedoen; het is immers geen verplichting maar een optie voor deze scholieren. Voor het internationaal onderwijs zal het afhangen van de vraag of men het Nederlandse curriculum volgt of een internationaal curriculum. Daarom gaan we uit van ca. 5000 leerlingen op jaarbasis vanaf 2011. Welke scholen zijn al bezig met maatschappelijke stage? De onderstaande scholen zijn al bezig met maatschappelijke stages. 1 Wellant College Open je ogen! 2 Aloysius College Maatschappelijke Stage 3 Chr. Gymnasium Sorghvliet Heb uw naaste lief 4 Chr. College de Populier Maatschappelijke Stage bij de Populier 5 Haags Montessoricollege Maatschappelijke Stage 6 Vrijzinnig Christelijk Lyceum Living Values 7 Hofstede Praktijkschool Help elkaar 8 Zandvlietcollege Maatschappelijke Stage 9 Hofstad Mavo Maatschappelijke vorming in de klas 10 Scholengroep Westhage-Haags Genootschap Wat kan ik doen voor de maatschappij? 11 Dalton Den Haag Daltonzorgweek 12 De Johan de Witt Scholengroep Maatschappelijke stage 13 Stichting Scholengemeenschap Den Haag Zuid- West Samen Sterk in de Wijk 14 Esloo Scholengroep De maatschappelijke stage dat zijn wij 15 Vrije School Den Haag Maatschappelijke stage Bron: overzicht Senter Novem, 2007-2008 De wijze van organiseren is zeer gevarieerd. Het Aloysius College werkt samen met één organisatie, Stad en Kerk (STEK). Dalton Den Haag daarentegen onderhoudt contacten met een groot aantal zorginstellingen voor de Daltonzorgweek. De verwachting is dat het komende schooljaar meer scholen aan de slag zullen gaan met maatschappelijke stages. Zij hebben de gelegenheid tot 1 mei om budget aan te vragen bij Senter Novem. In een overleg met de wethouder van Onderwijs, Jeugd en Sport op 14 maart 2008 hebben de schoolleiders van het voortgezet onderwijs gemeld dat steeds meer scholen van plan zijn om maatschappelijke stages aan te bieden of te continueren.
BOW/2007.1234 5 De scholen hebben aangegeven dat zij graag zien dat de gemeente Den Haag de aanpak afstemt met de omliggende gemeenten, met name Rijswijk en Leidschendam-Voorburg. Immers, veel leerlingen passeren dagelijks de grens tussen deze gemeenten, terwijl de scholen wel onder eenzelfde schoolbestuur vallen. Lokale infrastructuur HOF, Promotie Haags Vrijwilligerswerk, heeft haar diensten aangeboden aan de scholen die al bezig zijn. HOF heeft met twee scholen ervaring opgedaan: IMC Rijswijk en het Zandvliet College. Het HOF beschikt over een databank met 2500 vrijwilligersorganisaties en maatschappelijke instellingen die regelmatig nieuwe vrijwilligers zoeken en naar verwachting zullen inspelen op de nieuwe mogelijkheden. HOF ambieert een makelaarsrol tussen de vrijwilligersorganisaties en de scholen. Naast het centrale punt aan de Riviervismarkt bij de Grote Kerk ontwikkelt HOF vier meer stadsdeelgerichte vrijwilligersvacaturebanken in Transvaal, Escamp, Scheveningen en Leidscheveen- Ypenburg. Deze vacaturebanken worden geleid door vrijwilligers onder coördinatie van een medewerker van de welzijnsorganisatie. Welzijnsorganisatie MOOI Escamp heeft enkele jaren geleden uit eigen middelen een stagemakelaar aangesteld die maatschappelijke stages regelt voor leerlingen van de scholen in het gebied van MOOI Escamp. MOOI ziet goede mogelijkheden om dit verder uit te bouwen. Het lijkt zeer wel mogelijk dat ook de andere welzijnsorganisaties op een vergelijkbare manier een makelaarsrol kunnen vervullen, al dan niet in samenwerking met HOF. Enkele sportverenigingen hebben aangegeven graag te komen tot arrangementen waarbij jongeren bijvoorbeeld elke woensdagmiddag aan de slag gaan. Ook de culturele instellingen en de groene en milieuorganisaties kunnen naar verwachting een en ander bieden. Evenzo de migrantenorganisaties en de organisaties die zich met internationale samenwerking bezig houden. Ook is het mogelijk dat de maatschappelijke stage plaats vindt tussen scholen onderling. Zo zouden de activiteiten die leerlingen verrichtten binnen Technotalent (bijv. VMBO-leerlingen geven voorlichting op basisscholen) gelabeld kunnen worden als maatschappelijke stage. Daarnaast is de verwachting dat er crossovers zullen ontstaan: een middelbare school gaat samen met inburgeraars wilgen knotten, jongeren leren inburgeraars fietsen, enzovoort. Ontwikkeling van de makelaarsfunctie voor maatschappelijke stages voor jongeren Aan HOF is gevraagd om te komen met een plan dat aandacht besteed aan de volgende punten: - een online databank voor maatschappelijke stages, verbonden met de vacaturebank voor het reguliere vrijwilligerswerk van HOF; - het verrichten van makelaarsactiviteiten tussen scholen en maatschappelijk organisaties en vrijwilligersorganisaties; - het organiseren van beursvloeren waar de stagecoördinatoren van de scholen en de stagebiedende instellingen elkaar treffen en zaken doen. Eveneens is aan HOF gevraagd om een platform op te zetten van overkoepelende partijen van stageaanbieders en HOF, zodat deze organisaties en de scholen over en weer op elkaars wensen kunnen aansluiten en zelf ideeën kunnen aandragen.
BOW/2007.1234 6 Beoogde partners van dit platform zijn tal van koepelorganisaties die organisaties bundelen en nu al vaak voor die organisaties aanspreekpunt zijn. Naam overkoepelende organisatie Afd. Sportsupport Dienst OCW Culturalis Haags Milieu Centrum Afd. Milieu & Vergunningen Dienst Stadsbeheer Welzijnsorganisaties BOOG, STEK COS Haaglanden HOF HOF Schoolbesturen bundelt de krachten van Sportorganisaties in de stad Organisaties voor amateurkunst De Haagse culturele podia Milieugroeperingen Stadsboerderijen en heemparken Buurtgerichte organisaties Bewonersorganisaties en verschillende maatschappelijke projecten Internationale samenwerking Mea Vita en Florence Migrantenorganisaties Algemene vrijwilligersorganisaties Alle scholen, die maatschappelijke stages kunnen bieden Op deze wijze kan er een platform maatschappelijke stages ontstaan van stage-aanbiedende organisaties die een rol vervullen bij de maatschappelijke stages. Dit platform is de gesprekspartner van het Platform VO Haaglanden, waarin de schoolbesturen samenwerken. Het voorstel dat HOF ontwikkelt zal besproken worden met de scholen. Hiermee wordt uitvoering gegeven aan de motie Pastoor. Deelname aan pilot van het rijk De schoolleiders van de scholen voor voortgezet onderwijs in Den Haag hebben te kennen gegeven hun aandacht primair te richten op de continuering of de start van de maatschappelijke stage in hun school. Zij zien daarom af van deelname aan de pilot van het Ministerie van OCW. Wel willen zij bekijken of deelname aan de pilot van het Ministerie van Wonen, Wijken en Integratie zinvol is. Met de schoolbesturen en voornoemde maatschappelijke organisaties zal worden gewerkt aan een driejarig plan van aanpak voor Den Haag. Wij zullen u hierover in het najaar verder informeren. Het college beschouwt de motie hiermee als afgedaan. Het college van burgemeester en wethouders, de secretaris, de burgemeester, mw. A.W.H. Bertram J.J. van Aartsen