FMVG Nieuws & informatie Oktober 2010 Herinrichting IO succesvol afgerond Technopolis centrum voor kennisuitwisseling Eerste fase herinrichting IO succesvol afgerond Warmtekrachtmotoren met pensioen Learning Centre speelt in op toekomstig onderwijs
Inhoud Technopolis centrum voor kennisuitwisseling De komende jaren verrijst langs de A13 de Science Port Holland locatie Technopolis. Technopolis wordt de broedplaats voor hoogwaardige kennisbedrijven en is gelegen in de achtertuin van de TU Delft. Vanaf de snelweg is een karakteristiek gebouw met kleurige koeienbeelden eromheen zichtbaar. In dit gebouw is Exact gehuisvest, één van de eerste bewoners van Technopolis. Eerste fase herinrichting IO succesvol afgerond Meer doen met minder vierkante meters. Kosten besparen en toch een breder en doelmatiger pakket van faciliteiten neerzetten, was de opdracht aan FMVG. Een belangrijke doelstelling was dat het IO complex meer uitstraling naar buiten zou krijgen. Paul Uiterdijk, facilitair manager van de faculteit IO en 3mE vertelt over de herinrichting van IO. 3. 6. Warmtekrachtmotoren met pensioen De gebouwen van de TU Delft worden s winters warm gehouden via een leidingenstelsel van ruim zeven kilometer. Het warme water waarmee de gebouwen van de TU worden voorzien van warmte komt normaal van twee warmtekrachtmotoren en drie ketels. Het komende jaar functioneren echter alleen de ketels, want de motoren zijn kapot en worden vervangen. Ad Winkels, manager Operations, spreekt over deze duurzame vervangingsinvestering. Learning Centre speelt in op toekomstig onderwijs Als alles volgens plan verloopt, wordt de campus van de TU Delft medio 2013 verrijkt met een een Learning Centre; een gebouw dat de thuisbasis moet worden voor studenten, promovendi, docenten en onderzoekers. Het concept is niet helemaal nieuw binnen de TU: de opzet van het Library Learning Centre sluit er vrijwel naadloos op aan. Saskia Rijkenberg, senior beleidsmedewerker Vastgoedontwikkeling, en Liesbeth Mantel, productonderzoeker TU Delft Library, vertellen over (de overeenkomsten van) beide projecten. De directie Facilitair Management & Vastgoed (FMVG) maakt zich dagelijks sterk voor het leveren van 8. hoogwaardige producten en diensten die aansluiten op de vraag vanuit de universitaire gemeenschap. Hierbij kan gedacht worden aan het ontwikkelen en realiseren van nieuwbouwprojecten, renovaties, beheer en onderhoud van gebouwen en terreinen, het leveren van energie en 10. Technopolis centrum voor kennisuitwisseling Op initiatief van de gemeente Delft en de TU Delft verrijst de komende jaren langs de A13 de Science Port Holland locatie Technopolis. Technopolis wordt de broedplaats voor hoogwaardige kennisbedrijven. Vanaf de snelweg is een karakteristiek gebouw met kleurige koeienbeelden eromheen zichtbaar. In dit gebouw is Exact gehuisvest, één van de eerste bewoners van Technopolis. De nabijheid van de TU Delft is voor ons enorm waardevol. facilitaire producten en diensten. 2 FMVG Special - Oktober 2010 3 FMVG Special - Oktober 2010
Jacqueline Diels, Annet van der Elst en Dick Gutlich (van links naar rechts) Science Port Holland is het samenwerkingsverband van de TU Delft en de gemeenten Delft en Rotterdam, dat in die twee steden een aantal science parken ontwikkelt. Het eerste science park dat van de grond komt is Technopolis, gelegen in de achtertuin van de TU Delft. De bundeling van techniek en ondernemerschap moet de internationale positie van de zuidvleugel van de Randstad versterken, zo meldt de officiële website van het Science Port Holland, dat op dit ogenblik alleen nog in het Delftse Technopolis zichtbaar gestalte krijgt. Dit deel van het science park beslaat 120 hectare, waarvan al zo n 50 hectare wordt gebruikt door bedrijven die zich bezighouden met Research & Development (R&D). Behalve Exact hebben ook Deltares, het Nederlands Meetinstituut, Radex Innovation Center, YES!Delft en het Delfts Reactor Instituut zich daar gevestigd. En onlangs heeft ook het Chinese softwarebedrijf License besloten om nog dit jaar in YES!Delft een kantoor te openen. Duurzaam en CO2-besparend De ambitie is om Technopolis te laten uitgroeien tot een vooraanstaand science park waar kennisintensieve bedrijven kunnen opereren vanuit een aantrekkelijke stedenbouwkundige en landschappelijke omgeving met plaats voor water en groen. Het wordt duurzaam ontwikkeld met zo veel mogelijk CO2-neutrale bouw. Moderne bouwtechnieken en bijzondere architectonische ontwerpen zoals van het gebouw van Exact passen binnen het karakter en het concept van Technopolis. Dick Gutlich, manager TU-Vastgoedontwikkeling zegt: Exact was bij de ontwikkeling van de plannen voor dit gebied al geruime tijd in beeld. Voor het bedrijf definitief besloot zich hier te vestigen, zoemde het in de markt. Er is van beide zijden op hoog niveau over gesproken en tot onze vreugde verliepen die gesprekken goed. De banden zijn aangehaald en de mogelijkheden tot samenwerking verkend. Voor de TU Delft betekent dit een kans om zoals we ook graag willen kennis naar de markt te brengen. Interactie en synergie Het gebouw aan de Poortweg waar we eerst zaten voldeed niet meer aan onze wensen, vertelt Jacqueline Diels, Corporate Real Estate & Housing manager van Exact. We hebben het principe van het nieuwe werken omarmd, maar streven ook naar interactie en synergie op kantoor. Een bedrijf als het onze heeft dynamiek nodig. Dit gebouw roept bij iedereen een wauw!-effect op, omdat het zo open en letterlijk transparant is en omdat hier de hele dag reuring is. Een van de redenen dat Exact voor een locatie binnen Technopolis heeft gekozen is dat het bedrijf 25 jaar geleden in Delft is gestart door studenten van de TU Delft en hier zijn roots heeft. Maar, voegt Jacqueline daaraan toe, we hebben ook aanwas nodig van jonge, goed opgeleide mensen met een frisse blik op onze producten en diensten. Want Exact is het stadium van boekhoudsoftware al lang voorbij en richt zich voornamelijk op ERP en business software oplossingen. De TU Delft is voor ons de ultieme bron voor nieuwe kennis; van studenten die stage lopen tot afgestudeerden die een baan in deze sector zoeken. En het De bundeling van kennis en ondernemerschap in Technopolis is van nationaal belang mooie is, dat we hier over en weer zó bij elkaar kunnen binnenlopen om vragen of wensen te bespreken. Kennisuitwisseling Ook Annet van der Elst, die namens de TU en de gemeente Delft het projectbureau voor de ontwikkeling van Technopolis leidt, is blij met hoe het science park zich op dit moment ontwikkelt: Aanvankelijk konden de ontwikkelaars niet de juiste bedrijven bereiken. Nadat we om die reden de organisatie hebben aangepast is dat wel gelukt. Er is echt veel belangstelling van bedrijven die een spin off van de TU zijn, maar ook van ondernemingen uit Azië bijvoorbeeld. In februari volgend jaar staat de volgende bouw gepland voor een datacentrum in de buurt van de Kluyverweg en als alles volgens plan verloopt komt hier ook een zogeheten protonenkliniek. Daar wordt met een nieuwe, beter gerichte vorm van bestraling aan kankerbestrijding gedaan. Voor die kliniek is Technopolis aantrekkelijk vanwege de wetenschappelijke kennisuitwisseling met de kernreactor van de TU. Toch zijn er, als gebruikelijk bij een ontwikkeling van deze omvang, nog wel wat problemen op te lossen. Toen we hier kwamen, wilden we graag een busverbinding, zegt Jacqueline. Dat was natuurlijk niet erg rendabel omdat er geen andere bedrijven vlak naast ons waren gevestigd. Nu kun je als pionier niet verwachten dat alle voorzieningen tiptop in orde zijn, maar je wilt toch bereikbaar zijn. Dat is dus in orde gekomen. Maar wat parkeren betreft voorzie ik in de toekomst meer problemen. We komen nu al plek tekort. Annet: Aan dat probleem wordt aan gewerkt. De ontwikkeling van het Science Park Holland is van nationaal belang, dus mag je van de diverse overheden verwachten dat zij hier aan bijdragen; bijvoorbeeld door een tramtracé door te trekken en parkeerregulering te faciliteren. Zou het dan niet beter zijn geweest om eerst de infrastructuur aan te leggen en pas daarna de locaties voor de gebouwen en parkeerplaatsen in te vullen? Volgens Dick niet: Voor de werving en uitstraling zou dat mooi zijn, maar kostentechnisch niet. Dan zouden we enorme voorinvesteringen moeten plegen. Daar is het de tijd niet naar. Rendement Dit neemt niet weg dat alle partijen ervan overtuigd zijn dat Technopolis zal uitgroeien tot een centrum waar kennis, wetenschap en ondernemerschap zullen samenvloeien in innovatief en economisch rendement. 4 FMVG Special - Oktober 2010 5 FMVG Special - Oktober 2010
Eerste fase herinrichting IO succesvol afgerond Functionele verbreding van de kuil Meer doen met minder vierkante meters. Kosten besparen en toch een breder en doelmatiger pakket van faciliteiten neerzetten, was de opdracht aan FMVG. Met de herinrichting van de winkelzone bij de entree en de functionele verbreding van de kuil is de eerste fase afgerond, rapporteert Paul Uiterdijk, facilitair manager van de faculteit IO en 3mE. Uitnodigend Vanaf het plein gezien is dat de eerste indruk die de bezoeker krijgt van het vernieuwde IO-complex. Opener dan een paar maanden geleden. De muur van kasten bij de entree is weg. Daarvoor in de plaats is een boekenwinkel van Waltman gekomen, die voor een toeloop van studenten zal zorgen. Des te meer omdat zij ook voor het vinden van werk in het IO-gebouw terechtkunnen. Pal naast Waltman zit FlexDelft, het interne uitzendbureau van de TU. Een belangrijke doelstelling van het faculteitsbestuur was dat het IO complex meer uitstraling naar buiten zou krijgen, vertelt Uiterdijk. Dat is ruimschoots gelukt. Naast de wervende kracht van Waltman en FlexDelft kunnen bezoekers hun ogen rijkelijk de kost geven aan de tentoongestelde ontwerpen in de nieuw toegevoegde etalageruimte bij de entree. Voor de ontvangst van hoogwaardigheidsbekleders is een representatieve ontwerpstudio ingericht die overigens ook als onderwijsruimte zal worden benut. Bruisend hart Het spreekt voor zich dat de opening van het Academisch Jaar plaatsvond rond de nieuwe levendige entree. Samen met de kuil vormt dit het hart van de faculteit, zegt Uiterdijk. De kuil is de verdiepte ruimte in het PMB (Practicum Modelbouw en Bewerkingen) die bij de verbouwing 10 jaar geleden is ontstaan door een grote cirkel uit de vloer van de begane grond te zagen. De bergingen rondom de kuil zijn ontruimd en hebben plaats gemaakt voor vier uitnodigende studio s. Het bruist er van de activiteiten. En dit is nog maar het begin. In fase 2 wordt achter de studio s een complete werkplaats gebouwd met daarnaast een winkel voor gereedschappen en een logistiek centrum. Door de verhuizing van het logistiek centrum en een aantal onderwijsfaciliteiten naar de kelder ontstaat op de begane grond ruimte voor andere doeleinden. Alle faciliteiten zijn met elkaar verbonden via doorsteken naar beneden en de zogenoemde tankgracht die door het hele gebouw loopt. Efficiënter met ruimte omgaan kan veel geld besparen. Bij een taxatieronde door het gebouw - samen met een externe deskundige kwamen we uit op een besparing van 4 à 5 ton aan huur per jaar, preciseert Uiterdijk de keiharde financiële doelstelling van de operatie. Een van de grootste besparingen is de inkrimping van het PMB (Practicum Modelbouw en Bewerkingen) van 3600 m2 tot 1100 m2. Daarmee komt de directie FMVG tegemoet aan de opdracht van het faculteitsbestuur om de jaarlijkse exploitatiekosten van het PMB met 40 procent terug te dringen. Fm er wordt grootverdiener, citeert de facilityspecialist met instemming uit een publicatie in het Facility Management Magazine FMM. Gezien de besparingen die het plan Meer met minder voor de faculteit oplevert vind ik dat een heel toepasselijke typering. Proactief denken Met de afronding van fase 1 is de belangrijkste stap gezet. Niet alleen door de besparing van 3 ton, maar ook doordat de besluitvorming gestalte heeft gekregen. Iedereen staat erachter. Daardoor zijn we als projectteam in staat om proactief in oplossingen te denken en daarop te schakelen. Ik kan niet zonder de positieve inzet van de faculteit, van vastgoed, van m n eigen dienst. Mensen die bereid zijn s avonds door te werken en zo nodig ook in het weekend bij te springen. Op die manier maken we dit project tot een succes. 6 FMVG Special - Oktober 2010 7 FMVG Special - Oktober 2010
Warmtekrachtmotoren met pensioen De gebouwen van de TU Delft worden s winters warm gehouden via een leidingenstelsel van ruim zeven kilometer. Het warme water waarmee de gebouwen van de TU worden voorzien van warmte (130ºC heen, 80ºC terug) komt normaal van twee warmtekrachtmotoren en drie ketels. Het komende jaar functioneren echter alleen de ketels, want de motoren zijn kapot en worden vervangen. Wat doen we met dit monument? Veel Delftenaren kennen deze boerderij wel. Van zien althans. Want wie er woonden en wat die mensen precies deden zullen slechts weinigen weten. Maar eens bezat de eigenaar van deze hoeve een enorm stuk land eromheen. Sinds 1952 behoort dat toe aan de TU Delft (destijds nog TH), want in dat jaar werd de grond onteigend. Wel werd de bewoners tijdens die procedure het recht verleend om tot het einde van hun leven daar te blijven wonen. En zo hebben de laatste decennia op die plek twee zussen en een broer hun leven gesleten in de knusse boerderij Hammen. Terwijl eromheen het ene na het andere faculteitsgebouw verrees en de ontwikkeling van kennis en technologie een grote vlucht nam, lijkt binnen de tijd te hebben stilgestaan. Nu onlangs de laatste van de drie bewoners dit prachtige monumentale pand heeft verruild voor een verzorgingstehuis kan de TU weer over deze enclave op eigen terrein beschikken. Wat ermee gaat gebeuren is nog niet bekend. We overleggen eerst met de Monumentenwacht over een cascorenovatie, vertelt senior beleidsmedewerker Ronald Kuil van Vastgoedontwikkeling. Ook met de gemeente zijn we in gesprek. Grote vraag is wat we ermee willen en kunnen. Alle goede ideeën zijn welkom. Je kunt ze bij mij kwijt. Een belangrijk verschil tussen de ketels en de warmtekrachtmotoren is dat de ketels alleen warm water leveren en de motoren daarnaast ook elektriciteit. Hebben die ketels voldoende capaciteit om de TU-gebouwen te verwarmen of moeten de universiteitsmedewerkers zich voorbereiden op een koude herfst en winter? Uiteraard niet, de ketels kunnen het makkelijk aan. Alleen de motoren zijn een stuk goedkoper in het gebruik. Daarmee wordt de totale investering in zeven jaar terugverdiend. Het is daarom een weliswaar stevige, maar verstandige investering. Geen risico Naar verwachting kunnen de nieuwe warmtekrachtmotoren eind 2011 in gebruik worden genomen. Rekening houdend met het feit dat het stookseizoen bij de TU Delft loopt van medio september tot medio mei betekent dat er meer dan een heel seizoen op de ketels moet worden vertrouwd. Ook al verbruikt de TU Delft per jaar 12 miljoen m2 gas (inkoop via Essent) en 70 miljoen kwh elektriciteit (inkoop via Eneco en eigen WKK-opwekking) het comfort en de voorzieningen lopen geen enkel risico. Een omvangrijke klus is de vervanging echter wel. Inderdaad, stelt manager Operations Ad Winkels. Gezien het bedrag dat ermee gemoeid is moeten we dit project Europees aanbesteden. We zijn nu samen met de afdeling Procurement bezig met de voorbereiding daarvan. Dat is met alle regels, voorwaarden en eisen een hele papierwinkel die op zich al veel tijd kost. Dan krijg je de reactietermijn, de beoordeling van de inzenders, de uiteindelijke keuze en uiteindelijk de bouw en installatie. Sloop begonnen Ondertussen zijn we al wel begonnen met de sloop die nodig is om straks nieuwe motoren te kunnen plaatsen, vult Rob van der Vlies, projectmanager Asbest en Sloop bij Onderhoud & Projecten, aan. De twee oude, kapotte warmtekrachtmotoren staan nu nog losgekoppeld in het gebouw aan de Leeghwaterstraat. De ruimtes daaromheen en daarboven moeten geschikt worden gemaakt voor nieuwe, modernere installaties. In afwachting van de komst daarvan zijn we alvast aan de slag gegaan. Want eerst moesten we nagaan of zich daar asbest bevond. En ja hoor, dat was er en we hebben dit inmiddels al verwijderd. Tegen de tijd dat de nieuwe motoren komen is alles er klaar voor. Ontkoppeling warmtekrachtmotoren 8 FMVG Special - Oktober 2010 9 FMVG Special - Oktober 2010
Learning Centre speelt in op toekomstig onderwijs Als alles volgens plan verloopt, wordt de campus van de TU Delft medio 2013 verrijkt met een een Learning Centre; een gebouw dat de thuisbasis moet worden voor studenten, promovendi, docenten en onderzoekers. Het concept is niet helemaal nieuw binnen de TU: de opzet van het Library Learning Centre, dat 18 november officieel wordt geopend, sluit er vrijwel naadloos op aan. Je zou kunnen zeggen dat de nadruk bij het Library Learning Centre in de bibliotheek van de TU meer op onderzoek en informatiebronnen ligt en dat bij het Learning Centre, dat aan het IO-plein wordt ontwikkeld, het accent meer op onderwijs ligt. Maar een heel rigide scheiding is niet te maken, stelt productonderzoeker Liesbeth Mantel van de TU Delft Library die innovatieve projecten leidt. Saskia Rijkenberg, senior beleidsmedewerker Vastgoedontwikkeling vult aan: De wens om een plek voor nieuwe onderwijsvormen met alle daarvoor benodigde faciliteiten te realiseren is al een jaar of vijf oud. Want de toekomst van het universitaire onderwijs bestaat niet alleen uit colleges, maar draait daarnaast om veel meer interactie tussen studenten en docenten, samenwerking tussen studenten van verschillende faculteiten en interfacultaire projecten. Daar spelen we op in. Samenloop Eigenlijk is er sprake van een samenloop van omstandigheden. Ontwikkelingen bij de TU Delft Library en de faculteiten Techniek, Bestuur en Management (TBM), Industrieel Ontwerpen (IO) en Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek & Technische Materiaalwetenschappen (3mE) kenden een zekere overlap. De ambities voor de toekomst van de bibliotheek kwamen Saskia Rijkenberg, senior beleidsmedewerker Vastgoedontwikkeling en Liesbeth Mantel, productonderzoeker van de TU Delft Libary sterk overeen met de wens voor een TU-breed Learning Centre terwijl tegelijkertijd TBM en 3mE een ruimtebehoefte hadden en IO bezig was met de herinrichting van het gebouw. De vraag was: plegen we nieuwbouw voor het nieuwe Learning Centre of zijn er ook andere oplossingen mogelijk?, vertelt Saskia. IO en 3mE wilden ruimte vrijspelen om kosten te besparen. Het College van Bestuur (CvB) was van mening dat er schaalvoordelen te behalen waren door de behoeften van de faculteiten te combineren met de ontwikkeling van een Learning Centre. Uiteindelijk is gekozen voor de variant van gedeeltelijke nieuwbouw en gebruik van bestaande ruimtes met een loopbrug daartussen. Het moet er wel als één gebouw uitzien. Met het entreegebouw bij TBM wordt ook in hun ruimtebehoefte voorzien en wordt die faculteit aangesloten op het Mekelpark. Saskia benadrukt de goede samenwerking die er is tussen FMVG en de faculteiten. Het is fantastisch dat we met zoveel partijen en belangen er in geslaagd zijn samen een plan te ontwikkelen waar iedereen achterstaat. Inmiddels heeft het CvB toestemming gegeven voor de ontwerpfase. Deze zal in oktober starten. Pas als het ontwerp gereed is neemt het college een definitief besluit over het realiseren daarvan. Uitgaande van die planning wordt het Learning Centre over ongeveer drie jaar opgeleverd. Toekomst van het onderwijs Belangrijke vraag hierbij is hoe de toekomst van het onderwijs er precies uit zal zien. Daar hebben universiteiten over de hele wereld wel ideeën over, maar de technologische ontwikkelingen en de invloed daarvan op onderwijsvormen gaan zó snel dat het onmogelijk is om ver vooruit te kijken. Het laptoponderwijs heeft zijn intrede al gedaan en is dus niet nieuw meer. Maar ook binnen de TU Delft moeten diverse gebouwen nog worden aangepast om dat optimaal te faciliteren. In het nieuw te realiseren Learning Centre kan alles volgens de laatste inzichten worden ingericht. Het gebouw en de ruimtes daarbinnen hoeven volgens Saskia op zich niet heel innovatief te zijn, maar de faciliteiten wel. Vooral ICT-voorzieningen zijn enorm belangrijk; een e-learning support unit als fysiek loket voor hulp bij toepassing van ICT in het onderwijs, hulpmiddelen om bijvoorbeeld internationale samenwerking te faciliteren - zoals hoogwaardige videoconferencing faciliteiten - en ga zo maar door. Daarnaast moet je ook aan heel andere voorzieningen denken. Draaibaar meubilair bijvoorbeeld, waardoor studenten tijdens een college ook met elkaar in groepjes kunnen werken aan opdrachten en projecten. Ook zal er hopelijk ruimte zijn voor aantrekkelijke noviteiten, bijvoorbeeld dat je bij binnenkomst meteen kunt zien waar nog studieplekken vrij zijn en waar je als groep aan de slag kunt. Kortom, we moeten goed nadenken welke functionaliteiten we een gebouw als het Learning Centre willen meegeven en hoe we dat het beste kunnen inrichten. Zichtbare aanpassingen In de TU Delft Library hebben ze daar al enige ervaring mee opgedaan. Daar is de invoering van het Learning Centre concept opgesplitst in twee delen. Tussen 2008 en begin vorig jaar is de eerste fase gerealiseerd, terwijl de tweede fase dit jaar wordt afgerond. De bij studenten direct al populaire projectruimtes, het treincoupémeubilair met de hoge rugleuningen, de nieuwe blauwe balie en de diverse studieruimtes (een deel waar gesproken en gebeld mag worden en een met wanden afgescheiden stilteruimte) vormen de zichtbare aanpassingen die passen binnen het concept. We zitten nu, begin september, in de laatste fase van al het werk dat in het kader van het Library Learning Centre wordt uitgevoerd, zegt Liesbeth om zich heen wijzend. Bij de ingang komt een pantry met koffievoorzieningen en zitjes die ook bij recepties en ontvangsten kunnen worden gebruikt. Challent studenten (excellente Bachelor studenten) krijgen een aparte eigen ruimte en we realiseren nog drie grote en drie kleinere projectruimtes met voldoende aansluitpunten voor laptops. Tot slot komt er nog een zelfservicebalie waar boeken en studiemateriaal voorzien van informatiechips kunnen worden uitgeleend en teruggebracht. Daarmee verandert ook de functie van de mensen die nu achter de centrale balie staan. Die wordt straks nog slechts door één iemand tegelijk bemand, die dan meer de rol van gastheer of -vrouw gaat vervullen. Efficiënter ruimtegebruik Een van de redenen voor deze aanpassingen en moderniseringen, in het inmiddels alweer twaalf jaar oude gebouw, is dat het er tijdens de tentamenweken met zo n tweeduizend studenten per dag op bezoek overvol is en in tijden daarbuiten juist te rustig. De bibliotheek moet als Learning Centre dus ook buiten tentamentijd studenten, promovendi en docenten aantrekken. Op deze wijze worden de vierkante meters in het gebouw een stuk efficiënter gebruikt. De TU Delft streeft er zeker in deze tijden van bezuinigingen naar om een zo hoog mogelijk ambitieniveau te realiseren binnen vastgestelde budgetten in plaats van de budgetten aan te passen aan de ambities. Een andere overeenkomst, tussen hetgeen nu al in de bibliotheek is verwezenlijkt en wat er in het Learning Centre aan het IO-plein nog moet komen, is het kenmerk van een ontmoetingsplaats. In het Learning Centre komt daarvoor onder meer een Learning café. De nieuwe indeling van de TU Delft Library moet in combinatie met de ruime openingstijden (ook in de weekeinden) eveneens zorgen voor een levendig bezoekerspatroon. Ook voor buitenlandse studenten die vaak op zoek zijn naar een plek waar ze zich thuis voelen, mensen om zich heen hebben en kunnen studeren, licht Liesbeth toe. Jaren vooruit Liesbeth benadrukt de waarde die de mensen van FMVG hebben gehad bij de totstandkoming van de nieuwe functies binnen de bibliotheek: Zij waren betrokken bij het opstellen van het programma van eisen en speelden een belangrijke rol bij de uitvoering van het geheel. Een goed voorbeeld van een geslaagde synergie. Klaar voor de toekomst ben je nooit, maar we kunnen met het Library Learning Centre hier de komende jaren zeker vooruit. 10 FMVG Special - Oktober 2010 11 FMVG Special - Oktober 2010
Colofon TU Delft Facilitair Management & Vastgoed Kluyverweg 6, 2629 HT Delft Postbus 5 2600 AA Delft T : +31 (0)15 27 87319 F : +31 (0)15 27 86198 E : S.vanderKlugt@tudelft.nl W: www.fmvg.tudelft.nl Redactie: Hans Dalmeijer, De Tekstgroep Eindredactie: Serena van der Klugt, FMVG Fotografie: Hans de Lijser Vormgeving: MultiMedia Services, FMVG Druk: Deltahage oktober 2010