DORDRECHT101 ) Retouradres: Postbus 8 Aan de gemeenteraad 3300 AA DORDRECHT Gemeentebestuur Spuiboulevard 300 3311 GR DORDRECHT T 14078 F (078) 770 8080 www.dordrecht.n1 Datum Ons kenmerk Begrotingsprogramma Bijlage(n) Betreft 17 november 2015 SPD/1520966 Economie, sport en cultuur 1 RAADSINFORMATIE inzake stand van zaken Doe ff Gezond 2015 Contactpersoon A. van Moorst T (078) 770 4380 E a.van.moorst dordrecht.ni Samenvatting Het programma Doe ff Gezond nadert het einde van de formele looptijd (31/12/2015). De integrale aanpak om de jeugd in Dordrecht West op een gezond gewicht te krijgen heeft in de afgelopen jaren bewezen effectief te zijn. De doelstelling om voor 2015 een trendbreuk te realiseren in de toename van overgewicht en inactiviteit bij kinderen en jongeren wonend in Dordrecht West is meer dan gehaald. Het percentage kinderen met overgewicht is in het betreffende gebied zelfs gedaald. Dit is gerealiseerd door de inspanningen van de vele betrokken partijen, de doelgroep zelf en de landelijke ondersteuning van Jongeren op Gezond Gewicht (JOGG). Dordrecht wordt landelijk veelvuldig benoemd als beste voorbeeld qua aanpak, activiteiten en resultaten. Het programma is in de afgelopen jaren ondanks een terugloop in middelen vooruitgegaan. Het steeds effectiever inzetten op de doelgroepen en het steeds meer onderdeel maken van reguliere inzet van betrokken partners hebben dit bewerkstelligd. De eerste periode van het programma loopt ten einde, maar we zijn er nog niet. Voor de komende jaren willen wij bestendigen wat reeds is bereikt. Het is belangrijk dat het beleid rond gezonde leefstijl vanzelfsprekend wordt op de Doe ff Gezond scholen, kinderdagverblijven en andere locaties waar wij mee samen werken, maar ook bij de mensen thuis. Ter ondersteuning en versterking, willen wij de samenwerking met Jongeren Op Gezond Gewicht verlengen met drie jaar. Door het verstevigen van Publiek Private Samenwerking willen we ook dat bedrijven zich gaan committeren met onze aanpak, ter verbreding van het draagvlak en mogelijke financiering van interventies. Wij hebben de ambitie om meer in te steken op ouderbetrokkenheid en te zoeken naar een effectieve aanpak voor de 12+ groep, maar kunnen dat alleen als er aanvullende financiering gevonden wordt. Uitbreiding naar de rest van de stad en zelfs de regio gloort nog verder aan de horizon. Voor de komende projectperiode wordt in kaart gebracht wat eenvoudig en kostenneutraal, dan wel tegen vergoeding, gedeeld kan worden aan kennis, expertise en materialen. Zowel lokaal, regionaal, als landelijk, via Jongeren Op Gezond Gewicht. Voor het jaar 2016 zijn voldoende financiële mogelijkheden om hetgeen in Dordrecht West bereikt is te kunnen bestendigen. De mogelijkheden tot uitbreiding vanaf 2017 wordt onderzocht. Pagina 1/5
Inleiding Om de Dordtse jeugd op een gezond gewicht te krijgen, is in 2012 het programma Doe ff Gezond gestart. Doe ff Gezond is een initiatief van Sportbedrijf Dordrecht en de Dienst Gezondheid & Jeugd (voorheen GGD ZHZ) in opdracht van de gemeente Dordrecht. Dordrecht heeft zich destijds aangesloten bij het landelijke initiatief Jongeren Op Gezond Gewicht. JOGG is een lokale aanpak gericht op het terugdringen van overgewicht bij jongeren in wijken waar het percentage overgewicht hoog is. Publieke en private partijen werken samen voor betere sport, beweeg- en speelfaciliteiten en voor meer aandacht voor voeding, beweging en een gezonde leefstijl. Omdat de kinderen en jongeren uit Dordrecht West, in de wijken Wielwijk, Oud en Nieuw Krispijn en Crabbehof de grootste bewegings- en gezondheidsachterstand hebben, heeft Doe ff Gezond zich vooral op kinderen en jongeren uit deze wijken gericht. Het programmaplan loopt tot 31 december 2015. Graag informeren wij u over de stand van zaken, de resultaten en het vervolg. Doelstelling Met deze raadsinfornnatiebrief willen wij u informeren over de resultaten van de afgelopen jaren en daarnaast willen we het vervolg van de programma aanpak schetsen. Stand van zaken/de feiten De doelstelling van Doe ff Gezond is de Dordtse jeugd naar een gezonde leefstijl te bewegen. Meer concreet om een trendbreuk te realiseren in de toename van overgewicht en inactiviteit bij kinderen en jongeren wonend in Dordrecht West voor eind 2015. Door middel van een integrale aanpak en nauwe samenwerking met diverse partijen in de wijk wordt een breed scala aan activiteiten georganiseerd, gericht op voeding, beweging en een gezonde leefstijl. In de opzet zijn drie leeftijdscategorieën onderscheiden, die ieder om een andere aanpak vragen. Het gaat om de leeftijdsgroepen 0-6, 6-12 en 12-23 jaar. Per doelgroep zijn doelstellingen geformuleerd (programmaplan Doe ff Gezond 2012-2015) gericht op gewichtsafname en verbetering van gezond gedrag en beweging. In onderstaande blikken we terug op de afgelopen periode en hetgeen is gerealiseerd in termen van uitgevoerde activiteiten, inhoudelijke resultaten en (landelijke) samenwerking tot nu toe. Terugblik Kenmerkend voor het programma Doe ff Gezond is de integraal sterke organisatie, de jaarlijkse meting van alle basisschool leerlingen en de intersectorale samenwerking tussen gezondheid, onderwijs en sport, op zowel politiek bestuurlijk, organisatorisch als uitvoerend niveau. Interventies vinden vooral plaats via locaties waar kinderen veel tijd doorbrengen, zoals kinderdagverblijven, peuterspeelzalen en scholen. Op deze locaties werken buurtsportcoaches, jeugdverpleegkundigen, diëtisten, gezondheidsbevorderaars en gezonde schooladviseurs samen. Zowel op Pagina 2/5
organisatie- als op individueel niveau wordt de behoefte aan ondersteuning ter bevordering van een gezonde leefstijl bepaald. De professionals geven advies over gezond beleid, bieden structureel beweegaanbod voor verschillende leeftijdsgroepen en geven workshops (o.a. over water(drinken) en gezoete drankjes, gezonde traktaties en koken met je peuter/kleuter). Landelijke JOGG thema's 'DrinkWater' en 'Gratis bewegen' zijn lokaal uitgerold bij alle Doe ff Gezond partners. Ook de Smakelijke moestuintjes op kinderdagverblijven (ter bevordering van het eten van groenten) zijn geïntroduceerd. Ieder thema wordt gemeten op effectiviteit en deze vragen komen vervolgens jaarlijks terug tijdens de testen. Tot slot worden leefstijlinterventies ingezet (zoals het programma Clubfit4Dordrecht en LEFF, voor kinderen van 7-12 jaar met overgewicht en hun ouders) en wordt nauw samengewerkt met sportverenigingen. Samen zorgen zij doorlopend voor bewustwording, beweging en gedragsverandering bij kinderen en hun opvoeders. Doe ff Gezond richt zich vooral op de leeftijdsgroep 0 tot 6 jaar (via de voorschoolse opvang, peuterspeelzalen, scholen en de jeugdgezondheidszorg) en op de leeftijdsgroep 6 tot 12 jaar (via de basisscholen). De doelgroep 12 jaar en ouder blijkt moeilijker te bereiken via locaties en vereist een andere aanpak. Van de doelgroep 6 tot 12 jaar worden jaarlijks alle leerlingen van de twaalf bij het programma aangesloten basisscholen in Dordrecht West gemeten, gewogen en getest op fitheid, motorische ontwikkeling en gezonde leefstijl. Ouders van kinderen met matig en ernstig overgewicht worden na afloop individueel benaderd door JGZ verpleegkundigen die het gezin zelf begeleidt en monitort, dan wel doorverwijst. Ook op schoolniveau worden de resultaten gepresenteerd. De gezonde school medewerker bespreekt met de school aan de hand hiervan de aanpak voor het komende jaar. Ook ondersteunt zij de Doe ff Gezond scholen bij de aanvraag van een Gezonde school vignet (inmiddels 10 van de 12), waardoor gezond beleid geborgd wordt. Resultaten Het percentage overgewicht bij deze leeftijdsgroep is gedaald van 42% in 2011 naar 33% in 2014 (op circa 1.700 kinderen). En dat terwijl een lichte stijging was waar te nemen in de rest van de stad. Landelijk behoort Dordrecht hiermee tot de koplopers van inmiddels ruim 80 JOGG gemeenten, wat veel positieve aandacht oplevert. Er zijn diverse werkbezoeken verzorgd voor JOGG collega gemeenten, maar ook landelijke partijen als VWS en het JOGG Bestuur en de Raad van Toezicht. Ook staan er nog bezoeken van o.a. de PO Raad met de ministeries van OCW en VWS op de planning voor begin 2016. Men is zeer benieuwd naar en enthousiast over onze aanpak en resultaten. Mede daarom is bestuurlijke kartrekker wethouder Rinette Reynvaan medio 2015 gevraagd toe te treden tot het landelijke JOGG bestuur. Vanuit het college is brede steun voor het programma en zijn er meerdere wethouders (onderwijs, gezondheid) betrokken. Hoewel het programma effectief is, kampt in Dordrecht West nog steeds 1 op de 3 kinderen in de leeftijd van 6 tot 12 jaar met overgewicht, wat ver boven het gemiddelde ligt van de rest van de stad en het landelijke gemiddelde van ongeveer 1 op de 8 (CBS 2014). Pagina 3 / 5
Vooruitblik Hoewel we resultaat zien, zijn we er nog lang niet. De JOGG aanpak is er een van de lange adem. Daarom willen wij de projectduur verlengen met 3 jaar. Voor 2016 is de financiering geborgd om de huidige aanpak voor te zetten. Onze ambities zijn echter groter. Zowel in Dordrecht West valt er nog veel winst te behalen bij het bereiken van de ouders, voor een gezonde leefstijl in het gezin, als de 12+ doelgroep. Daarnaast willen we met het team en onze partners bekijken of en hoe uitrol naar de rest van de stad mogelijk is. Een meerjarenplan voor 2017 en verder volgt begin 2016. Kosten en dekking De dekking voor de kosten voor Doe ff Gezond tot eind 2015 komt voor een substantieel deel (circa 2/3de deel) uit reguliere budgetten (die voor het grootste deel bestond uit de middelen van het Nationaal Actieplan Sport en Bewegen en daarnaast uit personele kosten) en subsidies van het Sportbedrijf (combinatieregeling), aangevuld met een stapeling van budgetten van MO (programma zorg en ondersteuning), Dienst Gezondheid 84. Jeugd, de basisscholen, onderwijs (SIS subsidie) en het wijkgericht werken. Het kalenderjaar 2016 biedt - vanwege de afronding van het NASB - nog net de gelegenheid om binnen reguliere budgetten en subsidies het project voort te zetten. Mogelijk wordt een vervolg van het programma betrokken bij de integrale afwegingen vanuit de Kadernota 2017. Duurzaamheid De integrale aanpak binnen Doe ff Gezond zorgt ervoor dat er sprake is van een duurzame aanpak op het thema 'overgewicht'. Kinderen en beïnvloeders worden op meerdere momenten (op school, bij de sportclub, in de wijk) attent gemaakt op een gezonde leefstijl. Het programma is er daarnaast op geënt om de aandacht voor het thema onderdeel te laten uitmaken van beleid van organisaties (scholen, wijkpartners, clubs). Daarnaast richt het programma zich op de jongste doelgroep, want jong geleerd is oud gedaan. En zeker op gebied van bewegen willen we hen daarmee al direct het plezier in sport en bewegen meegeven. Dat als basis kan dienen voor een leven lang sporten. Communicatie en inclusief beleid Binnen de bestaande programmastructuur worden de direct betrokken partijen van Doe ff Gezond geïnformeerd over het vervolg van het programma. In februari 2016 worden de mogelijkheden voor continuering van het programma in 2017 en verder besproken en afgestemd. Communicatie naar externe partners geschiedt jaarlijks rond eind januari als de resultaten van de fittesten bekend zijn. Tijdspad, vervolg en evaluatie In 2016 wordt Doe ff Gezond voortgezet in Dordrecht West. Begin 2016 wordt voortzetting van het programma in 2017 en verder besproken met de diverse partners. Ook wordt besproken of een uitbreiding van het programma naar andere wijken tot de mogelijkheden behoort, al dan niet met beroep op de kadernota 2017. Pagina 4/5 (.1-tsb,-LittfëféfifdtlèVe'lriff.thil;1tlè
Verlenging samenwerkingsovereenkomst JOGG De samenwerkingsovereenkomst met het JOGG loopt op 31 december 2015 af. Met de continuering van Doe ff Gezond wordt ook deze samenwerkingsovereenkomst verlengd. De jaarlijkse bijdrage van C 10.000,- aan JOGG wordt uit bestaande middelen bekostigd en vraagt geen (extra) financiën. De gemeente spreekt hiermee de bereidheid uit om de JOGG aanpak lokaal te blijven steunen en de JOGG boodschap actief uit te dragen. Daarnaast wordt JOGG als paraplu gebruikt waar alle activiteiten op het gebied van gezonde voeding en meer bewegen voor jongeren onder worden geschaard. Bijlagen Factsheet Doe ff Gezond fittesten 2014/2015. Wij vertrouwen er op u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. L\ Het college van Burgemeester en Wethouders \jde secretaris, de burgemeester Fl /1 /ij,t; - /",y,ffir A"por/Pro M.M. van der Kraan Brok Pagina 5/5