Stichting Zeldzame Huisdierrassen Jaarverslag 2015 Stichting Zeldzame Huisdierrassen en Projectbureau Behoud Nederlands Levend Erfgoed Maart 2016
Stichting Zeldzame Huisdierrassen (SZH) Postadres: Runderweg 6, 8219 PK Lelystad Bezoekadres: Dreijenlaan 2, 6703 HA Wageningen 06-46150594 info@szh.nl www.szh.nl 2
Inhoud 1.1. Inleiding 4 1.2. Organisatie 4 1.3. Missie en beleid 5 1.4. Activiteiten SZH 5 1.5. Projecten Projectbureau Behoud Nederlands Levend erfgoed 6 1.5.1. Fokkerijstructuur professionalisering rasorganisaties 6 1.5.2. Vermarkten producten 8 1.5.3. Promotie van levend erfgoed, voorlichting en educatie 8 1.5.4. Belangenbehartiging 10 1.5.5. Fondswerving en versterken van achterban 10 3
Jaarverslag 2015 SZH en projectbureau Behoud van Levend Erfgoed 1.1. Inleiding In dit verslag staan de activiteiten van SZH en de projecten die uitgevoerd zijn door het projectbureau. Deze werkzaamheden werden gedaan door drie professionele medewerkers van het projectbureau, bestuursleden en vrijwilligers. Het projectbureau dat sinds 2008 bestaat voert projecten uit ter ondersteuning van de stamboeken en rasorganisaties. In het begin van 2011 is een programma vastgesteld voor de periode 2011-2013/14 en voor 2015 zijn werkzaamheden afgesproken met EZ volgens het strategieplan 2015-2017. 1.2. Organisatie In 2015 heeft de SZH dhr. Dr. Ir. Albert Meijering verwelkomd als nieuw bestuurslid voor de internationale betrekking contacten met het netwerk SAVE. Hij maakte eind 2015 deel uit van het bestuur met nog 12 leden andere leden te weten: dhr. Dr. Antonis, dhr. Drs. Boink, dhr. Dr. Ir. Ducro, dhr. Ing. Van Eldik, dhr. Ir. Hiemstra, dhr. Dr. Janszen, mw. Dr. Ir. Leenstra, dhr. Ing. Meinema, dhr. Oosterhof, dhr. Taks, dhr. Ir. Vriend en mw. Dr. Zegwaard. Het Dagelijks Bestuur bestond in 2015 uit vier leden: Boink (voorzitter), Van Eldik (secretaris), Meinema (penningmeester) en Zegwaard (vicevoorzitter). Het dagelijks bestuur heeft zeven keer vergaderd en zeven keer overleg gehad met het projectbureau. Het bestuur is vier keer bij elkaar geweest (25, 28 november, 7 en 17 december). Het Dagelijks Bestuur heeft in 2015 vergaderd op 22 januari, 25 maart, 28 mei en 18 augustus en 16 december en over de begroting waar EZ om op 1 september en 16 september. Financiering werkzaamheden SZH en vervolg Tussen april en augustus is er een audit geweest waarin het werk van de SZH werd geëvalueerd door aan de achterban te vragen wat de SZH voor hen betekent. De uitslag hiervan is in conclusies en aanbevelingen weergegeven in het Rapport Bartels. In de maart vergadering waren al twee rapporten van november 2014 besproken. Eén waarin de werkzaamheden van de SZH geanalyseerd waren en één waarin een strategieplan 2015-2017 was opgesteld. Als antwoord op de audit zag het er in het najaar van 2015 eerst naar uit dat de subsidie weer op het oude niveau gebracht zou worden. Dit was aanleiding tot een reeks overleggen over een bijpassende begroting waar EZ om vroeg. Toch heeft EZ besloten om ondanks de noodzaak voor het werk van de SZH die uit de audit bleek en ondanks de politieke lobby, het bedrag van de subsidie niet te verhogen. In december is besproken hoe we de het minimum bedrag (80.000) aan subsidie zouden gaan besteden en zijn strategisch doelen geformuleerd die aansloten bij het strategieplan uit 2014 en bijgesteld zijn door het rapport Bartels. Voor de meerderheid van het bestuur is het rapport Bartels leidend. Medewerkers SZH en Projectbureau In 2015 zijn de volgende drie medewerkers werkzaam geweest bij het projectbureau: Ir. Nonja Remijn, Dr. Ir. Myrthe Maurice Van Eijndhoven en Dr. Ir. Kor Oldenbroek. De taak van Nonja Remijn was het ondersteunen in professionalisering van stamboeken in de promotie van hun rassen in communicatie, organiseren van gezamenlijke presentaties op evenementen, het werven van fondsen/sponsors, het adviseren van kinderboerderijen/publieksparken en het meewerken aan educatieve projecten en het veldwerk ten behoeve van belangenbehartiging. Kor Oldenbroek en Myrthe Maurice Van Eijndhoven hebben zich geconcentreerd op het ondersteunen stamboeken en rasverenigingen in de professionalisering van hun fokbeleid zoals het organiseren van strategiedagen en het doen van verschillende populatieanalyses van rassen. 4
Daarnaast hebben ze in samenwerking met het cursuscentrum Barneveld cursussen over erfelijkheidsleer gegeven. 1.3. Missie en beleid De SZH is opgericht in 1976 om de variatie onder de landbouwhuisdieren in Nederland te behouden en te voorkomen dat oorspronkelijke Nederlandse rassen uitsterven. Dit doet ze door nieuwe functies voor authentiek Nederlandse rassen te promoten, die deze dieren weer een wezenlijk onderdeel van onze samenleving maken. De rassen worden ingezet bij vormen van duurzame landbouw, zorgboerderijen, natuurbeheer, sport en recreatie en als hobbydier. Op kinderboerderijen en in openlucht musea zijn ze levende voorbeelden van onze cultuur. Bedrijven en centra die dit in praktijk brengen kunnen een erkenning krijgen van de SZH als fokcentrum, educatief centrum en/of ZeldzaamLEKKER producent. De SZH heeft voor de 70 verschillende rasverenigingen op dit terrein een koepelfunctie en is een kenniscentrum. Zij geeft fokadviezen en draagt kennis uit over oorspronkelijke rassen en over hun betekenis voor ons landschap, het behoud van genetische diversiteit, de rol van deze rassen bij wetenschappelijke ontwikkelingen en de cultuurgeschiedenis. 1.4. Activiteiten SZH Fokcentra, educatieve centra en begunstigers De SZH heeft per 31 december 2015 zevenenveertig erkende fokcentra en elf erkende educatieve centra. In 2015 is er een nieuw fokcentrum erkend namelijk Glindehof in Nunspeet voor Nederlandse bonte geiten en een educatief centrum te weten kinderboerderij de Kooi in Rotterdam. In 2015 is begonnen de centra van promotiemateriaal te voorzien ontwikkeld in het kader van het project Ontdek ons levend erfgoed, mede gefinancierd door het Prins Bernhard Cultuurfonds. Het aantal begunstigers vertoont een lichte daling. In 2015 zijn er 22 nieuwe begunstigers geworven en zijn er 71 opzeggingen wegens overlijden of om financiële redenen. Per 31 december 2015 telt de SZH 1212 donateurs. Communicatie: Zeldzaam Huisdier, website en social media Communicatie met de achterban en stakeholders heeft plaatsgevonden via het blad Zeldzaam Huisdier (verstuurd aan donateurs en verspreid op evenementen en via de erkende centra). De eindredactie van Zeldzaam Huisdier werd verzorgd door Carolijn Janssens en Ank Zegwaard. Het blad zorgt voor achtergrondinformatie bij en informatie over het werk van de SZH en het projectbureau. Overige (digitale) communicatie ging via de kanalen: via de SZH-website www.szh.nl, en de ZeldzaamLEKKER website www.zeldzaamlekker.nl via de SZH Facebook SZH voor levend erfgoed (693 volgers, 60 berichten in 2015 met een bereik tot 5780 personen per bericht), via de Nieuwsbrief op Groen Kennis Net samen met het CGN(604 abonnees), via Twitter @levenderfgoed (186 volgers) en via Linkedin onder discussiegroep Stichting Zeldzame Huisdierrassen (96 leden). Paraplubestand Door het gebrek aan middelen is het dit jaar niet gelukt het paraplubestand verder in te vullen. 5
Nationaal In 2015 is de samenwerking tussen levend erfgoed organisaties vervolgd. Met Stichting de Oerakker heeft de SZH in het kader van het vormgeven van het Nationaal Plan in situ behoud Levend Erfgoed een opdracht uitgezet bij de wetenschapswinkel om een communicatieplan te realiseren over levend erfgoed plant en dier. Staatsbosbeheer (SBB) afdeling genenbank zit in de begeleidingscommissie omdat ze te veel subsidie krijgen om in aanmerking te komen als opdrachtgever voor de wetenschapswinkel. Een ACT-groep heeft een eerste verkenning uitgevoerd op het gebied van vermarkten en een brochure gemaakt. Het verder uitwerken van een communicatieplan zal uitgevoerd worden in de eerste helft van 2016. De toespitsing zal zijn over hoe je aansprekend kunt communiceren met producenten en consumenten in duurzame initiatieven in de voedselproductie. Internationaal Vorig jaar is besloten de Europese organisatie SAVE (Europees netwerk van maatschappelijke organisaties voor levend erfgoed) op te splitsen in een netwerk- en een projectbureau. De netwerklocatie zal gevestigd worden in het kantoor van SZH. Onder Nederlands voorzitterschap geven Geert Boink met Albert Meijering en Nonja Remijn vorm aan de organisatie van het netwerk. Een ACT groep studenten van de WUR heeft diverse interviews afgenomen met de betrokken landen aangesloten bij het SAVE netwerk en heeft suggesties aangeleverd voor een organisatievorm voor een herstart van het SAVE netwerk. Deze resultaten zijn de basis geweest voor een workshop tijdens de jaarlijkse SAVE meeting, in 2015 gehouden in Griekenland. Het SAVE netwerk heeft ondersteund en gefaciliteerd in de organisatie van deze jaarvergadering op 10, 11 en 12 september. (Ruim 40 aanwezigen uit minimaal 8 verschillenden landen). 1.5. Projecten van het projectbureau Behoud Nederlands Levend erfgoed In 2015 zijn de volgende projecten uitgevoerd op gebied van professionalisering in fokkerijstructuur en organisatie en vermarkten van producten en diensten van zeldzame rassen, de promotie rassen, voorlichting en educatie en belangenbehartiging. 1.5.1. Fokkerijstructuur professionalisering rasorganisaties In 2015 heeft de SZH veel aandacht besteed aan het ras van het jaar, het Veluws heideschaap, wat betreft promotie en fokkerij. Hierbij is zowel de populatie als de organisatiestructuur geanalyseerd. Deze analyses zullen in 2016 worden afgerond. In het blad Zeldzaam Huisdier zijn vier artikelen verschenen over dit ras. Na een artikel met de introductie en geschiedenis van het ras, zijn er twee verschenen met portretten van de acht kuddes die ingezet worden voor natuurbegrazing en een over de rammencirkel bij het stamboek. Professionalisering stamboeken in fokkerijstructuur In 2015 zijn verschillende rassen ondersteund in hun beleid, waarbij speciale aandacht is geweest voor populatieanalyses in de gevolgde fokkerijstructuur en wat nodig is om de populatie genetisch gezond te houden. In het kader van de populatieanalyse Groninger blaarkop is op 4 maart een lezing gehouden over inteelt en verwantschap voor de fokcommissie Blaarkop en CRV in Deventer (15 personen) en de lezing fokkerijstrategieën voor Groninger blaarkop op 10 maart in Aduard voor de leden van de Blaarkopstichting (20 aanwezigen). Daarnaast is begonnen met een populatieanalyse van de MRIJ. De rasorganisaties worden begeleid met de adviezen welke uit deze analyses volgen. 6
Voor de hondenrassen het Markiesje en de Friese Stabij zijn populatieanalyses gedaan (met bijbehorende adviezen) met behulp van software die door het CGN ontwikkeld is voor deze analyses bij rashonden. Daarnaast is de organisatie Saarlooswolfhondoutcross ondersteund in een outcross project. De eerste pups zijn geboren in 2015 en de SZH heeft meegewerkt aan het schrijven van artikelen daarover in Zeldzaam Huisdier en het blad van de Raad van Beheer, Onze hond. Voor het behoud van het varkensras Nederlands Landvarken is een vereniging in oprichting die dit jaar een aantal eerste stappen heeft gezet. Voor de netwerkbijeenkomst Dag van het Landvarken was grote belangstelling (30 personen). De nieuwe organisatie kent een groot aantal uitdagingen, waaronder het vinden van houders en fokkers, het registreren, het selecteren en inzetten van ouderdieren en de regelgeving betreffende het houden en vervoeren van varkens en beheer en gebruik van het genetische materiaal. De SZH ondersteunt waar mogelijk de vereniging bij al deze vraagstukken en stimuleert de vereniging deze zaken zelf onder controle te krijgen. Professionalisering rasorganisaties in communicatie Om de rasorganisaties te ondersteunen in het goedkoop en gebruiksvriendelijk opzetten van hun website is in 2010 een CMS ontwikkeld. Inmiddels maken daar zowel rasorganisaties als partners (erkende centra en kleindierverenigingen) gebruik van. Gebruikers worden op verzoek ondersteund in het invullen van de site. In 2015 hebben kleindiervereniging het Nuthoen, en rasorganisatie Klein Lotharingers club zich aangesloten bij het CMS dat is ontwikkeld door de SZH. Toerusting in fokkerijkennis In 2015 zijn er, samen met het Cursuscentrum Dierverzorging in Barneveld, twee fokkerijcursussen gegeven voor hondenfokkers en paardenfokkers. Tijdens deze cursus zijn een aantal verschillende onderwerpen aan bod gekomen, namelijk: basisprincipes van de erfelijkheidsleer hoe erft iets over; selectie hoe selecteer je de beste ouderdieren; fokkerij door de eeuwen heen hoe zagen dierpopulaties er vroeger uit; inteelt en verwantschap hoe ga je verantwoord om met je fokpopulatie; genetische merkers problemen voorkomen. Naast de cursussen voor alle honden- en paardenrassen, zijn deze cursussen ook aangeboden voor andere diersoorten, maar daarvoor bleek de interesse/mogelijkheid voor het volgen van de cursus te klein om deze door te laten gaan. Daarnaast zijn er een aantal op maat lezingen en workshops gegeven voor pluimveeorganisaties over het houden en fokken van pluimvee/kleindieren op resp. 11 maart ( 25 aanwezigen), 31 maart (30 aanwezigen), 5 oktober (25 personen). Voor het platform kleinschalige schapen/en geitenhouderij was op 28 mei een lezing georganiseerd over het fokken in kleine populaties (60 aanwezigen). Verder zijn er lezingen gehouden voor stichting de Witrik op 30 mei in Ederveen met als titel Witrikken, een uitdaging voor de fokkerij (30 personen) en op de studiedag MRIJ Zuid over de melkvetzuursamenstelling van het MRIJ rund en de erfelijke variatie daarvan op 13 maart 2015 (60 personen). In het kader van toerusting van fokkers zijn in Zeldzaam Huisdier vier artikelen gepubliceerd over fokkerijbegrippen waarin een algemene uitleg werd gegeven en speciale aandacht was voor de aspecten selectie, registreren en erfelijkheidsleer. Daarnaast zijn er twee artikelen verschenen over de ontdekkingen die gedaan zijn door populatie analyses (Groninger blaarkop 7
en Groninger paard) en een over de resultaten van een onderzoek Wageningen UR naar de scrapieresistentie bij Nederlandse Toggenburgers. Een ander speerpunt in de ondersteuning van rasverenigingen is het bijbrengen van kennis over het belang van registratie en het helpen met de keuze voor een geschikt registratiesysteem. In 2015 zijn daarover twee artikelen gepubliceerd in Zeldzaam Huisdier waarin rasorganisaties kennis kunnen maken met een deze systemen, een over ZooEasy en een over GReiS en Elda, met interviews over de ervaringen die bepaalde rasorganisaties daarmee hebben. Onderlinge samenwerking stamboeken Rasorganisaties ontdekken steeds meer het nut van samenwerken op pr en fokkerijgebied. Zo hebben ook dit jaar hebben bijna alle stamboekorganisaties zich gezamenlijk gepresenteerd op evenementen zoals op Animal Event en de Beleef het landleven dagen. Tijdens de fokkerijcursussen hond en paard is ruimte gegeven voor onderling overleg van bestuursleden van rasorganisaties. Structurele samenwerking wordt geboden in het platform rund (KFG); het platform Nederlandse hondenrassen, de Nederlandse Hoender Club (NHC), de organisatie Kleindier Liefhebbers Nederland (KLN), het platform kleinschalige schapen-en geitenhouders en het Gilde voor traditionele schaapherders. De organisaties van de twee varkensrassen die onder de zeldzame rassen vallen werken ook samen. 1.5.2. Vermarkten producten De SZH heeft in 2015 weinig tot niets kunnen doen aan het ZeldzaamLEKKER project wegens gebrek aan beschikbare tijd van personeel met de juiste expertise. Wel is er aan de promotie van producten zoveel mogelijk een plaats gegeven bij de promotie van de rassen op evenementen (Beleef het Landleven, Smaakfestijn Arnhem). Daarnaast is er een ZeldzaamLEKKER diner en een ZeldzaamLEKKER workshop (perkament maken van huiden) geweest op de fokkers en vriendendag. In Zeldzaam Huisdier zorgde een reeks van vier artikelen voor tips over verwerken van producten, het gebruik van zeldzame rassen bij streekproducten en over kansen voor zeldzame rassen in stadslandbouw. 1.5.3. Promotie van levend erfgoed, voorlichting en educatie Voorlichting en educatie blijken onmisbare activiteiten te zijn bij het vermaatschappelijken van de zeldzame rassen. Alleen als er bekendheid wordt gegeven aan deze rassen en hun waarde voor ons, zal ons levend erfgoed een plaats in de samenleving krijgen en zal dit unieke genetisch materiaal behouden blijven voor onze tijd en in de toekomst. Op het gebied van educatie is vooral aandacht besteed aan het toerusten van SZH centra met materialen voor het verbeteren van voorlichting over de zeldzame rassen, het zoeken van partners in de regio en het geven adviezen aan centra die starten met die voorlichterstaak. Promotie van rassen Elk jaar krijgt het ras van het jaar extra aandacht in de promotie van de rassen. Zo ook het ras van 2015, het Veluws heideschaap. In dit kader is een kleurplaat gemaakt om uit te kunnen reiken op de diverse evenementen van de fokcentra van het Veluws heideschaap, en om uit te delen op de evenementen waar de SZH met stand aanwezig was. Ook had het Veluws heideschaap een opvallende plaats op de SZH website, is het ras gepromoot via diverse sociale media en via een persbericht en lokale bladen. 8
Na geluiden uit het veld (van zowel rasorganisaties als kinderboerderijen) is de SZH een onderzoek gestart naar een verbetering in samenwerking tussen kinderboerderijen en rasorganisaties. Sarah Warning (student STOAS) heeft diverse interviews afgenomen om te inventariseren waar de win-win oplossingen zitten om beide partijen dichterbij elkaar te brengen, zonder dat de kinderboerderijen het volle bedrag van alle lidmaatschappen van de rasorganisaties hoeven te betalen, maar wel raswaardige dieren in de etalage houden. De resultaten zijn uitgewerkt in een adviesrapport en zijn terug gekoppeld. De SZH heeft zich op diverse evenementen gepresenteerd om het bestaande netwerk van de stichting te onderhouden en om nieuwe contacten te leggen. Daarnaast was ze de verbindende schakel tussen de rasorganisaties die zich daar presenteerden. Zo stond de SZH op de landelijke Kinderboerderijen dag in Zoetermeer, de landbouwshow van Opmeer, de Beleef Landlevendagen in openluchtmuseum Arnhem, de Dag van het Trekpaard en de Onetoshow. Voorlichting en educatie In 2014 is een aanvraag gedaan bij het Prins Bernhard Cultuurfonds voor het project getiteld Ontdek ons levend erfgoed. Met deze financiële steun konden een aantal activiteiten worden georganiseerd en zijn er een aantal producten ontwikkeld. Een telling zeldzame rassen heeft in 2014 plaats gevonden. In 2015 zijn een aantal regionale bijeenkomsten gehouden voor geïnteresseerde levend-erfgoed-houders. De bijeenkomsten zijn gehouden in de regio s Gelderland, Noord-Brabant, Drenthe, Zuid-Holland en Overijssel. Per bijeenkomst waren gemiddeld 30 personen aanwezig. De werkvelden fokkerij, promotie en educatie, en beleven en benutten van de rassen zijn door de SZH en door iemand vanuit het werkveld toegelicht en er was ruimte voor uitwisselen van vragen en ideeën. De regiobijeenkomsten zijn met goed en zeer goed beoordeeld. Dit project gaf ook ruimte tot het ontwikkelen van een vlag voor alle erkende centra (oplage 100), en er is een brochure uitgegeven (oplage 2000) met voorwoorden van SZH ambassadeurs. Het educatieve materiaal dat is ontwikkeld binnen dit project zijn een nieuwe uitgave van de grazers en de pikkers poster (oplage 2000 stuks van ieder) en er zijn 5 manshoge educatiezuilen met grote zoekkaarten voor de educatieve centra ontwikkeld. Advies op gebied van educatie Na verzoek om mee te denken in de invulling van Schutterspark in Brunssum vanuit Alterra Wageningen is een advies opgesteld van rassen voor de dierenweide van het park en activiteiten waarmee het park meer aandacht aan cultuurhistorie kan besteden en waarbij de zeldzame rassen kunnen worden ingezet. Ook kwam verzoek om mee te denken in invulling dierenweide Phillips - van Lenneppark in Eindhoven, de SZH heeft bemiddeld in aanschaf van dieren en contacten fokkers. Na verzoek om mee te denken in de invulling van een educatieve zuil op recreatiepark de Kempervennen is een advies opgesteld en is bemiddeld in het aanleveren van geschikt fotomateriaal voor de educatiezuil. Na verzoek om mee te denken in het verwezenlijken van een ingezonden kinderwens voor het tv programma BZT show heeft SZH bemiddeld in het vinden van een geitenhouder die met dieren naar de show kon komen. De BZT show is uitgezonden op nationale televisie. 9
Na verzoek om mee te denken met de invulling van een zeldzame rassen tentoonstelling in het bezoekerscentrum de oude Koestal, te s Gravenzande, heeft de SZH advies op maat gegeven en de vrijwilligers van het centrum van promotiematerialen voorzien voor de tentoonstelling, die plaats zal vinden in 2016. 1.5.4. Belangenbehartiging SZH behartigt de belangen van houders van zeldzame rassen. Ook heeft SZH zich actief ingezet om tot een oplossing te komen voor de problematiek rond begrazing met gescheperde kuddes met oorspronkelijke rassen. Inmiddels is het Gilde van traditioneel schaapherders opgericht en er is intensief contact met natuurorganisaties, met het ministerie en met de coördinator Nationale parken. Een van de oplossingen voor geïntegreerd natuurbeheer met schapen is het toepassen van een heideboerderijsysteem. Om dat in werking te zien is 13 en 14 november een excursie naar de Lünerburger heide in Duitsland georganiseerd voor genodigden. Genodigden waren schaapherders, bestuurders van provincies, natuurorganisaties, diverse projectleiders uit het veld en raad van adviesleden van het Gilde (30 deelnemers). De excursie is al zeer inspirerend ervaren en beoordeeld. Half november startte het Gilde, met ondersteuning vanuit het projectbureau van de SZH, een crowdfundingcampagne volg de herder. De campagne bleek geslaagd en heeft eind van december 2015 het streefbedrag van 30.000 euro binnen gehaald. Het geld is bedoeld voor het op het been houden van gildeherders die kampen met ernstige schulden. De campagne wordt in 2016 verder voortgezet richting een steunfonds, om een structureel financieel vangnet voor de herders te kunnen realiseren. Voor de varkens-k.i. zijn er mogelijkheden binnen de bestaande regelgeving gevonden. Een ander probleem voor de kleinschalige varkenshouderij vormt de regelgeving betreffende dierverkeer tussen de bedrijven. Hiervoor gaan we in overleg met de POV (producenten organisatie varkenshouderij = opvolger productschap) en met EZ. Voor de kleinschalige rundveehouders is bij EZ aangekaart het minimaal aantal runderen, waarbij een diergezondheidsplan en bedrijfsbehandelplan jaarlijks opgesteld moet worden met de bedrijfsdierenarts, te verhogen van <5 naar <10. Deze onderwerpen komen ook ter sprake tijdens het jaarlijks overleg dat de SZH samen met overige partijen in de hobbydiersector heeft met EZ. Sinds het verdwijnen van de productschappen is er voortaan ook een tweejaarlijks overleg van stakeholders in de schapen- en geitensector waar de SZH aanschuift. Verder wordt de SZH ook betrokken bij de aanpassingen van de draaiboeken besmettelijk dierziekten (MKZ, varkenspest en AI) door EZ. 1.5.5. Fondswerving en versterken van achterban Mede doordat fondsen werven door het beperkte budget relatief veel tijd kost, speelt de activiteit fondsen werven bij de SZH een bescheiden rol. Om meer draagvlak te kweken voor haar activiteiten zet de SZH meer in op het werven van bekendheid bij groenscholen en diergerelateerde opleidingen en het zoeken van ambassadeurs in de cultuur- en recreatieve dierhouderij-sector. Advies fondswerving In het afgelopen jaren heeft de SZH de ervaring die ze opgedaan heeft bij het werven van fondsen ten behoeve van rasorganisaties verwerkt in een artikel in Zeldzaam Huisdier nummer 2 van 2015. 10
Vriendendag Jaarlijks houdt de SZH een dag voor begunstigers, fokkers en andere geïnteresseerden een vriendendag c.q. netwerkdag. Deze vond dit jaar plaats op zaterdag 3 oktober in het door de SZH erkend fokcentrum De Groote Modderkolk in Loenen. Er waren 60 deelnemers voor dagprogramma en 40 voor het aansluitende ZeldzaamLEKKER diner. Na een welkom vanuit het fokcentrum en een overzicht van de stand van zaken van de SZH, was er een workshop perkament maken en werden de aanwezigen vervolgens onder leiding van Han Swinkels meegenomen in een debat over kansen voor het behoud van ons levend erfgoed. Extra aandacht was er voor het Veluws heideschaap door een fototentoonstelling van Hans Krudde over dat ras en een bezoek aan de kudde Veluwse heideschapen op de Loenermark. De dag werd afgesloten met een ZeldzaamLEKKER diner in de koestal o.l.v. Inge van der Hall. Ambassadeurs werven en draagvlak kweken De SZH heeft in 2015 drie ambassadeurs geworven, te weten: kunstenaar mevr. Felius, dhr. Pijbes van het Rijksmuseum en Artis professor dhr. De Jong. Zo hopen we de bekendheid met de SZH te verbreden. In het kader van draagvlak kweken zijn er aantal gastlessen gegeven op diverse groenopleidingen (op MBO, HBO en WO niveau) waarbij tevens de kennismaking met de Nederlandse rassen centraal stond. Het betreffen gastlessen bij HAS Den Bosch, op 14 januari (35 personen); een op 1 oktober bij de Helicon opleiding voor schaapherders over zeldzame schapenrassen en hun behoud (15 aanwezigen); bij Helicon Nijmegen over het fokken in kleine populaties op 4 december; een workshop over gezond gebruik van genetica op het MBO Woudenberg (15 personen); en twee gastcolleges over het fokken van gezelschapsdieren (honden) op resp. 11 maart bij van Hall Larenstein Leeuwarden (200 personen) en 25 maart op het symposium gezelschapsdieren aan de Faculteit Diergeneeskunde (200 personen) en op 4 september een gastcollege bij opleiding Bachelors of Sciense (BSc) te Wageningen over gebruik en benutten van zeldzame rassen (100 personen). Om de samenwerking met Diergeneeskunde studenten te bevorderen en heeft de SZH op 27 oktober een excursie georganiseerd voor deze studenten uit Utrecht (30 aanwezigen). De dag begon met een inleiding over de zeldzame rassen, het CGN en de SZH. Daarna zijn Michiel Cassuto (houder van brandrode runderen en kaasmaker), Bert Selman (varkenshouder) en Henk van den Brandhof (schaapherder) bezocht. Tot slot: Ondanks het beperkte budget heeft de SZH zich sterk gemaakt voor het behoud van de zeldzame rassen door de rasorganisaties zoveel mogelijk te ondersteunen, hun belangen te behartigen, de bekendheid van de zeldzame rassen te vergroten en door een verbindende rol te vervullen in het netwerk van stakeholders die actief zijn met het behoud van de zeldzame rassen Bij de uitvoer van het Global Plan of Action speelt de SZH op die gebieden een essentiële rol. Om haar werk effectief uit te kunnen voeren is het van belang dat de SZH niet aan slagkracht inboet en weer over voldoende middelen en menskracht kan beschikken. 11