Hoofdstuk IV. Wielersport in Kalken in de naoorlogse periode.

Hoofdstuk IV. Wielersport in Kalken in de naoorlogse periode. A. De organisatie van wielerwedstrijden. Een organisatie van wielerwedstrijden was niet meer hetzelfde als tijdens het interbellum. De verkeerswetgeving op de wielerkoersen maakte gaandeweg van het inrichten van een wedstrijd een ernstige zaak met verantwoordelijkheden. Er waren meer factoren waarmee rekening diende gehouden te worden: een pilootwagen en een bezemwagen, seingevers, afsluiting of afspanning in de aankomstzone, grootte van de omlopen, verplichting tot ehbogebreveteerde, enz. Dat maakte het ook moeilijker voor de plaatselijke burgemeesters om een vergunning voor wedstrijden onderbeginnelingen of niet-aangeslotenen BWB te verlenen. Die problematiek zal de lezer in dit hoofdstukonderdeel van tijd tot tijd geïllustreerd zien met lokale voorbeelden. Onderbeginnelingen: de nog niet aangeslotenen bij de BWB Nieuwelingen of beginnelingen: aangeslotenen bij de BWB. Het eerste officieel nationaal kampioenschap had te Wetteren plaats in 1929. In 1965 was er geen nationaal kampioenschap. Zuivere liefhebbers: het eerste officieel nationaal kampioenschap werd verreden in 1919. Bestond tot in 1946. Juniores: eerste officieel nationaal kampioenschap werd verreden in 1926 te Antwerpen. De categorie bestond tot in 1946. Opnieuw ingevoerd sinds het overgangsjaar 1965. Liefhebbers of amateurs: ontstaan door versmelting van de categorieën van zuivere liefhebbers en juniores in 1947. Die categorie bleef bestaan tot in 1995. Beloften: categorie opgericht in 1995. Elite zonder contract: categorie opgericht in 1995. Onafhankelijken: het eerste officiële kampioenschap werd in 1911 in Bastenaken verreden. De categorie bestond van 1911 tot 1940 en van 1945 tot 1965. Tijdens de Tweede Wereldoorlog aangeduid als beroepsrenners B. Beroepsrenners of Elite met contract: blijkbaar sinds ontstaan wielersport. Profs konden na Wereldoorlog II een tijdlang als individuele aan wedstrijden deelnemen. Kort na Wereldoorlog II werd blijkbaar kortstondig een onderscheid gemaakt tussen Beroepsrenners A en B, niet vergelijkbaar met de onderverdeling tijdens die oorlogsperiode. Tabel 7. Algemene onderverdeling in categorieën BWB. 1. De BWB waakt. Na WO II eiste de Belgische Wielrijders Bond (BWB) in het wielersportleven een steeds belangrijkere rol op. De BWB heeft wel druk op de wetgever gezet om komaf te maken met concurrentie op het vlak van wielerwedstrijdorganisaties, die aan weinig of niets voldeed, maar rechtstreeks blijkt de BWB daar volgens Johan Van Win geen vat op gehad te hebben. Voor zover we konden nagaan, bestonden er kort na WO II nog steeds enkele herbergiersverenigingen die ter gelegenheid van de traditionele kermissen wielerwedstrijden wilden inrichten. Zonder goede contacten met de BWB lukte dat blijkbaar niet zo erg en men nam regelmatig een toevlucht tot het inrichten van wedstrijden voor niet-bwb-aangeslotenen. Gemeentebesturen die zulke wedstrijden toelieten, ook het Kalkense gemeentebestuur, werden door de BWB op de vingers getikt, gesteund door de invoering van nieuwe richtlijnen Vruchten van het platteland 16 55 Belgisch Kampioenschap 19 augustus 2007

(verzekeringen, veiligheidsmaatregelen bij de aankomst door het plaatsen van een afsluiting vóór en na de streep, enz ). Dat blijkt overduidelijk uit een schrijven van de Oostvlaamse Afdeling van de Koninklijke Belgische Wielrijdersbond van 30 mei 1951 aan het Kalkense gemeentebestuur. Daarin beëindigde de voorzitter van die afdeling, burgemeester Du Chateau van Wetteren, de uiteenzetting met de zin: Ik denk niet dat wij er enig belang bij hebben om koersen voor niet aangeslotenen toe te staan. De geplande wedstrijd voor beginnelingen BWB op de wijk De Kruisen van donderdag 20 september 1951 werd door de BWB verboden omdat die dag het interclubkampioenschap plaatshad. De Kalkense burgemeester verleende ten uitzonderlijken titel de toelating tot de organisatie van een wedstrijd voor nieuwelingen niet-bwb om de wijk Kruisen niet te benadeligen tegenover de andere wijken ter gelegenheid der kermis 19. Het Kalkense gemeentebestuur zou in de komende jaren nog af en toe wielerwedstrijden voor niet-aangeslotenen BWB toestaan omwille van de geldende wijkkermisagenda. Dat zou leiden tot vermaningen vanwege de BWB in onder andere 1952 en 1954. Met het rondschrijven uit 1954 werd van de plaatselijke overheid een schriftelijke verklaring verwacht om gedurende het seizoen 1954 geen toelating meer te geven op het grondgebied van de gemeente wielerwedstrijden voor renners niet aangesloten bij de Belgische Wielerbond in te richten. We weten niet van welke datum die omzendbrief dateert, maar voor zover we konden nagaan, was de wedstrijd ter gelegenheid van Vromondstraatkermis op 9 mei 1954 de laatste verreden wedstrijd voor niet BWB-aangeslotenen in die periode. Een gelijkaardige aanvraag voor de organisatie van zo n wedstrijd op de wijk De Kruisen ter gelegenheid van Kalkenkermis 1954 werd niet meer toegestaan. Tot omstreeks 1960 werden sommige wielerwedstrijden ter gelegenheid van wijkkermissen dan maar omschreven als valiezenkoersen. Die wedstrijden liepen over een relatief beperkte afstand. Volgens André De Kegel ging het om wedstrijden van een tiental ronden van 3 à 4 km lang. Aan die wedstrijden namen vooral plaatselijke jongeren en niet-bwb-aangeslotenen deel. Gesleur met valiezen en verkleedscènes zoals tijdens de periode vóór WO II kwamen er niet meer aan te pas. Dat er strengere voorwaarden golden voor de organisatie van wielerwedstrijden, komt tot uiting in twee voorbeelden uit de jaren 1950-1951. De Verenigde herbergiers van de Vromondstraat richtten op 20 mei 1950 een wielerwedstrijd in waarbij de burgerlijke verantwoordelijkheid verzekerd was. Een stapje verder dienden volgende organisatoren te gaan. De Verenigde herbergiers van de Zomerstraat kregen van het gemeentebestuur de toelating een wielerwedstrijd in te richten op 1 mei 1951 op voorwaarde dat de renners verzekerd waren en dat de aankomstlijn afgespannen was 50 meter vóór en 15 meter na de aankomstlijn. De plaatselijke politie zou zich met de ordedienst gelasten. 2. Club Sport en Nering Kalken, nr. 506: een gemeentelijke overkoepelende organisatievorm. a. Over de oprichting De organisatie van de wedstrijden voor beroepsrenners te Kalken tijdens de periode 1945-1960 moet meer dan waarschijnlijk toe te schrijven zijn aan een groep mensen die onder een bepaalde organisatievorm werkzaam waren. Verdere gegevens daarover ontbreken echter. Van 12 september 1950 dateert een schrijven van de toenmalige voorzitter Marcel De Wilde en secretaris Ernest De Gelder van Sport en Nering Kalken bij de BWB gekend onder de benaming Club Sport en Nering nr. 506 - de burgemeester, schepenen en raadsleden van Kalken met de vraag tot het bekomen van een gemeentelijke bijdrage voor de organisatie van een wedstrijd voor onafhankelijken op de wijk Eesvelde op kermismaandag 1950. 19 Gemeentehuis Laarne, Archief Kalken, nr. 205.9, Sportcomité Kalken I en II, brief 12 september 1951. Vruchten van het platteland 16 56 Belgisch Kampioenschap 19 augustus 2007

De vereniging is mogelijk gegroeid naar analogie met de gelijknamige sportvereniging uit Wetteren die reeds in 1925-1926 een sportwerking was begonnen. Volledigheidshalve melden we ook het bestaan van een Sport-en Neringafdeling in Beervelde vanaf 1953. De Club Sport en Nering nr. 506 stond dus in direct contact met de regionale BWB-afdeling met als contactpersoon Maurice Blancquaert uit Beervelde. Sport en Nering had op 9 maart 1950 reeds 5000 BEF gemeentelijke toelage gekregen. Sport en Nering Kalken had toen reeds 60.000 BEF uit eigen middelen aan organisatoren van kermiswielerwedstrijden gegeven. Diezelfde Kalkense vereniging organiseerde met gemeentelijke financiële steun de aankomst van de tweede rit van de Ronde van België voor Onafhankelijken op 29 juli 1951. Vanuit de Provinciale Technische Dienst kreeg de toenmalige secretaris ad interim, Matthys uit de Koffiestraat, bij brief van 27 juli 1951 toestemming voor die organisatie onder vier voorwaarden: - het verkeer der voetgangers mag in geen geval belemmerd worden. - voor de toeschouwers mogen op de openbare weg (zelfs langs beide kanten) plaatsen worden voorbehouden op voorwaarde dat daardoor het verkeer niet wordt stilgelegd. - De afgesloten plaats moet zó zijn aangelegd dat de baan voor de weggebruikers toegankelijk blijft zonder dat hun daarvoor enige betaling mag gevraagd worden. - De inrichters blijven alleen verantwoordelijk voor de schade, ongevallen of ongemakken die deze toelating kan meebrengen. Daarom bij aankomst der renners mag het verkeer kortstondig en tijdelijk worden stilgelegd of omgeleid, doch slechts wanneer noodzakelijk om ongevallen te voorkomen. Een bijkomende moeilijkheid was het tramverkeer van de NMVB dat tussen 17 en 19 uur tussen Kalkendorp en Kalken-stelplaats diende onderbroken te worden. Meteen weten we dat de aankomst plaats had in de Vaartstraat, en wel ter hoogte van het kasteeltje Ter Weiden, de woonplaats van burgemeester Werner Tibbaut. Het gemeentebestuur diende de aanvraag tot onderbreking van het tramverkeer in. Tijdens de gemeenteraadszitting van 2 december 1952 werd de beslissing genomen tussen te komen in de kosten voor het inrichten van sportfeesten en sportmanifestaties ter gelegenheid van feestelijkheden die een algemeen karakter dragen en geenszins voor het inrichten van wielerwedstrijden voor een bepaalde wijk. Een krediet van 10.000 Bfr zou daarvoor voorzien worden in de gewone dienst der uitgaven. Volgens de overlevering stonden vooral Roger De Broe en onderwijzer Jozef Meys aan de wieg van een nieuwe gemeentelijke werkgroep die op 15 november 1954 opgestart werd onder de benaming Sportkomité Kalken. Meer dan waarschijnlijk nam die werkgroep de werkzaamheden van de hiervoor genoemde werkgroep over; ze bleef bij de BWB trouwens de oorspronkelijke erkenning van Club Sport en Nering nr. 506 behouden. In de briefhoofden van de vereniging werden in de loop der jaren meerdere benamingen gebruikt: Sport en Nering Kalken, Sportkomité Kalken en laatst Feest- en Sportkomité Kalken. Voor de eerste werkjaren tot 1962 blijkt weinig bruikbare informatie bewaard te zijn (wel een kasboekje met algemene kosten- en batenvermeldingen voor de periode 1955-1962). Werkdocumenten voor 1962-1964 blijken wel beschikbaar evenals gegevens vanaf ca. 1969 tot 1981. De werkgroep Sport en Nering Kalken fungeerde als tussenpersoon voor de organisatie van wielerwedstrijden tussen de Belgische Wielrijdersbond en de eigenlijke inrichters (herbergiers en privé-personen). b. Werkingsmiddelen en financiële ondersteuning. Sport en Nering Kalken was voor de inkomsten afhankelijk van het gemeentebestuur (subsidies), Sport en Nering Wetteren (retributie op verkoop met zegeltjes), financiële steun vanuit de verschillende wijken van de gemeente, de organisatie van een cyclocrosswedstrijd en de opbrengst van een jaarlijks sportbal. Vruchten van het platteland 16 57 Belgisch Kampioenschap 19 augustus 2007

De van jaar tot jaar steeds mindere bedeling van sport en neringzegels in Kalken op het einde van de jaren 1960 leidde tot een steeds kleinere winstverdeling. Was Sport en Nering Kalken opgericht om vooral de plaatselijke wielersport te promoten, dan zouden vanaf begin de jaren 1960 ook zowat alle andere lokale sportverenigingen een financieel duwtje in de rug krijgen: Volleybalclub Kalken, Tele Boxing Club Kalken, FC Hoger Op Kalken, FC Opel Kalken, Turnclub Kalken, KAJ-Kalken voor de organisatie van de jaarlijkse oefencross, de Boerenkrijgruiters, wielertoeristenclub Calcine, enz... Bovendien kregen ook verschillende supportersclubs van plaatselijke renners een bescheiden financiële steun, zoals bijvoorbeeld de supportersclub Sylvain Engels in 1970. Illustratie 47. Briefhoofd van vzwd Sport en Nering Wetteren die de spaarzegels uitgaf. Ook andere groeperingen vroegen en kregen financiële steun. Vooral na de omvorming tot Sport- en Feestcomité Kalken was dat het geval. Konden rekenen op financiële hulp: Koninklijke Harmonie Ste.-Cecilia Kalken, Zang- en Siervogels Kalken, het comité dat Sint- Denijskermis in de Boombos inrichtte, het comité dat Zomerstraatkermis inrichtte, gebuurtedekenij Vromondstraat-Gaverstsraat, het Breughelcomité, de Verenigde Kleindiervrienden voor Kalken en Omliggende, de avondmarkt Kalkenkermis, het Karnavalcomité, de Rode Kruisafdeling, Jeugdraad Kalken, enz. Sportactiviteiten of feesten van de plaatselijke scholen of zomerfeesten en Vlaamse kermissen konden echter niet rekenen op financiële steun van Sport- en Feestcomité Kalken. De fusie met Laarne tot de nieuwe gemeente Laarne zou daarin toch enige verandering brengen. Socio-culturele verenigingen zouden voortaan niet meer door Sportcomité Kalken gesteund worden. Voor de periode 1981-1982 bijvoorbeeld, stelde Sportcomité Kalken geld ter beschikking voor de viering van de sportlaureaten, een toelage voor de avondmarkt en een muziekoptreden ter gelegenheid van Kalkenkermis, een toelage voor de KAJ-oefencross en toelagen aan georganiseerde wielerwedstrijden. Die laatste toelagen werden vastgesteld op 2500 frank voor een wedstrijd voor veteranen en cyclosportieven, 3500 frank voor nieuwelingen, 4000 frank voor juniores en 5000 frank voor liefhebberswedstrijden. Tijdens de periode 1974-1982 ontvingen een tiental renners een financieële bijdrage: Roland De Lathouwer, Georges De Kestelier, Johan De Lathouwer, Patrick Van Damme, Jean-Pierre Sennesael, Dirk Leboeuf, Jos Verstraeten, Marc Hendrickx, Eddy De Clercq, Eddy Van Puyenbroeck en Rudy Rogiers. c. Samenstelling. De samenstelling van Sportcomité Kalken was gebaseerd op een fractie van de gemeenteraad en vertegenwoordigers van wijken waar sportactiviteiten werden ingericht. De werkgroep telde ongeveer 20 personen, zowat evenredig verspreid over de verschillende wijken van de gemeente. Zo konden wijkgebonden jaarlijkse omhalingen gemakkelijker uitgevoerd worden. Vruchten van het platteland 16 58 Belgisch Kampioenschap 19 augustus 2007

De vroege jaren 1960 verliepen zeer woelig voor het sportcomité. Als uitloper van politieke verdeeldheid op het vlak van lokale wielerorganisaties werd Wielerclub Kalken opgericht en een dispuut om persoonlijke redenen had men ook de medewerking verloren van een belangrijke persoon als onderwijzer en voorzitter Jozef Meys. De oudst aangetroffen ledenlijst, die voor het werkjaar 1963, was de volgende: Crommelynck Marcel (voorzitter), De Vogelaere Marcel (secretaris) 20, gemeentesecretaris De Landtsheer Marcel (penningmeester), burgemeester en erevoorzitter Tibbaut Werner, Pikhaus Rudolf, Plaetinck Jozef, De Broe Roger, Dhooghe Floris, De Landtsheer Jules, Rogiers Aimé en De Kegel Jozef. Illustratie 48. Sportcomité Kalken, eind jaren 1950- begin jaren 1960. Staand van links naar rechts: Cyriel Vermeersch, Marcel De Landtsheer, Georges Bogaert, Aimé Rogiers, Marcel Scheire, x, x, Floris Dhooghe, André Braeckman en Arsène De Kesel. Zittend van links naar rechts: Baert, René Blancquaert, burgemeester Werner Tibbaut en onderwijzer Jozef Meys. Verzameling Gemeentehuis Laarne, Archief Kalken. Tot midden 1971 bleef de samenstelling van die werkgroep nagenoeg dezelfde. De ondertussen overleden gemeentesecretaris Marcel De Landtsheer was vervangen door Marcel Rogiers. Diverse bewaarde jaarlijkse ledenlijsten vermelden twintig leden. Een herstructurering met opnieuw - politieke achtergrond zorgde in augustus 1971 voor een herverdeling van de belangrijkste taken. Floris Dhooghe werd de nieuwe voorzitter en onder zijn voorzitterschap zou het sportcomité voor een aantal succesrijke organisaties zorgen. Stuwende kracht achter het sportcomité Kalken was Floris Dhooghe, onder andere in de functie van schepen van sport. 20 Marcel s vader was beroepsrenner van 1902 tot 1908: Rene De Vogelaere. Hij reed vooral op de piste. Vruchten van het platteland 16 59 Belgisch Kampioenschap 19 augustus 2007

Dat er in het midden van de jaren 1970 een groep jonge wielrenners aantrad, vergemakkelijkte misschien wel die opdracht. In die periode konden heel wat Sterritten voor liefhebbers en twee aankomsten van een rit van de Ronde van België voor liefhebbers georganiseerd worden. Na de gemeentefusie van 1 januari 1977 bezat de nieuwe gemeente Laarne echter twee gemeentelijke sportcomités. Begin 1986 drong een reorganisatie van het Kalkense sportcomité zich op. De poging om, onder leiding van de nieuwe voorzitter Jozef Plaetinck, het sportcomité om te vormen tot een overkoepelend orgaan voor alle sporten in Kalken mislukte. Het sportcomité hield op te bestaan. Het aantal georganiseerde wielerwedstrijden op Kalkens grondgebied daalde in die periode eveneens heel sterk. Jarenlang zou het feestcomité van de wijk Hussevelde ter gelegenheid van Kasseikenskermis in juli de enige zijn om wielerwedstrijden in te richten. Sindsdien moet voor de organisatie van wielerwedstrijden op het ganse Laarnse grondgebied beroep gedaan worden op Sportclub Laarne (gesticht op 1 december 1946). Illustratie 49. De vaste kern van het gemeentelijke sportcomité tijdens het voorjaar van 1971. Vooraan van links naar rechts: Floris Dhooghe, Marcel Crommelinck, Marcel De Vogelaere en gemeentesecretaris Marcel Rogiers. Achteraan van links naar rechts: Roland Huysveld, Roger De Broe, Antoine Uytterschaut, Jozef Plaetinck en Eugène De Fré. Verzameling Gemeentehuis Laarne, Archief Kalken. d. De inrichting van wielerwedstrijden voor beroepsrenners De inrichting van wielerwedstrijden voor beroepsrenners was een grote uitdaging. In de periode 1945-1960 werd onder de benaming Vlaamse Pijl in Kalken (minstens) acht keer een beroepsrennerswedstrijd ingericht (zie bijlage 3). Vruchten van het platteland 16 60 Belgisch Kampioenschap 19 augustus 2007

Het is duidelijk dat de wedstrijden van 1945 en 1947 ingericht werden omdat de plaatselijke De Wannemaeker op dat moment beroepsrenner was. De wedstrijden tijdens de periode 1955-1960 waren dan weer als een hommage aan Leon De Lathouwer bedoeld. Geen van beiden slaagde erin in eigen dorp de overwinning te behalen. Waarschijnlijk was de organisatie van die wedstrijden in handen van een gemeentelijke werkgroep of van het gemeentelijk sportcomité (vanaf 1954). Vast staat dat meester Jozef Meys er sterk bij betrokken was. De gemeente Kalken vroeg meermaals logistieke steun aan buurgemeente Wetteren en er diende telkens een regeling voor het openbaar vervoer gevonden te worden. Guy Roels, die de gebeurtenissen als bewoner van de Vaartstraat, waar de aankomst plaatshad ter hoogte van het kasteeltje van burgemeester Tibbaut, van nabij had meegemaakt, verhaalde enkele anekdotische gegevens: - Kalkenaar Maurice Uytterschaut was tijdens de jaren 1950 speaker van dienst aan de aankomstplaats. - bij die gelegenheid kwamen negers in de straat snoep verkopen. Dat was een plezante aangelegenheid. - mensen kwamen vragen om een fietsstalplaats te huren in het poortgebouw van de familie Roels. e. De aankomst en start van een rit tijdens de Ronde van België voor Liefhebbers van 1982. Op het hoogtepunt van een wielergekke periode vond een aankomst en een start van een rit van de Ronde van België voor Liefhebbers plaats te Kalken op 16 en 17 juni 1982. Aan het einde van de met aankomst te Kalken op 16 juni 1982 dienden de renners nog een viertal ronden af te leggen op Kalkens grondgebied. Rudy Rogiers, Johan De Lathouwer en Jean Pierre Sennesael zorgden voor een niet onbelangrijke lokale inbreng. Bovendien zorgde Rudy Rogiers voor de kers op de taart door die Ronde van België op zijn naam te schrijven. f. De trofee voor sportverdienste Sportcomité Kalken hechtte grote waarde aan de sportieve inspanningen van wielertoeristen in hart en nieren. Nadat ook wielertoeristenclub De Calcine beloond werd met de sporttrofee, ontvingen in 1976 Marc Clement en Rosette Van der Stuyft diezelfde trofee voor sportverdienste. Van Rijsselberghe Rita 1973 Paardensport FC Opel Kalken 1973 Voetbal Wielertoeristenclub Calcine 1975 Wielrennen Clement Marc 1976 Wielrennen Van der Stuyft Rosette 1976 Wielrennen De Lathouwer Johan 1977 Wielrennen Volleybalclub Kalken 1977 Volleybal Rogiers Rudy 1979 Wielrennen Boerenkrijgruiters 1979 Paardensport Fiers Nadine 1981 Wielrennen Matthijs Erwin 1981 Boksen Rogiers Rudy 1981 Wielrennen Tabel 8. Overzicht van de laureaten van de trofee voor sportverdienste van Sport en Nering Kalken. Vruchten van het platteland 16 61 Belgisch Kampioenschap 19 augustus 2007

Die trofeeën werden meestal uitgereikt tijdens de jaarlijkse sportbals van Sport en Nering Kalken. Die sportbals, waarvan de eerste editie doorging eind 1962, gingen door in zaal Koninklijke Harmonie in de Koffiestraat. Het sportbal van 9 september 1978 werd ingericht ten voordele van Roland De Lathouwer, een beloftevolle liefhebber die het slachtoffer was geworden van een bizar verkeersongeval. 3. Wielerclub Kalken Het gemeentelijke sportcomité kreeg blijkbaar eind 1961 concurrentie van de toen pasgestichte wielerclub Kalken. Die club was aangesloten bij de Gentse Veloclub. Wielerclub Kalken zou via de Gentse Veloclub, met medewerking van de BWB, vooral cyclocrossen inrichten. De nieuwe club zorgde voor de organisatie van een eerste cyclocross in Kalken op 18 februari 1962. Illustratie 50. Wielerclub Kalken vergaderde in de herberg van Maurice Oosterlinck in de Vaartstraat, ongeveer rechtover de tramstatie. Deze foto, met een deel der bestuursleden, dateert van kort vóór 1964. Van links naar rechts vooraan (volwassenen): Georges Bogaert, Maurice Oosterlinck, Basiel Schepens, persoon gehuwd met Angèle Van Wesemael (Eesvelde) en Valère De Coster. Van links naar rechts achteraan: echtgenote Georges Bogaert, Roger Buyle, broer Roger Buyle, Rene Roggeman, Medard Schepens, dochter Maurice Oosterlinck, vrouw Maurice Oosterlinck, Jan Stevens. Half verscholen: een onbekende en twee orkestleden. Verzameling Florent Schepens. Wielerclub Kalken bestond vooral uit personen die, alhoewel ieder van hen ook reeds zijn verdienste op lokaal wielervlak had, geen plaats kregen in het gemeentelijk sportcomité: voorzitter Georges Bogaert, ondervoorzitter Raymond De Veirman, secretaris herbergier Vruchten van het platteland 16 62 Belgisch Kampioenschap 19 augustus 2007

Maurice Oosterlinck (schrijver), penningmeester Raoul Sergeant, Rene Van Peteghem, Roger Loquet, Jozef De Raeve, Jules Colman, verzorger Basiel Schepens en Theofiel Van De Velde. Wielerclub Kalken kreeg echter geen gemeentelijke financiële steun en de organisatie was geen lang leven beschoren. Omstreeks 1964-1965 verdween de werkgroep. Mogelijk had het overlijden van Basiel Schepens daar veel mee te maken. Wielerclub Kalken kon op geen financiële steun van het gemeentelijk sportcomité rekenen. Het gemeentelijk sportcomité gaf enkel steun aan wijkgebonden wedstrijdorganisatoren en niet aan particulieren 4. De organiserende herbergiers, wielerliefhebbers en andere sport- en feestcomités De grote invloed van de herbergiers op het wielergebeuren bleef ook na WO II bestaan. Alleen deed men meer en meer beroep op bijvoorbeeld mensen uit het onderwijs en verzekeringsagenten om wedstrijden aan te vragen bij de officiële instanties zoals de lokale overheid, de politie en de verzekeringsmaatschappijen. Zo groepeerden begin de jaren 1950 op de wijk De Kruisen de herbergiers zich, met als secretaris gemeenteonderwijzer Edmond Lauwaet. De verenigde herbergiers van de wijk De Kruisen richtten op 17 april 1959 een wielerwedstrijd in voor nieuwelingen. Die herbergiers waren: Remi Verschraegen, Michel Verschraegen, Roger Cours, Marcel De Vogelaere en Alfons Van Acker. Zij deden bij brief van 8 april 1959 aanvraag tot toestemming aan het gemeentebestuur Nog tot ongeveer eind de jaren 1960 werden wielerwedstrijden ingericht door verenigingen van herbergiers. Door het verdwijnen van steeds meer en meer herbergen, diende een andere organisatievorm gevonden te worden om de steeds zwaardere financiële inspanningen voor de organisatie van een wielerwedstrijd te kunnen dragen. Naar analogie van het gemeentelijk Sport- en Feestcomité werden vanaf begin de jaren 1970 wijkgebonden Sport- en feestcomités opgericht: op de wijken Hussevelde (oprichting 1972), Eesvelde (1975-1976) en Zomerstraat. Het Feest- en Sportcomité Hussevelde zou dertig opeenvolgende edities van Husseveldekermis een of meerdere wielerwedstrijden inrichten. Die comités konden echter niet onafhankelijk van het Sportcomité Kalken wedstrijden organiseren. Sinds 2006 wordt aangeknoopt met de traditie van wielerwedstrijden ter gelegenheid van Vaardekenskermis. Feestcomité De Keile gaf carte blanche aan Claude Van Nieuwenhuyse en Hendrik Van Caenegem om een wielerwedstrijd voor BWB-juniores in te richten. Wijk Vaart Wijk Hussevelde Wijk Eesvelde - Provinciebaan Van Caenegem Theofiel 1951, 1953, 1956, 1970-1975 Hanselaer 1970 Maurice De Smet 1970 Marcel De Vogelaere 1971 André Sennesael 1971-1975 Basiel Verstuyft 1951 Prosper Fiers 1961 Robert Colman 1962 Leon Plehiers 1972-1975 Marcel Lis 1972-1975 VErschueren Julien 1972 Rene Blancquaert 1951-1954 Remi Van Den Berghe 1955, 1958, 1960 Theo Willems 1956-1958, 1960 Robert De Lathouwer 1959 Marcel De Vogelaere 1964, 1965, 1967, 1971-1975 Leon Schack 1967 Maurice De Wannemaeker 1967 Vruchten van het platteland 16 63 Belgisch Kampioenschap 19 augustus 2007

Wijk Zomerstraat Wijk Kruisen Molekenskermis Julien Van Houdenhoven 1968-1970, 1972-1973 Rudolf Pikhaus 1972-1973 Leon De Lathouwer 1971-1975 Ronny Claes 1978 Adolf Vergaelen 1950-1951 Cesar Verstraeten 1973 Cesar Roels 1973 Roger De Broe 1969 Michel Verschraegen 1952-1956 Edmond Lauwaet 1954, 1957, 1959 Eugeen Bogaert 1960 Marcel De Vogelaere 1963-1965, 1970-1975 Alfons Van Acker 1972-1974 Roger De Broe 1975 Michel Verschraegen 1951, 1956-1957 Wijk Kruisen Sint- Pietersfeest Remi Verschraegen 1957 Wijk Koffiestraat Wijk Heirweg Wijk Vromondstraat Wijk Bontinkstraat Kalkendorp tgv Kalkenkermis Internationale sterrit amateurs 1974 Internationale sterrit amateurs 1975 Edmond Lauwaet 1950 André Braeckman 1957-1958, 1961 Alfons Van Acker 1960, 1966 Marcel De Vogelaere 1964-1966, 1968, 1971-1975 Roger De Broe 1953, 1958, 1963, 1968, 1971-1975 Marcel Van De Velde 1950 Roland Huysveld 1975, 1978, 1979 André Van Rijsselberghe 1975, 1978 Rene Bogaert 1952, 1954 Georges Bogaert 1953, 1955, 1957 Eugeen Bogaert 1958 Jules De Landtsheer 1961, 1964, 1967, 1975 Marcel De Vogelaere 1965 Evarist De Gelder 1973-1974 Willems Hector 1972-1975 Willems Roger 1972-1973 August Borglioen 1961 Maurits Rogiers 1958 Adolf Oosterlinck 1958 Marcel De Vogelaere 1971 Dhooghe Floris 1973, 1975 Marcel Rogiers 1973, 1975 Dhooghe Floris De Vogelaere Marcel Dhooghe Floris Rogiers Marcel Tabel 9. Contactpersonen voor wielerwedstrijden op de verschillende wijken, periode 1950-1978. Een anekdote rond de contactpersonen die wielerwedstrijden inrichtten mag er zeker wel bij. Roland Huysveld richtte voor het eerst in 1976 met een groep wijkbewoners een koers in op de wijk Heirweg. Hij had alles uitermate goed voorbereid en alles verliep goed tot de Vruchten van het platteland 16 64 Belgisch Kampioenschap 19 augustus 2007

overwinningspalm moest overhandigd worden. Aan die palm was niet gedacht. Hij nam dan maar een mooi bloemstuk dat zijn echtgenote enkele dagen terug ten geschenke had gekregen bij haar terugkomst uit het ziekenhuis. De moeder van de overwinnaar bedankte nadien Roland want ze had nog nooit zo n mooie palm gekregen. Leon De Lathouwer Provinciebaan 68 Wielerwedstrijd maandag Kalkenkermis Vereecken Georgette, café Dioni Provinciebaan 149 Wielerwedstrijd Eesveldekermis Baeyens Ronny, café Schack Provinciebaan 126 Wielerwedstrijd Eesveldekermis André Sennesael Kordewagenstraat 1 Wielerwedstrijd De Gelder Evarist Vromondstraat 49 Wielerwedstrijd Vromondstraatkermis Van Rysselberghe André Heirweg 43 Wielerwedstrijd Heirwegkermis Marcel Lis Husseveldestraat 39 Wielerwedstrijden Husseveldekermis Tabel 10. Deze lijst van herbergiers-inrichters van wielerwedstrijden werd in 1979 opgesteld door het sportcomité. 1971 1972 1973 Inrichting van wielerwedstrijden 8 wedstrijden - 10000 Bfr 11 wedstrijden 15000 Bfr 12 wedstrijden 13000 Bfr Turnclub 12000 Bfr 12000 Bfr 12000 Bfr Voetbalclubs 24000 Bfr 26000 Bfr 30000 Bfr Gemeentelijk 10000 Bfr 10000 Bfr 10000 Bfr sportcomité Volleybalclub 4000 Bfr 4000 Bfr 4000 Bfr Boksclub Kalken 7000 Bfr 20000 Bfr 7000 Bfr 67000 Bfr 87000 Bfr 76000 Bfr Tabel 11. Gemeentelijke geldelijke ondersteuning van wielerwedstrijden en sportclubs, periode 1971-1973 21. 5. Logistieke steun Voor de ordehandhaving dienden de plaatselijke veldwachters en de lokale politie in te staan. Het zeer beperkt aantal ordehandhavers tot in de jaren 1970 kon voor organisatorische problemen zorgen. Zo werd de gemeentelijke toestemming voor de organisatie van de jaarlijkse wielerwedstrijd op de wijk Kalkenvaart ter gelegenheid van de Sint-Denijskermis op 12 oktober 1952 niet bekomen omdat op die dag de gemeenteraadsverkiezingen plaatsvonden. De ordehandhaving op die verkiezingen was belangrijker dat die tijdens een wielerwedstrijd. We hebben er geen idee van of bij de organisatie van wielerwedstrijden tijdens het interbellum seingevers aangesteld waren om het toen weliswaar nog minieme autoverkeer in goede banen te leiden. Voor de periode kort na Wereldoorlog II bleken in de toestemmingsbrieven voor organisaties evenmin vermeldingen daarrond beschikbaar. 21 Laarne, Archief Kalken, nr. 205.9, brief college burgemeester en schepenen aan Dienst voor Sociale Aangelegenheden te Gent, dd. 7 juni 1973. Vruchten van het platteland 16 65 Belgisch Kampioenschap 19 augustus 2007

Vanaf een nog niet achterhaalde periode werd de Kalkense afdeling van de Burgerlijke Bescherming, onder leiding van of met medewerking van onder andere Marcel De Vogelaere, ingezet om de veiligheid op het parcours te verzekeren. Vader Marcel zorgde voor jong bloed in de rangen van de lokale afdeling van de Burgelijke Bescherming. Zoon Eric mocht vanaf 16 juli 1982 eveneens als seingever de baan op. Hij doet dat nog steeds zodat hij binnenkort gehuldigd wordt voor 25 jaar inzet. Ondertussen is de Kalkense afdeling Burgerlijke Bescherming reeds meer dan een decennium opgeheven. Op het vlak van medische interventie tijdens wielerwedstrijden was er ook een evolutie merkbaar. Omstreeks de jaren 1970 werd het peloton gevolgd door een aantal verpleegkundigen in een gewone personenwagen. Naar het einde van de jaren 1970 toe zorgde de firma De Schutter voor een bestelwagen als volgwagen voor een beter uitgeruste verzorgingsploeg van de helpers van de lokale Rode Kruisafdeling. Vital Vereecken was daarvan de chauffeur en werd omwille van zijn betrokkenheid bij het wielergebeuren, zo veronderstellen we, opgenomen in de bestuursploeg van sportcomité Kalken. De firma De Schutter droeg zo bij tot een betaalbare wielerorganisatie. Illustratie 51. De Kalkense afdeling Burgerlijke Bescherming stond onder andere in voor het begeleiden van wielerwedstrijden. 6. De wedstrijdomlopen. Elke wijk had zowat ter gelegenheid van de jaarlijkse wijkkermis een wielerwedstrijd gepland. De verantwoordelijken van die wijk stippelden telkens een parcours uit. Voor veel wedstrijden maakten de twee provinciale wegen op Kalkens grondgebied deel uit van het parcours. Een eerste voorbeeld uit de jaren 1970 is geen kermiswedstrijd. Het parcours van de derde Oost-Vlaamse Pijl voor juniores in de Vromondstraat op 12 juni 1976 zag er als volgt uit: drie grote ronden langs Dorp, Vaartstraat, Provinciebaan, Colmanstraat, Brugstraat, over E3, Vruchten van het platteland 16 66 Belgisch Kampioenschap 19 augustus 2007

Hussevelde, Schriek, Dendermondsesteenweg en Gaver en acht kleine ronden langs Dorp, Molenstraat, Nerenweg, Dendermondsesteenweg, Gaver naar Vromondstraat. Het principe van een achtvormige omloop werd tot begin de jaren 1960 gehandhaafd bij wielerwedstrijden voor (onder)beginnelingen op de wijk De Kruisen en in de Koffiestraat: Kruisenstraat, Dendermondsesteenweg, Heirweg, Colmanstraat, Provinciebaan, Vaartstraat, Kalkendorp, Koffiestraat, Kruisenstraat, Dendermondsesteenweg, Gaverstraat, Vromondstraat en zo terug via de Koffiestraat. Het parcours van een wedstrijd voor onderbeginnelingen in de Vromondstraat op 20 mei 1951 was zeer eenvoudig. Er dienden zes ronden afgelegd te worden volgens het traject Vromondstraat, Kalkendorp, Vaartstraat, Provinciebaan, Colmanstraat, Heirweg, Dendermondsesteenweg en Gaverstraat. Het parcours van een cyclocrosswedstrijd is natuurlijk veel korter. Het volgende voorbeeld heeft betrekking op de omloop van de eerste cyclocrosswedstrijd in de gemeente van 18 februari 1962 ter hoogte van de herberg van organisator Oosterlinck. De omloop was volledig afgebakend en liep van aan de herberg Oosterlinck naar de Provinciebaan in de oude trambedding, over de hof van de café Leon De Lathouwer, lang het veld naar t Rot, dan langs bezijden de meersen terug naar de tramstelplaats in de Vaartstraat. 7. Sponsoring Op bovenlokaal vlak zou ook na WO II de Kalkense brouwerij-bieruitzetterij Cremers de Ronde van Vlaanderen, zolang de aankomst te Wetteren werd gehouden, een tijdlang financieel steunen. Illustratie 52. Affiche voor de Sterrit der Illustratie 53. Affiche voor de Sterrit der amateurs te Kalken, 23 maart 1975. amateurs te Kalken 25 maart 1979. Op plaatselijk vlak werd ook meer en meer de stap gezet naar lokale sponsors voor financiële bijdragen. De organisatie van de beroepsrennerswedstrijden uit de periode tot 1960 moet Vruchten van het platteland 16 67 Belgisch Kampioenschap 19 augustus 2007

bepaalde plaatselijke zelfstandigen de mogelijkheid gegeven hebben om hun firma in de belangstelling te plaatsen. Ook voor wedstrijden van lagere categorieën werd beroep gedaan op de financiële inbreng van lokale, wijkgebonden bedrijven en middenstanders; Zo was de wedstrijd voor nieuwelingen BWB van 27 september 1958 in de Vromondstraat gekend onder de benaming Ereprijs Veevoeders Versele en meststoffen Bataille. Plaatselijke handelaar en latere burgemeester Jules De Landtsheer was de contactpersoon voor bovenvernoemde bedrijven. De palm werd geschonken door Verzekeringskantoor Bogaert Gebroeders. De familie Bogaert was woonachtig langs de Gaverstraat. Zeker sinds die periode was de organisatie van een wielerwedstrijd niet meer denkbaar zonder financiële inbreng van wijkgebonden en lokale middenstanders. B. Eesveldse wielersprokkels van na WO II Hierna volgen fragmenten uit een tekst van de hand van Maurice Lauwaert, bewoner van de wijk Eesvelde tijdens en na Wereldoorlog II. De misschien lange tekstdelen zijn heel illustratief voor het onderwerp van deze studie, namelijk de wielersportbeleving en de steun van de lokale gemeenschap voor een beloftevolle jonge wielrenner. ( ) Zoals overal in België, hadden ook de wielerminnende Kalkenaren andere, meestal minder plezierige zaken te beredderen. Toen in 1941, de Eesveldse wielrenner Albert De Kegel plots overleed, aan de gevolgen van een ongeval, was het verdriet bij de familie, en de verslagenheid bij zijn vele Kalkense supporters enorm groot. In het wielermilieu van Kalken, zou er gedurende het ganse verloop van de oorlog niet veel meer te beleven vallen. Op serene wijze bleef de familie Albert in ere houden en in het gezin van Valère De Lathouwer Helena Baele groeide beetje bij beetje, het verlangen, om het levensideaal van Albert na de oorlog te laten heropleven. Tijdens 1946, Leon De Lathouwer was toen 16 jaar, begon het koersenthousiasme, zowel bij de Kalkense jeugd als bij de volwassenen geleidelijk aan herop te flakkeren. In dat jaar werden immers de ronden van Zwitserland en van Italië in een verkorte versie gereden. Gino Bartali won beide ronden en Fausto Coppi eindigde in de toenmalige Giro tweede. In de zomer van 1947 ging ook de ronde van Frankrijk opnieuw van start! Diverse factoren zorgden ervoor, dat het rondeverloop bij de talrijk aangroeiende Belgische wielerfans enorm boeiend overkwam. De radioverslaggeving werd uitstekend gebracht, en vele luisteraars kregen het gevoel, dat ze als het ware bij het koersgebeuren zelf betrokken waren. ( ) Onze ijzeren Briek Schotte won de laatste rit in Parijs en de kleine maar bijzonder taaie Bretoen Jean Robic veroverde de eindzege vóór Em. Fachleitner. Hiermee waren alle tonen van het immens grote, populaire wielergebeuren opnieuw optimaal gestemd! Tijdens de lange, warme zomers van 46 en 47 was de Eesveldse jeugd nog dikwijls aan t kaarten geweest (meestal eenentwintigen) met als inzet Amerikaanse of Engelse sigarettenetiketten zoals Player en meerdere andere merken. Maar in 48 kwam hierin plot verandering. Enkele chocolademerken waren immers begonnen met het op de markt brengen van chromo s waarop de tourrenners afgebeeld werden. Het sportieve volkje van Eesvelde veranderde dan ook zeer snel de kaartersinzet. Vruchten van het platteland 16 68 Belgisch Kampioenschap 19 augustus 2007

Illustratie 54. Leon De Lathouwer, foto van 18 september 1947. Afhankelijk van de prestaties, die de renners geleverd hadden in de grote ronden en in de klassieke wedstrijden, kregen hun chromo s een bepaald aantal punten toebedeeld. ( ). Op commercieel vlak speelde ook dagblad Het Volk zeer handig in op het sterk evoluerende volkspopulisme voor het wielrennen. Reeds een paar uur na elke ritaankomst verscheen er al een speciale toureditie. ( ) Eén ding was alvast zeker. Zowel de rennerschromo s als de speciale toureditie van Het Volk droegen er flink toe bij dat de wielerinteresse bij de Eesveldse jeugd sterk in populariteit toenam! Dit alles had voor gevolg dat bijna elke jonge Eesveldse koersfan zich de naam toeëigende van een toprenner uit de tour, een winnaar van een klassieker of van een kampioenschap. Roger Van Poecke vereenzelvigde zich met Marcel Kint, René Buyst met Briek Schotte, Joël De Smet met Rik Van Steenbergen en Mauirce Lauwaert met Albert Sercu. Maar er waren op zijn minst een vijfentwintigtal die zo n rennerspseudoniem gedurende enkele jaren met zich zouden meedragen. Fietswielen, ontdaan van spaken en banden, waren eind de jaren 40, begin de jaren 50 ook erg in trek bij de Eesveldse jeugd. Met een ontveld recht stokje, ongeveer 50 cm lang, dat paste in de holte van de velg, werd getracht het lichte wiel zo snel mogelijk voort te bewegen. Vooran op de geasfalteerde Kalkensteenweg werden er met deze fietswielen geregeld vriendschappelijke wedstrijden gehouden, waarbij de speudoniemen voor de verkozen wielrennersfavorieten tegen elkaar werden uitgespeeld. ( ) Dankzij de sportieve inzet van burgemeester Duchateau bleef de aankomst van de Ronde van Vlaanderen ook na WO II behouden in Wetteren. Niet alleen voor de Eesveldse sportieve jeugd, maar ook voor alle Kalkense wielerliefhbbers was dat evenement het grootste koersgebeuren van het jaar! ( ) Vruchten van het platteland 16 69 Belgisch Kampioenschap 19 augustus 2007

Toen we op een mooie zomernamiddag vóór t winkelken van Kazze, dat zich juist naast de Ekerwegel bevond (en nu afgebroken is) ons wat aan t amuseren waren, vernamen we van onze goeie vriend Robert De Lathouwer bijzonder verheugend nieuws. Hij deelde ons mee, dat zijn oudere broer Leon zou beginnen koersen. Niet alleen de wielerfans van Eesvelde, de Provinciebaan en de Vaart waren bijzonder verheugd, maar ook elders in Kalken keek men vol verwachting uit naar Leon s eerste exploten. Valère De Lathouwer, elektricien en staatsambtenaar, was gehuwd met Hélène Baele. Het gezin telde drie zonen, nl. Leon, Robert en Gilbert. Jongelingen op Eesvelde en op de Vaart wisten dat Leon en Robert zeer hard konden fietsen. De oom van Hélène Baele, langs haar moeder Leonie s zijne, was Firmin De Kegel. Firmin was de vader van de in 41 verongelukte Albert en de grootvader van Monique De Kegel. Het ouderlijk huis van het gezin Valère De Lathouwer bevond zich dichtbij den Ijskelder op de Provinciebaan. De woonst van Leon s ouders situeerde zich zowat op het overgangsgebied tussen de wijken Eesvelde en De Vaart. Niet alleen vele familieleden, die vurige fans waren van het wielrennen woonden in beide wijken, maar ook vele andere sportieve bewoners van die wijken waren vroeger enthousiaste fans geweest van Albert De Kegel en voelden zich nog altijd sterk betrokken bij alles wat met wielerevenementen te maken had. Onder de familiale fans, die een echte ruggensteun waren voor Leon, waren er heel wat kozijns en aangetrouwde kozijns: onder andere Maurits en Robert De Lathowuer, Frans, Napoleon en Gustaaf Baele (de broers van Hélène), Aloïs Lievens, Robert en Maurice Clement, Remi Van De Weghe, Albert Persyn en Richard Van Rijsselberge. Ook hun echtgenotes en hun oudste kinderen voelden zich onmiddellijk sterk betrokken bij Leon s koersdebuut. Zowel Valère als Leon voelden zich daar allebei zeer goed bij. Eén van Leon De Lathouwers eerste wedstrijden bij de beginnelingen werd gereden op de Vaart. Er waren heel wat deelnemers, alsook een massa supporters. Het was er erg druk! Maurits De Lathouwer (mijn oom die toen op de Vaart woonde) vergezelde mij. Al vrij vlug wist hij me te zeggen dat de gereputeerde Stan Tournet, die al veel wedstrijden gewonnen had, ook van de partij was. Tot mijn niet geringe verbazing werden er hier en daar weddenschappen aangegaan. Een van de hevigste Tournetsupporters zag ik zelfs 20 BF inzetten op zijn poulain. Hij verkondigde luidop aan iedereen die het horen wilde, dat Tournet met minstens 2 minuten voorsprong de koers zou winnen! Zowel mijn nonkel als ikzelf keken verbouwereerd op naar die man, want wij geloofden steevast in de kansen van Leon. Toen iets vóór halfweg Tournet er alleen van onder muisde, overviel ons een licht verontrustend gevoel. Tournet was die dag oppermachtig zodat de vurige wedlustige supporter nog gelijk kreeg ook. Zijn zijn Stanny de eindmeet overschreed, bedroeg zijn voorsprong bijna 4 minuten Maar Leon zou bestendig vooruitgang blijven boeken. Zijn weerstandsvermogen en zijn koersintellect groeiden gestadig aan. Reeds het jaar daarop begon hij te wedijveren met de besten! In een wedstrijd op Eesvelde moest een groepsspurt de winnaar opleveren. Van Gansbeke die ook bijzonder rap was, spurtte met Leon zij aan zij voor de overwinning. Net voor de eindstreep liep er plots een meisje van een jaar of tien de straat over. Leon had geluk, maar Van Gansbeke reed er in volle snelheid tegenaan en werd met hebben en houden over de streep gecatapulteerd. Doordat de spurt een zeer spannend verloop kende, schokte het spurtaccident in zo n erge mate het gemoed van vele toeschouwers dat ik me niet juist meer kan herinneren wie er toen als winnaar over de meet reed of vloog ( ) Over de verdere exploten van Leon De Lathouwer zullen we het verder zeker nog hebben. Vruchten van het platteland 16 70 Belgisch Kampioenschap 19 augustus 2007

C. Voorbeeldfunctie van enkele renners Kort na WO II hielden Maurits De Wannemaeker en vooral Leon De Lathouwer de Kalkense eer op het hoogste wielerniveau hoog. Zij werden reeds kort na WO II op Wetterse sportavonden uitgenodigd om er te koersen op rollen, onder andere op 24 januari 1946. Leon De Lathouwer was toen bij de nieuwelingen actief. Veel aanhangers had ook Aloïs Lerno ( 1924), wiens oom smid Edgard D'Hondt was. Na een periode van hoogconjunctuur met vooral Leon De Lathouwer in de hoofdrol, fietsten vooral André De Kerpel en Maurice Engels zich in de belangstelling. Die twee wijkgenoten van op Eesvelde zorgden voor de nodige wijkgebonden rivaliteit. André De Kerpel beëindigde zijn wielercarriëre in 1965. Tot omstreeks 1975 werden nog steeds heel wat wedstrijden georganiseerd maar bij gebrek aan lokale renners verloren die koersen veel van hun betekenis. Nieuwe impulsen kwamen er eerst door de successen van streekrenners als Etienne De Wilde, Luc Colijn en Eddy Van Puyenbroeck (die in Kalken was opgegroeid). Zij zouden de weg effenen voor een grote lichting Kalkense jongeren aangevoerd door Roland De Lathouwer. De periode 1975-1982 was de periode waarin het meest aantal plaatselijke renners in eenzelfde categorie uitkwamen. De periode vanaf de jaren 1980 kenmerkt zich door een dalende trend in de organisatie van wielerwedstrijden ter gelegenheid van wijkkermissen. Dat Johan De Lathouwer en Rudy Rogiers bij de beroeprsrenners actief waren en hun generatiegenoten een voor een het wielrennen vaarwel zegden, zal daaraan niet vreemd zijn. In herberg t Rooske in de Koffiestraat was een supportersclub van Etienne De Wilde gevestigd. Was Etienne niet een halve Kalkenaar? Zijn vader was afkomstig uit den Eker. Het was onmogelijk alle renners te behandelen. Bijlage 5 bevat zoveel mogelijk gegevens over personen die aan competitiewielersport op alle mogelijke niveaus hebben deelgenomen. In de verhalen die volgen, primeert niet de volledigheid. In elk verhaal zit wel een aspect van het algemene en de Kalkense wielerbeleving. 1. Het verhaal van Maurice De Wannemaeker (1921-2006). In hoofdstuk IV werd het begin van zijn carrière belicht. Na WO II herbegonnen zowel Gerard Lauwaet als Maurice De Wannemaeker met hun wieleractiviteiten. Ze reden beiden een tijdlang bij de Vlaamse Wielerbond, een instantie die niet lang bleef bestaan. Bij die bond won Maurice De Wannemaeker een wedstrijd in Erembodegem, vóór zijn dorpsgenoot Gerard Lauwaet. Gerard Lauwaet zou kort daarop de wielerbedrijvigheid stoppen bij gebrek aan motivatie. In 1948 trouwde hij en werd velomaker-renner voor de ploeg De Groene Leeuw. Zo kreeg hij van het merk gratis een koersvelo. Het jaar 1948 was zijn topjaar met een 7 de plaats in de Ronde van Vlaanderen (die toen in Wetteren toekwam), een 9 de plaats in Luik-Bastenaken-Luik en een 9 de plaats in Parijs-Brussel (325km wedstrijd met wind op kop, 10 uur fietsen). Tijdens zijn beroepscarrière verdedigde hij de ploegkleuren van M. De Waele (periode WO II), Rochet-Dunlop (1945-1946) en De Groene Leeuw (1947-1950). Maurice De Wannemaeker getuigde dat in zijn tijd de renners voor de wedstrijden geen specifieke opwarming nodig hadden. Over het algemeen hadden ze de verplaatsing naar de wedstrijd per fiets afgelegd en hadden ze dus de nodige opwarmingsoefeningen achter de rug. Bij de beginnelingen en juniores werd prijzengeld voorzien, bij de liefhebbers werd gereden voor potten en pannen (naturaprijzen zoals bijvoorbeeld een fiets), bij de onafhankelijken en beroepsrenners was er opnieuw geld te verdienen. Vruchten van het platteland 16 71 Belgisch Kampioenschap 19 augustus 2007

Illustratie 55. Maurice De Wannemaeker. Verzameling erfgenamen Maurice De Wannemaeker. Tijdens zijn beroepsrennerscarrière werd bij de aanvang van het seizoen eerst 50km daags getraind, later vijf dagen per week 175km. Hij deed dat met zijn drie trainingsmakkers: Grysolle, Van Herzele en Ghyselinck. Ze zorgden er voor dat ze in het afkomen windaf hadden. Zo kwamen ze meestal samen aan de statie van Wetteren-Kwatrecht om vandaar al lollekens vertellend naar Gent te rijden, vandaar naar Brugge, Oudenaarde, Kwaremont, Kluisberg, Edelare, Zottegem en Ninove. Een andere route leidde hen naar Antwerpen en Brussel en terug. Leon De Lathouwer reed af en toe mee. Maurice kreeg van de supporters van Latte de schuld dat Latte teveel geëntraineerd had nadat ze na een tournee besloten om nog eens verder naar Antwerpen en terug te rijden. Leon Verschraegen uit de Zomerstraat reed ook eens mee. Of hij echt gekoerst heeft, is volgens Maurice niet zeker. Er bestonden in die tijd ook wedstrijden voor bijvoorbeeld cafébazen of handelaars Ze hadden heel wat beperkingen ten opzichte van de beroepsrenners nu: gedeukte aluminium drinkpullen, zelf eten meenemen bij uitslapen of voor wedstrijden, enz Op een bepaald moment werden de beroepsrenners opgedeeld in een categorie A en een categorie B. Hij werd in categorie A opgenomen en daardoor diende hij aan alle voor dat niveau geselecteerde koersen deel te nemen. Daardoor stond hij op een bepaald moment als eerste Belg op een zevende plaats in de Challenge Colombo. Die Challenge gold voor wedstrijden in elk land, maar omdat hij niet aan een wedstrijd in Italië meegedaan had, tuimelde hij uit die Challenge. Voor de grote verplaatsingen naar de wedstrijden kon hij beroep doen op Gustaaf Piens. Na zijn zevende plaats in de Ronde van Vlaanderen, waarin hij als laatste in een tweede groepje met vier geëindigd was, was hij zo teleurgesteld dat hij tegen Gustaaf Piens zei dat hij de week daarop niet zou deelnemen aan Luik-Bastenaken-Luik. Gustaaf antwoordde dat hij dan nooit meer op hem beroep zou mogen doen om naar de koersen te rijden. Gustaaf Piens en Robert Clement speelden verzorger voor hem in die editie van Luik-Bastenaken-Luik. Maurice eindigde sterk op een negende plaats. Als beroepsrenner reed hij de Ronde van Luxemburg, de Ronde van Nederland en vier maal de Ronde van België. In de Ronde van Nederland liep hij een ontsteking op aan de knie door te fietsen met een onaangepaste reservefiets. Dat werd uiteindelijk het einde van zijn carrière. Vruchten van het platteland 16 72 Belgisch Kampioenschap 19 augustus 2007

Hij diende lang te rusten en zag het niet meer zitten om nog verder te koersen. Hij kon direct bij Floris Dhooghe beginnen werken, velomaker bleef hij echter als bijberoep verder doen. Maurice herinnerde zich dat hij op een keer als beroepsrenner naar het zuiden van Frankrijk trok voor een ééndaagse wedstrijd. Hij en een collega hadden enkel hun zadel en hun guidon mee. Ter plaatse werd voor de fietskader en de rest van de fiets gezorgd. Tijdens die bergwedstrijd zat hij in een beklimming in een kopgroep met Robic en moest op de top van die berg amper een honderdtal meter prijsgeven. In de afdaling reed hij echter lek en moest lang wachten op hulp. t Was de laatste keer dat hij zich zo ver voor een eendaagskoers zou verplaatsen. Tijdens een andere wedstrijd in Frankrijk werd hem de mogelijkheid geboden om in Algiers een wedstrijd te rijden. Hij weigerde, maar een collega nam het aanbod aan en het bracht hem geen windeieren op. Toen Leon De Lathouwer begon te koersen, diende zijn supportersclub een andere locatie te zoeken. Die werd gevonden in de herberg van Theofiel Van Caenegem (1923-1980) op de Vaart. Illustratie 56. Leon De Lathouwer feliciteert sportgenoot Maurice De Wannemaeker bij diens huwelijk. Van rivaliteit tussen Leon en Maurice bleek geen sprake. Verzameling Georges Horion. 2. Het verhaal van Leon De Lathouwer ( 1929) Toen Leon als jongeling met zijn vader met de fiets naar familie in Wintham reed, moest zijn vader onderweg rusten, Leon echter niet. Leon s vader moet toen gezegd heben: Gij moet koersen. Zijn eerste koers reed hij in 1944 als niet-bwb-aangesloten onderbeginneling in een dorpje voorbij Eke (Ouwegem of zoiets). De wedstrijd was eigenlijk uitgeschreven voor beginnelingen. Hij en enkele anderen van Eesvelde waren eigenlijk meegereden om Valère De Smet aan te moedigen in zijn eerste wedstrijd gepland in Eke. Omdat ze daar beiden samen niet mochten deelnemen aan de wedstrijd, besloten ze om verder te rijden naar het volgende dorp waar ze wel mochten deelnemen aan de wedstrijd van beginnelingen. Leon Vruchten van het platteland 16 73 Belgisch Kampioenschap 19 augustus 2007

mocht meerijden als onderbeginneling. Blijkbaar zou dat de enige koers zijn waaraan Valère De Smet zou deelnemen. Hij verdween uit die wedstrijd maar Leon reed verder mee en won. Iedereen was al terug naar huis en Leon moest zo goed als alleen naar huis komen. Zijn eerste fiets kreeg hij van ex-renner Edward Vervaet, die toen velomaker op Eesvelde was, en die getrouwd was met Leons nicht Alfonsine Baele. Over zijn wedstrijden bij de categorieën van de nieuwelingen en juniores hebben we weinig informatie kunnen verzamelen. Over zijn exploten bij de liefhebbers hebben we des te meer informatie. We zullen ons echter beperken. Leon bracht tijdens zijn ganse carrière veel volk op de been. Bij elke wedstrijd die hij reed, waren er heel wat Kalkenaren die met de fiets naar de wedstrijden gingen kijken. Leon zelf diende naarmate zijn carrière succesvol vorderde, op een aantal mensen en diensten beroep te doen om de geplande wedstrijden mee te kunnen doen. Aanvankelijk maakte hij gebruik van de vervoersmogelijkheden van verre buur Achille Verhoeve. Een bijzondere herinnering heeft Leon aan Trifon De Meester. Diens zoon koerste ook. Het kleine autootje vervoerde dus pa en ma De Meester, twee velo s en twee coureurs. t Moet een hele belevenis geweest zijn. Voor verdere verplaatsingen maakte hij meestal gebruik van de trein. Diende hij te overnachten, dan kon dat bijvoorbeeld gebeuren bij oud-kalkenaren, zoals bijvoorbeeld eens ter gelegenheid van de wedstrijd Luik-Bastenaken-Luik in een niet verder bepaald jaar. Leon ging overnachten in Angleur bij Simonne Verschraegen, dochter van de Kalkense herbergier Stien Dook Verschraegen, die er woonde nadat ze met een Poolse soldaat getrouwd was. Vandaar uit vertrok hij s anderendaags naar de start van LBL. Leon werd ook regelmatig door bereidwillige supporters-autobezitters naar wedstrijden gebracht. Het vervoer van de koersfiets was geen probleem. Romain Crommelinck werkte als smid en doet-alles in Tissage de Calcken. Hij maakte onder andere een systeem om op de Peugeot van Marc De Meyer te plaatsen zodat deze de fiets van Leon kon vervoeren naar de wedstrijden. Leon werd als liefhebber geselecteerd voor de Olympische Zomerspelen te Londen in 1948. De Olympische wegrit voor liefhebbers van 1948 te Londen had hij kunnen winnen. Leon was met iemand weg aan het einde van de koers maar Wauters en de andere Belgen achtervolgden hen beiden tijdens de laatste ronde. Uiteindelijk werd Wauters derde, Leon vierde en Van Roosbroeck elfde. De wedstrijd was 170 à 180 km lang. De Belgische ploeg kreeg de gouden olympische medaille van het landenklassement. Datzelfde jaar won Leon wel de Ronde van België voor liefhebbers. Die zege had hij toch wel deels te danken aan zijn mentor Achille Verhoeven die hem op een onnavolgbare wijze kon oppeppen. Na de Olympische Spelen van 1948 werd hij geselecteerd voor het WK in Nederland als reserve omdat hij reeds aan de Olympische Spelen had mogen deelnemen. In 1949 won hij twee nationale titels, één bij de liefhebbers en één bij de militairen. Volgens Leon was daarmee vooral zijn moeder blij. Het feit dat hij twee identieke truien van Belgisch Kampioen had, scheelde in de was en de plas. Over het wegkampioenschap bij de liefhebbers te Wetteren, daar reed hij zowat voor eigen publiek, eind juli 1949 vonden we in weekblad De Schelde van 31 juli 1949 onder de titel Naklanken over het Nationaal Baankampioenschap voor liefhebbers volgend relaas: ( ) Bij het ingaan van de tweede ronde ging de kat op de koorde. Op Overbeke speelden vier renners schampavie, namelijk Delathouwer, Neyt, Van Rompay en De Vos. Enkele kilometer verder wisten Wijckstand en Van Steenkiste de vluchters te vervoegen. Te Aalst bedankte Leon De Lathouwer voor het gezelschap en vliegt onweerstaanbaar weg. Naarmate de kilometers vorderen wordt de gaping groter. Iedereen kent het spannend einde. Leon rijdt met een gebroken vork. Niettegenstaande hij van rijwiel moest veranderen, wist hij de achtervolgers achter zich te houden en komt hij alleen toe op de Jan Broeckaertlaan. Vruchten van het platteland 16 74 Belgisch Kampioenschap 19 augustus 2007