INFO Noodhulp Noord-Irak

INFO Noodhulp Noord-Irak

ntroductie De nood in Irak is groot. 1,9 miljoen mensen zijn op de vlucht voor het wrede geweld van IS. De helft van deze mensen verblijft in Noord-Irak, de koudste regio van het land. Het is van groot belang dat de vluchtelingen in deze regio worden toegerust om de komende winter te overleven. Ook hebben zij sanitaire voorzieningen nodig in hun huidige onderkomens. Dit projectvoorstel richt zich op deze twee onderdelen en beoogt minimaal 5000 vluchtelingen te helpen. Context Achtergrond van vluchtelingenproblematiek IS, ook wel ISIS (Islamitische Staat in Irak en Syrië) genoemd, is een radicale islamitische terreurgroep en heeft als doel een islamitische staat te stichten. De terreurgroep is een radicalere, extremere versie van de moslimfundamentalistische groepering Al-Qaida. De organisatie heeft een strakke structuur en hoort tot de rijkste terreurorganisaties ter wereld. Abu Bakr al-baghdadi, de leider van ISIS, staat als kalief aan het hoofd van het kalifaat, dat juni dit jaar is uitgeroepen. Baghdadi roept moslims wereldwijd op om naar Syrië en Irak te migreren en mee te strijden in de jihad. Wereldwijd hebben duizenden moslims zich inmiddels bij de strijd gevoegd. IS stelt in de regio s die zij verovert de streng islamitische regelgeving, de sharia, in. Christenen, Yezidi s en andere groeperingen, waaronder ook andersdenkende moslims krijgen de opdracht zich tot de extreme islam te bekeren. Doen zij dit niet dan worden zij op wrede wijze vermoord. Duizenden mensen zijn op gruwelijke wijze omgekomen. Opmars IS Hoewel juni dit jaar zware gevechten uitbraken tussen het Iraakse leger en IS, begon de opmars van IS al in 2013. Begin januari 2014, nam IS met succes de controle over de steden Fallujah en Ramadi, waardoor een groot deel van de provincie Anbar onder controle van IS kwam te staan. Duizenden mensen sloegen op de vlucht. Hierna volgde het zogenoemde Noord-Irak Offensief dat op 5 juni 2014 begon. IS begon samen met gelieerde groepen een offensief tegen de Irakese overheid. Verschillende steden en gebieden werden veroverd, onder ander de stad Mosul. Het offensief creëerde een grote vluchtelingenstroom van een miljoen mensen en eiste duizenden burgerslachtoffers. In augustus dit jaar lanceerde IS een nieuw offensief tegen de Koerdische gebieden in het noorden van Irak: het Augustus offensief. IS veroverde de stad Zumar en het nabijgelegen olieveld en ging door tot 40 kilometer van de Koerdische hoofdstad Erbil. Binnen een paar dagen veroverde IS vervolgens de Yezidische stad Sinjar. Daarna zochten tienduizenden Yezidi's hun toevlucht op de berg Sinjar, waar het hun ontbrak aan de basisbehoeften zoals voedsel en water. Dit leidde tot interventie van de Verenigde Staten in het conflict op 8 augustus. Verschillende landen sloten zich aan bij deze missie. Het verzet tegen IS neemt toe en in sommige gebieden wordt de opmars tot staan gebracht. Echter, de strijd is nog niet gestreden. Vluchtelingen Noord-Irak Hoewel het lastig is om specifieke cijfers te geven, schatten de Verenigde Naties het aantal vluchtelingen op dit moment op 1,9 miljoen. Veel mensen zijn gevlucht naar een veilig 141112 Projectvoorstel Noodhulp Noord-Irak 2/8

toevluchtsoord in de Koerdische Autonome Regio (ook wel Iraaks-Koerdistan genoemd) in Noord- Irak. Ruim 1 miljoen mensen verblijven in dit gebied. 1 Afgelopen september heeft het christelijk noodhulpcluster 2 een klein team uitgezonden dat ter plaatse in Noord-Irak heeft onderzocht welke hulp het meest nodig is en welke rol het christelijk noodhulpcluster hierin kan spelen. Hun bevindingen: De vluchtelingen bezitten heel weinig. De kleding die zij dragen is vaak hun enige bezit. Sommigen van hen vluchtten eerst naar de Sinjar bergen en vonden van daar hun weg naar Noord-Irak. Er is geen mogelijkheid om terug te keren naar hun huizen. Een deel van hen verblijft momenteel in kampen van de VN. Anderen huren samen met verwanten een verblijf van de lokale bevolking in Noord-Irak. Veel mensen is het echter nog niet gelukt een goed onderkomen te vinden; zij verblijven nog in open gebieden of in gebouwen waarvan de bouw nog niet is afgerond. Gebouwen waar ramen en deuren ontbreken en in veel gevallen zelfs muren, vloeren, toiletten of badkamers. Hiervan zijn er in het gebied veel te vinden. De overheid bood mensen in de regio een mogelijkheid om een huis te bouwen. Wanneer de helft van het gebouw was gebouwd, kwam je in aanmerking voor een renteloze lening om het gebouw verder af te bouwen. Door de dreiging van IS trokken zijn echter veel eigenaars weggetrokken. De minimumtemperatuur in Noord-Irak ligt s winters rond de twee graden celcius. Veel vluchtelingen komen uit de zuidelijker gelegen regio s en zijn niet gewend aan de koude temperaturen in noorden. De winter is daarnaast ook het regenseizoen waarin gemiddeld zo n 60 mm regen per maand valt. Voor de mensen die onderdak vinden in onafgebouwde gebouwen vormt de winter een groot gevaar, omdat zij in hun huisvesting niet worden beschermd tegen de kou en de wind. Ze missen daarnaast de belangrijke materialen die hen warm kunnen houden, zoals dekens, kachels, kleding en schoenen. De water en sanitatie faciliteiten (toiletten en badkamers) zijn daarnaast zeer beperkt, wat een gevaar vormt voor de hygiëne en daarmee de gezondheid van de bevolking. 1 Onderkomen in onafgebouwd gebouw 1 Bron: OCHA Situation report 1-7 november 2014 2 Het christelijk noodhulpcluster bestaat uit de christelijke organisaties Dorcas, Red een Kind, Tear, Woord en Daad en ZOA 141112 Projectvoorstel Noodhulp Noord-Irak 3/8

Betrokken organisaties coördinatie hulp In dit project werkt Woord en Daad samen met ZOA. Woord en Daad is bij de programmaontwikkeling en monitoring betrokken. Vanwege de expertise van ZOA op het gebied van noodhulp heeft zij in de implementatie van het project de leiding. In het veld wordt samengewerkt met twee lokale christelijke partners: SALT en MEDEAST. De noodhulp in het veld, zoals beschreven in dit projectvoorstel, is afgestemd met UNOCHA, het noodhulporgaan van de VN, die de noodhulp in de regio coördineert om op die manier dubbele inzet te voorkomen. Projectbeschrijving Project Aan de hand van de uitkomsten van het bezoek aan Irak, is Woord en Daad samen met ZOA een project gestart in drie gebieden in Noord Irak: Dohuk, Erbil en Salamaniah. Het project start in Dohuk, omdat hier de meeste vluchtelingen zijn. Echter ook de ontheemden in Erbil en Sulaymaniah zijn zeer kwetsbaar en het is ook belangrijk in deze provincies aanwezig te zijn mochten de vluchtelingen uit Dohuk opnieuw moeten verhuizen wanneer IS haar grondgebied uitbreidt. Dit project richt zich met name op de hulp aan Yezidi s, zij vormen in de gebieden de meest kwetsbare doelgroep. Daarnaast zullen ook gevluchte christelijke families en moslim families worden geholpen. Dit project richt zich op het ondersteunen van deze vluchtelingen door hen voor te bereiden op de winter, met materialen en isolatie van de woningen. Daarnaast wordt gewerkt aan goede sanitaire voorzieningen. In het project wordt de hulp steeds afgestemd op de individuele behoeften van de gezinnen. Mogelijk zal de organisatiestructuur van dit project ook worden gebruikt als instrument voor voedselsteun van het World Foods Program. Doelstellingen De hoofddoelstelling van het project is dat vluchtelingenfamilies de winter van 2014/15 overleven onder verbeterde sanitaire omstandigheden. Een onderkomen met goede sanitaire waar gezinnen worden beschermd tegen de kou helpt de vluchtelingen gezond te blijven. Het project heeft drie speerpunten: uitdelen van materialen, water en sanitatie en het winterklaar maken van huizen. De genoemde aantallen en bijbehorende bedragen (zie budget) kunnen gezien de onzekere situatie veranderen. Mocht u besluiten dit programma te gaan steunen, zullen wij u proactief informeren over mogelijke veranderingen. 1. 360 gezinnen ontvangen materialen Het gaat hier om materialen zoals dekens, (kerosine) kachels, winterkleding, winterschoenen, matrassen, en kachels. Voordat een gezin hulp ontvangt wordt allereerst in kaart gebracht wat de familie nodig heeft. Verder voorziet het project onder andere ook in ovens, keukengerei, babyartikelen, medicijnen en speelgoed. Het gaat hierbij zeker niet om luxe artikelen, maar om basisbehoeften die de gezinnen nodig hebben voor een menswaardig overleven van de winter. Daar waar mogelijk zal de organisatiestructuur van dit project ook worden gebruikt als instrument voor het bieden van humanitaire hulp door andere partijen, zoals het World Foods Program. 141112 Projectvoorstel Noodhulp Noord-Irak 4/8

2. 5.000 mensen krijgen een functionerende toilet en/of badkamer in hun tijdelijke onderkomen De aanwezigheid van water en sanitatie in de woningen van vluchtelingen is van essentieel belang. Sommige van de onafgewerkte gebouwen hebben reeds een septic tank, een eenvoudig waterzuiveringssysteem. Bovenop een sceptic tank kan relatief eenvoudig een draagbaar toilet worden geïnstalleerd. De gebouwen die nog niet beschikken over een septic tank nog (naar schatting 100) zullen beide ontvangen. De families zullen materialen en gereedschappen krijgen om het graafwerk te verrichten en krijgen daarnaast ook technische ondersteuning om op de juiste manier te bouwen. Dit zal steeds in overleg worden gedaan met de eigenaar/verhuurder van het onderkomen. Het merendeel van de onafgewerkte gebouwen hebben binnenshuis een badkamerruimte. In veel huizen is de vloer echter nog niet klaar, of de drainage nog niet afgerond. Ook ontbreken in veel gevallen de deuren. In het project zullen de omstandigheden van de water- en sanitaire faciliteiten in kaart worden gebracht en zal maatwerk worden geboden om deze in orde te maken. In het project is ook veel aandacht voor de hygiëne. Vluchtelingen ontvangen tijdens bijeenkomsten zeep en worden voorgelicht, hier zijn ook speciale folders voor ontwikkeld. 3. 400 families krijgen toegang tot een geïsoleerde leefruimte 400 huishoudens worden geholpen met het isoleren van hun leefruimte. Bij voorkeur wordt een kamer per gezin geïsoleerd, zodat zoveel mogelijk gezinnen geholpen kunnen worden en in ieder geval tijdens de koude dagen en nachten een droge en warme ruimte hebben. Wanneer er veel kleine gezinnen in één huishouden aanwezig zijn, is er de mogelijkheid dat de mannen en vrouwen in het huis ieder een aparte kamer krijgen. De lokale partners kijken hoe ze snelle en kosten efficiënte oplossingen kunnen bieden, door bijvoorbeeld een prototype isolatie. 2 en 3 - Onderkomens in onafgebouwde gebouwen Specifieke punten van aandacht Allereerst is er in dit project veel aandacht voor het creëren van een veilige omgeving voor vrouwen. In de meeste gebouwen wonen meerdere gezinnen samen. De gemiddelde grootte van een gezin is zeven personen. Gemiddeld leven er zo n 30 mensen van verschillende families samen in een huis. Zoveel als mogelijk blijven familieleden bij elkaar, maar veel ontheemden hebben geen keus en delen een gebouw met niet-verwante families. Dit betekent vaak dat mannen en vrouwen die niet met 141112 Projectvoorstel Noodhulp Noord-Irak 5/8

elkaar in relatie staan een badkamer en een toilet delen. In de onafgewerkte gebouwen ontbreken in veel gevallen de deuren, waardoor er een groot gebrek is aan privacy. In het project zal onder speerpunt twee worden gewerkt aan afgeschermde sanitaire voorzieningen. Ook onder speerpunt drie wordt hieraan gewerkt door zoveel als mogelijk huishoudens een aparte kamer te geven en anders mannen en vrouwen van elkaar te scheiden. Een tweede aandachtspunt is de etnische diversiteit. Niet alleen onder de vluchtelingen, maar ook onder de gastgemeenschappen is er een grote etnische diversiteit. In het project zal daarom ook de gastgemeenschap worden betrokken bij de activiteiten zoals genoemd in het projectvoorstel. Hiermee willen we meer begrip en tolerantie voor de vluchtelingen bewerkstelligen. Allereerst zal worden geïnvesteerd in het opbouwen van relaties met de verschillende etnische groepen en daarna aan cohesie tussen de groepen. Verder wordt in dit project aandacht besteed aan het schoon houden van de omgeving, zodat de gastgemeenschap in ieder geval op dit punt zo min mogelijk last ondervindt. 4 - Afval wordt verzameld - een goed voorbeeld 141112 Projectvoorstel Noodhulp Noord-Irak 6/8

Financieel overzicht Woord en Daad draagt met ongeveer een derde deel bij aan dit project. Het totaal benodigde bedrag hiervoor is 323.936. Met dit bedrag kunnen de volgende activiteiten worden uitgevoerd: 120 families ontvangen de benodigde materialen om de winter door te komen 140 families worden geholpen met het isoleren van hun leefruimte. 1750 mensen krijgen toegang tot water en sanitatie faciliteiten Zoals genoemde kunnen de aantallen en bijbehorende bedragen (zie budget) gezien de onzekere situatie veranderen. Mocht u besluiten dit programma te gaan steunen, zullen wij u proactief informeren over mogelijke veranderingen. Omschrijving Extra information Totaal Benodigde financiering Winterklaar maken Materialen zoals: dekens, 170.200 60.283 1 (kerosine) kachels, winterkleding, winterschoenen 2 Winterklaar maken onderdak Isolatie van huisvesting 82.800 29.327 3 Water en sanitation, hygiene Toiletten, septic tanks, sanitatie pakketten, badkamers en hygiene onderwijs 313.300 110.968 4 Personeelskosten project 1 project manager, 3 monitoringsmedewerkers, Landendirecteur, financieel/administratieve medewerker/kantoorpersoneel 133.800 47.391 6 Overige organisatiekosten Kantoorkosten, opslagkosten, transportkosten, telefoonkosten, verblijfskosten etc. 123.250 44.623 7 Investeringen 5 laptops, 3 printers,2 cameras en projector 3.850 1.364 8 Veiligheid 4.000 1.417 9 Monitoring en evaluatie monitoring, evaluatie en auditkosten 19.000 8.667 10 Presentatie project informatieborden etc. in Irak 1.300 460 Integrale kosten 304.500 Overhead 6% 19.436 Totaal benodigd bedrag 323.936 141112 Projectvoorstel Noodhulp Noord-Irak 7/8

Persoonlijk verhaal Blog Kees-Jan Hooglander Kees-Jan Hooglander is medewerker van ZOA en werkt aan de opstart van het programma in Noord-Irak. Het is nog gewoon warm als ik op 20 oktober in Erbil aankom. Ik had me voorbereid op de winter, maar heb spijt dat ik geen bloezen met korte mouwen bij me heb. Toch is iedereen hier druk met winterization een typisch woord wat door hulpverleners gebruikt wordt om de hulp te bieden aan vluchtelingen en ontheemden om de winter door te komen. Al puffend zoeken we onze weg naar de verschillende locaties waar deze vergaderingen worden gehouden en hebben we het over warme dekens uitdelen, kleren, schoenen, kachels, brandstof, maar ook over het isoleren van onafgebouwde huizen waar heel veel ontheemden hun intrek hebben genomen. Dahuk In Koerdistan ligt de stad Dahuk. We moeten een omweg maken vanuit Erbil, omdat de kortste route door IS-gebied loopt en niet toegankelijk is. Zo dichtbij zit IS dus. Toch is Dahuk behoorlijk veilig en hebben veel Yazidi s, christenen en Arabieren de toevlucht genomen tot Koerdistan. Velen moesten teleurgesteld terugkeren, toen ze probeerden de Turkse grens over te steken. Veel van de Yazidi s hebben vastgezeten op het Sinjar gebergte en dreigden te sterven van honger, toen ze helemaal door de IS omsingeld waren. Met behulp van de Amerkanen zijn ze bevrijd en via Syrie naar Noord Koerdistan getrokken. De grootste groep ontheemden zit nu in de provincie Dahuk, vandaar dat hier ook de grootste concentratie hulporganisaties zit. Het werk is haast niet te overzien en overal wordt gevraagd om meer capaciteit. Seje Dit kleine dorp, 20 minuten van Dahuk ligt tegen de berghelling aan. Er wonen hier veel christenen en er zijn heel veel Yazidi s neergestreken. De reden is dat in Seje bijna de helft van de huizen onafgebouwd zijn achtergelaten. Dit heeft te maken met een regeling die de overheid bood om een huis te bouwen en als je dat met eigen geld voor de helft had afgebouwd, kwam je in aanmerking voor een lening (zonder rente) om het verder af te bouwen. Deze regeling is echter ingetrokken begin 2014, omdat de Koerdische regio hun aandeel van het nationale budget niet meer kreeg vanuit Baghdad. Vanwege de dreiging van IS en geldgebrek trokken veel eigenaars weg, soms naar het buitenland. In deze crisis zijn dus heel veel Yazidi s in deze onafgebouwde huizen getrokken om onderdak te krijgen. We zijn nu bezig om deze huizen zoveel mogelijk winddicht te maken door plastic voor ramen en deuren te spannen en we willen binnenkort kachels met brandstof en warme kleren uitdelen. Groet uit Dahuk waar de regens zijn begonnen en de temperatuur s nachts daalt hard. 1. 141112 Projectvoorstel Noodhulp Noord-Irak 8/8