B&W.nr. 11.0238, d.d. 15 maart 2011 B&W-Aanbiedingsformulier Onderwerp Beantwoording schriftelijke vragen van raadslid E. de Graaf (SLO) inzake het energieverbruik en de energiekosten van de gemeente Leiden (ingekomen 10 februari 2011) Behoudens advies van de commissie BESLUITEN 1. De beantwoording van de schriftelijke vragen van raadslid E. de Graaf (SLO), ingekomen 10 februari 2011, inzake het energieverbruik en de energiekosten van de gemeente Leiden conform bijgevoegde conceptbeantwoording vast te stellen. 2. Dit besluit te zenden aan de vragensteller en de overige leden van de gemeenteraad. Samenvatting Op grond van artikel 45 van het Reglement van Orde heeft SLO-raadslid E. de Graaf vragen gesteld over het energieverbruik en de energiekosten van de gemeente Leiden. Het college heeft deze vragen beantwoord.
Schriftelijke vragen aan het College van Burgemeester en Wethouders van het raadslid E. de GRAAF (SLO) inzake het energieverbruik en de energiekosten van de gemeente Leiden (ingekomen 10 februari 2011) Op grond van artikel 45 van het Reglement van Orde voor de vergaderingen en andere werkzaamheden van de gemeenteraad wil de fractie van de Stadspartij Leiden Ontzet aan het College enige schriftelijke vragen stellen. Energieverbruik en de energiekosten zijn een steeds groter wordende kostenpost binnen de Gemeentelijke uitgaven. Antwoorden van Burgemeester en Wethouders (ingezonden 15 maart 2011) De Stadspartij vraagt het College welke maatregelen er worden genomen om het energieverbruik terug te dringen en de kosten te beheersen: 1) In hoeverre is het mogelijk om straatverlichting te dimmen in nachtelijke uren en in hoeverre is het mogelijk de straatverlichting te laten aangaan op het moment van donker worden? Sinds enkele jaren wordt de verlichting van de Churchilllaan gedimd met 70% in de stille uren van de nacht wanneer het verkeer op de weg minimaal is. Op de Churchilllaan is een dynamisch (interactief) systeem aangelegd dat het ook mogelijk maakt om storingen te detecteren. Onderzoek vindt nu plaats om een dergelijk systeem ook op de overige doorgaande wegen aan te leggen. Ook in Nieuw Leyden wordt de straatverlichting gedimd. Dit is een statisch systeem dat op vaste tijden omlaag en omhoog schakelt. Om 23.00 uur wordt de verlichting tot 70% terug gedimd, na 1.00 uur tot 50% en om resp. 5.00 uur en 7.00 uur wordt de verlichting weer opgeschakeld. In het kader van de opdracht van de Taskforce Verlichting (van toenmalig minister Kramer) wordt nu onderzoek gedaan naar het energieverbruik van de Leidse straatverlichting en naar mogelijkheden om energie te besparen. Vooruitlopend daarop wordt alle verlichting momenteel al standaard uitgerust met dimbare voorschakelapparaten. 2) Onderneemt de Gemeente stappen om de piekbelasting die ontstaat bij het aanschakelen van de straatverlichting in de gehele stad tegelijk terug te dringen door middel van seriële, tijdgefaseerde schakeling van wijk tot wijk? Indien nee? Waarom niet? De straatverlichting wordt nu geschakeld via een toonfrequent signaal (TF) dat door Alliander over het elektriciteitsnet wordt gestuurd. Het is een vrij verouderd systeem. Alliander heeft maar een beperkt aantal TF-signalen ter beschikking. Ook het omschakelen van meters van hoog naar laag tarief wordt bijvoorbeeld op deze manier gestuurd. Voor de openbare verlichting zijn maar enkele signalen beschikbaar: het aan- en uit-signaal en een avond-nacht-signaal. Leiden gebruikt het avond-nachtsignaal om de monumentenverlichting uit te schakelen. Deze TF-signalen worden landelijk gebruikt. Seriële tijdsfasering is op dit moment dus niet mogelijk. Sinds enige tijd vindt onderzoek plaats om als gemeente zelf te schakelen. Na de verschillende opties te hebben bestudeerd, wordt nu nader onderzoek gedaan naar het gebruik van het LW-signaal van Europäische Funk Rundsteuerung (EFR) in Frankfurt. Er zijn het afgelopen jaar een paar proeven in Leiden uitgevoerd waaruit blijkt dat het signaal in Leiden (ook in de binnenstad) goed te ontvangen is. De resultaten worden nu uitgewerkt en verwerkt in een voorstel. Bij toepassing van EFR is de gemeente in staat zelf te bepalen wanneer en waar het licht aan- en uitgaat. Wijkgebonden fasering is dan mogelijk, maar ook variatie in het aan- en uitschakelen van monumentenverlichting. De invoering zal naar alle waarschijnlijkheid gefaseerd uitgevoerd gaan worden.
3) De deelgemeente Berkel-Enschot in Tilburg past in nauw overleg met Philips slimme straatverlichting toe met led-lantarens (zie bijgaand recent bericht in het technisch weekblad van 22 januari jl.). Aanzienlijke besparingen zijn mogelijk. In hoeverre is dit toepasbaar in bijvoorbeeld een wijk van Leiden? Heeft de Gemeente Leiden hiervoor uitvoeringsplannen? Zo ja op welke termijn? Indien nee? Waarom niet? Sinds 2008 doet de gemeente proeven met led-verlichting op diverse locaties in Leiden. De resultaten zijn nog niet van dien aard dat grootschalige toepassing van led-verlichting economisch verantwoord is. Maar de ontwikkeling staat niet stil en die wordt dan ook nauwlettend gevolgd. De aanzienlijke besparingen in Tilburg zijn overigens gerelateerd aan de oorspronkelijke verlichting waarbij nog verouderde lampen werden gebruikt. Bij vergelijking met spaarlampen valt de besparing aanzienlijk lager uit. Leiden is van oudsher een innovatieve gemeente op dit gebied en was dan ook een van de eerste gemeenten waar alle lampen door spaarlampen waren vervangen. In 2004 heeft de gemeente als voorbeeld gediend voor een groot aantal Nederlandse gemeentebesturen die in Leiden te gast waren voor een Masterclass Openbare Verlichting. Ook met door bewegingsmelders gestuurde verlichting wordt in Leiden al enige tijd op beperkte basis geëxperimenteerd. Beperking van de objectgrootte waarop een bewegingsmelder reageert is op dit moment nog een struikelblok. Tijdens een landelijk overlegplatform, waar ook Leiden aan deelneemt, worden de ervaringen in Tilburg regelmatig besproken. 4) Vergelijkbare vragen kunnen gesteld worden over het verwarmen van de kantoren: hoe wordt er voor gezorgd dat er geen onnodige verwarming wordt gebruikt? Energiegebruik voor verwarming/koeling van de kantoren is afhankelijk van drie factoren: 1) gebruiker van het pand, 2) gebouwinstallatie(s) en 3) gebouweigenschappen. Bijbehorende invloedsferen zijn resp. gedrag, regeltechniek en isolatie. Alleen al door het monitoren van energiegebruik (SAVE Energy project) en bewustwording is gedrag in positieve zin te beïnvloeden. In het Stadhuis wordt in het kader van het Europese SAVE Energy project het energieverbruik op 12 kamers continu gemeten. In dit project wordt nagegaan of het mogelijk is energie (elektriciteit en warmte) te besparen door het stimuleren van gedragsverandering van de gebruikers. De eindresultaten zijn nog niet bekend, maar het algemene beeld is dat hierdoor wel besparingen kunnen worden bereikt. Het SAVE Energy project wordt in juni 2011 afgesloten en dan zal op basis van de resultaten nagegaan worden hoe besparingen in alle gemeentelijke gebouwen kunnen worden bereikt. Parallel hieraan start een onderzoek naar de gebouwinstallaties / regeltechniek en gebouweigenschappen om zo een integrale optimalisatie van energiegebruik te kunnen realiseren. Te denken valt aan beheersmaatregelen als een optimale instelling van het gebouwbeheersysteem (nacht- en weekendverlaging), het s avonds door de portier of bewakingsdienst in de standaardstand laten zetten van de afsluiters en/of laten sluiten van deuren en (buiten)ramen. De uitkomsten hiervan zullen richtinggevend zijn voor de optimalisatie van het energieverbruik van ambtenarenhuisvesting. 5) Hoe wordt de energieleverantie aanbesteed en wie zijn de leveranciers voor gas en elektriciteit? Wij hebben begrepen dat elektriciteit en openbare verlichting al sinds 2002 voor 67% groen worden ingekocht. Vanaf 1 januari 2010 zou dit zelfs 100% groen zijn geworden. Maar tegen welke prijs? Er wordt door grotere organisaties in de regio in 2011 elektriciteit ingekocht voor 0,07 eurocent per kwh (gemiddelde prijs/kwh voor hoog en laag tarief). Men verwacht voor 2013 zelfs te kunnen inkopen voor 0,053 ct. per kwh. De gasprijzen liggen in 2011 op 28,14 eurocent per m3.
Genoemde prijzen zijn exclusief btw, energiebelasting en transportkosten (netwerkbedrijf) en tegen een standaard duurzame productie/inkoop van de leverancier. Wijze van aanbesteding De energieleveranties worden aanbesteed met een Europese aanbesteding met een openbare procedure. De gunningsfase wordt afgesloten met een veiling. De aanbesteding vindt plaats op de marge van de energieleverancier. Na de aanbesteding wordt het volume voor een bepaald jaar geclickt op basis van de Endex-notering die dagelijks op internet gepubliceerd wordt. Per leveringsjaar zijn er meer clickmomenten om het risico te spreiden. De clicks vinden plaats op grond van marktinformatie, afspraken in de Projectgroep Inkoop Energie Regio Leiden en op advies van EnergieKeuze, een gespecialiseerd bureau dat de aanbestedingen in 2007 begeleid heeft, de veiling uitgevoerd heeft en de Projectgroep ook adviseert bij het vastleggen, het clicken van de volumes. De aanbestedingen in 2007 zijn gezamenlijk met 10 gemeenten voor elektriciteit en met 9 gemeenten voor aardgas uitgevoerd. Voor de gemeente Leiden is het contract eerst op 1 januari 2010 operationeel geworden. Leveranciers Elektriciteit: E.On Benelux, contract loopt tot 1 januari 2014 met een verlengingsoptie voor 2014. Aardgas: DONG Energy, contract loopt tot 1 januari 2012. De aanbesteding is in voorbereiding. Duurzame energie De gemeente Leiden heeft haar inkoopvolume elektriciteit vanaf 2002 voor 67% vergroend. In het kader van het milieubeleidsplan is aan de eis voldaan om de inkoop van elektriciteit per 1 januari 2010 voor 100% te vergroenen. Kosten In de aanbesteding van 2007 is als eis gesteld dat de te leveren elektriciteit gedurende de volledige contractperiode duurzaam opgewekt dient te zijn overeenkomstig de bepalingen van de Elektriciteitswet 1998. De meerprijs daarvoor was vastgesteld op 0,05 ct/kwh. Voor 2011, 2012 en 2013 is de toeslag verhoogd naar 0,067 ct/kwh. Het aanbestedingsvolume voor Leiden is 14.302.379 kwh. Voor genoemde jaren bedragen de vergroeningskosten elektriciteit derhalve 9583,-- per jaar. Aardgas is tot nu toe niet vergroend. In de aanbesteding die nu in voorbereiding is voor levering vanaf 1 januari 2012 zal de levering van Groengascertificaten en/of emissiereductiecertificaten separaat geregeld worden. Prijsstelling Het is lastig elektriciteitsprijzen te vergelijken op basis van een gemiddelde kwh-prijs en op basis van 1 gastarief. Elektriciteit: De verhouding dal-/piekuren is per gemeente anders en kan niet zo 1:1 vergeleken worden met prijzen die door andere grote organisaties in de regio gerealiseerd zijn. Voor de gemeente Leiden is die verhouding 60/40. Genoemde prijzen zijn waarschijnlijk op basis van 50/50 berekend. Verder kunnen marktprijzen zeer sterk schommelen afhankelijk van vele factoren als olie- en kolenprijzen, prijzen CO2-emissierechten, (bedrijfs)politieke factoren, speculaties, weersomstandigheden en niet in de laatste plaats de periode waarin aanbesteed wordt en prijzen vastgelegd worden. Aardgas: Voor aardgas zijn er drie tarieven, kleinverbruik G1, kleinverbruik G2 en grootverbruik.de prijsvorming van grootverbruik wijkt af van die van kleinverbruik. Voor energiekosten in het algemeen geldt dat de leveringskosten circa 1/3 deel uitmaken van de totale kosten. De kosten van het netwerkbedrijf en belastingen zijn niet beïnvloedbaar.
6) Wat zijn de inkoopprijzen voor gas en elektriciteit van de gemeentelijke gebouwen en straatverlichting van de Gemeente Leiden in 2011? De prijzen die de gemeente Leiden gerealiseerd heeft voor 2011 op basis van een dal-/piekurenverhouding van 60/40 zijn als volgt: Elektriciteit, groen 2011 Leveringsprijzen per kwh Hoog tarief Laag tarief Enkel tarief Afgerond op 0,1 cent 0,078 0,039 0,059 Aardgas 2010 en 2011 Leveringsprijzen per m3 Profiel G1 Profiel G2 grootverbruik Afgerond op 0,1 cent 0,295 0,297 19,5 7) Wat is het prijsverschil ten opzichte van bovengenoemde inkoopprijzen per eenheid? Zie opmerking onder antwoord 5) Prijsstelling Elektriciteit, groen 2011 o.b.v. dal-/piekverhouding 60/40 Leveringsprijzen per kwh Hoog tarief Laag tarief Gem. tarief Tarief Leiden 0,078 0,039 0,055 Tarief X 0,070 Verschil t.g.v. gemeente Leiden 0,015 Aardgas 2010 en 2011 Leveringsprijzen per m3 Profiel G1 Profiel G2 grootverbruik Tarief Leiden 0,295 0,297 19,54 Tarief X?? 28,14 Verschil t.g.v. gemeente Leiden 8,60 8) Wat is de totale jaarlijkse besparing voor de gemeentelijke gebouwen en de openbare verlichting wanneer tegen bovengenoemde prijzen wordt ingekocht? De gemeente Leiden heeft voor 2011 elektriciteit voor totaal 214.536 goedkoper ingekocht dan die andere grote organisatie in de regio. Voor gas is de vergelijking moeilijk te maken en kan hooguit het tarief afgezet worden tegen het grootverbruik; daarvoor is het prijsvoordeel voor de gemeente Leiden 24510 ten opzichte van de vergeleken organisatie. 9) Wat is het prijsverschil ten opzichte van de levering van elektriciteit met een standaard duurzame opwekking van de leverancier? De door de gemeente Leiden ingekochte elektriciteit is vanaf 1 januari 2010 100% groen op basis van waterkracht. E.ON produceert groene stroom in Nederland op basis van het verbranden van biomassa in de kolencentrale op de Maasvlakte. Deze vorm van duurzame energie is kostbaarder dan waterkracht. Het is lastig aan te geven wat de prijzen zijn, aangezien de handel in groencertificaten net als die in elektriciteit en gas een daghandel is.
bijlage: slimme straatverlichting in Tilburg