Liberation Route De Liberation Route volgt het pad dat de geallieerden bewandelden tijdens de bevrijding van Europa. De route begint bij Normandië en loopt via Nijmegen, Arnhem en de Zuid-Veluwe richting Berlijn. De regio Arnhem/Nijmegen/Zuid-Veluwe speelde aan het einde van de Tweede Wereldoorlog een hoofdrol op het wereldtoneel. Om Nederland te bevrijden startten de geallieerden in september 1944 Operatie Market Garden. Ondanks dat het één van de grootste luchtlandingsoperaties was uit de geschiedenis, is de operatie slechts deels geslaagd. Nijmegen werd bevrijd, maar Arnhem kon door de geallieerden niet worden behouden. Ook de Veluwe wachtte een barre winter. In februari 1945 startte vanuit dit gebied de finale van de bevrijding, Operation Veritable. Deze operatie was de start van het grote Rijnlandoffensief, een veldslag die past in het rijtje van Stalingrad, Normandië en Berlijn. Militairen en burgers waren de deelnemers in de onberekenbare oorlogsroulette die draaide om overleven of sterven, om vreugde en verdriet. Uiteindelijk werd de vrijheid herwonnen. De Liberation Route laat u beleven wat zich in 1944 en 1945 afspeelde rondom Arnhem, Nijmegen, op de Veluwe en in Noord-Brabant. Op 80 locaties in de wijde omgeving liggen veldkeien, de zogenoemde luisterplekken. Op iedere luisterplek is een hoorspel te beluisteren over de indrukwekkende belevenissen van één of meerdere personen in de jaren 1944-1945. De verhalen van die plekken kunt u beluisteren via 0900 54 23 728 of gratis downloaden vanaf www.liberationroute.com. Initiatiefnemers In 2008 startte de Liberation Route Arnhem-Nijmegen. Samen met het Bevrijdingsmuseum 1944-1945 en het Airborne Museum Hartenstein realiseerde Regionaal Bureau voor Toerisme Arnhem Nijmegen (RBT KAN) de eerste 23 luisterplekken in de wijde regio rond Arnhem en Nijmegen. Ondertussen is de Liberation Route is gegroeid naar 80 luisterplekken en zijn ook de Veluwe en Noord-Brabant aangesloten. In 2012-2013 treden ook de Achterhoek en het Rivierenland toe tot het succesvolle initiatief. 1
Beleef de Liberation Route 80 veldkeien met een informatiepaneel - telefoonnummer 0900-54 23 728 om de hoorspelen te beluisteren ( 1,- per verhaal); lesbrieven voor groep 8 van het basisonderwijs en de brugklassen van het voortgezet onderwijs (jongeren 10-14 jaar). Gratis te downloaden via www.liberationroute.com ; overzichtskaart met informatie over alle luisterplekken, monumenten, oorlogsbegraafplaatsen en musea; en ook op www.liberationroute.com: - historische informatie over de luisterplekken - musea en oorlogsbegraafplaatsen rond de luisterplekken - routes langs de luisterplekken - arrangementen voor één of enkele dagen - evenementenkalender. Liberation Route Europe Begin 2011 is Bureau Brussel van de Stadsregio Arnhem Nijmegen in samenwerking met RBT KAN en de Stichting Liberation Route Europe gestart met de Europese Uitrol van de Liberation Route: Liberation Route Europe. De ambitie: een 3.000 kilometer lange belevenisroute die het mogelijk maakt het pad te volgen dat de bevrijders bewandelden tijdens de bevrijding van West-Europa. De Oostelijke bevrijdingsroute en de Zuidelijke bevrijdingsroute zullen in de toekomst ook bij deze route aangehaakt kunnen worden. Er is inmiddels een sterk partnerschap gevormd met de volgende strategische partners uit de regio s Hampshire County Council (UK), Normandië (F), Ardennen, (B), Arnhem Nijmegen (NL), Kreis Duren/Rureifel (D), Berlijn (D). Inmiddels zijn ook partners uit Polen betrokken en is er interesse vanuit Canada en de V.S. Uit bovengenoemde gebieden zijn naast overheid ook bedrijfsleven (ICT en toerisme), musea, bureaus voor toerisme/marketing en kennisinstellingen betrokken. Het afgelopen jaar is hard gewerkt aan fondsenwerving en projectontwikkeling. Er zijn inmiddels drie subsidieaanvragen ingediend en er worden nog meer aanvragen ingediend. Naast fondsenwerving, wordt er gewerkt aan de profilering en lobby rondom dit project en het thema herdenken en battlefield toerisme, wat leidt tot allerlei Europese activiteiten. Zo heeft de Stadsregio Arnhem Nijmegen in samenwerking met Normandië een Europees jaar voor Herdenken (European Year of Remembrance) aangevraagd bij de Europese Commissie. Een dergelijk jaar leidt tot meer aandacht voor het onderwerp en meer mogelijkheid tot het verkrijgen van Europese subsidies. Ook wordt in samenwerking met Martin Schulz, voorzitter van het Europees Parlement gewerkt aan de ontwikkeling van een Liberation Route Europe tentoonstelling in het Europees Parlement begin 2014. Tot slot wordt met Normandië gewerkt om in 2014 tijdens de herdenkingen van 70 jaar D-Day de Liberation Route Europa aan het publiek te presenteren. 2
Het is een veelzijdig project met verschillende componenten en veel potentie voor de toekomst. Het gaat naast geschiedenis en toerisme, ook om economie, educatie, ICT en innovatie. Subsidieaanvragen: -Voorstel in zevende kaderprogramma Europese Unie, projectbudget 5.000.000,-. Subsidieaanvraag richt zich enerzijds op onderzoek naar gebruik inhoud, verhalen uit de oorlog(content) in Europees verband, vooral gericht op de verschillende nationale perspectieven op de geschiedenis van het einde van de Tweede Wereldoorlog. Hierin willen universiteiten en musea nauw samenwerken. Anderzijds richt deze aanvraag zich op het ontwikkelen (en testen/toepassen) van innovatieve ICT toepassingen om de digitale infrastructuur van de route te ontwikkelen. Hierin werken bedrijven, universiteiten/onderzoeksinstellingen nauw samen. Overheden en bureaus voor toerisme hebben een faciliterende en adviserende rol en zorgdragen voor de marketing van het concept. Deze aanvraag is nog niet toegekend. De Europese Commissie heeft aangegeven dat het om een concept van zeer hoge kwaliteit gaat, maar dat de technische en wetenschappelijke aspecten nog meer uitwerking nodig hebben. -Europe for Citizens aanvraag, projectbudget 140.000,-. Deze aanvraag is ingediend voor het organiseren van een Europese jeugdconferentie in september 2014, tijdens de 70 jarige herdenkingen van de Slag om Arnhem. Het project heet YOUCEE en staat voor European Youth Conference: Commemoration across borders. De aanvraag is ingediend door RBT KAN (lead partner) met ondersteuning van Bureau Brussel van de stadsregio. De overige partners in het project zijn: Stichting Airborne Herdenkingen, Gemeente Arnhem, Kreis Düren (D) en Stichting Liberation Route Europa. Dit projectidee bouwt voort op de jaarlijkse jeugdconferentie die sinds 2001 als vast onderdeel van de Airborne herdenkingen wordt georganiseerd door de Stichting Airborne Herdenkingen. Dit idee sluit naadloos aan bij de educatieve doelen van de Liberation Route Europa: meer bewustzijn creëren onder jongeren over de geschiedenis van het einde van de Tweede Wereldoorlog en het belang en de betekenis van deze geschiedenis voor de Europese samenwerking van nu. Aan de Europese jeugdconferentie in 2014 zullen leerlingen van scholen uit de Europese partner regio s van de Liberation Route Europe deelnemen Deze aanvraag is goedgekeurd en het project zal 1 januari 2013 officieel starten -Momenteel wordt gewerkt aan een aanvraag waarbij de ontwikkeling van een Europees toerisme concept centraal staat. De aanvraag moet 28 september worden ingediend 3
Open Days: Liberation Route Europa themabijeenkomst - Liberation Route Europa bijeenkomst in Brussel tijdens de Open Days 2012. Op 9 oktober 2012 organiseert de stadsregio i.s.m. de gemeente Nijmegen, RBT KAN en Arnhem een bijeenkomst over de Liberation Route Europa. Martin Schulz, voorzitter van het Europees Parlement zal een keynote speech geven. Het thema van de bijeenkomst is: 2014-2015 Europe commemorates 70 years after WWII. From Memory to History: the importance for today s Europe. In een programma van twee uur zullen de volgende personen een bijdrage leveren tijdens de bijeenkomst: Hubert Bruls (burgemeester Nijmegen), Jurriaan de Mol (Directeur RBT KAN en voorzitter Stichting Liberation Route Europe), Thomas White (Charge d Affaires U.S. Mission to the EU) Derk Oldenburg( Plaatsvervangend Permanent Vertegenwoordiger Nederland bij EU), Gundula Bavendamm (directeur geallieerden museum Berlijn), Stephane Grimaldi (directeur Memorial Caen), Laurent Beauvais (President Regio Basse-Normandie) Herdenkingen 2014 - Er zijn voornemens om in juni 2014, tijdens de D-Day herdenkingen, de Liberation Route Europa aan het publiek te presenteren. - In het jaar 2014 wil het Europese partnerschap intensief met elkaar optrekken en herdenkings activiteiten aan elkaar te verbinden in het kader van het Liberation Route Europa project. AlliertenMuseum Berlin Het geallieerden museum in Berlijn is een van de belangrijkste strategische partners van de Liberation Route Europe. Directeur en historica Gundula Bavendamm is een van de zogenaamde partners van het eerste uur en is erg belangrijk voor de ontwikkeling van de Liberation Route Europe. Introducing the Allied Museum The Allied Museum is a non-profit association. Its members are the Federal Republic of Germany, the Land of Berlin, the countries of the three Western Powers (France, Great Britain and the United States), the German Historical Museum in Berlin and the Institute for Contemporary History in Munich. Allied Museum's mission is to document the role the Western forces and their commitment to Berlin and Germany as a whole in the years from 4
1945 to 1994. The Museum examines the political and military history as well as exploring the everyday lives of the American, British and French communities. Under the title How Enemies Became Friends, the Allied Museum tells a unique story full of suspense and drama. It begins with the German defeat in World War II. In the summer of 1945, a few months after the Red Army marched into Berlin, U.S., British, and French troops followed as victors and occupiers. Together with their wartime allies, the Soviet Union, they aimed to free the German Reich of Nazism. Conflicts soon arose, however. The victorious Western powers wanted to reconstruct Germany on the basis of freedom and democracy. The Soviet Union, in contrast, took its own Communist social system as a model. Berlin became one of the most important scenes of the struggles that have gone down in history as the Cold War. More than once, the cold war seemed about to become a hot one. Nevertheless, German unification in 1989/90 proceeded in peace and freedom. What role did the Western powers play in this process? Above all: How did they come to leave the city again after nearly 50 years as partners and friends? The traces of this eventful period are still present on the historic site today. The Allied Museum is located in the heart of the former American Sector. Alongside the permanent exhibition, the temporary exhibitions address a variety of relevant topics. Events, film screenings, and guided tours of the exhibitions round out the program. Dr. Gundula Bavendamm 5
Dr. Gundula Bavendamm is de managing director van het geallieerden museum in Berlijn. Ze heeft veel ervaring als curator, historica, directeur en heeft verschillende historisch wetenschappelijke publicaties op haar naam staan. Zij speelt een belangrijke rol bij de projectontwikkeling van de Liberation Route Europe. Naast haar uitgebreide netwerk in Duitsland, is zij van toegevoegde waarde vanwege haar ideeën en kennis over het vertellen van verschillende nationale perspectieven op de oorlog (multi perspective approach) Topographie des Terrors 800,000 people visited the Topography of Terror in 2011, making the documentation center one of the most frequently visited places of remembrance in Berlin. During the Third Reich the headquarters of the Secret State Police, the SS and the Reich Security Main Office were located at the site The Historic Site Between 1933 and 1945, the central institutions of Nazi persecution and terror the Secret State Police Office with its own house prison, the leadership of the SS and, during the Second World War, the Reich Security Main Office were located on the present-day grounds of the Topography of Terror that are next to the Martin Gropius Building and close to Potsdamer Platz. After the war the grounds were leveled and initially used for commercial purposes. Later, in 1987, as part of Berlin s 750th anniversary celebration, the terrain was made accessible to the public under the name Topography of Terror. An exhibition hall and the exposed building remains on the former Prinz-Albrecht-Straße (today s Niederkirchnerstraße) and Wilhelmstraße were used to document the history of the site. Two competitions addressing how to deal with the historic site failed. In 2006, the third competition for the construction of a documentation center and redesign of the grounds of the Topography of Terror was won by the Berlin architect Ursula Wilms (Heinle, Wischer and Partner) and the landscape architect Professor Heinz W. Hallmann (Aachen). The new documentation center opened on May 7, 2010. As the site of the perpetrators, the Topography of Terror fulfills a special role among the many remembrance sites, monuments and museums in Berlin today that commemorate the era of National Socialism. Located in the center of the capital, it provides information at an authentic site about the headquarters of the National Socialist SS and police state and reveals the European dimensions of the Nazi reign of terror. 6