rotterdam.nl/onderzoek Cultuur in de buurt 2005-2011 Deel 3: Overschie Een onderzoek naar cultuurparticipatie in Rotterdamse buurten Onderzoek en Business Intelligence
Cultuur in de buurt 2005-2011 Deel 3: Overschie Een onderzoek naar cultuurparticipatie in Rotterdamse buurten M.J.W. Epskamp, C. de Vries Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) januari 2013 In opdracht van gemeente Rotterdam, afdeling Kunst en Cultuur
Dit rapport is onderdeel van een serie van twaalf rapporten onder de noemer Cultuur in de buurt 2005-2011. De twaalf rapporten behandelen buurten in de volgende deelgemeenten: 1. Rotterdam Centrum 2. Delfshaven 3. Overschie 4. Noord 5. Hillegersberg-Schiebroek 6. Kralingen-Crooswijk 7. Prins Alexander 8. Feijenoord 9. IJsselmonde 10. Charlois 11. Hoogvliet 12. Hoek van Holland, Pernis en Rozenburg Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) Auteurs: M.J.W. Epskamp, C. de Vries Project: 12-3615 Adres: Blaak 34, 3011 TA Rotterdam Postbus 21323, 3001 AH Rotterdam Telefoon: (010) 267 15 00 E-mail: infocos@rotterdam.nl Website: www.rotterdam.nl/onderzoek 2 Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 3: Overschie
INHOUD 1 Inleiding 5 2 Cultuurdeelname 7 3 Andere vormen van vrijetijdsbesteding 17 4 Achtergrondstatistiek 19 Bijlage I Beknopte onderzoeksverantwoording 21 BI.1 Opzet van het onderzoek 21 BI.2 Betekenis van de percentages, significantie 21 BI.3 Definities van begrippen 22 Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 3: Overschie 3
4 Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 3: Overschie
1 Inleiding De afdeling Kunst en Cultuur (tegenwoordig onderdeel van het Cluster Maatschappelijk Ontwikkeling, voorheen: dkc) voert onder meer wijkgericht beleid ter stimulering van de cultuurdeelname. Zij wil daarom zicht hebben op de cultuurdeelname van bewoners per buurt in Rotterdam. Het Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) van de gemeente Rotterdam heeft daarom twaalf rapporten opgesteld. Elk rapport bevat cijfers over cultuurdeelname in één bepaalde deelgemeente en de daarbinnen gelegen buurten. Het voorliggende rapport gaat over cultuurdeelname in de deelgemeente Overschie. Cultuurdeelname De cijfers over cultuurdeelname zijn opgenomen in hoofdstuk twee. Er wordt onderscheid gemaakt in de volgende acht vormen van cultuurdeelname: bezoek aan culturele voorstellingen bezoek aan films in bioscopen of filmhuizen museumbezoek gebruik van bibliotheken festivalbezoek bezoek aan feesten in eigen kring met live optredens bezoek aan lokale cultuurcentra (LCC s) zelf kunstzinnig bezig zijn. De cijfers over cultuurdeelname zijn gebaseerd op het Vrijetijdsonderzoek (VTO). Dit is een enquête onder Rotterdammers die iedere twee jaar door het COS wordt uitgezet. Omdat het VTO alleen wordt uitgezet onder bewoners van 13 jaar en ouder, hebben de cijfers over cultuurdeelname alleen betrekking op deze leeftijdsgroep. Binnen de deelgemeente Overschie onderscheidt dit rapport de buurt Kleinpolder en het buurtcluster Overschie en omstreken. Het buurtcluster bestaat uit de buurten Overschie, Landzicht, Schieveen, Zestienhoven en Noord Kethel. Deze buurten zijn geclusterd omdat er van de afzonderlijke buurten te weinig respondenten zijn om betrouwbare cijfers te kunnen presenteren. Voor dit rapport is gebruik gemaakt van de laatste vier edities van het VTO uit de jaren 2005, 2007, 2009 en 2011. De cijfers over cultuurdeelname zijn gebaseerd op het totale respondentenbestand van de vier edities en daardoor als het ware gemiddelden voor de periode 2005-2011. Op het niveau van de stad en de deelgemeente bevat het rapport ook cijfers over cultuurdeelname in elk van de vier afzonderlijke jaren. De volgende tabel geeft het aantal respondenten weer waarop de VTO-resultaten voor de (clusters van) buurten, de deelgemeente en de stad gebaseerd zijn. De grijs gedrukte cijfers (van aantallen per buurt in afzonderlijke jaren) zijn alleen ter illustratie; op deze kleine aantallen worden geen onderzoeksuitkomsten gebaseerd. Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 3: Overschie 5
Tabel 1.1 Aantallen VTO-respondenten, gebruikt in dit rapport 2005 2007 2009 2011 totaal Kleinpolder 88 217 56 111 472 Overschie e.o. 112 333 95 106 646 Deelgemeente Overschie 201 550 151 217 1.119 Rotterdam 3.198 7.339 4.877 2.940 18.354 Andere vormen van vrijetijdsbesteding De cijfers over cultuurdeelname worden in hoofdstuk 3 aangevuld met VTO-cijfers over andere vormen van vrijetijdsbesteding. Onderwerpen die aan de orde komen, zijn onder meer funshoppen, gebruik van horeca, sportdeelname en vrijwilligerswerk. Voor de cijfers in hoofdstuk drie geldt dezelfde toelichting als voor die in hoofdstuk twee, zoals hiervoor vermeld. Achtergrondgegevens Om de cijfers over cultuurdeelname en vrijetijdsbesteding in een breder kader te kunnen plaatsen, worden in hoofdstuk vier enkele achtergrondstatistieken van de deelgemeente en de buurten behandeld. Er wordt onder andere ingegaan op de leeftijdsverdeling en etnische samenstelling van de bevolking, het aandeel studenten onder de bewoners en de score van de deelgemeente en buurten op de Sociale Index. De cijfers in dit hoofdstuk zijn niet afkomstig uit het VTO, maar uit andere bronnen, waaronder de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA). Verdere leeswijzer Deze rapportage bevat vooral tabellen en kaartbeelden, met slechts beperkte toelichtende tekst. Daarom blijft een apart hoofdstuk met samenvatting of conclusies achterwege. In de bijlage van dit rapport is een korte toelichting op de onderzoeksopzet te vinden, waaronder ook een aantal definities van veel gebruikte begrippen. Aan belangstellenden wordt op verzoek graag een uitgebreidere onderzoeksverantwoording toegezonden. Andere publicaties Hier en daar kan een gepresenteerd cijfer licht afwijken van wat in een ander onderzoeksrapport is gepubliceerd. Dit heeft vaak te maken met het toepassen van selecties in de onderzoeksdata, bijvoorbeeld met betrekking tot respondenten ouder dan 75 jaar. In geval van twijfel (welk cijfer moet ik geloven?) mogen de afzonderlijke thematische rapporten worden beschouwd als de meest gezaghebbende. In het onderhavige rapport is niet zozeer de exactheid van het ene cijfertje van belang (scoort museumbezoek in dit jaar in deze buurt nu 35% of 36%?) maar is het vooral belangrijk om op een zo zuiver mogelijke manier de uitkomsten van stad, deelgemeenten en buurten met elkaar te vergelijken en de uitkomsten van stad en deelgemeenten over de jaren te vergelijken. 6 Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 3: Overschie
2 Cultuurdeelname De cultuurdeelname in de deelgemeente Overschie is in het algemeen ongeveer gemiddeld voor Rotterdam. In beide delen van de deelgemeente is echter het bezoek aan films (bioscopen en filmhuizen) en LCC s ondergemiddeld ten opzichte van de stad. Dit laatste komt waarschijnlijk doordat Overschie geen eigen LCC heeft. Bewoners van Kleinpolder bezoeken relatief weinig voorstellingen en musea. In het buurtcluster Overschie en omstreken is het voorstellingenbezoek bovengemiddeld vergeleken met Rotterdam. Op het vlak van bibliotheken, festivals, feesten met optredens en kunstzinnig bezig zijn, zijn er geen grote verschillen met de stad. Tabel 2.1 Cultuurdeelname door bewoners, gemiddelde deelnemerspercentages in de periode 2005-2011 Culturele voorstellingen Films Musea Bibliotheken Kleinpolder 57 45 31 34 Overschie e.o. 70 50 41 35 Deelgemeente Overschie 65 48 37 35 Rotterdam 63 58 39 36 Festivals Feesten met optredens LCC s Zelf kunstzinnig bezig zijn Kleinpolder 62 39 13 37 Overschie e.o. 62 43 12 37 Deelgemeente Overschie 62 41 13 37 Rotterdam 66 41 24 40 De volgende tabel laat dezelfde zaken zien, maar nu in een tijdreeks voor de deelgemeente als geheel en voor Rotterdam als geheel. Het percentage voorstellingenbezoekers in Overschie schommelde van 2005 tot 2011 tussen 61 en 70 procent. Het filmbezoek nam tot 2007 toe tot ongeveer 50 procent en bleef daarna vrijwel gelijk. Het bezoek aan musea, festivals en LCC s vertoont geen duidelijke ontwikkelingen. Ook het aandeel kunstzinnig actieve bewoners is per saldo niet veranderd, ondanks de piek in 2009. Het bibliotheekgebruik is in vergelijking tot 2007 nauwelijks veranderd, terwijl het bezoek aan feesten is gedaald. Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 3: Overschie 7
Tabel 2.2 Cultuurdeelname door bewoners, deelnemerspercentages in de jaren 2005, 2007, 2009 en 2011 Culturele voorstellingen Films Musea Bibliotheken Deelgem. Overschie 2005 61 42 36 37 2007 65 50 39 33 2009 70 51 36-2011 65 52 38 31 Rotterdam 2005 61 56 38 38 2007 62 58 39 36 2009 66 56 40-2011 64 65 40 35 Festivals Feesten met optredens LCC s Zelf kunstzinnig bezig zijn Deelgem. Overschie 2005 62 39-32 2007 62 47-36 2009 65-12 48 2011 60 34 13 34 Rotterdam 2005 64 43-34 2007 67 41-36 2009 65-23 47 2011 65 39 26 42 In de volgende zestien figuren is voor alle acht vormen van cultuurdeelname de deelname per deelgemeente en per buurt weergegeven. De figuren laten zien hoe deelgemeenten en buurten scoren ten opzichte van het stedelijke gemiddelde: laag (ruim ondergemiddeld), ondergemiddeld, gemiddeld, bovengemiddeld, of hoog (ruim bovengemiddeld). Scoort bijvoorbeeld een buurt hoog op festivalbezoek, dan is het percentage bewoners dat festivals bezoekt in die buurt veel groter dan gemiddeld in Rotterdam. De buurten van de deelgemeente Overschie zijn in de figuren met nummers aangeduid. De onderzoeksuitkomsten die in voorgaande tabellen voor het cluster van buurten werden weergegeven (Overschie, Landzicht, Schieveen, Zestienhoven en Noord Kethel) zijn gebruikt om al die buurten van de betreffende kleur te voorzien. Buurten in het cluster hebben dan ook dezelfde kleur, maar zijn wel afzonderlijk genummerd. 8 Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 3: Overschie
Figuur 2.1 Bezoek aan culturele voorstellingen per deelgemeente Figuur 2.2 Bezoek aan culturele voorstellingen per buurt Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 3: Overschie 9
Figuur 2.3 Bezoek aan films per deelgemeente Figuur 2.4 Bezoek aan films per buurt 10 Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 3: Overschie
Figuur 2.5 Bezoek aan musea per deelgemeente Figuur 2.6 Bezoek aan musea per buurt Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 3: Overschie 11
Figuur 2.7 Gebruik van de bibliotheek per deelgemeente Figuur 2.8 Gebruik van de bibliotheek per buurt 12 Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 3: Overschie
Figuur 2.9 Bezoek aan festivals per deelgemeente Figuur 2.10 Bezoek aan festivals per buurt Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 3: Overschie 13
Figuur 2.11 Bezoek aan feesten in eigen kring met live optredens per deelgemeente Figuur 2.12 Bezoek aan feesten in eigen kring met live optredens per buurt 14 Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 3: Overschie
Figuur 2.13 Bezoek aan LCC s per deelgemeente Figuur 2.14 Bezoek aan LCC s per buurt Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 3: Overschie 15
Figuur 2.15 Zelf kunstzinnig bezig zijn per deelgemeente Figuur 2.16 Zelf kunstzinnig bezig zijn per buurt 16 Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 3: Overschie
3 Andere vormen van vrijetijdsbesteding Bij de vormen van vrijetijdsbesteding in tabel 3.1 zien we weinig verschil tussen de deelgemeente en de stad als geheel. Tussen Kleinpolder en de rest van de deelgemeente zijn er grotere verschillen. In de buurt Overschie en omstreken is het restaurantbezoek, de sportdeelname en de deelname aan vrijwilligerswerk groter dan in Kleinpolder. In Kleinpolder gaat een groter deel van de bewoners wel eens de stad bekijken of een stadswandeling maken. Tabel 3.1 Vrijetijdsbesteding door bewoners, gemiddelde deelnemerspercentages in de periode 2005-2011 Funshoppen Restaurant bezoeken Terras bezoeken Stad bekijken / stadswandeling maken Kleinpolder 64 41 19 29 Overschie e.o. 60 48 21 18 Deelgemeente Overschie 61 45 20 23 Rotterdam 60 44 23 26 Uitgaan / nachtleven Recreatief bezoek aan andere steden Sporten Onbetaald werk / vrijwilligerswerk doen Kleinpolder 12 82 43 40 Overschie e.o. 12 85 54 50 Deelgemeente Overschie 12 84 49 45 Rotterdam 14 85 53 43 Onder de bewoners van Overschie is de deelname aan funshoppen sinds 2005 afgenomen. Ook het terrasbezoek lijkt ten opzichte van 2005 en 2007 wat afgenomen. Bij het bekijken van de stad is juist een toename te zien ten opzichte van de eerste twee meetjaren, terwijl er bij het restaurantbezoek per saldo weinig is veranderd. In het geval van uitgaan, bezoek aan andere steden en sport zijn er voor Overschie geen (grote) verschillen tussen de jaren waarneembaar. Het aandeel vrijwilligers is na een piek in 2009 weer terug op het niveau van 2007. Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 3: Overschie 17
Tabel 3.2 Vrijetijdsbesteding door bewoners, deelnemerspercentages in de jaren 2005, 2007, 2009 en 2011 Funshoppen Restaurant bezoeken Terras bezoeken Stad bekijken / stadswandeling maken Deelgem. Overschie 2005 64 44 20 20 2007 62 49 24 20 2009 61 41 16 28 2011 54 45 18 25 Rotterdam 2005 61 42 25 25 2007 63 45 25 24 2009 57 42 19 30 2011 57 45 23 28 Uitgaan / nachtleven Recreatief bezoek aan andere steden Sporten Onbetaald werk / vrijwilligerswerk doen Deelgem. Overschie 2005 12-51 40 2007 12-48 45 2009 12 83 49 53 2011 12 85 47 46 Rotterdam 2005 16-52 44 2007 14-50 42 2009 12 83 55 44 2011 16 88 58 43 Bewoners van Overschie gaven in de periode 2005-2011 gemiddeld 1.100 per jaar uit aan vrijetijdsbesteding in Rotterdam. Dat is minder dan het stedelijk gemiddelde van 1.300. De uitgaven zijn in Kleinpolder ongeveer even hoog als in de rest van de deelgemeente. In 2009 is zowel in de deelgemeente als in Rotterdam een sterke daling van de uitgaven te zien (waarschijnlijk een gevolg van de economische crisis). Tabel 3.3 Gemiddelde jaarlijkse uitgaven in euro s van bewoners aan vrijetijdsbesteding in Rotterdam, gemiddeld in de periode 2005-2011 en in afzonderlijke jaren 2005-2011 2005 2007 2009 2011 Kleinpolder 1.200 - - - - Overschie e.o. 1.100 - - - - Deelgemeente Overschie 1.100 1.300 1.400 900 700 Rotterdam 1.300 1.400 1.600 1.000 1.100 18 Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 3: Overschie
4 Achtergrondstatistiek De deelgemeente Overschie heeft ruim 16.000 inwoners. In de buurt Kleinpolder wonen ten opzichte van Rotterdam als geheel, relatief veel 65-plussers (19 procent) en niet-westerse allochtonen (42 procent). De rest van Overschie telt juist opvallend weinig niet-westerse allochtonen. Ook wonen er buiten Kleinpolder relatief weinig studenten in de deelgemeente (4 procent). Een indicator die kan samenhangen met cultuurdeelname is afstand tot het stadscentrum, omdat daar veel musea, festivals en andere vormen van cultuur te vinden zijn. Adressen in Kleinpolder liggen gemiddeld 3,8 kilometer van het centrum. Vanaf andere adressen in de deelgemeente is de gemiddelde afstand 4,5 kilometer. Ook uitkeringen en inkomen kunnen samenhangen met cultuurparticipatie. Van de huishoudens in Kleinpolder ontvangt 16 procent een uitkering (bijstand, ww of arbeidsongeschiktheid), tegen 14 procent in Rotterdam. In de buurt Overschie is het percentage uitkeringen slechts 9 procent. Het gemiddeld besteedbaar inkomen van huishoudens bedraagt in Kleinpolder 19.300, tegen 23.600 in de andere buurten. De Sociale Index is de laatste indicator in de tabel. Deze index drukt de sociale kwaliteit van Rotterdam, deelgemeenten en buurten uit in rapportcijfers. Kleinpolder scoort op de Sociale Index iets onder het stedelijk gemiddelde, namelijk een 5,3. De rest van de deelgemeente scoort veel hoger: een 6,7. Tabel 4.1 Achtergrondstatistieken Aantal inwoners Percentage 0-18 jarigen Percentage 65-plussers Percentage niet-westers Percentage studenten Kleinpolder 7.466 19 19 42 6 Overschie e.o. 8.593 19 15 13 4 Deelgemeente Overschie 16.059 19 17 26 5 Rotterdam 616.456 20 14 37 6 Afstand tot het centrum (km) Percentage uitkeringen 2010 Besteedbaar huishoudensinkomen 2010 Sociale Index 2012 Kleinpolder 3,8 16 19.300 5,3 Overschie e.o. 4,5 9* 23.600** 6,7 Deelgemeente Overschie 4,2 13 21.500 6,0 Rotterdam 7,7 14 21.800 5,5 Bron: Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) stand per 1-1-2012, Regionaal inkomens Onderzoek CBS, Sociale Index. * Geldt alleen voor buurt Overschie. Geen cijfer voor Schieveen, Zestienhoven, Landzicht en Noord-Kethel beschikbaar. ** Geldt alleen voor buurt Overschie, Schieveen, Zestienhoven en Landzicht. Geen cijfer voor Noord-Kethel beschikbaar. Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 3: Overschie 19
20 Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 3: Overschie
Bijlage I Beknopte onderzoeksverantwoording In deze bijlage is een beknopte toelichting op het onderzoek te vinden. Een uitgebreidere onderzoeksverantwoording wordt op verzoek toegezonden. BI.1 Opzet van het onderzoek De gegevens die zijn gebaseerd op de Vrijetijdsenquête van het COS kunnen worden beschouwd als een gemiddelde voor de periode 2005-2011. Omdat in 2007 en 2009 relatief veel respondenten zijn bevraagd, ligt het zwaartepunt van de metingen gemiddeld rond 2007-2009. In 2005 zijn 13 tot en met 75-jarige Rotterdammers geënquêteerd, in de latere meetjaren zijn ook 76-plussers bij het onderzoek betrokken. De VTO-resultaten in het rapport hebben hierdoor betrekking op bewoners vanaf 13 jaar, met alleen voor 2005 een bovengrens van 75 jaar. Enkele onderwerpen in dit rapport zijn niet in alle edities van het VTO behandeld. Het gaat om LCC-bezoek (niet behandeld in 2005 en op een andere, niet vergelijkbare manier behandeld in 2007), recreatief bezoek aan andere steden (niet behandeld in 2007 en op een andere, niet vergelijkbare manier behandeld in 2005), gebruik van bibliotheken (niet behandeld in 2009) en bezoek aan feesten in eigen kring (idem). Bij deze onderwerpen is het totaal aantal respondenten over de periode 2005-2011 dus kleiner dan bij andere onderwerpen, waardoor de uitkomsten iets minder betrouwbaar zijn (zie de volgende paragraaf). BI.2 Betekenis van de percentages, significantie Metingen via steekproefonderzoek leveren schattingen op van de werkelijkheid. Het toevalskarakter van de steekproef heeft als consequentie, dat schatting en werkelijke waarde kunnen afwijken. De mogelijke afwijkingen ten gevolge van het toeval kunnen worden uitgedrukt in betrouwbaarheidsmarges. Gangbaar is een uitdrukking in 95-procentsbetrouwbaarheidsmarges. De 95-procentsbetrouwbaarheidsmarge geeft aan hoe groot het verschil tussen de geschatte waarde en de werkelijke waarde zou kunnen zijn ten gevolge van het toeval. De betekenis van zo'n marge is dat, indien de steekproef en de meting vele malen zouden worden herhaald, de werkelijke waarde zich in 95 van de 100 gevallen binnen de betrouwbaarheidsmarge zal bevinden. De betrouwbaarheidsmarge (dus: de onnauwkeurigheid) is kleiner naarmate de steekproef groter is. Percentages gebaseerd op een klein aantal respondenten hebben dus een grote onnauwkeurigheid. Verder is de betrouwbaarheidsmarge afhankelijk van het gemeten percentage: percentages van rond de 50 procent hebben de grootste onnauwkeurigheid. Hoe verder het percentage van de 50 procent af zit, des te kleiner is de onnauwkeurigheid. Voor de percentages in dit rapport die voortkomen uit het VTO (de percentages in hoofdstuk 2 en 3) gelden verschillende betrouwbaarheidsmarges. De percentages die iets zeggen over Rotterdam als geheel zijn gebaseerd op duizenden respondenten en hebben daardoor een betrouwbaarheidsmarge van hoogstens 2 procent (in veel gevallen zelfs minder dan 1 procent). Voor de percentages van deelgemeenten die betrekking hebben op de totale periode 2005-2011 gelden marges van hoogstens 3 procent (vaak slechts 1 of 2 procent). Pernis en Rozenburg zijn hierop uitzonderingen met maximale marges van respectievelijk 6 procent en 11 procent. De Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 3: Overschie 21
marges van Rozenburg zijn zo groot omdat in deze deelgemeente alleen in 2011 is geënquêteerd en daarbij slechts 76 bewoners zijn bevraagd. De percentages van deelgemeenten over afzonderlijke jaren hebben tamelijk grote betrouwbaarheidsmarges, in enkele gevallen tot wel 8 procent. Dit geldt ook voor de percentages van buurten (hierbij worden alleen percentages over de totale periode 2005-2011 gepresenteerd). Opnieuw moet worden opgemerkt dat het om een maximum gaat: in veel gevallen zijn de marges aanzienlijk kleiner dan 8 procent. BI.3 Definities van begrippen Culturele voorstellingen: Percentage bewoners dat de afgelopen twaalf maanden minstens één van de volgende soorten voorstellingen heeft bezocht: toneelvoorstellingen, cabaret, kleinkunst, opera, operette, muziekconcerten (klassiek, pop, rock, soul, r&b, funk, reggae, dancehall, reggaeton, hiphop, blues, jazz, wereldmuziek, harmonie, fanfare, brassband), musicals, dance-/ houseparties, ballet-/dansvoorstellingen, kooruitvoeringen, literaire bijeenkomsten, lezingen over kunst/kunstgeschiedenis. Vanaf 2009 is ook stand up comedy meegerekend. Films: Percentage bewoners dat de afgelopen twaalf maanden een bioscoop of filmhuis heeft bezocht. Musea: Percentage bewoners dat de afgelopen twaalf maanden naar een museum is geweest. Bibliotheken: Percentage bewoners dat de afgelopen twaalf maanden gebruik heeft gemaakt van een bibliotheek, anders dan een school- of universiteitsbibliotheek. In 2009 was de vraag over dit onderwerp niet opgenomen in de enquête. Festivals: Percentage bewoners dat de afgelopen twaalf maanden een festival heeft bezocht. De lijst met festivals in de enquête verschilt iets van jaar tot jaar. In 2011 waren de volgende festivals opgenomen: Internationaal Filmfestival Rotterdam, Dunya Festival, De Parade, Pleinbioscoop, 24 Uur Cultuur, Wereldhavendagen, Zomercarnaval, Museumnacht, Hotel Mozaïque, Gergiev Festival, De Internationale Keuze van de Rotterdamse Schouwburg, De Wereld van Witte de With, Circusstad Festival, Metropolis Festival, Dag van de Romantische Muziek, Poetry International Festival, Operadagen Rotterdam, North Sea Jazz Festival, North Sea Round Town, Musica Republica, Cameretten, Zomer Zondagen en Festival Nieuwe Oogst. Feesten met optredens: Percentage bewoners dat de afgelopen twaalf maanden naar een feest van familie, kennissen, vrienden, collega s of verenigingen is geweest met optredens van muzikanten, dansers, toneelspelers, cabaretiers of dj/vj s. In 2005 en 2007 was de vraag over dit onderwerp in de enquête anders geformuleerd dan in 2011. In 2009 was de vraag niet opgenomen in de enquête. LCC s: Percentage bewoners dat de afgelopen twaalf maanden in minstens een van de volgende lokale cultuurcentra culturele activiteiten heeft bezocht: Gebouw t Klooster (Feijenoord), Gebouw De Larenkamp (Charlois), Wijktheater t Kapelletje (Noord), LCC Delfshaven (Delfshaven), Gebouw Zevenkamp (Prins Alexander), De Tamboer (Kralingen- Crooswijk), De Castagnet (Hillegersberg-Schiebroek), LCC Lombardijen (IJsselmonde), De Zevensprong (Hoogvliet), De Hoekstee (Hoek van Holland), De Kristal (Prins Alexander). In 2007 was de vraag over dit onderwerp in de enquête anders geformuleerd dan in 2009 en 2011, waardoor de cijfers van 2007 niet vergelijkbaar zijn met die van latere jaren. In 2005 was de vraag niet opgenomen in de enquête. 22 Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 3: Overschie
Zelf kunstzinnig bezig zijn: Percentage bewoners dat de afgelopen twaalf maanden minstens een van de volgende activiteiten heeft gedaan: tekenen, schilderen, grafisch werk, websites ontwerpen, beeldhouwen, boetseren, pottenbakken, sieraden maken, fotografie, film, video, werken met textiel, wandkleden maken, weven, verhalen/gedichten schrijven, zang/rap, muziekinstrument bespelen, muziek maken op de computer, toneel, mime, dans/ballet. Vanaf 2009 ook: graffiti, dj en, kleding maken, poetry slam, cabaret, kleinkunst. Funshoppen: Het percentage bewoners dat winkelen voor het plezier tot de drie belangrijkste vrijetijdsactiviteiten rekent die men doorgaans in Rotterdam onderneemt. Restaurant bezoeken: Het percentage bewoners dat uit eten gaan / lunchen tot de drie belangrijkste vrijetijdsactiviteiten rekent die men doorgaans in Rotterdam onderneemt. Terras bezoeken: Het percentage bewoners dat terrasbezoek tot de drie belangrijkste vrijetijdsactiviteiten rekent die men doorgaans in Rotterdam onderneemt. Stad bekijken / stadswandeling maken: Het percentage bewoners dat wandelen / stad bekijken tot de drie belangrijkste vrijetijdsactiviteiten rekent die men doorgaans in Rotterdam onderneemt. In 2005 was de vraag over dit onderwerp in de enquête anders geformuleerd dan in 2009 en 2011. In 2007 was de vraag niet opgenomen in de enquête. Uitgaan / nachtleven: Het percentage bewoners dat uitgaan / nachtleven tot de drie belangrijkste vrijetijdsactiviteiten rekent die men doorgaans in Rotterdam onderneemt. Recreatief bezoek aan andere steden: Het percentage bewoners dat de afgelopen twaalf maanden een recreatief bezoek aan een andere stad dan Rotterdam heeft gebracht. In 2005 was dit onderwerp in de enquête anders geformuleerd dan in 2009 en 2011, waardoor de cijfers van 2005 niet vergelijkbaar zijn met die van 2009 en 2011. In 2007 was dit onderwerp niet opgenomen in de enquête. Sporten: Het percentage bewoners dat de afgelopen twaalf maanden minstens twaalf keer heeft gesport. Onbetaald werk / vrijwilligerswerk doen: Het percentage bewoners dat de afgelopen twaalf maanden onbetaald werk of vrijwilligerswerk heeft verricht. Percentage niet-westers: Het percentage bewoners waarvan één of beide ouders is geboren in een land in Afrika, Latijns-Amerika of Azië (exclusief Indonesië en Japan) of in Turkije Percentage studenten: Een schatting van het percentage bewoners dat studeert. Deze schatting is gemaakt door het gemiddelde te berekenen van het percentage bewoners van 18 tot en met 24 jaar die pas kort op het huidige adres wonen en het percentage bewoners dat studiefinanciering ontvangt. Afstand tot het centrum (km): De gemiddelde hemelsbrede afstand van alle woonadressen in een buurt, deelgemeente of de gehele gemeente Rotterdam tot een specifiek adres in het Centrum, te weten het Schielandhuis. Voor woningen op de linker Maasoever geldt de kortste hemelsbrede afstand via een oeververbinding. Percentage uitkeringen 2010: Het percentage huishoudens dat in 2010 een bijstands-, ww- of arbeidsongeschiktheidsuitkering ontving. Besteedbaar huishoudensinkomen 2010: Het gemiddelde besteedbaar huishoudensinkomen van huishoudens in 2010, afgerond op honderdtallen euro s en gestandaardiseerd naar huishoudensomvang. Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 3: Overschie 23
Sociale Index 2012: Het totale rapportcijfer van de stad, deelgemeente of buurt op de Sociale Index 2012. Zie voor een toelichting op het instrument Sociale Index: http://www.cos.nl/sigt. 24 Cultuur in de buurt 2005-2011. Deel 3: Overschie