DE MODELWIJK IN RENOVATIE: INHULDIGING VAN DE 39 EERSTE WOONGELEGENHEDEN (APPARTEMENTSGEBOUWEN 13 ET 14) Ref.: CM9a15_RenoPRL_Inaug_CM1314915_DPfr_PresentationProjet_EF100913_NL.doc Laken is niet alleen rijk aan prestigieuze monumenten zoals het Koninklijk Paleis en het Atomium, maar bezit ook een opmerkelijk sociaal patrimonium: de Modelwijk. Deze wijk is ontstaan naar aanleiding van de Wereldtentoonstelling van 1958 op initiatief van Fernand Brunfaut, de avant-gardistische voorzitter van de Lakense Haard. De beroemde architect en volksvertegenwoordiger wou een geheel ontwikkelen dat destijds het toppunt was van de modernistische reflectie inzake sociale woningen. Het was oorspronkelijk de bedoeling de wijk vóór EXPO 58 te voltooien en er tijdens de EXPO de delegaties van de deelnemende landen te onthalen, zoals het Olympisch dorp nu, de delegaties onthaalt tijdens de Olympische Spelen. Op de tentoonstelling werd een prachtige maquette voorgesteld, maar enkel de ruwbouw van enkele appartementsgebouwen was klaar voor het evenement. Vijftig jaar later gaat de Lakense Haard, met dezelfde eisen als haar oprichters, over tot een volledige renovatie van deze symbolische wijk. De aan de projectontwikkelaars opgelegde doelstellingen staan in verhouding tot de site: de leefkwaliteit van de bewoners verbeteren, het woningaanbod uitbreiden, de architecturale waarde van de Wijk versterken en de verankering in het omliggende stadsweefsel verstevigen. Dit globale renovatieproject is momenteel één van de grootste die in het Brussels Gewest worden uitgevoerd. Een eerste reeks van 39 nieuwe woongelegenheden (gebouwen 13 en 14) werd te huur aangeboden sinds juli. De appartementsgebouwen 9 en 15, die 91 (nieuwe en gerenoveerde) woongelegenheden tellen, zullen ter beschikking worden gesteld in december 2010. Tenslotte zal de eerste fase van de werken eindigen in 2013 met de terbeschikkingstelling, na renovatie, van de appartementsgebouwen 10, 11 en 12. Na afloop van de eerste fase zullen 378 nieuwe of volledig gerenoveerde woongelegenheden beschikbaar zijn op de site.
DE AANPAK De appartementsgebouwen 9 tot 12 van de Modelwijk werden het laatst gebouwd. Zij werden voor het eerst te huur aangeboden in 1972. Tijdens de uitwerking van dit project werd het toenmalige college van architecten al geconfronteerd met de verplichting om zijn ambities in te dammen omwille van een weinig positieve economische situatie! In juli 2005 werd een nieuw college van projectontwikkelaars aangesteld om de hele site te renoveren. Dit team heeft als opdracht de toekomst te schrijven van de Wijk door deze in de omgeving op te nemen. De meest recente appartementsgebouwen van de Wijk werden gekozen om de renovatie van de site van de Modelwijk te beginnen. Hun inplanting, hun volumes, hun architecturale kwaliteiten, hun afwerking en de gebruikte materialen verschillen van die van de andere appartementsgebouwen van de Wijk. Deze gebouwen hebben een uitgesproken sociale connotatie. Verder hebben wij een tripartiete overeenkomst (kabinet van de staatssecretaris voor huisvesting, BGHM, Lakense Haard) gesloten voor de bouw van nieuwe woongelegenheden op de site in het kader van het GHp (Gewestelijk Huisvestingsplan). Het is de bedoeling om na de renovatie van de site +/- 1100 woongelegenheden over te houden. GEBREKEN VAN DE BESTAANDE GEBOUWEN (APPARTEMENTSGEBOUWEN 9 TOT 12) De bestaande appartementsgebouwen vertoonden, vóór de renovatie, tal van gebreken: waterinsijpeling door de gevels en kozijnen (prefabelementen uit gewassen silex houten kozijnen zonder negge); warmte-isolatie van een zeer erbarmelijke kwaliteit (enkel glas 4 cm dikke isolatie in betonvlies, ); overschreden plandelen (veel studio s van +/- 21m²!); verouderde elektrische en sanitaire installaties; te grote en energieverslindende verwarmingsinstallaties; het afvoersysteem voor het afvalwater en de toiletten vergde veel interventies van ons technisch personeel. Modelwijk 12/10/2010 Blz. 2 op 6
Als wij aan dit sombere plaatje de sfeer toevoegen die de bouwstijl van de gebouwen opwekte, de staat van de gemeenschappelijke ruimtes en kelders, waarvoor in het ontwerp geen rekening werd gehouden met maatregelen tegen vandalisme en voor de veiligheid die nu verplicht in aanmerking genomen moeten worden, is het duidelijk dat een grondige renovatie van deze gebouwen geboden was. CONCEPTUELE KENMERKEN Bouwkundige principes De projectontwikkelaars hebben geopteerd voor een volledige ontmanteling van de bestaande appartementsgebouwen, waarvan enkel de structuur behouden wordt, met overlapping door de nieuwe delen. De zo gecreëerde nieuwe volumes worden bekleed met een gevel, waarin nieuwe en bestaande delen worden opgenomen. Na de werken zal het dus onmogelijk zijn ze nog van elkaar te onderscheiden. Er worden bijkomende verbindingswegen voorzien om de toegang tot de nieuwe appartementsgebouwen te verzekeren. Het geheel kadert in een concept van een door groen omringde parkwijk. Kenmerken van de gebouwen In de plandelen wordt rekening gehouden met de huidige verplichtingen (oppervlakte, indeling van de vertrekken, natuurlijke verlichting, luchtverversing, enz.); Op energievlak werd gekozen om voorrang te geven aan isolatie van het omhulsel en thermische isolatie tussen de wooncellen; Op akoestisch vlak werd een bijzondere zorg besteed aan zowel de geluidsisolatie tussen de wooncellen als de isolatie tegen buitenlawaai; De voorzieningen (sanitair, elektriciteit, verwarming, mechanische ventilatie, lift) voldoen aan de moderne eisen inzake comfort; Er werd geopteerd voor weinig maar degelijk inbouwmeubilair met, naast de gootsteen, een elektrische kookplaat (geen gasleidingen in Modelwijk 12/10/2010 Blz. 3 op 6
de appartementen), aangevuld met een ruimte voor selectief afvalbeheer; Bij de keuze van de materialen werd in het bijzonder aandacht besteed aan de vormgeving en de bestandheid tegen verkeerd gebruik; De privékelders werden afgeschaft ten voordele van een bergplaats in de woning. ENKELE CIJFERS Na de werken zullen de betreffende appartementsgebouwen 378 sociale woongelegenheden tellen, verspreid over 7 appartementsgebouwen: Appartementsgebouw 9 (70 woongelegenheden) Appartementsgebouw 10 (76 woongelegenheden) Appartementsgebouw 11 (74 woongelegenheden) Appartementsgebouw 12 (98 woongelegenheden) Appartementsgebouw 13 (30 woongelegenheden) Appartementsgebouw 14 (9 woongelegenheden) Appartementsgebouw 15 (21 woongelegenheden) Deze woongelegenheden zullen als volgt verdeeld worden: 104 appartementen met 1 slaapkamer: woonoppervlakte tussen 51 en 65 m² 220 appartementen met 2 slaapkamers: woonoppervlakte tussen 70 en 81 m² 42 appartementen met 3 slaapkamers: woonoppervlakte tussen 88 en 98 m² 12 appartementen met 4 slaapkamers: woonoppervlakte van 109 m² De lopende projectfase heeft betrekking op 28.064 m 2 woonoppervlakte. De totale kostprijs van de operatie bedraagt, alle kosten en taksen inbegrepen, bijna 53 miljoen euro. De bestelling werd geplaatst bij de tijdelijke vereniging ACH BOUW-Floré op 21/11/2008. Modelwijk 12/10/2010 Blz. 4 op 6
SAMENSTELLING VAN HET COLLEGE VAN PROJECTONTWIKKELAARS Archi+i: de heer P. Wachtelaer A33: de heer L. Bekker TV Maenhout Van den Bergh: de heer S. Van den Bergh SWK: studiebureau in stabiliteit, sindsdien overgenomen door het bureau Arcadis nv Essa-Estraco: studiebureau in speciale technieken De actoren Opdrachtgever: DE LAKENSE HAARD cvba Modelwijk 1020 Brussel Dhr. EL HAMMOUDI dhr. VANSCHOENBEEK Telefoon 02/474.00.48 Fax 02/478.49.36 Modelwijk 12/10/2010 Blz. 5 op 6
Pilootarchitect Architect Archi+I Jakob Jordaensstraat 18a 1000 Brussel Dhr. WACHTELAER Tel 02/641.88.00 Fax 02/641.87.88 A33 Fonteinstraat 1A/2 3000 Leuven Dhr. Bekker THV MAENHOUT-VANDEN BERGH Latinislaan 11 1030 Brussel Dhr. Vanden Bergh Studiebureau in stabiliteit ARCADIS Stationstraat 164 B-3110 Rotselaar Dhr. D HAEYER Telefoon 016 62 15 69 Studiebureau in speciale technieken Technisch controlebureau Veiligheids- en gezondheidscoördinator Aannemer ESSA Halensebaan 35 3290 Diest Dhr. de Moffaerts Telefoon 013 31 37 69 Fax 0213 31 50 91 SECO Aarlenstraat 53 1040 Brussel Dhr. PIRA Telefoon 02/238.22.11 Fax 02/238.22.61 Adviseur Rue Jacques Jordaens 18a 1000 Brussel Dhr. Brodbeck Tel 02/641.88.00 Fax 02/641.87.88 THV ACH-Floré Bergensesteenweg 1203 1070 Brussel Dhr. Leskens Lakense Haard cvba Modelwijk 12/10/2010 Blz. 6 op 6