Onderhoud Bull (en andere rolski's met vrijloopkoppeling) Inleiding Na jaren van uitstekend gebruik van de SkiSkett rolski's van het type Bull zijn er het laatste jaar regelmatig problemen met het vastlopen van de vrijloopkoppeling geconstateerd. Alhoewel de rolski van het type Bull een relatief onderhoudsvrije rolski is moeten een aantal zaken in acht worden genomen. In dit document geven wij aan wat zelf te doen aan onderhoud. Wie dit in acht neemt mag rekenen op jarenlang rolplezier. Vooraf In droog weer rollen levert eigenlijk nooit problemen op. De lagers zijn van een zodanige kwaliteit dat slijtage minimaal is. Met het rollen in natte en modderige problemen hebben de lagers echter wel zeer veel moeite. Het probleem zit hem in de kleine zanddeeltjes die onder druk worden fijngemalen en met vocht voor een zeer kleverig goedje zorgt dat de lagers kapot schuurt en dat een prima basis is voor oxidatie (roest). Het is dan ook de kunst om vocht en vuil zoveel mogelijk buiten de lagers te houden. Kogellagers De kogeltjes van deze lagers worden afgeschermd met een afdichting van metaal of rubber. Met een metalen afdichting noemen we stofdichte lagers en met een rubberen afdichting "waterdichte" lagers. Dat "waterdichte" is eigenlijk niet helemaal juist spatwaterdicht zou eigenlijk een betere benaming zijn. De kogellagers zijn in principe "voor het leven gesmeerd." Dat wil zeggen dat als het vet eruit is de lagers versleten zijn. Lagervet zorgt voor een soepel rollend lager, maar houdt ook vocht en vuil weg van de vrijloopkoppeling. Vrijloopkoppeling Dit lager wordt ook wel blokkeer, antiretour of naaldlager genoemd. In dit lager wordt een binnenbus of as gemonteerd die slechts in een richting kan draaien (vrijloop) en tegenover gestelde richting wordt tegengehouden (koppeling). De vrijloopkoppeling heeft een open behuizing en is uitermate gevoelig voor vuil en vocht. Wil een kogellager nog wel doorrollen als hij versleten is, een vrijloopkoppeling gaat meteen vastzitten en dan is vervanging de enige oplossing. Passing in het wiel De uitdaging voor de fabrikant van wielen (met name wielen met vrijloopkoppeling) zit hem in het weghouden van vocht en vuil bij de vrijloopkoppeling. Daarom wordt het wiel met een uiterste precisie gemaakt zodat er minimale ruimte is tussen het wiel en de buitenring van het kogellager. Ook de ruimte tussen de as en de binnenring van het kogellager moet zo weinig mogelijk ruimte hebben. Met name dit laatste is erg moeilijk en vaak dringt hier het meeste vocht en vuil doorheen. Juist hier lijkt ook nog winst te behalen en Vasa Sport is in overleg met fabrikanten mogelijke oplossingen aan het bedenken en testen. Je moet dan denken aan afsluit ringen of middelen die vuil en vocht buiten houden. Op dit moment is er nog geen ideale oplossing gevonden.
Onderhoud Na elke keer rollen: 1. Vuil en vocht met een droge doek en/of zachte borstel of zachte kwast van de wielen verwijderen. Met name rond de lagers en assen moet dit goed gebeuren. Let erop dat je niet te hard veegt en gebruik geen luchtdruk, want anders veeg of spuit je vuil en vocht in de lagers. 2. leg de rolski's in een verwarmde ruimte of bij de kachel om ze goed te laten drogen. Draai de wielen regelmatig rond zodat eventueel vocht verdampt en de wielen niet vast komen te zitten. 3. Bewaar de rolski's het liefst in een verwarmde ruimte. Breng de rolski's in ieder geval niet plotsklaps van de warmte (kachel) naar een koude ruimte (schuur) want dan krijg je condensvorming die weer op de lagers kan slaan. 4. Spuit de buitenkanten van de lagers en assen in met een beetje siliconenspray. Siliconen heeft de eigenschap om vuil en water af te stoten. Geen vet of olie aan de buitenkant doen omdat dat juist vuil aantrekt! Na elke 3 maanden of na rollen in zeer natte en modderige omstandigheden: 1. behandeling als na elke keer rollen doen. 2. achterwielen demonteren (bij Bull met behulp van adapter) 3. voorzichtig de as eruit persen met behulp van een drukpers of heel voorzichtig met een kunststof hamertje (voorzichtig met schroefdraad) de as eruit tikken. Aan een kant komt de as met kogellager los. Soms bestaat de as niet uit een deel maar uit losse bussen. Dan moet je voorzichtig met een pengatdrijver het binnenwerk eruit tikken. 4. schoonmaken van de as, het wiel met een droge doek, de vrijloopkoppeling schoonmaken met terpentine of wasbenzine (zorg dat dit niet op de wielen komt!). Wees voorzichtig met de naaldjes die in het vrijlooplager zitten. Deze naaldjes zijn erg kwetsbaar. 5. Controleer: De as of binnenbus is deze nog mooi glad (en glimmend) of zijn er tekenen van oxidatie? dan de as of binnenbus glad polijsten De kogellagers of deze nog soepel rollen, of er speling is en/of er nog voldoende lagervet in de lager zit. Je kunt de lagers zelf voorzien van nieuw vet. Je moet dan heel voorzicht de rubberen afdichting verwijderen en kunt er hoogwaardig lagervet indoen (maximaal 40% van het lager volume, niet te dik vet want dat gaat klonteren, geen olie want dat rolt wel snel maar heeft nauwelijks beschermende werking en lekt er bovendien uit). Besef wel dat wanneer je het kapje verwijdert de afdichting niet meer "waterdicht" is. Een bewerkelijk proces, nieuwe lagers kosten ca 2,50 per stuk. De vrijloopkoppeling (naald- of blokkeerlager) op loszittende naaldjes en oxidatie. Smeer de vrijloopkoppeling met een dun laagje hoogwaardig lagervet. Slechts een "filmlaagje" lagervet voldoet. 6. Zet alles weer in elkaar en controleer of alles soepel loopt. Benodigdheden Droge doek, zacht borsteltje of kwast, steek/ringsleutels om wiel te demonteren, adaptertje om wiel te demonteren (alleen bij Bull rolski), drukpers of kunststof hamertje, hoogwaardig lagervet (o.a. LGMT2/1), siliconenspray, verwarmde ruimte. Enkele wenken, opmerkingen: Bij oxidatie van de vrijloopkoppeling deze meteen vervangen. Anders bestaat het risico van een "vastloper" tijdens het rollen. Vervangen gaat alleen met juist materiaal (o.a. drukpers) en wij adviseren dan ook om dit door een specialist te laten doen. Bij speling op het kogellager adviseren wij om meteen nieuwe lagers te monteren. Tips, suggesties en opmerkingen Mocht u aanvullingen op dit document hebben of tips laat het ons dan weten via info@vasasport.nl of 0343 562800.
Onderhoud laten doen Mocht u geen zin of tijd hebben om het onderhoud aan uw rolski's zelf te doen dan kunt u dit ook door Vasa Sport laten regelen. Hieronder in het schema kunt u zien welke diensten we verlenen en wat de kosten zijn. De prijzen zijn exclusief materiaal en inclusief 19% BTW. WERKPLAATS TARIEVEN VASA SPORT materiaal onderhoud prijs in euro materiaal nieuw onderhoud rolski's schoonmaken en nakijken per paar ( 4 wielen er uithalen, nakijken kogellagers, kogellagers en blokkeerlagers, schoonmaken van asjes, lagers en licht smeermiddel 36 bloklagers smeren van blokkeerlager) nakijken van blokkeerwiel en schoonmaken (per wiel) 9 nakijken en schoonmaken van niet geblokkeerd wiel (per wiel) 5 repareren van vastgelopen blokkeerlager (per wiel) 14 bloklager vervangen van kogellagers (per wiel) 5 2x kogellagers inkorten van balk en verzetten van binding (per balk) 23 vervangen van vork op balk (per balk) 14 vork inzetten van nieuwe wielen (per wiel) 5 wielen compleet inzetten van nieuwe wielen en blok en kogellagers en binnenwerk overzetten (per wiel) 14 wielen inzetten van nieuwe wielen en kogellagers en binnenwerk overzetten (per wiel) 9 wielen uitlijnen van rolski's (per rolski) 5