Gezondheidsbeleving bij Jongeren in Limburg Enkele resultaten uit het Euregionaal jongerenonderzoek 08 rond welbevinden en zelfdoding bij Limburgse jongeren 3de en 5de jaar GSO/2de tot 5de jaar BuSO Ellen Andries 24 april 2013 Studiedag schemerjongeren, Bokrijk
Gezondheidsbeleving bij jongeren in Limburg Jongerenonderzoek 08 Welbevinden Zelfdoding Risicofactoren? bij zelfdoding Preventieve factoren? bij zelfdoding Tot slot
Jongerenonderzoek 08 Historiek Euregionaal jongerenonderzoek Gewoon secundair onderwijs (GSO): (1995), 2002 Buitengewoon secundair onderwijs (BuSO): 2005 Vervolgonderzoek 2008 vraag Limburgs Platform Verslaving Veel vragen bij welzijnswerkers, preventiewerkers en onderwijsmensen Nood aan betrouwbare gegevens voor beleid Vinger aan de pols houden Deelnemende scholen waardevolle informatie bieden voor hun schoolbeleid
Jongerenonderzoek 08 Onderzoeksvragen Zicht krijgen op hoe jongeren hun gezondheidssituatie ervaren Inzicht krijgen in de leefstijl van jongeren Omvang in kaart brengen en risicovol gedrag inschatten van het gebruik van genotsmiddelen (sigaretten, alcohol, drugs, ) Opvolgen van evoluties Verschillen nagaan tussen jongeren uit de verschillende onderwijsvormen op vlak van alcoholconsumptie, rookgedrag en druggebruik
Jongerenonderzoek 08 Methodologie GSO BuSO Doelgroep Steekproef Respons 3de en 5de jaar GSO in Limburg 2de tot 5de jaar BuSO in Limburg enkel leerlingen OV3 (type 1,3 en 7) en OV4 (type 3) selectie 20 scholen (representatief naar opleidingvorm, spreiding Limburgse regio s en onderwijsnetten) alle leerlingen geselecteerde scholen uit doelgroep 15/20 scholen 2.418 correct ingevulde vragenlijsten (respons 71,1%) alle Limburgse BuSO scholen die OV3 en/of OV4 aanbieden alle leerlingen deelnemende scholen uit doelgroep 15 BuSO scholen 1.410 correct ingevulde vragenlijsten (respons 82,2%)! Opletten met vergelijkingen tussen beide onderzoeken
Jongerenonderzoek 08 Methodologie GSO BuSO Veldwerk oktober 2008 januari 2009 oktober 2008 januari 2009 Vragenlijst digitaal thema s vrije tijd gezondheidsbeleving voedingsgewoonten rookgedrag, alcohol-, drug- en medicatiegebruik gokgedrag onveiligheidsgevoelens spijbelen en pesten risicovol gedrag seksualiteit digitaal thema s: idem GSO aangepast! Opletten met vergelijkingen tussen beide onderzoeken
Welbevinden GSO 79% 68% 63%
Welbevinden GSO 79% Met positieve verwachting voor komende 5 jaar 68% 63% Met gunstig emotioneel welbevinden eenzaam voelen, gelukkig voelen, verdrietig voelen, angstig voelen, genieten, zorgen maken, plezier hebben, ongelukkig zijn, blij zijn Met min. 1 probleem dat hen erg bezighoudt Score op 100 Gemiddeld: 78,5 Gunstig: > 75 Ongunstig: < 50
Welbevinden GSO 79% Met positieve verwachting voor komende 5 jaar 1 op 5 verwacht dat het matig tot heel slecht gaat gaan de komende 5 jaar! 68% 63% Met gunstig emotioneel welbevinden Met min. 1 probleem dat hen erg bezighoudt
Welbevinden GSO - BuSO 79% 74% Met positieve verwachting voor komende 5 jaar 68% 75% 63% 63% Met gunstig emotioneel welbevinden Met min. 1 probleem dat hen erg bezighoudt! Andere schaal bij 9 emoties: 4-punts BuSO 5-punts GSO
Welbevinden GSO - BuSO Vergelijkbare resultaten voor verschillende onderwijsvormen Meisjes scoren consequent minder goed Zowel GSO als BuSO Vb BuSO Welbevinden bij jongeren BuSO naar geslacht komende 5 jaar goed tot heel goed 62,3% 78,8% het NIET hebben van een probleem dat hen erg bezighoudt 24,6% 42,5% gunstig emotioneel welbevinden 58,6% 82,1% 0% 20% 40% 60% 80% 100% jongens BuSO meisjes BuSO
Zelfdoding GSO 21% Al eens gedacht aan, afgelopen jaar 9% Ooit al een poging ondernomen! Wel verschillen naar onderwijsvorm
Zelfdoding GSO 21% 16% 22% 26% 9% 5% 9% 15% Al eens gedacht aan, afgelopen jaar ASO TSO BSO Ooit al een poging ondernomen ASO TSO BSO
Zelfdoding GSO - BuSO 28% 17% 21% 16% 22% 26% 9% 5% 9% 15% Al eens gedacht aan, afgelopen jaar ASO TSO BSO Ooit al een poging ondernomen ASO TSO BSO
Zelfdoding GSO - BuSO Verschil naar onderwijsvorm Meisjes scoren consequent minder goed Zowel GSO als BuSO Vb BuSO Zelfdodingsgedachten en -poging BuSO naar geslacht al eens gedacht 'aan' afgelopen jaar 21,2% 44,0% ooit al een poging ondernomen 11,6% 29,2% 0% 10% 20% 30% 40% 50% jongens BuSO meisjes BuSO
Risicofactoren? zelfdoding GSO Variabelen Grote dataset Onderzochte verbanden met variabelen obv bevindingen literatuur Analyse voor GSO Maar! Hier: significante resultaten voor gedachte aan zelfdoding Resultaten voor poging tot zelfdoding vergelijkbaar Na correctie voor leeftijd, geslacht en onderwijstype Risicofactor: gedachten aan zelfdoding komen beduidend vaker voor bij jongeren die positief scoren op zo een factor Statistisch verband zegt niets over richting van associatie: wat is oorzaak en wat is gevolg Niet elk significant verband is betekenisvol
Risicofactoren? zelfdoding GSO - Medicatie slaapmiddelen kalmerende middelen stimulerende middelen zwaardere pijnstillende middelen hongerstillende middelen spierversterkende middelen Gebruik van medicatie 2% 4% 1% 4% 6% 3% 6% 8% 11% 16% 18% 19% Beduidend meer jongeren met zelfdodingsgedachten gebruiken medicatie dan jongeren die voorbije jaar er niet aan gedacht hebben een einde te maken aan hun leven. iets van medicatie, excl lichte pijnstillers 21% 39% 0% 10% 20% 30% 40% 50% Geen gedachte aan zelfdoding voorbije jaar Wel eens over gedacht er een einde aan te maken voorbije jaar
Risicofactoren? zelfdoding GSO - welbevinden Welbevinden Jongeren met zelfdodingsgedachten voelen zich beduidend vaker slechter in hun vel dan jongeren zonder. nu goed tot heel goed komende 5 jaar goed tot heel goed 53% 56% 87% 85% hebben van een probleem dat hen erg bezighoudt 57% 87% gunstig emotioneel welbevinden 38% 76% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Geen gedachte aan zelfdoding voorbije jaar Wel eens over gedacht er een einde aan te maken voorbije jaar
Risicofactoren? zelfdoding GSO - genotsmiddelen Gebruik alcohol, canabis, tabak Risicovol alcoholgebruik 44% 52% laatste 4 weken marihuana/hasj gebruikt huidige roker 8% 11% 17% 29% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Geen gedachte aan zelfdoding voorbije jaar Wel eens over gedacht er een einde aan te maken voorbije jaar Beduidend meer jongeren met zelfdodingsgedachten roken. De associatie (significant) voor risicovol alcoholgebruik en gebruik van cannabis is minder groot.
Risicofactoren? zelfdoding GSO - pesten Pesten Ooit zelf gepest 14% 19% Ooit gepest geworden 8% 22% Jongeren met zelfdodingsgedachten geven beduidend vaker aan gepest te worden 0% 10% 20% 30% 40% 50% Geen gedachte aan zelfdoding voorbije jaar Wel eens over gedacht er een einde aan te maken voorbije jaar
Risicofactoren? zelfdoding GSO - Vrije tijd minstens 1 uur per dag bellen/sms-en met gsm minstens 3 uur per dag chatten of surfen op computer minstens 1 keer per week op straat rondhangen Vrije tijd 42% 28% 38% 35% 47% 59% Weinig significante associaties gevonden met variabelen vrije tijd. Significante associaties zijn minder groot dan bij andere factoren. 0% 10% 20% 30% 40% 50% Geen gedachte aan zelfdoding voorbije jaar Wel eens over gedacht er een einde aan te maken voorbije jaar
Risicofactoren? zelfdoding GSO - Eetstoornis Eetstoornis regelmatig niet kunnen stoppen met eten of snoepen 38% 49% soms opzettelijk overgeven na eten 2% 9% Beduidend meer jongeren met zelfdodingsgedachten hebben een eetstoornis. Geen gedachte aan zelfdoding voorbije jaar 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50% Wel eens over gedacht er een einde aan te maken voorbije jaar
Preventieve factoren? zelfdoding GSO Analyse voor GSO Maar! Preventieve factor: zelfdodingsgedachten of -pogingen komen beduidend minder vaak voor bij jongeren die positief scoren op zo een factor Heel weinig significante preventieve associaties gevonden met factoren Tenzij risicofactoren omdraaien: cfr gunstig emotioneel welbevinden Preventieve factoren Kunnen praten met ouders bij problemen (binnen groep met een probleem) Lidmaatschap sportvereniging (enkel bij poging tot zelfdoding) Statistisch verband zegt niets over richting van associatie: wat is oorzaak en wat is gevolg Niet elk significant verband is betekenisvol
Tot slot Niet in uw klas? 4 leerlingen vinden dat het nu matig tot heel slecht met hen gaat 20 Leerlingen in een klas in het 5 de GSO 4 leerlingen hebben het voorbije jaar erover gedacht er een einde aan te maken 13 leerlingen hebben minstens 1 probleem dat hen heel erg bezighoudt 2 leerlingen hebben ooit al een poging tot zelfdoding ondernomen
Contact Ellen Andries 011 23 72 22 ellen.andries@limburg.be Steunpunt Sociale Planning Directie Mens provincie Limburg Universiteitslaan 1 3500 HASSELT www.