Jaarverslag 2013
Jaarverslag 2013 Coöperatie TVM U.A. Jaarverslag 2013 - TVM verzekeringen 3
Inhoud Personalia 6 Kerncijfers 7 Bericht van het Bestuur 8 Bericht van de Raad van Commissarissen 10 Samenstelling van de Raad van Commissarissen 11 Verslag van de Raad van Bestuur over het boekjaar 2013 12 De onderneming in beeld 24 Slotbeschouwing 28 Jaarrekening 2013 Geconsolideerde balans per 31 december 2013 30 Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2013 32 Geconsolideerd kasstroomoverzicht 34 Toelichting behorende tot de geconsolideerde jaarrekening 2013 38 Balans per 31 december 2013 (na statutaire winstbestemming) 52 Winst- en verliesrekening over 2013 54 Toelichting behorende tot de jaarrekening 2013 54 Overige gegevens Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 58 Statutaire bepalingen inzake bestemming resultaat 60 Advies van de Raad van Commissarissen aan de Ledenraad van de coöperatie 60 Besluit van de Ledenraad 60 Structuur TVM groep 61 Jaarverslag 2013 - TVM verzekeringen 5
Personalia Bestuur mr. A.P.J.C. Bos, voorzitter D.J. Klein Essink RA, algemeen secretaris H. Stroeve, technisch secretaris Raad van Bestuur mr. A.P.J.C. Bos, CEO D.J. Klein Essink RA, CFO H. Stroeve, COO Raad van Commissarissen drs. T. van Herk, voorzitter J.M.C. Emons, vicevoorzitter A.P. Schenk, secretaris 6 Jaarverslag 2013 - TVM verzekeringen
Kerncijfers Kerncijfers 2013 2012 2011 2010 2009 Verdiende premie e/r (incl. EB) 191.282 186.764 183.445 158.022 161.084 Verdiende premie e/r 188.574 186.764 183.445 158.022 161.084 Assurantiebemiddeling 36.770 38.562 36.290 35.368 33.491 Schade e/r 147.421 140.761 142.575 117.038 124.680 Bedrijfskosten 40.154 40.564 39.681 32.484 32.393 Resultaat na belastingen 7.224 14.300 11.510 13.628 33.481 Beleggingen 613.721 589.375 562.239 544.098 487.488 Eigen vermogen 279.083 257.600 221.045 222.620 175.557 Technische voorzieningen e/r 351.053 345.745 354.628 340.643 347.347 Solvabiliteitssurplus 241.328 218.213 180.682 187.704 141.298 Aantal medewerkers (gem. fte) 376 377 358 333 339 Schaderatio 78,5% 75,4% 77,7% 74,1% 77,4% Kostenratio 20,9% 21,5% 21,8% 20,4% 20,5% Combined ratio 99,4% 96,9% 99,5% 94,5% 97,9% Procentuele ontwikkeling 2013 2012 2011 2010 2009 Verdiende premie e/r (incl. EB) 119 116 114 98 100 Verdiende premie e/r 117 116 114 98 100 Assurantiebemiddeling 110 115 108 106 100 Schade e/r 118 113 114 94 100 Bedrijfskosten 124 125 122 100 100 Resultaat na belastingen 22 43 34 41 100 Beleggingen 126 121 115 112 100 Eigen vermogen 159 147 126 127 100 Technische voorzieningen e/r 101 99 102 98 100 Solvabiliteitssurplus 171 154 128 133 100 Jaarverslag 2013 - TVM verzekeringen 7
Bericht van het Bestuur In 2013 vierde TVM haar vijftigste verjaardag. Tijdens de TVM ledendag op 22 juni, waar ook de 25.000e Ridder van de Weg werd gehuldigd, werd hier uitgebreid bij stil gestaan. Samenwerking en betrokkenheid stonden centraal en de dialoog met onze leden werd opgezocht. Tijdens deze dag werd het rapport voorbij de waan van de dag overhandigd aan mevrouw Hamers, voorzitter Vaste Kamercommissie van Economische Zaken. Kernpunten uit het rapport waarin de transportsector de komende jaren moet investeren zijn: - Technologische ontwikkeling en verandering, met name in ICT. Twintig jaar geleden zagen we niet aankomen hoe mobiele telefonie en mobiel internet de sector zouden veranderen, de komende jaren komen nieuwe revoluties op ons af; - Duurzaamheid. De komende jaren wordt dit in toenemende mate belangrijk. Door striktere regelgeving en nieuwe energievormen zullen we gezamenlijk moeten zoeken naar vervoersvormen die schoon, efficiënt en effectief zijn; - Door technologische (bijvoorbeeld 3D-printen) en duurzame (CO2-reductie) kwesties verandert de sector ook in structurele zin ingrijpend. Verschillen tussen stedelijk, regionaal en internationaal vervoer worden groter. Daar zal de transportsector en TVM zich op moeten voorbereiden. Ook werd onderzoek gedaan naar de mening van de Nederlandse bevolking over de transportsector. De transportsector staat er bij de Nederlandse bevolking goed op. Men erkent dat de transportsector een belangrijke bijdrage levert aan de Nederlandse economie. Ook de bijdrage die de sector levert aan werkgelegenheid wordt zeer gewaardeerd. Maar men verwacht ook wat van de sector: - Het Nederlandse publiek verwacht dat de transportsector zich nog meer bezighoudt met duurzaamheid en innovatie op dat vlak. Nieuwe ambities worden zeer gewaardeerd; - Alles wat de transportsector aan veiligheid doet is goed. Men is tevreden over de toegenomen veiligheid van het verkeer, maar verwacht daarvoor blijvende aandacht en progressie; - Ook wil het Nederlandse publiek graag meer zien op het gebied van innovatie. Het blijvend vooroplopen in effectiviteit en kwaliteit en investeren in kennis wordt zeer gewaardeerd, opdat de transportsector een sector blijft waar Nederland trots op kan zijn. Verder hebben we het afgelopen jaar, ter gelegenheid van het vijftigjarig bestaan, de TVM foundation opgericht. Dit is een stichting die maatschappelijke initiatieven steunt en waarvoor leden en medewerkers van TVM projecten kunnen aandragen. Of het nu gaat om veiligheidsprojecten in de buurt, acties gericht op onze minder valide medemens of andere vormen van maatschappelijke betrokkenheid. Er zijn in 2013 reeds diverse projecten financieel ondersteund. De Coöperatie TVM U.A. heeft haar vijftigste jaar naar tevredenheid afgesloten. In 2013 is het resultaat na belastingen afgenomen van EUR 14,3 miljoen naar EUR 7,2 miljoen. Deze afname is grotendeels toe te schrijven aan een lagere opbrengst uit beleggingen en anderzijds door een toegenomen schadelast met name bij de branche motorrijtuigen. De schaderatio steeg van 75,4% naar 78,5%. Onderliggend zien wij dat het ingezette kostenprogramma zijn vruchten afwerpt, de kostenratio is gedaald van 21,5% naar 20,9%. Daarmee is de combined ratio uitgekomen op 99,4% tegen 96,9% het jaar ervoor. De verdiende premie is met circa 1% gestegen. Het Eigen vermogen steeg van EUR 258 miljoen naar EUR 279 miljoen. Dit met name door het goede beleggingsklimaat in aandelen. Het balanstotaal kwam uit op EUR 683 miljoen. Na het aansluiten van SON scheepsverzekeringen heeft ook Noord Nederland Schepenverzekering zich per 1 januari 2013 bij TVM aangesloten. Hierdoor krijgt de binnenvaart- en pleziervaartportefeuille opnieuw een impuls. De uitbreiding betekent voor TVM strategisch een versterking op het gebied van multimodaal transport. We zien door het sterk groeiende multimodale vervoer dat weg en water al lang geen concurrenten meer van elkaar zijn, maar elkaar naadloos kunnen aanvullen. Een sterke tendens die we verder signaleren is dat grote Nederlandse en Belgische wegvervoerders zich niet alleen meer focussen op zoveel mogelijk volume op de weg, maar heel sterk de regierol in de vervoersketen naar zich toe trekken. Daar zijn we in Nederland en België goed in en worden we steeds meer leidend in Europa. Het is onrustig op de verzekeringsmarkt. Traditionele verzekeraars hebben in sommige gevallen te laat ingespeeld op de toegenomen betekenis van internet. Dit geldt met name bij consumentenproducten. Degenen die hier te laat op hebben ingespeeld, ondervinden de enorme gevolgen. Om te kunnen blijven concurreren, zullen deze verzekeraars flink in hun kosten moeten snijden. Om als organisatie steeds sneller en efficiënter te kunnen inspelen op 8 Jaarverslag 2013 - TVM verzekeringen
veranderende marktsituaties is er bij TVM in 2013 een nieuwe organisatiestructuur ingevoerd. De belangrijkste wijziging is dat het aantal portefeuilles in Nederland van drie naar vijf is gegaan, zijnde Verkoop en Marketing, Verzekeringen, Schade, Financiën en Organisatie en Informatievoorziening. Deze vijf portefeuilles worden ieder aangestuurd door een directeur. De vijf directeuren vormen samen de Directie van TVM Nederland en deze rapporteert aan de Raad van Bestuur. De tevredenheid onder de medewerkers binnen de TVM groep is wederom hoog met een algemeen rapportcijfer van een 8,1. In een jaar dat er bij TVM hard is gewerkt aan de interne organisatie en de processen, voelen de medewerkers zich thuis bij TVM, zijn ze trots op het bedrijf en voelen ze zich ook gewaardeerd. Deze tevredenheid komt onder andere tot uiting in het percentage ziekteverzuim, dat met 2,6% laag te noemen is. boeken zijn gekomen. TVM kijkt met veel plezier en genoegen terug op haar jubileumjaar. Tezamen met onze leden gaat TVM ambitieus de toekomst in, waarbij wij onze rol als coöperatieve verzekeraar verder willen versterken. Ook willen we onze leden steunen bij innovaties en duurzaamheid en zullen wij verkeersveiligheid als prioriteit houden. We zullen nog nadrukkelijker uitdragen waar we voor staan: een betrokken coöperatieve verzekeraar met een warm kloppend hart! Hoogeveen, 3 maart 2014 Namens het Bestuur In een moeilijke tijd en in een lastige markt, blijken onze klanten tevreden met cijfers variërend van 7,6 tot een 8,3, afhankelijk van het gekozen distributiekanaal. In lijn met die tevredenheid ervaren bijna alle klanten dat TVM hen eerlijk behandelt en heeft bijna iedereen het idee dat TVM hen als klant belangrijk vindt. Klanten hebben een positief beeld en associëren TVM met de termen betrouwbaar, klantvriendelijk en goed. Ook in 2014 staat het klantbelang centraal. Arjan Bos Na de succesvolle Olympische Winterspelen in Sotsji neemt TVM een beslissing over de sponsoring in de toekomst. Na 14 zeer succesvolle jaren in de schaatssport wil TVM een nieuwe weg inslaan, waarbij TVM zich wil positioneren als een sterk en toekomstgericht merk. Er wordt enerzijds gekeken naar sportopties en anderzijds naar maatschappelijke projecten in het verlengde van de visie en structuur van de coöperatieve verzekeraar TVM. Arjan Bos voorzitter Bestuur Coöperatie TVM U.A. Voor 2014 verwacht TVM premiegroei te realiseren bij TVM Belgium N.V., de automotive- en de binnenvaartsector. Ook zien we een voorzichtig herstel van de traditionele transportmarkt. Het dieptepunt lijkt gepasseerd en de vervoerders durven weer vooruit te kijken. Dit beeld wordt bij ons bevestigd in een geringer aantal faillissementen in 2013 en een oplopend schadecijfer door een licht aantrekkende economie waardoor er meer vervoersbewegingen zijn. Ook verwachten we veel van onze afdeling International Desk. Deze afdeling volgt onze leden die naar West- en Oost-Europa uitbreiden. Niet alleen Benelux-bedrijven die de grens overgaan, maar de afdeling International Desk volgt ook Duitse en Poolse bedrijven die bij ons in de Jaarverslag 2013 - TVM verzekeringen 9
Bericht van de Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen heeft, nadat kennis is genomen van het accountantsverslag, in haar advies aan de Ledenraad (voorheen Raad van Afgevaardigden) van TVM verzekeringen voorgesteld de jaarrekening 2013 van Coöperatie TVM U.A. goed te keuren en vast te stellen en de Raad van Bestuur te dechargeren voor het gevoerde beleid. In het jaar 2013 heeft de Raad van Commissarissen viermaal vergaderd in aanwezigheid van de Raad van Bestuur. De externe accountant was aanwezig bij de vergadering waar het jaarverslag 2012 werd besproken. Periodieke onderwerpen zoals de financiële maand- en kwartaalrapportages 2013, prognoses voor het jaar 2013, de begroting 2014 en de meerjarenbegroting 2014-2016 zijn aan de orde geweest. Onderwerpen die naast de periodieke onderwerpen zijn besproken, zijn onder andere de economische crisis en de gevolgen hiervan voor TVM en haar relaties, de voortgang en aanvulling op de TVM visie 2012-2016, de acquisitiestrategie, het beloningsbeleid, Solvency II en de ORSA, met in het bijzonder het vaststellen van zowel de risk appetite als ook het kapitaal-, het beleggings- en het herverzekeringsbeleid. Ook is aandacht besteed aan het coöperatiebeleid, het MVO-beleid en de in dat kader opgerichte TVM foundation. Naast de reguliere vergaderingen van de Raad van Commissarissen vonden in 2013 vier vergaderingen van de Auditcommissie plaats. De Selectie- en Benoemingscommissie vergaderde tweemaal en de Remuneratiecommissie viermaal. Tevens vergaderde de Raad van Commissarissen meerdere keren zonder de aanwezigheid van de Raad van Bestuur. Daarnaast zijn in het kader van het PE-programma twee studiedagdelen georganiseerd voor de leden van de Raad van Commissarissen. De onderwerpen die daar aan de orde kwamen waren onder andere auditing, reporting en cybercrime. Tijdens de vergaderingen van de Raad van Commissarissen is voorts veel aandacht besteed aan de strategie van TVM en de daaraan verbonden risico s alsmede de marktontwikkelingen in de logistieke- en de verzekeringssector. In 2013 zijn de commissarissen de heer H.J. van Calcar (per 24 juni 2013) en de heer mr. E. Pouw (per 30 september 2013) teruggetreden. Wij danken beide heren voor hun bijdrage in de Raad van Commissarissen. De leden van de Raad van Commissarissen zijn zeer betrokken bij TVM en geven daar blijk van door regelmatig aanwezig te zijn bij activiteiten van TVM, zoals bijvoorbeeld de manifestatie Ridders van de Weg en de Ledendag. De Raad van Commissarissen is verheugd dat het 50-jarig bestaan van TVM op een passende wijze met leden, klanten, leveranciers, medewerkers en andere relaties is gevierd en verwacht dat dit mede leidt tot een verdere continuering van de samenwerking tussen TVM en haar stakeholders. De TVM ledendag op 22 juni 2013 bevestigde deze stevige band. Het jaar 2013 is afgesloten met een, in het licht van de economische crisis gezien, goed resultaat. Echter, deze crisis heeft TVM niet onberoerd gelaten. De klanten in de logistieke sector maken een moeilijke periode door, hetgeen bij meerdere klanten heeft geleid tot een afbouw van het wagenpark en in sommige gevallen tot faillissementen. Dit heeft uiteraard gevolgen gehad voor het premievolume in 2013. De algemene verwachting is dat in 2014 het premievolume niet substantieel zal veranderen. De solvabiliteit van TVM is van een hoog niveau en voldoet daarmee ruimschoots aan de interne eisen en de eisen van de toezichthouder, De Nederlandsche Bank. Ook onder de nieuwe solvabiliteitseisen van Solvency II blijft de solvabiliteit ruimschoots voldoende. De Raad van Commissarissen spreekt haar dank uit aan de Raad van Bestuur en de medewerkers van TVM voor de geleverde inspanningen en het bereikte resultaat in het jaar 2013, alsmede voor de activiteiten gericht op de continuering en groei van TVM. Hoogeveen, 3 maart 2014 Regelmatig vindt overleg plaats tussen de voorzitter van de Raad van Commissarissen en de voorzitter van de Raad van Bestuur. Eénmaal per jaar is de voorzitter van de Raad van Commissarissen aanwezig bij een vergadering van de Ondernemingsraad. Namens de Raad van Commissarissen Tom van Herk 10 Jaarverslag 2013 - TVM verzekeringen
Samenstelling van de Raad van Commissarissen Alle leden van de Raad van Commissarissen worden benoemd door de Algemene Vergadering op voordracht van de Raad van Commissarissen. De Algemene Vergadering, de Ondernemingsraad en de Raad van Bestuur kunnen aan de Raad van Commissarissen personen aanbevelen om als lid van de Raad van Commissarissen te worden voorgedragen. De Raad van Commissarissen mag voor ten hoogste tweederde deel uit leden van de Coöperatie TVM U.A. worden benoemd. De leden van de Raad van Commissarissen worden als regel benoemd voor een periode van vier jaar. De statuten bieden de mogelijkheid van herbenoeming(en). De structuurregeling biedt de Ondernemingsraad de mogelijkheid, bij het opstellen van de voordracht voor de (her)benoeming van een commissaris, gebruik te maken van een voordrachtsrecht. De Raad van Commissarissen is tot de conclusie gekomen dat het noodzakelijk is de samenstelling van de Raad aan te passen aan de veranderende eisen van deze tijd. Er wordt steeds meer specifieke kennis gevraagd op het gebied van compliance alsmede financiële en verzekeringstechnische onderwerpen. Deze kennis was tot nu toe geborgd bij de twee externe commissarissen, niet zijnde afkomstig uit onze ledenkring. Om meer recht te doen aan het borgen van de vereiste specialistische kennis zullen in de toekomst 3 van de 5 commissarissen van buiten de ledenkring worden benoemd. Tevens zal één van deze drie commissarissen de voorzittersrol op zich gaan nemen. Op de Ledenraadvergadering van 13 maart 2014 zullen als nieuwe commissarissen worden voorgedragen mevrouw drs. C.W. Gorter RA en de heren F. Wansink en M. Duvivier. De heer A.P. Schenk zal voor herbenoeming worden voorgedragen. Mevrouw Gorter en de heer Wansink zijn reeds geschikt bevonden door De Nederlandsche Bank. Voor de heren Schenk en Duvivier loopt de procedure nog. De heer Duvivier zal, na goedkeuring door De Nederlandsche Bank, op 1 juli 2014 aantreden. Tijdens de Algemene Vergadering van 14 maart 2013 is één commissaris, de heer mr. E. Pouw, herbenoemd. In 2013 zijn de commissarissen de heer H.J. van Calcar (per 24 juni 2013) en de heer mr. E. Pouw (per 30 september 2013) teruggetreden. Wij zijn de heer Van Herk zeer erkentelijk voor zijn enorme bijdrage aan de mooie ontwikkeling van onze onderneming. Hij heeft altijd oog gehad voor enerzijds de belangen van de onderneming en anderzijds de belangen van de klanten. Zonder hem hadden we niet gestaan waar we nu staan! Gegevens leden Raad van Commissarissen drs. T. van Herk, voorzitter (1947, Nederlandse nationaliteit) De heer Van Herk is algemeen directeur van LV shipping & transport te Vlaardingen. De heer Van Herk was sinds 1989 lid van de Ledenraad (voorheen Raad van Afgevaardigden) en is in 1994 benoemd in de Raad van Commissarissen vanuit de ledenkring. In 1998 werd de heer Van Herk benoemd tot vicevoorzitter en in 1999 tot voorzitter van de Raad van Commissarissen. Zijn huidige benoemingstermijn loopt tot en met de Algemene Vergadering van 2014 en hij is niet herkiesbaar. J.M.C. Emons, vicevoorzitter (1946, Nederlandse nationaliteit) De heer Emons is directeur en eigenaar van de Emons Group Holding te Milsbeek. De Emons Group bestaat uit een combinatie van gespecialiseerde logistieke bedrijven en is met enkele nicheproducten Europees marktleider. De Emons Group heeft vestigingen in de Benelux, Duitsland, Polen en Tsjechië. De heer Emons was sinds 1976 lid van de Ledenraad (voorheen Raad van Afgevaardigden). In de Algemene Vergadering van 2007 is de heer Emons benoemd als lid van de Raad van Commissarissen vanuit de ledenkring. In 2009 werd hij vicevoorzitter. Zijn huidige benoemingstermijn loopt tot en met de Algemene Vergadering van 2015. A.P. Schenk, secretaris (1963, Nederlandse nationaliteit) De heer Schenk is directeur en eigenaar van Schenk Papendrecht B.V. te Papendrecht, met vestigingen in de Benelux, Duitsland, Oostenrijk en Polen. De heer Schenk was sinds 2000 lid van de Ledenraad (voorheen Raad van Afgevaardigden) en is in 2006 benoemd als secretaris van de Raad van Commissarissen vanuit de ledenkring. Zijn huidige benoemingstermijn loopt tot en met de Algemene Vergadering van 2014 en hij is herkiesbaar. De voorzitter, de heer drs. T. van Herk, zal op de Algemene Vergadering van 13 maart 2014 de Raad van Commissarissen verlaten. Sinds 1989 was de heer Van Herk lid van de Ledenraad (voorheen Raad van Afgevaardigden) en hij is in 1994 benoemd in de Raad van Commissarissen. In 1998 werd hij vicevoorzitter en in 1999 voorzitter. Al met al een betrokkenheid van maar liefst 25 jaar, waarvan 5 jaar via de Ledenraad en 20 jaar via de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen (v.l.n.r.): drs. T. van Herk, voorzitter, J.M.C. Emons, vicevoorzitter, A.P. Schenk, secretaris Jaarverslag 2013 - TVM verzekeringen 11
Verslag van de Raad van Bestuur over het boekjaar 2013 Risicobeheersing Algemeen De Raad van Bestuur ziet het beheersen van bedrijfsprocessen als een kritische succesfactor voor het bieden van zekerheid gericht op de lange termijn aan zowel verzekerden, medewerkers als andere belanghebbenden van TVM. De Raad van Bestuur aanvaardt de volledige verantwoordelijkheid voor de opzet, bestaan en werking van de TVM risicobeheersings- en controlesystemen. De risicobeheersings- en controlesystemen zijn opgezet volgens vijf verdedigingslinies. De eerste linie wordt gevormd door de verkoop-, verzekerings- en schadebehandelingsafdelingen. Deze afdelingen hebben veelvuldig contact met verzekerden van TVM en hun tegenpartijen en zijn de eerst aangewezenen om risico s te signaleren en te beheersen. De tweede verdedigingslinie wordt gevormd door de controle- en riskmanagementfuncties. TVM kent een Risk Committee dat het geheel aan risico s binnen de verzekeraar overziet en de consistentie van het risicobeheer bewaakt. TVM beschikt over de afdeling Internal Audit, die de derde verdedigingslinie vormt. Deze afdeling beoordeelt en houdt toezicht op het functioneren van de risicobeheersings- en controlesystemen. De Interne Audit-functie vormt samen met de riskmanagement-, actuariëleen compliancefunctie de vier keyfuncties van de risicobeheersings- en controlesystemen. De vierde verdedigingslinie wordt gevormd door de externe accountant en de Raad van Commissarissen vormt de vijfde verdedigingslinie. Risicobereidheid TVM heeft als onderdeel van het riskmanagementbeleid haar risicobereidheid (risk appetite) geformuleerd. De risicobereidheid is opgebouwd uit een risicovoorkeur en een risicotolerantie en kent risicolimieten. De risicobereidheid is het niveau van risico dat TVM bereid is te nemen om haar doelstellingen te verwezenlijken. Het klantbelang staat hierbij centraal. De verschillende aspecten daarvan zijn terug te vinden binnen de vier kernwaarden: betrokken, betrouwbaar, deskundig en ondernemend. TVM heeft voor elk van deze vier kernwaarden indicatoren vastgelegd om de kernwaarden zichtbaar te maken. De risicobereidheid is vastgelegd als een grenswaarde voor deze indicatoren. Daarnaast is de risicobereidheid gekwantificeerd in risicobudgetten. Uit het aanwezige vermogen zijn risicobudgetten toegekend aan de belangrijkste risicocategorieën. De omvang van deze risicobudgetten is een belangrijk uitgangspunt voor het bepalen van het herverzekeringsbeleid en het beleggingsbeleid. Het resterende kapitaal dient voor het afdekken van overige risico s en voor de continuïteit van TVM op lange termijn, passend bij de coöperatieve gedachte. De risicobudgetten zijn vastgelegd in het kapitaalbeleid en zijn zodanig vastgesteld dat de streefwaarde van de solvabiliteit niet in gevaar komt. Een belangrijk instrument voor risicobeheersing is de zogenoemde Own Risk and Solvency Assessment (ORSA). Bij het uitvoeren van een ORSA, de eigen beoordeling van risico en solvabiliteit, neemt de Raad van Bestuur de verantwoordelijkheid om risico, kapitaal en rendement gezamenlijk te beschouwen in de context van de eigen bedrijfsstrategie voor de bedrijfsplanperiode. In 2012 heeft TVM dit proces voor het eerst doorlopen. De ervaringen hiervan zijn meegenomen in het proces in 2013. In december 2013 heeft TVM het verslag van het ORSA-proces ingediend bij De Nederlandsche Bank, die een vrijwillige pilot had geïnitieerd. Vanaf 2014 is een jaarlijkse ORSA verplicht, die onder de naam ERB (Eigen Risicobeoordeling) in de Wft (Wet op het financieel toezicht) is opgenomen. Verzekeringstechnisch risico De verzekeringsportefeuille bestaat hoofdzakelijk uit schadeverzekeringsproducten in eigen beheer en is primair gericht op de logistieke sector, de binnenvaart en de automotive. De samenstelling van de verzekeringsportefeuille is een weerspiegeling van de opbouw en samenstelling van ondernemingen in het beroepsgoederenvervoer over de weg en het water. Om relaties totaalpakketten te kunnen bieden, wordt ook bemiddeld in producten van collega-verzekeraars. Het verzekeringstechnisch risico wordt beperkt door strikte procedures op het gebied van risicoacceptatie en schadereservering. Herverzekeringen worden op basis van met name Excess of Loss-contracten ondergebracht bij vooraanstaande herverzekeraars met een goede kredietwaardigheid en rating. Er bestaat een evenwichtige spreiding tussen de verschillende herverzekeraars. In beginsel worden langdurige relaties met herverzekeraars onderhouden. Beleggingsrisico TVM heeft voor het beheer van haar beleggingsportefeuille een fiduciaire overeenkomst afgesloten met een professionele investment manager, ING Investment Management. Deze rapporteert en doet voorstellen aan de Beleggingscommissie die bestaat uit de CEO (de heer mr. A.P.J.C. Bos), de CFO (de heer D.J. Klein Essink RA) en de heer prof. dr. J.J. van Duijn als externe deskundige. De heer Van Duijn heeft als beleggingsdeskundige een jarenlange ervaring bij onder andere Robeco. 12 Jaarverslag 2013 - TVM verzekeringen
De Beleggingscommissie vergadert vijfmaal per jaar en daarnaast is er frequent telefonisch contact tussen de commissieleden. De Beleggingscommissie heeft als belangrijkste taak zorg te dragen voor het uitvoeren van het vastgestelde beleggingsbeleid. Dit wordt gerealiseerd door op basis van een Asset Liability Management-analyse en een Strategische Asset Allocatie een optimale verdeling van de beleggingsportefeuille vast te stellen. Hierbij wordt het risico van de beleggingen afgestemd op de verplichtingen die TVM draagt, uitgaande van de risicobereidheid en het beschikbaar gestelde risicobudget. Substantiële valutarisico s worden afgedekt door middel van termijncontracten. Het beleid is dat de obligatieportefeuille voor tenminste tweederde deel bestaat uit obligaties met minimaal AA-rating. Voorts zijn afspraken vastgelegd ten aanzien van het concentratierisico. Zo wordt voorkomen dat een te groot risico ontstaat naar een enkele debiteur. TVM werkt met een Gedragscode Beleggingen. Deze maakt deel uit van de Gedragscode Integriteit. Het onderwerp beleggingen, als onderdeel van de kwartaalrapportage, is een vast agendapunt tijdens vergaderingen met de Raad van Commissarissen. Tijdens de vergadering van 29 november 2013 heeft de Raad van Commissarissen het door de Raad van Bestuur voorgestelde beleggingsbeleid voor 2014 goedgekeurd. Kredietrisico Van kredietrisico is sprake als er verliezen kunnen worden geleden, die worden veroorzaakt door betalingsonmacht van debiteuren of van derden, met name uit hoofde van beleggingen en vorderingen. TVM handelt met derden die over een goede kredietwaardigheid beschikken. De herverzekeraars waar TVM verzekeringsverplichtingen in herverzekering geeft, dienen minimaal over een A-rating te beschikken. Het kredietrisico dat verbonden is aan beleggingsactiviteiten, herverzekeraars, tussenpersonen, gevolmachtigden en polishouders wordt bewaakt op basis van algemene en specifieke risicolimieten. Met het oog op het concentratierisico spreidt TVM de beleggingen. De discretionaire staatsobligatieportefeuille is belegd in landen die beschikken over minimaal een AA-rating. De limiet aan het percentage staatsobligaties dat belegd is buiten het Euro gebied bedraagt 25% van de discretionaire portefeuille. Er zijn specifieke beperkingen vastgelegd inzake de maximale exposure naar een land binnen de Eurozone. Indien niet specifiek ten opzichte van een benchmark wordt belegd, worden deze gewichten gemaximeerd op 35% voor AAA-landen en lagere wegingen voor landen met een rating lager dan AAA. Er wordt belegd in staats- en bedrijfsobligaties met een voorkeur voor een hoge kredietwaardigheid. Het beleid is om minimaal 2/3 van de vastrentende waarden in AA-waarden of hoger te beleggen. Voor wat betreft de sector-allocatie is het beleid om minimaal 3/4 in staatsobligaties te beleggen. Uitgangspunt in de samenstelling van de aandelenportefeuille is een evenwichtige verdeling tussen enerzijds de diverse sectoren en anderzijds de diverse geografische gebieden. Ten aanzien van deposito s wordt het concentratierisico bij Nederlandse systeembanken, of banken waarvan de Nederlandse Staat aandeelhouder is, geaccepteerd. Informatiebeveiliging Beveiliging van geautomatiseerde systemen en diensten vraagt bijzondere aandacht, zeker vanwege het toenemende externe elektronische berichtenverkeer, bijvoorbeeld via MijnTVM en internet. Daarom worden periodiek testen uitgevoerd om de beveiligings- en continuïteitsmaatregelen te toetsen. TVM heeft intern de hoofdsystemen dubbel ingericht en op een uitwijklocatie alle, voor de continuïteit noodzakelijke, ICT-componenten nogmaals uitgevoerd. Business Continuïteit TVM beschikt over een Business Continuïteit Plan waarin gebeurtenissen staan benoemd welke impact kunnen hebben op de continuïteit van de bedrijfsvoering, met de daarbij behorende continuïteitsmaatregelen. Dit betreft zowel de maatregelen op het gebied van de huisvesting alsook die op het gebied van ICT. Periodiek vinden er testen plaats om te toetsen of de betreffende continuïteitsmaatregelen werken. Productontwikkeling Op basis van de Wft en de Governance Principes, moeten verzekeraars beschikken over een productontwikkeling-, review- en goedkeuringsproces (PARP). TVM heeft dit proces volgens de richtlijnen ingericht, waarbij een van de onderdelen een risicoanalyse van het product betreft. Met het PARP waarborgt TVM dat de aangeboden producten het belang van de verzekerden dienen. In het PARP hebben diverse functies een rol, zodat het product vanuit verschillende invalshoeken wordt bezien en aan de klantbehoefte wordt gerelateerd. Deze functies betreffen onder andere riskmanagement, compliance, juridische zaken, actuariaat, verkoop, acceptatie, productspecialisten, schadebehandeling, ICT en financiën. Niet alleen wordt hiermee het klantbelang geborgd, ook het risicoprofiel van TVM wordt met de PARP-procedure bewaakt. Jaarverslag 2013 - TVM verzekeringen 13
Solvency II De Europese Commissie werkt aan een hervormingsplan dat een grote impact heeft op de verzekeringsmarkt. Dit plan, Solvency II, moet leiden tot een betere bescherming van polishouders. Verzekeraars dienen aan strengere solvabiliteitseisen te voldoen en moeten transparanter gaan werken. Tegenover voordelen zoals betere risicobeheersing en meer efficiency staat een verhoogde kostenstructuur als nadeel. TVM zal ook in 2014 in medewerkers en systemen moeten investeren om aan alle nieuwe verplichtingen in het kader van Solvency II te kunnen voldoen. Ook zal TVM in 2014 intern een audit laten uitvoeren op de voorbereiding op Solvency II. Reeds vanaf 2002 geldt Solvency I als richtlijn voor de verzekeringsbranche. Dit heeft als belangrijkste uitgangspunt dat solvabiliteitseisen worden bepaald op basis van historische schade- en premiegegevens. Door toename in de complexiteit van producten en beleggingen en de daarmee samenhangende risico s is de behoefte aan een vernieuwde richtlijn ontstaan. De nieuwe richtlijn is gebaseerd op het actuele risicoprofiel van verzekeraars, niet alleen uitgedrukt in schade- en premiegegevens maar rekening houdend met alle materiële risicobronnen. Solvency II zal op 1 januari 2016 van kracht worden en bestaat uit drie pijlers die samen de ruggengraat van de nieuwe regelgeving vormen. Pijler I. Kwantitatieve criteria De eerste pijler bestaat uit een tweeledige kapitaalvereiste waaraan een verzekeraar moet voldoen. Ten eerste de Solvency Capital Requirement (SCR), een maatstaf die is gebaseerd op de kwantificeerbare risico s van de verzekeraar. Ten tweede de Minimum Capital Requirement (MCR), een absoluut minimaal kapitaalniveau waaronder drastisch ingrijpen van de toezichthouder is gerechtvaardigd. TVM heeft voor het berekenen van voornoemde requirements gekozen voor het standaardmodel, zoals dat door de toezichthouder is opgesteld. In 2014 zal nader bekeken worden of een opslag op de SCR gewenst is. TVM heeft de SCR per 31 december 2012 berekend en voldoet ruimschoots aan deze kapitaalseis. Pijler II. Corporate Governance De tweede pijler is gericht op de Corporate Governance en organisatiestructuren van verzekeraars. Solvency II beoogt een bedrijfsbrede gedragsverandering te bewerkstelligen door aan te sturen op verbeteringen van het interne risicomanagement. TVM heeft het beleid voor het genoemde ORSA-proces opgesteld en gebruikt dit proces jaarlijks om risico, kapitaal en rendement gezamenlijk te beschouwen in de context van de eigen bedrijfsstrategie. Daarnaast is het risicomanagementbeleid opgesteld. Hierin is de positionering van de vijf verdedigingslinies vastgelegd en wordt de samenhang tussen de risicobereidheid, het kapitaalbeleid, het beleggingsbeleid en het herverzekeringsbeleid getoond. Pijler III. Transparantie De derde pijler van Solvency II is gericht op het vergroten van de transparantie naar publiek en toezichthouders. Deze openheid omvat onder andere de aard en prestatie van de verzekeraar, corporate governanceaspecten, kapitaalmanagement en risicobeheersing. Het uiteindelijke doel van de zwaardere eisen met betrekking tot de rapportage is het creëren van meer marktdiscipline en harmonisatie van de informatieverstrekking van verzekeraars binnen de EU. TVM heeft een rapportagesysteem ingericht dat is geïntegreerd met haar reguliere rapportagesysteem. Hiermee is TVM in staat snel, efficiënt en betrouwbaar Solvency II-rapportages voor de toezichthouder op te stellen. Daarnaast heeft TVM voorbereidingen getroffen aangaande de inhoud en vormgeving van het publieke Solvency II-rapport. De riskmanagementfunctie TVM heeft de riskmanagementfunctie vormgegeven met een riskmanager en een Risk Committee. Het Risk Commitee bestaat uit de riskmanager (voorzitter), directeuren van elke portefeuille en van TVM Belgium, de compliance officer en een controller. Het Risk Committee is verantwoordelijk voor de coördinatie van het ORSA-proces en -rapportage en voor risico-inventarisaties. Om te oordelen over het actuele risicoprofiel wordt gebruik gemaakt van de risicobereidheid. Voorts wordt een risico-dashboard ontwikkeld, gevuld met KRI s (Key Risk Indicators). Met dit dashboard kan de riskmanagementfunctie vrijwel continu de kritieke risico s volgen. Het dashboard wordt zo veel mogelijk geautomatiseerd. Het doel is mede in staat te zijn tussentijds de solvabiliteitseis (SCR) in te schatten. Ook kunnen afwijkingen worden gesignaleerd in het risicoprofiel, wat een trigger is voor het gedetailleerd berekenen van de SCR. Afwijkingen van het gewenste profiel worden door de riskmanager aan de Raad van Bestuur gerapporteerd, die vervolgens de Raad van Commissarissen informeert. Tevens is een escalatielijn ingericht naar de Raad van Commissarissen. Corporate Governance Algemeen Corporate Governance gaat over besturen, beheersen, verantwoordelijkheid, zeggenschap en over verantwoording en toezicht. Integriteit en transparantie spelen hierbij een belangrijke rol. 14 Jaarverslag 2013 - TVM verzekeringen
Corporate Governance Code TVM Hoewel de Nederlandse Corporate Governance Code alleen van toepassing is op beursvennootschappen, past TVM vrijwillig de principes en best-practice-bepalingen zoveel mogelijk toe. De uitgangspunten zijn vastgelegd in een tweetal belangrijke documenten, te weten de Corporate Governance Code TVM en de Governance Principes van het Verbond van Verzekeraars. Raad van Commissarissen, zowel binnen als van buiten de ledenkring, commissarissen afkomstig zijn. De onafhankelijkheid van de commissarissen is geborgd in het Reglement voor de Raad van Commissarissen. In het Reglement van de Raad van Commissarissen is geborgd, dat de commissarissen kennis hebben van de belangen van de maatschappelijke functie van TVM en van de belangen van alle bij TVM betrokken partijen. De Nederlandse Corporate Governance Code bevat zowel principes als concrete bepalingen die de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen tegenover elkaar en tegenover de Ledenraad in acht moeten nemen. De principes kunnen worden opgevat als moderne en inmiddels breed gedragen algemene opvattingen over goede Corporate Governance. In 2013 is de Corporate Governance Code TVM geactualiseerd, waarbij voor een striktere aansluiting bij de best-practice-bepalingen is gekozen. TVM wijkt af van sommige best-practice-bepalingen uit de Nederlandse Corporate Governance Code. Deze afwijkingen staan gepubliceerd op de website van TVM. Naast de Nederlandse Corporate Governance Code heeft TVM in 2011 de Governance Principes van het Verbond van Verzekeraars ingevoerd. Een commissaris moet in staat zijn om de hoofdlijnen van het totale beleid van TVM te beoordelen en hierbij een afgewogen en zelfstandig oordeel te vormen. Momenteel zijn er vacatures in de Raad van Commissarissen van TVM. Voor de invulling van deze vacatures wordt gebruik gemaakt van individuele profielschetsen. Er wordt naar gestreefd de nieuwe commissarissen tijdens de algemene vergadering van 13 maart 2014 te benoemen. Iedere commissaris ontvangt een passende vergoeding in relatie tot het tijdsbeslag van de werkzaamheden en deze vergoeding is niet afhankelijk van de resultaten van TVM. De honorering, de afgesproken onkostenvergoeding en andere overeengekomen voorwaarden worden vastgesteld in de Ledenraadvergadering. Governance Principes De Governance Principes gaan in op de volgende onderdelen: 1. Samenstelling, deskundigheid, taken en werkwijze Raad van Commissarissen 2. Samenstelling, deskundigheid, taken en werkwijze Raad van Bestuur 3. Inrichting Risicomanagement 4. Inrichting Internal audit 5. Beloningsbeleid 6. Naleving wet- en regelgeving Hieronder wordt aangegeven hoe TVM invulling heeft gegeven aan de principes. Een uitgebreidere beschrijving hiervan is geplaatst op de website van TVM. 1. Samenstelling, deskundigheid, taken en werkwijze Raad van Commissarissen De gewenste bezetting van de Raad van Commissarissen is vijf leden. De commissarissen hebben allen voldoende ervaring en opleiding, en daarnaast is er sprake van voldoende evenwicht qua besluitvorming en kritisch evaluerend vermogen. Diversiteit is geborgd doordat bij een voltallige In 2013 hebben de commissarissen twee dagdelen permanente educatie gevolgd. Hiernaast hebben de commissarissen een compliance awareness programma gevolgd. Aangezien de samenstelling van de Raad van Commissarissen niet voltallig was, heeft in 2013 geen plenaire evaluatie van de permanente educatie plaatsgevonden. De voorzitter van de Raad van Commissarissen heeft de effectiviteit van de permanente educatie over 2013 als positief beoordeeld. De aanvankelijk geplande evaluatie van het functioneren van de Raad van Commissarissen heeft niet plaats gevonden, eveneens omdat de Raad van Commissarissen eind 2013 niet voltallig was. In afwijking van de Governance Principes is bij TVM geen afzonderlijke risicocommissie binnen de Raad van Commissarissen benoemd. De Raad van Commissarissen schenkt aandacht aan risicobeheer. De Auditcommissie neemt de voorbereiding van de besprekingen over risicobeheer op zich. 2. Samenstelling, deskundigheid, taken en werkwijze Raad van Bestuur De Raad van Bestuur van TVM bestaat uit drie leden waarbij collegiaal Jaarverslag 2013 - TVM verzekeringen 15
bestuur erg belangrijk is en terugkomt in het Reglement van de Raad van Bestuur. De achtergrond van de drie bestuurders is uiteenlopend waardoor diversiteit voldoende is geborgd. studie aan te bieden, polisvoorwaarden te herzien, de klanten daarbij te betrekken en klanttevredenheid te meten, wordt geborgd dat de zorgplicht is verankerd in de bedrijfscultuur. De Raad van Bestuur heeft geborgd dat de bestuurders kennis hebben van de belangen van de maatschappelijke functie van TVM en van de belangen van alle bij TVM betrokken partijen. Een bestuurder moet in staat zijn om de hoofdlijnen van het totale beleid van TVM te beoordelen en hierbij een afgewogen en zelfstandig oordeel te vormen. In 2013 heeft de Raad van Bestuur twee dagdelen permanente educatie gevolgd. Hiernaast heeft de Raad van Bestuur een compliance awareness programma gevolgd. De Raad van Commissarissen heeft vastgesteld dat de leden van de Raad van Bestuur voldoende kundig zijn. De Raad van Bestuur stelt de risicobereidheid op, gebruikmakend van de kennis en kunde van het Risk Committee. De Raad van Commissarissen stelt vervolgens de risicobereidheid vast en de Raad van Bestuur stemt haar (strategisch) beleid hier op af. De Raad van Bestuur zorgt vervolgens voor een evenwichtige afweging tussen de commerciële belangen en de te nemen risico s. Binnen de Raad van Bestuur is de CFO belast met het voorbereiden van besluitvorming op het gebied van risicobeheer. Hierbij wordt aandacht geschonken aan de risicobereidheid. Beslissingen die een afwijking van de risicobereidheid kunnen hebben, de zogenaamde ORSA-triggers, krijgen bijzonder aandacht. Ook wordt hierbij aandacht geschonken aan financiële stabiliteit en systeemrisico s. De CFO, met het aandachtsgebied risicobeheer, vervult de functie onafhankelijk van commerciële taakgebieden. De commerciële taakgebieden zijn belegd bij de CEO. Bij besluitvorming wordt stilgestaan bij een evenwichtige afweging van alle belangen van de bij de verzekeraar betrokken partijen. De Raad van Bestuur houdt hierbij rekening met de continuïteit van TVM, de maatschappelijke omgeving waarin TVM opereert en alle wet- en regelgeving en codes die op TVM van toepassing zijn. TVM heeft een strategie en een daaraan gekoppeld beleid dat klantbelang centraal stelt. Door de medewerkers te informeren over deze strategie en het beleid en uit te leggen wat klantbelang centraal inhoudt, Alle leden van de Raad van Bestuur hebben een moreel ethische verklaring ondertekend die is gepubliceerd op de website van TVM. De eed of belofte voor de financiële sector is door de leden van de Raad van Commissarissen en de leden van de Raad van Bestuur ondertekend. De Governance Principes zijn opgenomen in het personeelshandboek dat in de arbeidsovereenkomst van toepassing is verklaard. Nieuwe medewerkers worden bij indiensttreding dus altijd op de hoogte gesteld van de principes. 3. Inrichting Risicomanagement In afwijking van de Governance Principes is de CFO belast met het risicobeleid. Dit beleid wordt jaarlijks door de Raad van Bestuur opgesteld, gebruikmakend van de kennis en kunde van het Risk Committee, en aan de Raad van Commissarissen ter goedkeuring voorgelegd. De Raad van Commissarissen houdt conform de Governance Principes toezicht op het gevoerde risicobeleid. Hierbij adviseert de Auditcommissie de Raad van Commissarissen. Dit principe is ook opgenomen in het Reglement van de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen toetst periodiek of de bedrijfsactiviteiten aansluiten bij de risicobereidheid. De Raad van Bestuur verstrekt hiervoor de relevante informatie. Dit principe is ook opgenomen in het Reglement van de Raad van Commissarissen. De Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor het risicobeheer. Beslissingen die van betekenis zijn voor het risicoprofiel, de kapitaallocatie of het liquiditeitsbeslag, worden genomen door de Raad van Bestuur. Dit is ook opgenomen in het Reglement van de Raad van Bestuur. TVM hanteert een Product Goedkeuringsproces. Bij het ontwikkelen of aanpassen van producten wordt een zorgvuldige afweging gemaakt van de risico s en ook andere relevante aspecten, zoals de zorgplicht jegens de klant, worden hierbij getoetst. De internal auditor toetst jaarlijks met behulp van een risico-analyse de opzet, het bestaan en de werking van het Product Goedkeuringsproces. De Raad van Bestuur en de Auditcommissie worden geïnformeerd over de uitkomsten van 16 Jaarverslag 2013 - TVM verzekeringen
dit onderzoek. Het Product Goedkeuringsproces is in de loop der jaren uitgebreid tot een productontwikkeling-, review- en goedkeuringsproces (PARP), waarbij ook bestaande producten getoetst worden met de uitgangspunten voor nieuwe producten. 4. Inrichting Internal audit De risicobeheersing van de bedrijfsactiviteiten wordt systematisch gecontroleerd. De Raad van Bestuur draagt daar zorg voor. De Raad van Commissarissen is verantwoordelijk voor het uitvoeren en evalueren van het vastgestelde beloningsbeleid ten aanzien van de Raad van Bestuur. Daarnaast wordt door de Raad van Commissarissen het beloningsbeleid voor het senior management goedgekeurd en wordt op de uitvoering door de Raad van Bestuur toegezien. De Raad van Commissarissen keurt ook de beginselen van het beloningsbeleid van de overige medewerkers van TVM goed. Voor zover nodig, bevat het beloningsbeleid een regeling voor retentie-, exit- en welkomstpakketten. Binnen TVM is een Internal Audit afdeling aanwezig. De internal auditfunctie is onafhankelijk gepositioneerd, rapporteert aan de CEO en heeft daarnaast een rapportagelijn naar de Auditcommissie. In het auditstatuut is opgenomen hoe de internal auditfunctie is ingericht en waarin de taken en verantwoordelijkheden zijn vastgelegd. TVM heeft de auditfunctie conform de Governance Principes ingericht. De internal auditfunctie, de externe accountant en de Auditcommissie wisselen periodiek informatie uit. Over de risicoanalyse en het auditplan wordt ook overleg gevoerd. De externe accountant rapporteert zijn bevindingen over de kwaliteit en effectiviteit van het functioneren van de governance, het risicobeheer en de beheersprocessen aan de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen. In 2013 heeft op initiatief van TVM een tripartiet overleg plaatsgevonden met De Nederlandsche Bank en de externe accountant. 5. Beloningsbeleid TVM voert een zorgvuldig en beheerst beloningsbeleid conform de strategie en risicobereidheid, doelstellingen en waarden. Met lange termijn belangen, de internationale context en het maatschappelijk draagvlak wordt hierbij rekening gehouden. De controlefuncties compliance, riskmanagement, Internal Audit alsmede de manager HR vormen samen de Interne beloningscommissie. De Interne beloningscommissie heeft tot doel het TVM beloningsbeleid en de uitvoering daarvan te toetsen aan de geldende wet- en regelgeving. In beginsel rapporteert de Interne beloningscommissie aan de Raad van Bestuur. Indien noodzakelijk wordt rechtstreeks aan de Remuneratiecommissie en de Raad van Commissarissen gerapporteerd. De hoogste variabele inkomens worden jaarlijks door de Raad van Commissarissen besproken. Er wordt op toegezien dat de variabele beloning past binnen het beloningsbeleid en dat het voldoet aan de Governance Principes. De Raad van Commissarissen bespreekt voor zover dat nodig is retentie-, exit- en welkomstpakketten. De Raad van Commissarissen heeft besloten dat 2013 het laatste jaar is dat variabele beloning wordt toegekend aan de Raad van Bestuur en het senior management. Vanaf 2014 kennen deze groepen alleen nog een vast salaris. De beloning van de Raad van Bestuur is conform de Governance Principes vastgesteld. TVM wijkt met betrekking tot de vergoeding bij ontslag van een lid van de Raad van Bestuur af van de Governance Principes. De Rechtbank sector kanton bepaalt in een voorkomend geval wat de vergoeding bij ontslag is. TVM volgt met betrekking tot de Raad van Bestuur de Regeling beheerst beloningsbeleid Wft 2011. De Nederlandsche Bank heeft met betrekking tot de variabele beloningsregeling haar akkoord op het beloningsbeleid gegeven. TVM geeft geen aandelen uit, dus ook niet aan leden van de Raad van Bestuur. De variabele beloning is conform de Governance Principes vastgesteld en is mede gerelateerd aan de lange termijn doelstellingen van TVM. Met betrekking tot de verhouding tussen het vaste salaris en een variabele beloning, voldoet TVM aan de Governance Principes. Voor die variabele beloning heeft TVM KPI s opgesteld die voldoen aan de in de Governance Principes gestelde criteria. De Raad van Commissarissen heeft een discretionaire Jaarverslag 2013 - TVM verzekeringen 17
bevoegdheid ongewenste variabele beloning aan te passen als de Raad van Commissarissen van oordeel is dat er sprake is van onbillijke of onbedoelde uitkomsten. De variabele beloningsregeling van de Raad van Bestuur en het seniormanagement, zoals deze tot en met 2013 van toepassing was, kent een claw back - bepaling. 6. Naleving wet- en regelgeving Nieuwe wet- en regelgeving wordt bij TVM tijdig gesignaleerd en geïmplementeerd. Dit gebeurt door continue kennisname van nieuwsbrieven en nieuwsberichten per e-mail van o.a. het Verbond van Verzekeraars, FOV, DNB, AFM, NCI en NIBE-SVV. Daarnaast worden actualiteiten op de website van DNB gevolgd. Compliance heeft hierin een actieve rol. Is een onderwerp groot of belangrijk, dan overlegt de compliance officer met de Raad van Bestuur of de Directie, de riskmanager, de actuaris en/of de internal auditor op welke wijze implementatie plaats zal vinden. Organisatie Uitbreiding TVM groep Op 1 januari 2013 heeft Onderlinge Verzekering van Schepen Noord Nederland U.A. haar verzekeringsbedrijf overgedragen aan TVM zakelijk N.V. en TVM particulier N.V. Deze overdracht heeft door middel van een activa/passiva-transactie plaatsgevonden, waarbij het verzekeringsbedrijf vanaf 1 januari 2013 voor rekening en risico van TVM wordt gevoerd. Noord Nederland U.A. zal onder de naam Noord Nederland schepenverzekering als merk blijven opereren. Personeel In het jaar 2013 is het aantal fte s toegenomen van 372 aan het begin van het jaar tot 374 ultimo 2013. Deze groei is enerzijds veroorzaakt door het toetreden per 1 januari 2013 van Noord Nederland schepenverzekering tot de TVM groep en anderzijds door een afname als gevolg van gerealiseerde procesoptimalisaties. Het ziekteverzuim, exclusief graviditeit, is met 2,6% laag. Dit is onder andere een gevolg van de prettige werkcultuur en een actief verzuimbeleid binnen de onderneming. In maart 2014 zal het Arbo- en Sociaal jaarverslag 2013 verschijnen. naar concrete initiatieven voor de komende jaren. Deze initiatieven zijn samengevoegd onder de programmanaam Olympus 2.0 en worden gecoördineerd tot uitvoering gebracht. In december 2013 heeft de Raad van Bestuur haar visie geactualiseerd voor de periode 2014-2016. Dochtermaatschappijen Op bladzijde 61 van dit jaarverslag is de structuur van de TVM groep weergegeven. De rechtspersonen zijn gerangschikt naar aard van de activiteit. Kernactiviteiten van de TVM groep zijn verzekeringsactiviteiten in de Benelux op het gebied van schadeverzekeringen. Deze activiteiten zijn ondergebracht in TVM zakelijk N.V. en TVM particulier N.V. Voor verzekeringsproducten die de TVM groep niet voor eigen rekening voert, worden door TVM intermediair B.V. specifieke producten van collega-verzekeraars aangeboden. Beleggingsactiviteiten vloeien direct voort uit de verzekeringsactiviteiten van de TVM groep. De dienstenactiviteiten binnen de TVM groep bestaan uit letselschaderegelingsactiviteiten, voor zowel interne als externe opdrachtgevers, binnenlandse en buitenlandse verzekeringsmaatschappijen, instanties en particulieren. Verzoeken om dienstverlening op het gebied van bijvoorbeeld motorrijtuigen gerelateerde rechtsbijstand, worden uitgevoerd door TVM rechtshulp B.V. Duurzaamheid 1. De kracht van de coöperatie Door de coöperatie die TVM is, staat duurzaam ondernemerschap met een langetermijnvisie centraal in het hele denken en doen van TVM. De verzekerden van TVM kunnen via hun deelname aan de Ledenraad een actieve en betrokken rol spelen in het bepalen van het beleid van de TVM groep. Voorop staat immers het belang van de verzekerden in hun branche. Daarom vindt TVM de dialoog met haar leden zo belangrijk. Die dialoog komt op verschillende manieren tot stand. In 2012 heeft de Raad van Bestuur haar visiedocument voor de komende vier jaren geactualiseerd, resulterend in de TVM visie 2012-2016. Dit is een alomvattend beleidsplan voor de komende jaren. Na goedkeuring van deze visie door de Raad van Commissarissen heeft TVM de visie vertaald Klantenpanel TVM next generation TVM heeft het klantenpanel TVM next generation opgericht. Een ondernemersnetwerk, van leden tot 45 jaar, die elkaar twee keer per jaar ontmoeten. Verschillende thema s en vraagstukken in transport en 18 Jaarverslag 2013 - TVM verzekeringen
logistiek worden in dit panel met elkaar gedeeld. De kennis en ervaring, van zowel deze leden als TVM, leidt tot interessante dialogen en kennisdeling. TVM ledendag Op zaterdag 22 juni 2013 vond in de Maassilo in Rotterdam de TVM ledendag Dag van Transport plaats. Een bijzondere dag waarbij 2.000 leden van TVM elkaar ontmoetten. Er is gedebatteerd over de toekomst van transport, er waren goede gesprekken over de ontwikkelingen in transport en logistiek en innovaties zoals 3d-printing en duurzame mobiliteit, met tot slot een daverend optreden van Guus Meeuwis. Op deze ledendag werd tevens het onderzoek Voorbij de waan van de dag : verleden, heden en toekomst van transport gepresenteerd. Een onderzoek waarin zowel ondernemers als de Nederlandse bevolking zijn geraadpleegd over transport en logistiek en de uitdagingen die zij hierin zien. Onderzoek Voorbij de waan van de dag Dit onderzoek, een toekomstverkenning voor de komende 50 jaar, werd tijdens de TVM ledendag door bestuursvoorzitter, de heer mr. A.P.J.C. Bos, aangeboden aan mevrouw drs. M.I. Hamer (PvdA), voorzitter van de vaste Kamercommissie van Economische Zaken. De onderzoekers Panteia en Anker Solutions komen tot de conclusie dat pas in 2020 de economische crisis onder controle zal zijn en de transportsector weer in rustiger vaarwater terecht komt. Volumes zullen traag herstellen. Van grote invloed op de sector zullen de forse toename van het inkopen via internet zijn en de snelle opkomst van 3d-printing, waardoor consumenten thuis alleen nog grondstoffen nodig hebben en de goederen thuis worden geproduceerd. Verschillen tussen stedelijk, regionaal en internationaal vervoer worden steeds groter. Transportbedrijven zullen steeds meer rechtstreeks bij de klant aan huis afleveren. Ook is onder de Nederlandse bevolking onderzoek gedaan naar het imago van de transportsector. De belangrijkste uitkomst is dat de Nederlandse bevolking positief is over de branche en de duidelijke toegevoegde waarde voor de Nederlandse economie. Wel zal er meer moeten worden ingezet op duurzaamheid en innovatie. Daarnaast blijft verkeersveiligheid een speerpunt. Jubileumactie In het kader van het 50-jarig bestaan heeft TVM haar verzekerden een extra steun in de rug gegeven. Onder bepaalde voorwaarden is voor elke verzekerde vrachtwagen op basis van de lengte van het lidmaatschap in combinatie met het schadeverloop een financiële vergoeding uitgekeerd, vergelijkbaar met de brandstofactie in 2010. In beide gevallen werd er 10 mln aan de leden teruggegeven. Dit gebaar past goed bij TVM als coöperatie zonder winstoogmerk, waarbij TVM graag achter haar leden staat en hen ondersteunt. 2. MVO-beleid De coöperatieve structuur van TVM vormt de basis voor de activiteiten die TVM als verzekeraar ontplooit. Samen met haar leden kijkt TVM naar de langetermijnstrategie. Duurzaam ondernemen is daar onlosmakelijk mee verbonden. Dat is ook de reden dat TVM in 2012 een eigentijds plan omtrent Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) heeft ontwikkeld. Als verzekeraar heeft TVM oog voor het effect van haar activiteiten op het milieu (planet). Daarbij wordt gekeken naar financiële doelstellingen (profit) waarbij TVM geen winstoogmerk heeft, maar wel solvabel moet zijn. Daarnaast houdt TVM rekening met de menselijke aspecten binnen en buiten het bedrijf (people). Deze drie zaken wil TVM in balans houden met een meer structurele, meerjarige aanpak. TVM heeft de inhoud van haar MVO-beleid vorm gegeven aan de hand van het volgend model. Dit model bestaat uit vier MVO-kwadranten waarbinnen wordt beschreven hoe TVM als verzekeraar aan het economisch en maatschappelijk verkeer deelneemt (zie figuur 1). Rol Verzekeraar Belegger MVO-dimensie Verantwoord verzekeren Verantwoord beleggen Rol Organisatie Actor in de samenleving MVO-dimensie Verantwoorde bedrijfsvoering Maatschappelijk betrokken ondernemen TVM kernwaarden Betrouwbaar Betrokken Figuur 1: MVO-kwadranten van TVM Jaarverslag 2013 - TVM verzekeringen 19
2.1 Verantwoord verzekeren Verantwoord verzekeren raakt vooral MVO-gerelateerde aspecten als integriteit en ethiek, zorgplicht en transparantie, solidariteit, preventie en de vastlegging daarvan in gedragscodes. Het verankeren van integriteit en ethiek in de kernprocessen heeft door de Gedragscode Verzekeraars een extra accent gekregen. Zorgplicht en transparantie zijn kernbegrippen in de Wet op het financieel toezicht (Wft). Verzekeraars en dus ook TVM kunnen evenwel verder gaan dan de Wft voorschrijft. Het organiseren van solidariteit en het bevorderen van preventie behoren tot de kerntaken van TVM. Ontwikkelingen op het vlak van verantwoord verzekeren betreffen ook het steeds transparanter en duidelijker communiceren richting klanten over verzekeringsproducten. In dat kader is het Keurmerk Klantgericht Verzekeren relevant, een keurmerk dat vanaf 2011 aan TVM verzekeringen is toegekend. Het Keurmerk Klantgericht Verzekeren staat voor de kwaliteit van dienstverlening en klantgerichtheid van een verzekeraar. Zo heeft een verzekerde de zekerheid dat TVM zijn beloften nakomt en dat TVM staat voor een hoogwaardige kwaliteit van dienstverlening. De waardering van onze klanten blijkt ook uit het klanttevredenheidsonderzoek met cijfers variërend van 7,6 tot een 8,3, afhankelijk van het gekozen distributiekanaal. 2.2 Verantwoord beleggen Verantwoord beleggen gaat over het integreren van de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de belegger in de beleggingsstrategie. Die strategie kan betrekking hebben op aandelen, vastrentende waarden, vastgoed en projecten. TVM houdt bij het beleggen van het vermogen rekening met de geldende gedragscodes en belegt niet in ondernemingen die maatschappelijk onverantwoord handelen. Zo heeft TVM er voor gekozen om bepaalde beleggingen, bijvoorbeeld de wapenindustrie, uit te sluiten. 2.3 Verantwoorde bedrijfsvoering Verantwoorde bedrijfsvoering omvat twee categorieën MVO-activiteiten: bedrijfsinterne milieuzorg en goed werkgeverschap. Bedrijfsinterne milieuzorg Dit omvat allerlei milieugerelateerde activiteiten, zoals duurzaam inkopen en gebruiken. TVM houdt bij haar inkoopbeslissingen, naast de kosten en kwaliteit, rekening met de milieu- en sociale aspecten van de aan te schaffen producten en diensten. Te denken valt aan inkoop van kantoor- artikelen, cartridges, papier, drukwerk, catering, etcetera. De belangrijkste duurzaamheidsuitdaging zit in vermindering van het papiergebruik. In de TVM visie 2012-2016 zijn doelstellingen opgenomen met betrekking tot digitalisering van informatiestromen. Ook de wijze waarop leveranciers omgaan met duurzaamheid wordt steeds belangrijker. TVM stelt daartoe criteria op waaraan leveranciers zouden moeten voldoen. Goed werkgeverschap Dit kan in diverse activiteiten tot uitdrukking komen. Momenteel staan bij TVM Het Nieuwe Werken, diversiteit, arbeidsparticipatie en mobiliteit sterk in de belangstelling. Bij diversiteit en arbeidsparticipatie gaat het erom dat het medewerkersbestand een afspiegeling vormt van de klanten en/of van de (lokale) samenleving. TVM houdt hiermee rekening bij haar wervings- en selectiebeleid. In het kader van goed werkgeverschap vindt TVM het belangrijk om actief mee te denken in vraagstukken rondom de balans tussen werk en privé. In dat kader biedt TVM als werkgever haar medewerkers een flexibele verlofregeling aan. Jaarlijks kunnen mensen kiezen of ze meer of minder uren per week willen werken en hoe ze hun eventuele verlof willen inzetten. Vanuit goed werkgeverschap vindt TVM het belangrijk om talentvolle, enthousiaste medewerkers aan te trekken en te behouden. Tweejaarlijks wordt een medewerkerstevredenheidsonderzoek uitgevoerd waaruit speerpunten op personeelsbeleid naar voren komen. Uit het medewerkerstevredenheidsonderzoek van december 2013 kwam een rapportcijfer van 8,1. Dat is een relatief hoog cijfer. Tevens kent TVM een gestructureerd proces voor functiebeoordeling en loopbaanontwikkeling (PVB-cyclus). 2.4 Actor in de samenleving TVM wil als maatschappelijk betrokken organisatie een bijdrage leveren aan positieve maatschappelijke ontwikkelingen. TVM ondersteunt hiertoe diverse landelijke en lokale initiatieven met een financiële bijdrage of door inzet van medewerkers. Aangezien het hoofdkantoor van TVM gevestigd is in Hoogeveen, toont TVM extra betrokkenheid bij Hoogeveen en omstreken door lokale initiatieven te sponsoren, zowel financieel, met materieel, of met menskracht/vrijwilligers vanuit TVM. Daarnaast ontplooien zakelijke relaties van TVM ook diverse initiatieven op het vlak van Maatschappelijk Betrokken Ondernemen. Daarbij 20 Jaarverslag 2013 - TVM verzekeringen