GOVERNANCE PRINCIPES INLEIDING

Transcriptie

1 GOVERNANCE PRINCIPES INLEIDING In december 2010 publiceerde het Nederlandse Verbond van Verzekeraars de Code Verzekeraars. Hierin worden voor Nederlandse Verzekeringsmaatschappijen de principes uiteengezet met betrekking tot corporate governance, risicobeheer, audit en beloningsbeleid. De Code Verzekeraars, die op 1 januari 2011 in werking trad, is een vorm van zelfregulering op basis van het principe pas toe of leg uit en is mede bedoeld als bijdrage aan het herstel van het vertrouwen in de financiële sector als geheel. De Code Verzekeraars is van toepassing op alle activiteiten die worden ondernomen door verzekeringsmaatschappijen die in het bezit zijn van een vergunning verleend op grond van de Wet op het financieel toezicht (Wft). In deze publicatie doet Legal & General Nederland verslag over de wijze waarop zij de principes uit de Code Verzekeraars heeft toegepast. Legal & General Nederland staat volledig achter de principes van de Code Verzekeraars en ziet de Code als een belangrijke stap voor de verzekeringssector om het vertrouwen in de sector te herstellen, stabiliteit te waarborgen en de belangen van betrokken partijen te beschermen. Herstel van vertrouwen vraagt om een duurzame benadering en voortdurende aandacht. Legal & General Nederland heeft in 2011 belangrijke stappen gezet om de principes van de Code Verzekeraars na te leven. Legal & General Nederland heeft bij de toepassing van de principes van de Code Verzekeraars rekening gehouden met de gehele omgeving waarin zij als verzekeraar opereert. Legal & General Nederland erkent dat de naleving van deze principes een continu proces is en zal er ook in de toekomst alles aan doen om niet alleen naar de letter maar ook naar de geest van de Code Verzekeraars te handelen, rekening houdend met de steeds veranderende behoeften van haar stakeholders. 1

2 2 2.1 RAAD VAN COMMISSARISSEN SAMENSTELLING EN DESKUNDIGHEID Samenstelling Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen is zodanig samengesteld, dat hij zijn taak naar behoren kan vervullen. Complementariteit, collegiaal bestuur, onafhankelijkheid en diversiteit zijn een voorwaarde voor een goede taakvervulling door de Raad van Commissarissen. Aantal leden van de Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen beschikt over een voldoende aantal leden om zijn functie, ook in de commissies van de Raad, goed te kunnen uitoefenen. Het geschikte aantal leden is mede afhankelijk van de aard, omvang en complexiteit van de verzekeraar. Belangenafweging door Raad van Commissarissen De leden van de Raad van Commissarissen beschikken over gedegen kennis van de maatschappelijke functies van de verzekeraar en van de belangen van alle bij de verzekeraar betrokken partijen. De Raad van Commissarissen maakt een evenwichtige afweging van de belangen van de bij de verzekeraar betrokkenen zoals zijn klanten, aandeelhouders en medewerkers. Profiel leden Raad van Commissarissen Ieder lid van de Raad van Commissarissen is in staat om de hoofdlijnen van het totale beleid van de verzekeraar te beoordelen en zich een afgewogen en zelfstandig oordeel te vormen over de basisrisico s die daarbij worden gelopen. Voorts beschikt ieder lid van de Raad van Commissarissen over specifieke deskundigheid die noodzakelijk is voor de vervulling van zijn rol binnen de Raad van Commissarissen. Daartoe wordt, zodra een vacature in de Raad van Commissarissen ontstaat, een individuele profielschets voor het nieuwe lid van de Raad van Commissarissen opgesteld die past binnen de profielschets die voor de gehele Raad is opgesteld. Commissarissen van Legal & General Nederland. De Raad van Commissarissen is zodanig samengesteld dat het zijn taken naar behoren kan vervullen. De samenstelling en deskundigheid van zowel de Raad van Commissarissen als de Directie stemmen overeen met de Code. De Raad van Commissarissen telt op dit moment drie leden. De diversiteit komt op dit moment tot uiting in nationaliteit, leeftijd en professionele achtergrond. De Raad van Commissarissen treedt als collectief op. Alle leden van de Raad van Commissarissen voldoen aan de onafhankelijkscriteria zoals geformuleerd in de Nederlandse Corporate Governance Code. Elk jaar voert de Raad van Commissarissen een zelfevaluatie uit, waarbij onder andere de samenstelling van de Raad aan de orde komt. Commissarissen van Legal & General Nederland. De Raad van Commissarissen van Legal & General Nederland telt drie leden. Gegeven de huidige omvang van de maatschappij is dit voldoende om zijn functie goed te kunnen uitoefenen. Legal & General Nederland past dit principe toe. Dit principe komt tot uitdrukking in het reglement van de Raad van Commissarissen van Legal & General Nederland en in de profielschets van de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen houdt bij de uitvoering van zijn taken rekening met de maatschappelijke functie van de maatschappij en met alle belanghebbenden. Commissarissen van Legal & General Nederland en in de profielschets van de Raad van Commissarissen. Directie en management van Legal & General Nederland zijn zich ervan bewust dat het managen van risico s een belangrijk onderdeel is van hun activiteiten. Daarbij wordt naast de economische belangen ook de reputatie van de maatschappij betrokken. Voor dit doel heeft Legal & General Nederland een Risk & Compliance Commissie ingesteld. Vanuit iedere overlegstructuur binnen de onderneming worden de geïdentificeerde risico s aan deze commissie, gekwalificeerd en gekwantificeerd, voorgelegd. De commissie beoordeelt deze risico s en bewaakt de genomen maatregelen. Dit hele proces wordt ondersteund met een risicomatrix die alle categorieën risico s, zoals financiële risico s, operationele risico s, 2

3 reputatierisico s en compliance risico s weegt. De Raad van Commissarissen heeft daarnaast in oktober 2011 een Risk Commissie ingesteld. Doel van de Commissie is het monitoren en, waar nodig, bijstellen van het complete risicobeleid van de verzekeraar. Op de agenda staan onder andere de bespreking van de belangrijkste risico s, de risicobereidheid van de maatschappij en het risicobeleid Individuele profielschets Bij de vervulling van de vacature van voorzitter van de Raad van Commissarissen wordt in de op te stellen individuele profielschets aandacht besteed aan de door de verzekeraar gewenste deskundigheid en ervaring met de financiële sector en bekendheid met de sociaal-economische en politieke cultuur en de maatschappelijke omgeving van de belangrijkste markten waarin de verzekeraar opereert. Beschikbaarheid en bereikbaarheid Ieder lid van de Raad van Commissarissen, de voorzitter in het bijzonder, is voldoende beschikbaar en bereikbaar om zijn taak binnen de Raad van Commissarissen en de commissies van de Raad waarin hij zitting heeft naar behoren te vervullen. Vergoeding Ieder lid van de Raad van Commissarissen ontvangt een passende vergoeding in relatie tot het tijdsbeslag van de werkzaamheden. Deze vergoeding is niet afhankelijk van de resultaten van de verzekeraar. Rol voorzitter De voorzitter van de Raad van Commissarissen ziet toe op de aanwezigheid van een programma van permanente educatie voor de leden van de Raad van Commissarissen, dat tot doel heeft de deskundigheid van de Commissarissen op peil te houden en waar nodig te verbreden. De educatie heeft in ieder geval betrekking op relevante ontwikkelingen binnen de verzekeraar en de financiële sector, op corporate governance in het algemeen en die van de financiële sector in het bijzonder, op de zorgplicht jegens de klant, integriteit, het risicomanagement, financiële verslaggeving en audit. Ieder lid van de Raad van Commissarissen neemt deel aan het programma en voldoet aan de eisen van permanente educatie. Commissarissen van Legal & General Nederland. Bij het aftreden van de huidige voorzitter zal de Raad van Commissarissen een individuele profielschets opstellen voor deze vacature. Commissarissen van Legal & General Nederland. De commissarissen zijn voldoende beschikbaar en bereikbaar om hun taak te vervullen. Er is inzicht in het aantal nevenfuncties en uit de presentielijsten blijkt de goede beschikbaarheid. Legal & General Nederland past dit principe toe. Dit principe Commissarissen van Legal & General Nederland. De vergoeding van de commissarissen is in overeenstemming met het tijdsbeslag. Legal & General Nederland past dit principe toe. In de afgelopen jaren werd de opleiding van de afzonderlijke leden van de Raad van Commissarissen afgestemd op de persoonlijke behoefte, gegeven de individuele kennis en ervaring. Naast de periodieke board meetings heeft de Raad van Commissarissen, als onderdeel van haar opleidingsprogramma, een jaarlijkse strategiemeeting met het Management van Legal & General Nederland. In 2011 zijn verder onder meer trainingen gevolgd voor Solvency II. In de genoemde strategiemeeting is tevens aandacht besteed aan relevante ontwikkelingen in de sector, corporate governance richtlijnen, zorgplicht (klantbelang centraal) en integriteit binnen de Nederlandse financiële dienstverlening. Tot slot ontwikkelt Legal & General Nederland in december van elk jaar een opleidingsprogramma voor het nieuwe kalenderjaar. Dit principe Commissarissen van Legal & General Nederland. 3

4 Beoordeling effectiviteit De beoordeling van de effectiviteit van de in principe bedoelde permanente educatie maakt deel uit van de jaarlijkse evaluatie van de Raad van Commissarissen. Evaluatie (B258 door derden) Naast de jaarlijkse evaluatie van het eigen functioneren van de Raad van Commissarissen wordt dit functioneren eens in de drie jaar onder onafhankelijke begeleiding geëvalueerd. De betrokkenheid van ieder lid van de Raad van Commissarissen, de cultuur binnen de Raad van Commissarissen en de relatie tussen de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur maken deel uit van deze evaluatie. Commissarissen van Legal & General Nederland. Het programma van permanente educatie is onderdeel van de driejaarlijkse zelfevaluatie van de Raad van Commissarissen. Commissarissen van Legal & General Nederland. Legal & General Nederland zal met ingang van 2011 eens per drie jaar voor de Raad van Commissarissen een zelfevaluatie onder onafhankelijke begeleiding organiseren. 2.2 TAAK EN WERKWIJZE Risicobeheer Bij zijn toezicht besteedt de Raad van Commissarissen bijzondere aandacht aan het risicobeheer van de verzekeraar. Iedere bespreking van het risicobeheer wordt voorbereid door een risico- of vergelijkbare commissie, die daartoe door de Raad van Commissarissen uit zijn midden is benoemd. Competentie- en ervaringseisen Voor de risicocommissie gelden, evenals voor de auditcommissie, specifieke competentie- en ervaringseisen. Zo moet een aantal leden van de risicocommissie beschikken over grondige kennis van de financieel-technische aspecten van het risicobeheer of over de nodige ervaring die een gedegen beoordeling van risico s mogelijk maakt en moet een aantal leden van de auditcommissie beschikken over grondige kennis van financiële verslaglegging, interne beheersing en audit of over de nodige ervaring die een gedegen toezicht op deze onderwerpen mogelijk maakt. Commissarissen van Legal & General Nederland. De Raad van Commissarissen heeft in oktober 2011 een Risk Commissie ingesteld. Doel van de Commissie is het monitoren en, waar nodig, bijstellen van het complete risicobeleid van de verzekeraar. Op de agenda staan onder andere de bespreking van de belangrijkste risico s, de risicobereidheid van de maatschappij en het risicobeleid. Legal & General Nederland past dit principe toe. De leden van zowel de Auditcommissie als de Risk Commissie moeten aan specifieke competentie- en ervaringseisen voldoen. 4

5 3 3.1 RAAD VAN BESTUUR SAMENSTELLING EN DESKUNDIGHEID Samenstelling Raad van Bestuur De Raad van Bestuur is zodanig samengesteld, dat hij zijn taak naar behoren kan vervullen. Complementariteit, collegiaal bestuur en diversiteit zijn een voorwaarde voor een goede taakvervulling door de Raad van Bestuur. Kennis en afweging door Raad van Bestuur Ieder lid van de Raad van Bestuur beschikt over gedegen kennis van de financiële sector in het algemeen en het verzekeringswezen in het bijzonder. Ieder lid beschikt over gedegen kennis van de maatschappelijke functies van de verzekeraar en van de belangen van alle betrokken partijen. Voorts beschikt ieder lid van de Raad van Bestuur over grondige kennis om de hoofdlijnen van het totale beleid van de verzekeraar te kunnen beoordelen en bepalen en zich een afgewogen en zelfstandig oordeel te kunnen vormen over risico s die daarbij worden gelopen. (Permanente) Educatie De voorzitter van de Raad van Bestuur ziet toe op de aanwezigheid van een programma van permanente educatie voor de leden van de Raad van Bestuur, dat tot doel heeft de deskundigheid van de leden van de Raad van Bestuur op peil te houden en waar nodig te verbreden. De educatie heeft in ieder geval betrekking op relevante ontwikkelingen binnen de verzekeraar en de financiële sector, op corporate governance in het algemeen en die van de financiële sector in het bijzonder, op de zorgplicht jegens de klant, integriteit, het risicomanagement, financiële verslaggeving en audit. Deelname aan (permanente) educatie Ieder lid van de Raad van Bestuur neemt deel aan het programma als bedoeld in en voldoet aan de eisen van permanente educatie. Eén en ander is voorwaarde voor het kunnen functioneren als lid van de Raad van Bestuur. De Raad van Commissarissen vergewist zich ervan of de leden van de Raad van Bestuur voldoende deskundig zijn. Rapportage educatie in jaarverslag De verzekeraar vermeldt jaarlijks in zijn jaarverslag hoe invulling is gegeven aan de principes en Legal & General Nederland past dit principe toe. Legal & General kent geen Raad van Bestuur maar een vierkoppige Directie, waarvan één statutair Algemeen Directeur. De Directie is zodanig samengesteld dat zij haar taken naar behoren kan vervullen. De leden van de Directie hebben uiteenlopende achtergronden en deskundigheden binnen de financiële sector. Legal & General Nederland past dit principe toe. De leden van Directie hebben uiteenlopende achtergronden en specialisaties op het gebied van verzekeren, vermogensbeheer, de financiële sector of risicobeheer. Voorts worden bestuurders door DNB onderworpen aan een integriteits- en deskundigheidstoets om te verzekeren dat de Directie zodanig is samengesteld dat het zijn taak naar behoren kan uitoefenen. Legal & General Nederland past dit principe toe. Legal & General Nederland kent een programma voor permanente educatie waarin in ieder geval de in de Code genoemde thema s aan de orde komen. Legal & General Nederland past dit principe toe. Legal & General Nederland past dit principe toe. Legal & General Nederland brengt jaarlijks verslag uit over de invulling van de principes en door middel van publicatie. 5

6 Afweging mbt risicobeleid De Raad van Bestuur draagt, met inachtneming van de door de Raad van Commissarissen goedgekeurde risicobereidheid, zorg voor een evenwichtige afweging tussen commerciële belangen van de verzekeraar en te nemen risico s. Risicobeheerfunctie Binnen de Raad van Bestuur wordt aan een van de leden van de Raad van Bestuur de taak opgedragen besluitvorming binnen de Raad van Bestuur op het punt van risicobeheer voor te bereiden. Het betrokken lid van de Raad van Bestuur is tijdig betrokken bij de voorbereiding van beslissingen die voor de verzekeraar van materiële betekenis voor het risicoprofiel zijn, in het bijzonder waar deze beslissingen een afwijking van de door de Raad van Commissarissen goedgekeurde risicobereidheid tot gevolg kunnen hebben. Bij het uitoefenen van de risicobeheerfunctie wordt tevens aandacht besteed aan het belang van financiële stabiliteit en de impact die systeemrisico s mogelijk hebben op het risicoprofiel van de eigen instelling. Functiescheiding Het lid van de Raad van Bestuur bij wie de taak is belegd de besluitvorming binnen de Raad van Bestuur op het punt van risicobeheer voor te bereiden kan zijn functie combineren met andere aandachtsgebieden, op voorwaarde dat hij geen individuele commerciële verantwoordelijkheid draagt voor en onafhankelijk functioneert van commerciële taakgebieden. Legal & General Nederland past dit principe toe. Bij de uitvoering van haar taken maakt de Directie een zorgvuldige afweging van zowel de commerciële belangen van de verzekeraar als de (financiële) risico s. Legal & General Nederland past dit principe toe. De Financieel Directeur draagt de primaire verantwoordelijkheid voor het risicobeheer. De Financieel Directeur is verantwoordelijk voor het risicobeheer om zeker te stellen dat het risicoprofiel van Legal & General Nederland in overstemming is met de financiële middelen en de risicobereidheid. Legal & General Nederland past dit principe toe. De Financieel Directeur combineert zijn functie met geen enkel ander commercieel aandachtsgebied. 3.2 TAAK EN WERKWIJZE Afweging van belangen De Raad van Bestuur van de verzekeraar draagt bij zijn handelen zorg voor een evenwichtige afweging van alle belangen van de bij de verzekeraar betrokken partijen zoals zijn klanten, aandeelhouders en medewerkers. Hierbij wordt rekening gehouden met de continuïteit van de verzekeraar, de maatschappelijke omgeving waarin de verzekeraar functioneert en wet- en regelgeving en codes die op de verzekeraar van toepassing zijn. Legal & General Nederland past dit principe toe. Dit is altijd al een belangrijk aspect geweest van de strategie van Legal & General Nederland. Legal & General Nederland wil voor haar klanten meerwaarde creëren door het aanbieden van innovatieve en transparante financiële producten met daarbij een excellente service. Klanten mogen het beste verwachten van Legal & General Nederland: good value for money. Hierbij is de keuze gemaakt om uitsluitend samen te werken met professionele en onafhankelijke adviseurs. Legal & General Nederland is selectief bij de keuze van haar distributiepartners. Door de keuze voor een duidelijke doelgroep, daarop afgestemde producten en een duidelijk distributiebeleid heeft Legal & General Nederland een onderscheidende profilering bij het intermediair; een maatschappij die kiest voor operational excellence en good value for money. 6

7 Klant centraal Het centraal stellen van de klant is een noodzakelijke voorwaarde voor de continuïteit van de verzekeraar. Onverminderd principe draagt de Raad van Bestuur er zorg voor dat de verzekeraar zijn klanten te allen tijde zorgvuldig behandelt. De Raad van Bestuur draagt er zorg voor dat de zorgplicht jegens de klant wordt verankerd in de cultuur van de verzekeraar. Moreel-ethische verklaring De leden van de Raad van Bestuur oefenen hun functie op een zorgvuldige, deskundige en integere manier uit met inachtneming van de van toepassing zijnde wet- en regelgeving, codes en reglementen. Ieder lid van de Raad van Bestuur tekent een moreel-ethische verklaring. In de toelichting op deze Code is een model-verklaring opgenomen. Dit model kan iedere verzekeraar naar eigen inzicht aanvullen. Vertaling moreel-ethische verklaring naar medewerkers De Raad van Bestuur draagt er zorg voor dat de in principe bedoelde verklaring wordt vertaald in principes die gelden als leidraad voor het handelen van alle medewerkers van de verzekeraar. Iedere nieuwe medewerker van de verzekeraar wordt bij indiensttreding uitdrukkelijk gewezen op de inhoud van deze principes door middel van een verwijzing naar deze principes in het arbeidscontract en wordt geacht deze principes na te leven. Legal & General Nederland past dit principe toe. Zorgplicht is verankerd in het beleid, de procedures, de communicatie en marketing van Legal & General Nederland. Legal & General Nederland onderschrijft dat zorgplicht voortdurend aandacht vergt. Legal & General Nederland is vast besloten de zorgplicht jegens de klant nog steviger in de bedrijfscultuur te verankeren. Legal & General Nederland past dit principe toe. Alle leden van de Directie hebben een moreel-ethische verklaring ondertekend. Het model van deze verklaring is te vinden op Legal & General Nederland past dit principe toe. Er zijn diverse initiatieven ondernomen die medewerkers duidelijk maken op welke wijze hun eigen daden en gedrag kunnen bijdragen aan het behouden van het vertrouwen van klanten en andere belanghebbenden. In het introductieprogramma voor nieuwe medewerkers wordt hier eveneens aandacht aan besteed. 7

8 4 RISICOMANAGEMENT Verantwoordelijkheden De Raad van Bestuur, en binnen de Raad van Bestuur primair de voorzitter van de Raad van Bestuur, is verantwoordelijk voor het vaststellen, uitvoeren, monitoren en waar nodig bijstellen van het algehele risicobeleid van de verzekeraar. De risicobereidheid wordt op voorstel van de Raad van Bestuur tenminste jaarlijks ter goedkeuring aan de Raad van Commissarissen voorgelegd. Tussentijdse materiële wijzigingen van de risicobereidheid worden eveneens ter goedkeuring aan de Raad van Commissarissen voorgelegd. Toezicht door Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen houdt toezicht op het door de Raad van Bestuur gevoerde risicobeleid. Daartoe bespreekt de Raad van Commissarissen het risicoprofiel van de verzekeraar en beoordeelt hij op strategisch niveau of kapitaalallocatie en liquiditeitsbeslag in algemene zin in overeenstemming zijn met de goedgekeurde risicobereidheid. Bij de uitoefening van deze toezichtrol wordt de Raad van Commissarissen geadviseerd door de risicocommissie die hiertoe uit de Raad van Commissarissen is gevormd. Periodieke beoordeling De Raad van Commissarissen beoordeelt periodiek op strategisch niveau of de bedrijfsactiviteiten in algemene zin passen binnen de risicobereidheid van de verzekeraar. De voor deze beoordeling relevante informatie wordt op zodanige wijze door de Raad van Bestuur aan de Raad van Commissarissen verstrekt dat deze laatste in staat is zich daar een gedegen oordeel over te vormen. Beheersing risico s De Raad van Bestuur draagt er zorg voor dat het risicobeheer zodanig adequaat is ingericht dat hij tijdig op de hoogte is van materiële risico s die de verzekeraar loopt opdat deze risico s beheerst kunnen worden. Beslissingen die van materiële betekenis zijn voor het risicoprofiel, de kapitaalallocatie of het liquiditeitsbeslag, worden genomen door de Raad van Bestuur. Legal & General Nederland past dit principe toe. De Directie van Legal & General Nederland is en voelt zich verantwoordelijk voor het algehele risicobeleid. Het risicobeleid en de risicobereidheid zijn beschreven in het zogenaamde riskframework. Dit maakt een geïntegreerd onderdeel uit van het riskframework van de moedermaatschappij. Het riskframework wordt iedere twee jaar bijgewerkt en besproken met de Raad van Commissarissen en de Risk Commissie. Legal & General Nederland past dit principe toe. De Raad van Commissarissen heeft uit de Raad een Risk Commissie benoemd. De Risk Commissie bespreekt vier maal per jaar de belangrijkste risico s met de directie. Zij monitort de maatregelen en de voortgang van de actiepunten. Hierover wordt door de Risk Commissie aan de Raad van Commissarissen gerapporteerd. Vanaf 2012 worden de 3-jaarlijkse plannen getoetst op basis van ORSA dat de Raad van Commissarissen inzicht geeft in de kapitaalbehoefte en het liquiditeitsbeslag. Legal & General Nederland past dit principe toe. De Directie van Legal & General informeert de Raad van Commissarissen vier maal per jaar over de bedrijfsactiviteiten en bespreekt dan tevens de financiële resultaten en actuariële rapportages. Op basis van deze informatie kan de Raad zich op strategisch niveau een oordeel vormen over de bedrijfsactiviteiten in relatie tot de risicobereidheid. Legal & General Nederland past dit principe toe. De Directie heeft een Risk & Compliance Commissie ingesteld. Vanuit iedere overlegstructuur binnen de onderneming worden de geïdentificeerde risico s aan deze Commissie, gekwalificeerd en gekwantificeerd, voorgelegd. Het betreffen financiële -, operationele -, reputatie - en compliance risico s. De Commissie wordt voorgezeten door een lid van de directie en rapporteert aan de algemeen directeur. Materiële beslissingen worden aan de algemeen directeur voorgelegd. 8

9 Product Goedkeuringsproces 4.5 Iedere verzekeraar heeft een Product Goedkeuringsproces. De Raad van Bestuur draagt zorg voor de inrichting van het Product Goedkeuringsproces en is verantwoordelijk voor het adequaat functioneren daarvan. Producten die het Product Goedkeuringsproces binnen de verzekeraar doorlopen worden niet op de markt gebracht of gedistribueerd zonder een zorgvuldige afweging van de risico s door de risicomanagementfunctie binnen de verzekeraar en zorgvuldige toetsing van andere relevante aspecten,waaronder de zorgplicht jegens de klant. De interne auditfunctie controleert op basis van een jaarlijkse risico-analyse of opzet, bestaan en werking van het proces effectief zijn en informeert de Raad van Bestuur en de desbetreffende (risico)commissie van de Raad van Commissarissen omtrent de uitkomsten hiervan. Legal & General Nederland past dit principe toe. Legal & General Nederland heeft een Product Goedkeuringsproces, waarmee de tekst van de Code wordt onderschreven. Het Product Goedkeuringsproces borgt de kwaliteit van de producten en het belang van de klant. Het proces wordt niet alleen bij de ontwikkeling van nieuwe producten doorlopen. Ook bij wijzigingen in het product of aanpassingen in klantcommunicatie (zoals brochures, e.d.) wordt het proces doorlopen. Het Managementteam van Legal & General Nederland bepaalt, afhankelijk van de risico s en de impact op de klant welke afdelingen binnen het concern bij het proces worden betrokken en ziet vervolgens toe op de kwaliteit en voortgang van het ontwikkelings- goedkeuringsproces. In het proces dienen de verschillende betrokken risicopartijen, bijvoorbeeld de afdelingen juridische zaken, marketing en communicatie, distributie, actuariaat, operations en ICT, vanuit het klantperspectief de wenselijkheid van een productvernieuwing of verbetering te beoordelen en eventuele risico s te identificeren. Vervolgens wordt door de verschillende afdelingen vanuit de eigen verantwoordelijkheid een oordeel gegeven over de eventuele restrisico s na het treffen van beheersmaatregelen. De internal auditor van Legal & General Nederland toetst onafhankelijk jaarlijks de effectiviteit van de opzet en werking van het proces en informeert de Directie. 9

10 5 AUDIT Systematische controle De Raad van Bestuur draagt zorg voor systematische controle op de beheersing van de risico s die met de (bedrijfs-) activiteiten van de verzekeraar samenhangen. Interne auditor Binnen de verzekeraar is een interne auditfunctie werkzaam die onafhankelijk is gepositioneerd. Het hoofd interne audit rapporteert aan de voorzitter van de Raad van Bestuur en heeft een rapportagelijn naar de voorzitter van de auditcommissie. Rol interne auditor De interne auditfunctie heeft tot taak te beoordelen of de interne beheersmaatregelen in opzet, bestaan en in werking effectief zijn. Daarbij ziet zij ondermeer op de kwaliteit en effectiviteit van het functioneren van de governance, het risicobeheer en de beheersprocessen binnen de verzekeraar. De interne auditfunctie rapporteert over de bevindingen aan de Raad van Bestuur en de auditcommissie. Informatie uitwisseling Tussen de interne auditfunctie, de externe accountant en de risico- of auditcommissie van de Raad van Commissarissen vindt periodiek informatie-uitwisseling plaats. In het kader van deze informatie-uitwisseling is ook de risicoanalyse en het auditplan van de interne auditfunctie en van de externe accountant onderwerp van overleg. Rol externe accountant In het kader van de algemene controleopdracht voor de jaarrekening rapporteert de externe accountant in zijn verslag aan de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen zijn bevindingen over de kwaliteit en effectiviteit van het functioneren van de governance, het risicobeheer en de beheersprocessen binnen de verzekeraar. Samenwerking met DNB en extrerne accountant De interne auditfunctie neemt het initiatief om met de Nederlandsche Bank en de externe accountant tenminste jaarlijks in een vroegtijdige fase elkaars risicoanalyse en bevindingen en auditplan te bespreken. Legal & General Nederland past dit principe toe. De interne auditor zal naar aanleiding van zijn risicoanalyse en in overleg met het eerste- en tweedelijns management jaarlijks een audit plan opstellen. Het audit plan geeft aan welke processen en/ of welke deelgebieden daarbinnen het daaropvolgend jaar onderwerp van onderzoek zullen zijn. Legal & General Nederland past dit principe toe. Legal & General Nederland heeft een interne auditfunctie. Deze functie is onafhankelijk gepositioneerd en rapporteert aan de Algemeen Directeur en aan de Audit Commissie (onderdeel van de Raad van Commissarissen). Legal & General Nederland past dit principe toe. Het audit plan alsmede de rapportages van de diverse onderzoeken zal met de Audit Commissie (onderdeel van de Raad van Commissarissen) worden besproken. Legal & General Nederland past dit principe toe. Periodieke uitwisseling van informatie vindt in een formele sfeer plaats tussen de belanghebbenden. Legal & General Nederland past dit principe toe. De externe accountant rapporteert jaarlijks, als externe accountant, haar bevindingen aan de Directie en de Raad van Commissarissen. Legal & General Nederland past dit principe toe. Voorafgaand aan de controleopdracht vindt afstemming plaats tussen de internal auditfunctie en de externe accountant. Afstemming met De Nederlandsche Bank (DNB) zal plaatsvinden op initiatief van DNB. 10

11 6 6.1 BELONINGSBELEID UITGANGSPUNT Uitgangspunt beloningsbeleid De verzekeraar voert een zorgvuldig, beheerst en duurzaam beloningsbeleid dat in lijn is met zijn strategie en risicobereidheid, doelstellingen en waarden en waarbij rekening wordt gehouden met de lange termijn belangen van de verzekeraar, de relevante internationale context en het maatschappelijk draagvlak. De Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur nemen dit uitgangspunt in acht bij het vervullen van hun taken met betrekking tot het beloningsbeleid. Legal & General Nederland past dit principe toe. Het beloningsbeleid van Legal & General Nederland heeft ten doel bij te dragen aan een degelijke en doeltreffende risicobeheersing en moedigt niet aan tot het nemen van meer risico s dan voor Legal & General Nederland aanvaardbaar is. Het beloningsbeleid richt zich op het in lijn brengen van persoonlijke doelstellingen van medewerkers met de lange termijn belangen van Legal & General Nederland. Het beloningsbeleid strookt met de bedrijfsstrategie, doelstellingen, waarden en lange termijn belangen van Legal & General Nederland. Het beloningsbeleid is geaccordeerd door de Directie en Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen houdt in haar toezicht rekening met de lange termijn belangen van alle stakeholders. 6.2 GOVERNANCE Rol Raad van Commissarissen beloningsbeleid De Raad van Commissarissen is verantwoordelijk voor het uitvoeren en evalueren van het vastgestelde beloningsbeleid ten aanzien van de leden van de Raad van Bestuur. Daarnaast geeft de Raad van Commissarissen goedkeuring aan het beloningsbeleid voor het senior management en ziet hij toe op de uitvoering daarvan door de Raad van Bestuur. Tevens keurt de Raad van Commissarissen de beginselen van het beloningsbeleid voor overige medewerkers van de verzekeraar goed. Het beloningsbeleid van de verzekeraar omvat mede het beleid met betrekking tot het toekennen van retentie-, exit- en welkomstpakketten. Rol Raad van Commissarissen variabele beloning De Raad van Commissarissen bespreekt jaarlijks de hoogste variabele inkomens. De Raad van Commissarissen ziet erop toe dat de Raad van Bestuur ervoor zorg draagt dat de variabele beloningen binnen de verzekeraar passen binnen het vastgestelde beloningsbeleid van de verzekeraar en in het bijzonder of deze voldoen aan de in deze paragraaf genoemde principes. Tevens bespreekt de Raad van Commissarissen materiële retentie-, exit en welkomstpakketten en ziet erop toe dat deze passen binnen het vastgestelde beloningsbeleid van de verzekeraar en niet excessief zijn. Legal & General Nederland past dit principe toe. De Raad van Commissarissen geeft goedkeuring aan het beloningsbeleid voor alle medewerkers van Legal & General Nederland en is verantwoordelijk voor de vastlegging, uitvoering en monitoring van het beloningsbeleid. In het belongsbeleid is het beleid opgenomen met betrekking tot retentierecht en ontslagvergoedingen. Welkomstpakketten zijn geen onderdeel van het beloningsbeleid van Legal & General Nederland. Legal & General Nederland past dit principe toe. Jaarlijks worden beslissingen betreffende de variabele beloning van Directie en management beoordeeld door de Remuneratiecommissie en goedgekeurd door de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen ziet er op toe dat deze variabele beloningen in overeenstemming zijn met het vastgestelde beloningsbeleid. De Raad van Commissarissen ziet er jaarlijks op toe dat het beleid met betrekking tot retentierecht in overeenstemming is met het beloningsbeleid. Een ontslagvergoeding voor de Directie wordt vastgesteld door de Remuneratiecommissie en goedgekeurd door de Raad van Commissarissen. 11

12 6.3 BESTUURDERSBELONING Inkomen Raad van Bestuur Het totale inkomen van een lid van de Raad van Bestuur staat in een redelijke verhouding tot het vastgestelde beloningsbeleid binnen de verzekeraar waarbij het totale inkomen ten tijde van de vaststelling iets beneden de mediaan van vergelijkbare functies binnen en buiten de financiële sector ligt, waarbij de relevante internationale context wordt meegewogen. Vergoeding bij ontslag Raad van Bestuur De vergoeding bij ontslag van een lid van de Raad van Bestuur bedraagt maximaal eenmaal het jaarsalaris (het vaste deel van de bezoldiging). Indien het maximum van eenmaal het jaarsalaris voor een lid van de Raad van Bestuur die in zijn eerste benoemingstermijn wordt ontslagen kennelijk onredelijk is, komt dit lid van de Raad van Bestuur in dat geval in aanmerking voor een ontslagvergoeding van maximaal tweemaal het jaarsalaris. Variabele beloning Raad van Bestuur Bij de toekenning van de variabele beloning aan een lid van de Raad van Bestuur wordt rekening gehouden met de lange termijn component. De toekenning is mede afhankelijk van winstgevendheid en/of continuïteit. De variabele beloning wordt voor een materieel deel voorwaardelijk toegekend en op zijn vroegst drie jaar later uitgekeerd. Toekennen aandelen Raad van Bestuur Aandelen die zonder financiële tegenprestaties aan een lid van de Raad van Bestuur worden toegekend, worden aangehouden voor telkens een periode van ten minste vijf jaar of tot ten minste het einde van het dienstverband indien deze periode korter is. Indien opties worden toegekend worden deze in ieder geval de eerste drie jaar na toekenning niet uitgeoefend. Legal & General Nederland past dit principe toe. Het beloningsbeleid van de Directie en management staat in verhouding tot het vastgestelde beloningsbeleid van Legal & General Nederland. Over het algemeen kent Legal & General Nederland haar personeel een betere beloning toe dan de mediaan van de financiële dienstverlening. De reden hiervoor is dat Legal & General Nederland, om als nicheverzekeraar de bovenkant van de markt succesvol te kunnen bedienen, medewerkers van bovengemiddeld niveau nodig heeft. Jaarlijks wordt er een beloningsmarktonderzoek gedaan door een externe partij. Legal & General Nederland past dit principe toe. De ontslagvergoeding voor Directie wordt vastgesteld en goedgekeurd door de Raad van Commissarissen. Bij de ontslagvergoeding houdt Legal & General Nederland zoveel als mogelijk rekening met de bepalingen uit dit beleid, waaronder het voldoen aan de solvabiliteits- en liquiditeitseisen. Bij het bepalen van ontslagvergoedingen spelen diverse factoren en interne- en externe partijen een rol waar Legal & General Nederland mede afhankelijk van is. Legal & General Nederland past dit principe toe. De prestatiecriteria van het variabele onderdeel van het beloningsbeleid voor de Directie zijn gekoppeld aan de (lange termijn) strategische doelen en de daarvan afgeleide doelen van Legal & General Nederland. Legal & General Nederland hanteert voor de variabele beloning zowel financiële als niet-financiële prestatiecriteria. Verder wordt de variabele beloning voor 40% of 60% voorwaardelijk toegekend, afhankelijk van een drempelwaarde, en over een periode van 5 jaar uitgekeerd. Legal & General Nederland past dit principe toe. Er worden geen aandelen of opties toegekend aan de Directie zonder financiële tegenprestaties. 6.4 VARIABELE BELONING Toekennen variabele beloning Het toekennen van een variabele beloning is mede gerelateerd aan de lange termijn doelstellingen van de verzekeraar. Legal & General Nederland past dit principe toe. Het toekennen van een variabele beloning is mede gerelateerd aan de (lange termijn) strategische doelen en de daarvan afgeleide doelen van Legal & General Nederland. 12

13 Verhouding variabele beloning en vaste salaris Iedere verzekeraar stelt een bij de verzekeraar passend maximum vast voor de verhouding tussen de variabele beloning en het vaste salaris. Voor een lid van de Raad van Bestuur bedraagt de variabele beloning per jaar maximaal 100% van het vaste inkomen. (Niet) Financiële prestatiecriteria Een variabele beloning wordt gebaseerd op de prestaties van het individu, zijn bedrijfsonderdeel en die van de verzekeraar als geheel op basis van vooraf vastgestelde en beoordeelbare prestatiecriteria. Naast financiële prestatiecriteria vormen ook niet-financiële prestatiecriteria een belangrijk onderdeel van de individuele beoordeling. In het beloningsbeleid van de verzekeraar worden de prestatiecriteria zoveel mogelijk geobjectiveerd. Beoordelen prestatie Bij het beoordelen van prestaties op basis van de vastgestelde prestatiecriteria worden financiële prestaties gecorrigeerd voor (geschatte) risico s en kosten van kapitaal. Bevoegdheid Raad van Commissarissen bij buitengewone omstandigheden In buitengewone omstandigheden, bijvoorbeeld indien toepassing van de vastgestelde prestatiecriteria tot een verkrijging van ongewenste variabele beloning van een lid van de Raad van Bestuur zou leiden, heeft de Raad van Commissarissen de discretionaire bevoegdheid de variabele beloning aan te passen wanneer deze naar zijn oordeel leidt tot onbillijke of onbedoelde uitkomsten. Terugvordering De Raad van Commissarissen heeft de bevoegdheid de variabele beloning die is toegekend aan het lid van de Raad van Bestuur op basis van onjuiste (financiële) gegevens terug te vorderen van het desbetreffende lid van de Raad van Bestuur. Legal & General Nederland past dit principe toe. Het variabele deel van de beloning in verhouding tot het vaste deel van de beloning heeft voor de Directie het maximum percentage van 100%. Legal & General Nederland past dit principe toe. De prestatiecriteria van het variabele onderdeel van het beloningsbeleid zijn gekoppeld aan de strategische doelen en de daarvan afgeleide doelen van Legal & General Nederland. Legal & General Nederland hanteert voor de variabele beloning zowel financiële als niet-financiële prestatiecriteria. Legal & General Nederland baseert de variabele beloning op twee tot vijf financiële parameters en een vijftal grotendeels kwalitatieve, persoonlijke of teamdoelstellingen. De prestatiecriteria bevatten geen prikkel tot het nemen van onverantwoorde risico s. Bij het vaststellen van de prestatiecriteria worden deze zoveel mogelijk geobjectiveerd. Legal & General Nederland past dit principe toe. Legal & General Nederland houdt bij de beoordeling van prestaties en de toekenning van een variabele beloning aan een medewerker rekening met het optreden van risico s. Daarnaast heeft Legal & General Nederland bij het vaststellen van de prestatiecriteria al rekening gehouden met haar risk appetite. Indien de prestatiecriteria leiden tot het nemen van onverantwoorde risico s, past Legal & General Nederland deze aan. Legal & General Nederland past dit principe toe. De prestaties van individuele werknemers worden beoordeeld op basis van vooraf vastgestelde prestatiecriteria. Indien dit zou leiden tot ongewenste situaties, dan heeft de Raad van Commissarrissen de discretionaire bevoegdheid af te wijken van het beloningsbeleid. Legal & General Nederland past dit principe toe. Deze bevoegdheid van de Raad van Commissarissen is opgenomen in het beloningsbeleid van Legal & General Nederland. Ten aanzien van de Directie geldt dat de Remuneratiecommissie voorstellen doet aan de Raad van Commissarissen met betrekking tot verlaging en terugvordering van variabele beloningen. De Raad van Commissarissen besluit over het voorstel van de Remuneratiecommissie. 13