BEROEPSPROFIEL Logistiek Teamleader 1
Inhoud 1. Afbakening en omschrijving 1.1. Domein 1.2. Beroepsinhoud 2. Taken en specifieke beroepscompetenties 2.1. Kerntaak 1: coördineren en meewerken bij de ontvangst en opslag van goederen 2.2. Kerntaak 2: coördineert en werkt mee bij het verzamelen en verzendklaar maken van goederen 2.3. Kerntaak 3: coördineert en werkt mee bij het inventariseren van de voorraad 2.4. Kerntaak 4: ondersteunt bij de inzet van mensen en middelen 3. Algemene beroepscompetenties 3.1 Algemene beroepskennis 3.2 Algemene beroepsvaardigheden 3.3 Algemene beroepshoudingen 4. Verantwoordelijkheidsdomeinen 5. Bijzondere arbeidsomstandigheden 6. Arbeidsorganisatie 7. Specifieke kwalificatieproblemen/knelpunten 8. Actuele trends 9. Beroepenfiche 2
1. Afbakening en omschrijving 1.1. Domein Het beroep van logistiek teamleider is niet keurig af te bakenen. Naar taken toe zijn er grote gelijkenissen met deze van magazijnmedewerker, met daaraan toegevoegd de leidinggevende taken. De logistiek teamleider is werkzaam binnen de sector van de logistiek en dit in alle branches van de handel-en transportsector. De logistiek teamleider werkt in het warehouse (magazijn) van een groothandelsbedrijf, transportbedrijf, logistiek dienstverlener, distributiecentrum, productiebedrijf of een andere organisatie binnen de verschillende branches van de handels-en transportsector. 1.2. Beroepsinhoud De logistiek teamleider geeft leiding aan de (assistent) logistiek medewerkers en coördineert de werkzaamheden en middelen met betrekking tot de goederenontvangst en opslag, het verzamelen en verzendklaar maken van de goederen, de VAL (value added logistics) en de voorraadinventarisatie. Hij voert deze operationele werkzaamheden ook zelf uit. De logistiek teamleider is verantwoordelijk voor een goede teambezetting, motiveert de medewerkers, begeleidt de ontwikkeling van de medewerkers en assisteert bij het werving-en selectieproces. De logistiek teamleider is verantwoordelijk voor juist gebruik van de middelen, (periodiek) onderhoud van de middelen en in overleg met zijn leidinggevende voor de vervanging of aanschaf van middelen. De logistiek teamleider bespreekt tijdens periodiek overleg met de leidinggevende behaalde resultaten, eventuele risico s en verbetervoorstellen met betrekking tot de (dagelijkse) planning, de uitgevoerde werkzaamheden, de gewerkte uren, het ziekteverzuim en de omzet. De logistiek teamleider werkt onder verantwoordelijkheid van de logistiek supervisor of een directeur. Van een logistiek teamleider wordt verwacht dat hij: coördineert en meewerkt bij ontvangst, controle en opslag van goederen; coördineert en meewerkt bij verzamelen en verzendklaar maken van goederen; coördineert en meewerkt bij het inventariseren van de voorraad; de inzet van mensen en middelen plant en bewaakt; de medewerkers motiveert, aanstuurt en begeleidt; instructies, procedures en bedrijfs- en veiligheidsvoorschriften opvolgt. De logistiek teamleider heeft zowel een uitvoerende als aansturende rol. Hij is verantwoordelijk voor het realiseren van de bedrijfsdoelstellingen, is daarbij verantwoordelijk voor zijn eigen takenpakket en in de meeste gevallen ook voor dat van anderen. Het is belangrijk dat een logistiek leider tijdens de uitoefening van zijn job in hoofdzaak zijn tijd op de werkvloer doorbrengt. De logistiek teamleider moet in staat zijn om een team te begeleiden om zodoende de doelstellingen van het bedrijf te realiseren. Hij is sociaalvaardig, flexibel en assertief. Hij heeft een professionele instelling en laat een stimulerende en motiverende beroepshouding zien in de omgang met medewerkers, collega s en leidinggevenden. De logistiek teamleider heeft daarbij een groot verantwoordelijkheidsgevoel en vervult een voorbeeldfunctie op de werkvloer door de handen uit de mouwen te steken en continu de wettelijke regelgeving in 3
acht te nemen. De logistiek teamleider kan probleemoplossend inspelen op ad hoc situaties. Hij is bereid om te werken op onregelmatige tijdstippen, met diverse (computer)systemen en meerdere klanten. Dit alles vereist een flexibele instelling. 2. Taken en specifieke beroepscompetenties 2.1 Kerntaak 1: coördineren en meewerken bij de ontvangst en opslag van goederen De logistiek teamleider is verantwoordelijk voor een correcte, snelle en veilige ontvangst en opslag van goederen om derving zo veel mogelijk te voorkomen. Hij moet deze taken gedeeltelijk zelf uitvoeren en gedeeltelijk delegeren naar de medewerkers van zijn team. De logistiek teamleider heeft een voorbeeldfunctie naar de medewerkers toe, ook wat betreft het ordelijk houden van de werkplek. Hij ruimt gebruikte materialen op, brengt hulpmiddelen terug en maakt regelmatig schoon. Ook onder zware omstandigheden blijft hij effectief werken en positief denken. Taken Coördineert de ontvangst en opslag van goederen: De logistiek teamleider stelt zich tijdens het overleg met de leidinggevende op de hoogte van de goederen die ontvangen en volgens bepaalde opslagcondities opgeslagen gaan worden. Op basis hiervan maakt hij/zij een werkverdeling en selecteert welke zendingen als eerste klaargemaakt moeten worden. De logistiek teamleider controleert of de werkzaamheden volgens planning verlopen. Bij problemen onderzoekt hij/zij deze en draagt oplossingen aan. Geeft leiding aan medewerkers bij de ontvangst en opslag van goederen: De logistiek teamleider geeft bij aanvang van de werkzaamheden instructies aan de medewerkers waarbij hij/zij aangeeft op welke wijze en met welk materieel de ontvangst en opslag uitgevoerd moeten worden en wie dat doet. Hij bewaakt of medewerkers zich aan de taken, procedures en instructies houden. Bij afwijkingen, risico s voor derving of kans op moeilijkheden grijpt hij direct in door medewerkers te corrigeren of nieuwe instructies te geven. Lost goederen: De logistiek teamleider maakt voor het lossen van goederen de losplaats vrij en toegankelijk. Vervolgens lost hij/zij Competenties Beslissingen kunnen nemen en activiteiten initiëren Kwaliteit kunnen leveren en productiviteitsniveaus bewaken Met stress en tegenslag kunnen omgaan, kunnen presteren onder druk Kunnen omgaan met veranderende omstandigheden, onduidelijkheden en onzekerheden Activiteiten kunnen plannen en organiseren. Kunnen samenwerken met anderen. Gezag kunnen uitoefenen Kunnen aansturen, aanwijzingen geven, taken delegeren, en controleren Kunnen motiveren en begeleiden Bestand zijn tegen stress, met tegenslag en kritiek kunnen omgaan. Zich kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden Kunnen omgaan met diversiteit tussen mensen Kunnen samenwerken met anderen Kunnen opvolgen van instructies en discipline tonen Kunnen werken volgens de juiste 4
goederen uit een samenladingseenheid. Op aanwijzingen van de chauffeur maakt hij bevestigingen los en verplaatst hij zo nodig goederen in de samenladingseenheid. De logistiek teamleider plaatst de goederen op het ontvangstgebied en transporteert deze zo nodig met interne transportmiddelen naar een (tijdelijke) locatie. Controleert ontvangen goederen: De logistiek teamleider controleert de ontvangen goederen. Bevindingen en eventuele afwijkingen meldt hij in het systeem en op de vrachtbrief / pakbon en hij ondertekent de vrachtbrief / pakbon. Goederen die niet aan de eisen voldoen, verwerkt hij conform voorschriften. Maakt goederen opslaggereed en slaat goederen op: De logistiek teamleider maakt conform de opdracht de opslagplaats en de goederen opslaggereed. Hij transporteert de goederen met interne transportmiddelen naar de daarvoor bestemde opslaglocatie om vervolgens daar de goederen op te slaan. procedure (veiligheidsvoorschriften en wettelijke richtlijnen) Doeltreffende materialen en middelen kunnen inzetten Kunnen samenwerken met anderen Kennis hebben van vakspecifieke fysieke kwaliteiten en vaardigheden Nauwkeurig en volledig kunnen rapporteren Kunnen werken volgens de voorgeschreven procedures (veiligheid en wettelijke richtlijnen) Kunnen bewaken van de kwaliteits- en productiviteitsniveaus Kunnen aanwenden van vakdeskundige vaardigheden Kunnen werken volgens de voorgeschreven procedure (veiligheid en wettelijke richtlijnen) Materialen en middelen doeltreffend kunnen inzetten Vakspecifieke fysieke kwaliteiten en vaardigheden kunnen toepassen 2.2 Kerntaak 2: coördineert en werkt mee bij het verzamelen en verzendklaar maken van goederen De logistiek teamleider is verantwoordelijk voor het snel en secuur verzamelen en verzendklaar maken van goederen. Gemaakte fouten kunnen leiden tot hoge kosten. Het laden van goederen wordt, afhankelijk van de regelgeving en de gemaakte afspraken, door de chauffeur zelf gedaan. Als de logistiek teamleider wel zelf laadt, dan gebeurt dit op aanwijzingen en onder de verantwoordelijkheid van de chauffeur. De logistiek teamleider moet de taken betreffende het verzamelen en verzendklaar maken van goederen zelf kunnen uitvoeren en kunnen delegeren naar de medewerkers van zijn team. In dat laatste geval neemt hij de coördinatie op zich. De logistiek teamleider heeft een voorbeeldfunctie naar de medewerkers toe, ook wat betreft het ordelijk houden van de werkplek. Hij ruimt gebruikte materialen op, brengt hulpmiddelen terug en maakt regelmatig schoon. Ook onder zware omstandigheden blijft de logistiek teamleider effectief werken en positief denken. Taken Coördineert het verzamelen en verzendklaar Competenties 5
maken van goederen: De logistiek teamleider stelt zich tijdens het overleg met de leidinggevende op de hoogte wanneer welke goederen klaar moeten staan voor verzending. Op basis hiervan maakt hij een werkverdeling. Hij stelt de prioriteiten, bepaalt de orderverzamelroute(s) en selecteert welke zendingen als eerste klaargemaakt moeten worden. De logistiek teamleider controleert of de werkzaamheden volgens planning verlopen en speelt in op wijzigingen. Bij problemen onderzoekt hij deze en draagt hij oplossingen aan. Geeft leiding aan medewerkers bij het verzamelen en verzendklaar maken van goederen: De logistiek teamleider geeft bij aanvang van de werkzaamheden instructies aan medewerkers waarbij hij aangeeft op welke wijze, wie en met welk materieel het verzendklaar maken van goederen uitgevoerd moet worden. Hij bewaakt of medewerkers zich aan de taken, procedures en instructies houden. Bij afwijkingen, risico s voor derving of kans op moeilijkheden grijpt hij in door medewerkers te corrigeren of nieuwe instructies te geven. Verzamelt goederen: De logistiek teamleider verzamelt met de daarvoor bestemde (transport)middelen goederen. Hij selecteert en controleert de goederen en transporteert deze naar de daarvoor bestemde locatie. Voert handelingen op producten uit (VALactiviteiten): De logistiek teamleider voert conform de opdracht met de daarvoor geschikte materialen en de daarvoor bestemde middelen handelingen op producten uit voordat deze goederen verzonden worden. Hij bewerkt of behandelt sz producten, stelt pakketten samen, voegt productinformatie toe en brengt de juiste Beslissingen kunnen nemen en activiteiten initiëren Kunnen presteren onder druk en met tegenslag kunnen omgaan Kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden Kunnen omgaan met onduidelijkheden en onzekerheden Kunnen plannen en organiseren Kunnen samenwerken met anderen Kunnen omgaan met diversiteit tussen mensen Kunnen aansturen, taken delegeren, begeleiden en opvolgen Constructief kunnen omgaan met druk, tegenslag en kritiek Kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden Kunnen samenwerken met anderen en de teamgeest bevorderen Instructies kunnen geven en procedures opvolgen (wettelijke richtlijnen en veiligheidsvoorschriften) Materialen en middelen doeltreffend kunnen inzetten Beschikken over de nodige vakdeskundigheid, technische kwaliteiten en manuele vaardigheden Instructies kunnen opvolgen Beschikken over de nodige discipline Kunnen werken volgens afgesproken procedures (wettelijke richtlijnen en veiligheidsvoorschriften) Materialen en middelen doeltreffend kunnen inzetten Kunnen toepassen van de nodige 6
verpakking aan. Maakt goederen verzendklaar en laadt de goederen: De logistiek teamleider verpakt voor de verzending de goederen conform de voorschriften en voert een laatste controle uit. Hij verplaatst ze met behulp van geschikte (transport)middelen naar de daarvoor bestemde locatie en voegt de bijbehorende documenten toe. De logistiek teamleider laadt conform de opdracht en in overleg met de chauffeur de goederen in de samenladingseenheid, verdeelt de goederen over de laadruimte, stuwt en verankert de goederen. Dit laat hij door de chauffeur controleren. vakdeskundigheid en kwaliteiten Kunnen werken volgens de opgelegde procedures (wettelijke richtlijnen, veiligheidsvoorschriften) Materialen en middelen doeltreffend kunnen inzetten Beschikken over de nodige vakdeskundigheid, kwaliteiten en vaardigheden Instructies kunnen opvolgen Kunnen samenwerken met anderen 2.3 Kerntaak 3: coördineert en werkt mee bij het inventariseren van de voorraad Het inventariseren van de voorraad (het zogenaamde cycle counten) vindt slechts enkele keren per jaar plaats, omdat het heel tijdrovend en dus kostbaar is. Het tellen van delen van de voorraad en het controleren ervan op status gebeurt regelmatig. Bijvoorbeeld wanneer er afwijkingen in aantallen of status geconstateerd worden tijdens het opslaan of verzamelen van goederen. De logistiek teamleider moet de taken betreffende de voorraadinventarisatie zelf kunnen uitvoeren en kunnen delegeren naar de medewerkers van zijn team. De logistiek teamleider heeft een voorbeeldfunctie naar de medewerkers toe, ook wat betreft het ordelijk houden van de werkplek. Hij ruimt gebruikte materialen op, brengt hulpmiddelen terug en maakt regelmatig schoon. Taken Coördineert de voorraadinventarisatie: De logistiek teamleider stelt zich tijdens het overleg met de leidinggevende op de hoogte welk deel van de voorraad geïnventariseerd moet worden. Op basis hiervan maakt hij een werkverdeling en bepaalt hoe de inventarisatie verloopt. De logistiek teamleider controleert of de werkzaamheden volgens planning verlopen. Zo nodig stelt hij de planning bij. Bij gesignaleerde verschillen tussen de actuele en administratieve voorraad controleert hij of de telling goed is uitgevoerd. Geeft leiding aan medewerkers bij het inventariseren van de voorraad: De logistiek teamleider geeft bij aanvang Competenties Kunnen beslissingen nemen en activiteiten initiëren Onder druk kunnen presteren Kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden Kunnen omgaan met onduidelijkheden en onzekerheden Kunnen plannen en organiseren Kunnen samenwerken met anderen Kunnen omgaan met diversiteit bij mensen Kunnen aansturen, instructies geven, 7
van de werkzaamheden instructies aan medewerkers waarbij hij aangeeft op welke wijze en met welk materieel het inventariseren van de voorraad uitgevoerd moet worden. Hij volgt op en stuurt zo nodig bij. Bij afwijkingen, risico s voor derving of kans op moeilijkheden grijpt hij/zij in. Inventariseert de voorraad: De logistiek teamleider inventariseert regelmatig de voorraad. Hij telt de fysieke voorraad, controleert (steekproefsgewijs) de opgeslagen goederen op status en vergelijkt de gevonden aantallen met de geadministreerde voorraad. Bij verschillen controleert hij de telling en onderzoekt hij de mogelijke oorzaak. Afwijkende en afgeschreven goederen verwerkt hij conform de voorschriften. Hij/zij administreert en rapporteert deze aan zijn leidinggevende. Voert nieuwe goederen in het systeem in: De logistiek teamleider voert nieuwe goederen in het voorraadsysteem in. Hij/zij controleert de goederen en gaat na of ze in het voorraadsysteem staan. Hij/zij verzorgt de administratieve en fysieke afhandeling van afwijkingen. delegeren en opvolgen Beschikken over de kunde om mensen te motiveren, te begeleiden en de teamgeest te bevorderen Vlot kunnen communiceren Onder druk kunnen presteren Constructief kunnen omgaan met kritiek Kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden Kunnen samenwerken met anderen Nauwkeurig en volledig kunnen rapporteren Kunnen werken volgens de voorgeschreven procedures en instructies Systematisch kunnen werken en kwaliteit leveren Materialen en middelen doeltreffend kunnen gebruiken Kunnen werken volgens de voorgeschreven procedures en instructies Beschikken over de nodige vakdeskundigheid 2.4 Kerntaak 4: Ondersteunt bij de inzet van mensen en middelen De logistiek teamleider is verantwoordelijk voor een verantwoorde inzet van mensen en goed onderhouden materieel, zodat de werkzaamheden op de werkvloer zo veilig en efficiënt mogelijk kunnen verlopen en productiviteits- en kwaliteitseisen behaald worden. De logistiek teamleider moet bij het creëren van goede randvoorwaarden voor de werkzaamheden op de werkvloer met een aantal factoren rekening houden. Hij moet voortdurend prioriteiten stellen tussen zijn werkzaamheden op de werkvloer en de kantoorwerkzaamheden en de consequenties van verbetervoorstellen voor de organisatie enerzijds en de medewerkers anderzijds. Taken Bespreekt het logistieke proces met de leidinggevende: De logistiek teamleider informeert de leidinggevende over de planning, de Competenties Kunnen analyseren: beschikken over de gave om informatie te genereren uit 8
uitgevoerde werkzaamheden, de behaalde resultaten, de gewerkte uren, het ziekteverzuim, de omzet en eventuele knelpunten. Hij/zij verantwoordt de bestede tijd en capaciteit. De logistiek teamleider signaleert risico s en zo nodig doet hij voorstellen ter verbetering. Doet een voorstel voor de teambezetting: De logistiek teamleider signaleert een tijdelijke of structurele behoefte aan nieuwe medewerkers op basis van de teambezetting en werkzaamheden. Hij/zij overlegt hierover met zijn leidinggevende. Zo nodig assisteert hij de leidinggevende en/of personeelszaken bij het werving- en selectieproces. Begeleidt de ontwikkeling van medewerkers: De logistiek teamleider verzamelt, onder andere via observaties, werkoverleg en functioneringsgesprekken en informatie over de prestaties van medewerkers. Hij/zij stimuleert de ontwikkeling van medewerkers door gesprekken met hen te voeren, de opleidingsbehoeften en wensen te inventariseren en deze vast te leggen in een opleidingsplan. Hij/zij bespreekt dit met de leidinggevende en/of met de afdeling personeelszaken. Draagt zorg voor het onderhoud van materieel en materiaal: De logistiek teamleider bewaakt of het materiaal en materieel voldoet. Hij/zij ziet erop toe dat medewerkers het materieel conform de voorschriften gebruiken. Bij mankementen zorgt hij/zij voor een oplossing. Hij/zij doet aan zijn leidinggevende voorstellen voor vervanging of aanschaf van materiaal en materieel. Zo nodig schaft hij zelf materiaal, onderdelen of materieel aan. Veiligheid en milieuzorg Naleven van de te nemen veiligheidsmaatregelen in het magazijn Meewerken aan het beheersen van de afvalstroom gegevens, conclusies te trekken en oplossingen te bedenken voor problemen Kunnen samenwerken met anderen Kunnen analyseren: beschikken over de gave om informatie te genereren uit gegeven, conclusies te trekken en oplossingen te bedenken voor problemen Kunnen plannen en organiseren Kunnen samenwerken met anderen Kunnen analyseren: beschikken over de gave om informatie te genereren uit gegeven, conclusies te trekken en oplossingen te bedenken voor problemen Kunnen begeleiden Beschikken over de gave om integer en ethisch te kunnen handelen Kunnen samenwerken met anderen Beslissingen kunnen nemen en activiteiten initiëren Materialen doeltreffend kunnen gebruiken en er zorg voor dragen Correct kunnen inzetten van middelen Kunnen plannen en organiseren Kennis van de geldende veiligheidssignalisatie Kennis van etikettering van producten Kennis van de persoonlijke beschermingsmiddelen 9
Kennis van de juiste ergonomische houding bij het behandelen van goederen Orde en netheid in het magazijn respecteren Trachten te voorkomen van afval Zorgen voor het hergebruik van goederen Is zich bewust van het belang van kwaliteiten kwaliteitscontrole. Toepassen van de gehanteerde kwaliteitsmeetsystemen en kwaliteitsprocedures Voorstellen doen ter verbetering van de kwaliteit Introductie en opleiding Opnemen van peterschap van nieuwe werknemers Het werk kunnen evalueren in termen van kwaliteit. Kennis van de interne kwaliteitsmeetsystemen en kwaliteitsprocedures Kunnen opmerken van gebreken en tekortkomingen en deze melden aan de leidinggevende Kunnen begeleiden van nieuwe werknemers 10
3. Competenties: algemene beroepskennis, -vaardigheden en beroepshoudingen Onder competenties verstaan we het samenhangend geheel van kennis, vaardigheden en houdingen, dat aantoonbaar ontleend is aan concrete handelingen en/of taken die voorkomen in de beroepsuitoefening van de logistiek teamleider. 3.1 Algemene beroepskennis Talenkennis Nederlands (Europees referentiekader: niveau B1). Indien andere talenkennis (Duits, Engels, Frans) vereist is wegens ligging, cliënteel e.d. best ook niveau B1 in deze ta(a)l(en). Gereedschapskennis Hiermee wordt bedoeld kennis van de veilige bediening van de eenvoudige hulpmiddelen (b.v. scanningsapparaat, transpalet, duivel, ), de verschillende soorten opslagmiddelen (bv. stellingen), en stapelhulpmiddelen (bv. paletten). Materialenkennis Kennis van het verhandelde product, zijn handelsmaten en de eigenschappen en de soorten verpakkingen, paletten, containers en stapelbakken. Op de hoogte zijn van symbolen die gebruikt worden voor bepaalde goederen. Kennis inzake magazijnwerking Inzicht in de logistiek en in de noodzaak ervan, kennis van de begrippen, inzicht in de types magazijnen volgens soorten goederen, volgens de indeling in rayons en hun indices, volgens de organisatie, volgens de plaats in de keten van de distributie. Kennis inzake het ontvangen, opslaan en verzenden van goederen Kennis van de procedures en de technieken voor de ontvangst van goederen. Kennis van toeleverings- en verzendingssystemen. Kennis van de geldende normen en richtlijnen voor het laden en lossen van goederen. Kennis van richtlijnen voor het ordenen, verdelen, verankeren en afdekken van de lading rekening houdend met de routeplanning. Kennis van de procedures en technieken voor het orderverzamelen, van de interne routeplanning in het magazijn, van de bestaande systemen voor orderpicking (b.v. pick to light). Informatisering en automatisering Basiskennis met betrekking tot het invoeren van gegevens via een klavier en het aflezen en interpreteren van gegevens op een scherm. Weten hoe om te gaan met barcodes en andere codes. Wetgeving en reglementeringen Praktische kennis van de wetgeving en de reglementeringen omtrent de omgang met gevaarlijke stoffen. Veiligheid en milieu Kennis van richtlijnen inzake veiligheid en hygiëne met betrekking tot de verhandelde goederen. Kennis van veiligheidsprincipes en van milieuzorg. Kennis van persoonlijke beschermingsmiddelen. Administratie Kennis inzake het begrijpen en invullen van allerhande documenten. 3.2 Algemene beroepsvaardigheden 11
Leidinggevende vaardigheden: onthaal van nieuwe werknemers, kunnen motiveren, aanwijzingen geven, aansturen, richtlijnen geven, taken delegeren, beslissingen nemen, kunnen omgaan met diversiteit tussen mensen In team kunnen werken Instructies correct opvolgen Organisatievaardigheden: kunnen plannen Kunnen omgaan met onduidelijkheden en onzekerheden Analysevermogen Inzicht en vaardigheid in het proces van goederenontvangst, goederenopslag en goederenuitlevering Vaardig zijn in het nemen van veiligheidsmaatregelen voor ADR Informaticavaardigheden: kunnen werken met een Warehouse Management Systeem Efficiënt, nauwkeurig en zorgvuldig handelen Communicatief vaardig zijn, zich goed mondeling kunnen uitdrukken Beperkte commerciële (sales) vaardigheden 3.3 algemene beroepsattitudes Beroepshouding Omschrijving 3 2 1 Accuratesse Erop gericht zijn binnen de voorgeschreven tijd een taak nauwkeurig te voltooien Contactbereidheid Bereid zijn om contact te leggen en eventueel te onderhouden, ook in moeilijke situaties Veiligheids- en milieubewustzijn Actief en pro-actief gericht zijn op veiligheid, op het voorkomen van situaties die personen en milieu kunnen schaden Assertiviteit Durven uitkomen voor zijn mening Beslissingsvermogen Durven een standpunt in te nemen of tot een handeling over te gaan, en er ook de verantwoordelijkheid voor opnemen Doorzettingsvermogen Flexibiliteit Kritische ingesteldheid Erop gericht zin ondanks moeilijkheden, een doel te bereiken Bereid zin zich aan te passen aan wijzigende omstandigheden, o.m. middelen, doelen, mensen en procedures Bereid zijn zichzelf en zijn omgeving in vraag te stellen, de waarde van een bewering of een feit, de haalbaarheid van een vooropgesteld doel te verifiëren en alvorens een stelling in te nemen Kostenbewustzijn Handelen met het oog op maximale efficiëntie voor de organisatie Omgaan met stress Zoeken naar een aanvaardbare werkdruk Zelfstandigheid Bereid zijn om zelfstandig, zonder hulp of toezicht gedurende lange tijd aan een taak te werken Zin voor samenwerking Bereid zijn om gemeenschappelijk aan eenzelfde taak te werken 12
Loyauteit Sterk betrokken zijn op de organisatie en de regels en afspraken die er gelden en de nodige discipline hiervoor opbrengen Zin voor initiatief Problemen en taken binnen het eigen werkgebied aanpakken zonder dat het gevraagd wordt of de omstandigheden ertoe dwingen Leergierigheid Actief zoeken naar situaties om zijn competentie te verdiepen 3 = onmisbaar; 2 = belangrijk; 1 = wenselijk 4. Verantwoordelijkheidsdomeinen Typerende beroepshouding: de logistiek teamleider is sociaalvaardig, flexibel en assertief. Hij heeft een professionele instelling en laat een stimulerende en motiverende beroepshouding zien in de omgang met medewerkers, collega s en leidinggevenden. De logistiek teamleider heeft daarbij een groot verantwoordelijkheidsgevoel en vervult een voorbeeldfunctie op de werkvloer door de handen uit de mouwen te steken en continu de wettelijke regelgeving in acht te nemen. De logistiek teamleider kan probleemoplossend inspelen op ad hoc situaties. Hij is bereid om te werken op onregelmatige tijdstippen en om te werken met verschillende pakketten en meerdere klanten. Dit alles vereist een flexibele instelling. Rol en verantwoordelijkheden: de logistiek teamleider heeft een uitvoerende en aansturende rol. Hij is verantwoordelijk voor het realiseren van de bedrijfsdoelstellingen. Daarbij is hij verantwoordelijk voor zijn eigen takenpakket en in de meeste gevallen ook voor dat van de medewerkers in zijn team en voor het realiseren van de bedrijfsdoelstellingen. Hij schept de noodzakelijke voorwaarden zodat de medewerkers hun taken kunnen uitvoeren. Op de werkvloer heeft hij een voorbeeldfunctie. Hij rapporteert aan zijn direct leidinggevende. De logistiek teamleider is in staat om een team te begeleiden teneinde de doelstellingen van het bedrijf te realiseren. Hij is sociaalvaardig, flexibel en assertief. Hij heeft een professionele instelling en laat een stimulerende en motiverende beroepshouding zien in de omgang met medewerkers, collega s en leidinggevenden. De logistiek teamleider heeft daarbij een groot verantwoordelijkheidsgevoel en vervult een voorbeeldfunctie op de werkvloer door de handen uit de mouwen te steken en continu de wettelijke regelgeving in acht te nemen. De logistiek teamleider kan probleemoplossend inspelen op ad hoc situaties. Hij is bereid om te werken op onregelmatige tijdstippen, met diverse (computer)systemen en meerdere klanten. Dit alles vereist een flexibele instelling. Complexiteit: de logistiek teamleider heeft te maken met de soms tegenstrijdige belangen van verschillende partijen. Hier moet hij creatieve oplossingen voor bedenken. Enerzijds begeleidt hij een groep logistiek medewerkers, anderzijds wordt hij aangestuurd door de leidinggevende / het management. Terwijl hij enerzijds nauw betrokken is bij het fysieke proces, moet hij hier anderzijds objectief tegenaan kunnen kijken om zich naar zijn leidinggevende te kunnen verantwoorden en om zo nodig verbetervoorstellen te kunnen aandragen. Ook heeft hij te maken met de (persoonlijke) belangen van de medewerkers en de belangen van de leidinggevende en de afdeling Personeelszaken. 13
5. Bijzondere arbeidsomstandigheden Ergonomie en arbeidshygiëne Met bijzondere arbeidsomstandigheden worden die arbeidsomstandigheden bedoeld die typisch zijn voor de goederenbehandeling. Voor elke sector en zelfs voor elk bedrijf zijn er wel een aantal specifieke arbeidsomstandigheden die hun stempel drukken op het proces van de goederenbehandeling, afhankelijk van het product dat er verhandeld en opgeslagen wordt. We denken ondermeer aan lawaai, tocht, koude en levertermijnen die noodzaken tot andere arbeidsuren. Medewerkers in en rond een magazijnomgeving kunnen eveneens te maken hebben met een aantal onveilige toestanden: onstabiele stapelingen, rondslingerend materiaal, omgang met gevaarlijke stoffen, onvoorzichtige manoeuvres, enz. De werknemers die instaan voor de goederenbehandeling worden geconfronteerd met heel wat fysieke belasting die tot diverse klachten aanleiding kan geven. Alhoewel de ontwikkelingen duiden op een nog verder doorgedreven informatiserings- en automatiseringsproces, is de juiste ergonomische houding bij het uitvoeren van de taken nog steeds belangrijk om de fysieke belasting te verminderen. Flexibiliteit De flexibiliteit eigen aan de logistieke sector kent twee vormen. Ten eerste wordt zeer vaak gewerkt met flexibele arbeidsuren (overuren om een opdracht af te krijgen, werken in shifts, weekend- en soms nachtwerk, ook voor sommige bediendefuncties). Een tweede vorm van flexibiliteit die vereist wordt is dat medewerkers snel kunnen bijspringen in taken van hun collega( s). Men streeft m.a.w. naar multi-inzetbare medewerkers. 6. Arbeidsorganisatie De arbeidsorganisatie wordt in de eerste plaats bepaald door de mate van automatisering. Het proces van goederenbehandeling kan tussen verschillende bedrijven zeer sterk variëren wat resulteert in verschillen op het gebied van de arbeidsorganisatie. Deze kan gaan van een organisatie geënt op het taylorstelsel tot een meer polyvalente, op teamwork gerichte invalshoek, al dient opgemerkt te worden dat ook in de goederenbehandeling de trend naar meer polyvalentie zich verder lijkt door te zetten. De heersende organisatiestructuur zal mede bepaald worden door de grootte van het bedrijf, de verhandelde producten en de gekozen beleidsstrategieën (werkt het bedrijf volgens het just-in-time principe, is het afhankelijk van toeleveranciers, ). Het gevolg hiervan is een veelvoud aan functies waarvan de inhoud naargelang het bedrijf zal verschillen. Naargelang van de heersende arbeidsorganisatie zal het hier beschreven profiel dus enger of ruimer worden en eventueel overlappingen vertonen met andere bestaande functies. 14
Op het vlak van arbeidsorganisatie stellen we een grootste gemene deler voorop. Er is steeds sprake van een hiërarchisch verband tussen de functies. Afhankelijk van de grootte van de onderneming zullen al dan niet een aantal niveaus wegvallen. De teamleider situeert zich op het tussenniveau. Niet alleen de manier waarop de personeelsleden in het goederenbehandelingsproces zullen worden ingeschakeld, maar ook het aantal in te zetten krachten zal sterk afhankelijk zijn van de omvang en de structuur van de onderneming. Het feit of er al dan niet in verschillende shiften gewerkt wordt of een volcontinu systeem gehanteerd wordt kan hier ook een rol spelen. In heel wat ondernemingen bestaan er twee wisselploegen en een nachtploeg voor de goederenbehandeling. In bepaalde ondernemingen is het vaak zo dat bepaalde ploegen slechts één grote activiteit op zich nemen. Bijvoorbeeld de nachtploeg houdt zich enkel bezig met laden. In kleine ondernemingen zullen de magazijntaken dan weer onder de hoede komen te vallen van één of twee man als gewone dagtaak. 7. Specifieke kwalificatieproblemen/knelpunten Doordat er geen schoolse opleidingen bestaan voor logistiek teamleider is het moeilijk om geschikt personeel te vinden. De instroom kan vanuit twee kanten komen: enerzijds een arbeider die doorgroeit tot logistiek leider of anderzijds een bediende die rechtstreeks instapt in de functie. Het is van belang dat voor beiden dat intern de nodige opleidingen worden voorzien. De logistiek teamleider heeft te maken met de soms tegenstrijdige belangen van verschillende partijen. Hier moet hij creatieve oplossingen voor bedenken. Enerzijds begeleidt hij een groep logistiek medewerkers, anderzijds wordt hij aangestuurd door de leidinggevende / het management. Terwijl hij enerzijds nauw betrokken is bij het fysieke proces, moet hij hier anderzijds objectief tegenaan kunnen kijken om zich naar zijn leidinggevende te kunnen verantwoorden en om zo nodig verbetervoorstellen te kunnen aandragen. Ook heeft hij te maken met de (persoonlijke) belangen van de medewerkers en de belangen van de leidinggevende en de afdeling Personeelszaken. 8. Trends Integrale logistiek Hiermee wordt bedoeld de integrale beheersing van goederen- en informatiestromen van het begin tot het einde van het proces. Het belang van zorgsystemen Integrale bedrijfszorg (kwaliteit, milieu, verkeer, energie, veiligheid, ) en het behalen van certificering winnen aan belang in de meeste ondernemingen. Informatisering/automatisering. Voorbeelden van ICT-toepassingen in de transportbranche zijn: administratiepakketten, vrachtuitwisselingssystemen, boordcomputers, satellietcommunicatie, rit- en routeplanningspakketten, PLDA, enz. Wetgeving. 15
De wet- en regelgeving die het kadert vormt voor logistieke activiteiten verandert frequent. Het gaat hier o.a. om milieuwetgeving, regels i.v.m. geluidsoverlast, veiligheidsregels, VCR, ARAB, enz. Value Added Logistics (VAL) Er ontstaan steeds meer logistieke dienstverleners die (een deel van) het voorraadbeheer en de distributie van productiebedrijven overnemen. Doordat logistieke dienstverleners meer toegevoegde activiteiten (van vaak meerdere klanten) gaan uitvoeren, verbreedt de functie van logistiek teamleider. Op de werkvloer zullen meer AVL-activiteiten (added value logistics) uitgevoerd moeten kunnen worden en dit proces moet begeleid en uitgevoerd worden. De complexer wordende bedrijfsprocessen leiden steeds vaker tot een vervlechting van de fysieke en de administratieve processen. Dit houdt voor veel logistiek teamleiders in dat hij de administratieve gegevens moet aanleveren en/of verwerken. Technologische ontwikkelingen/digitalisering Nieuwe ICT-toepassingen, registratie- en andere geautomatiseerde systemen ondersteunen het logistieke proces meer en meer. Schaalvergroting en toenemende globalisering zorgen ervoor dat logistiek een wereldwijd gebeuren wordt, waarvoor talenkennis een absolute vereiste is bij de administratieve ondersteuning. Ondanks het bestaan van de EU, gelden in het buitenland vaak afwijkende voorschriften voor het (weg)transport. Invloed van economische ontwikkelingen en multimodaal vervoer De winstmarges staan onder druk. Er is sprake van een trend naar frequent aanleveren van kleine hoeveelheden in plaats van eenmalig aanleveren van een grote hoeveelheid (deelladingen in plaats van volladingen). De vraag naar vervoer wisselt sterk door economische ontwikkelingen en door seizoensinvloeden. Om het risico van stilstaande vrachtwagens te beperken, kiezen veel bedrijven voor een multimodaal vervoer. Bij drukte wordt extra transportcapaciteit ingehuurd (charters). De groeipool binnen de transportsector is het gecombineerd vervoer, waarbij een combinatie wordt gemaakt van trajecten per spoor, binnenvaart en over de weg. Vergrijzing Een trend die zich in alle sectoren voordoet en waarmee zeker rekening gehouden moet worden, is de vergrijzing van de beroepsbevolking. 16
9. Beroepenfiche LOGISTIEK TEAMLEIDER (M/V) OMSCHRIJVING De logistiek teamleider geeft leiding aan de logistiek medewerkers en coördineert de werkzaamheden en middelen met betrekking tot de goederenontvangst en opslag, het verzamelen en verzendklaar maken van de goederen, de AVL en de voorraadinventarisatie. Hij voert deze operationele werkzaamheden ook zelf uit. TAKEN Coördineert en werkt mee bij ontvangst en opslag van goederen Coördineert en werkt mee bij het verzamelen en verzendklaar maken van goederen Coördineert en werkt mee bij het inventariseren van de voorraad Verantwoordelijk voor de inzet van mensen en middelen Verantwoordelijk voor het onderhoud van materieel en materiaal Informeert en bespreekt het logistieke proces met de leidinggevende KENNIS Kennis van veiligheidsvoorschriften en wettelijke richtlijnen Kennis van vakdeskundige vaardigheden Kennis inzake magazijnwerking Gereedschapskennis Materialenkennis Kennis inzake het ontvangen, opslaan en verzenden van goederen SLEUTELVAARDIGHEDEN Vaardig zijn en inzicht hebben in het proces van ontvangst, opslag en lossen van goederen Kwaliteit kunnen leveren en bewaken van productieniveaus Contactbereidheid en in team kunnen werken Zich mondeling goed kunnen uitdrukken Beslissingen kunnen nemen Efficiënt, nauwkeurig en zorgvuldig kunnen handelen volgens de geldende voorschriften Kunnen analyseren, conclusies trekken en oplossingen bedenken voor problemen Kunnen plannen en organiseren Kunnen gezag uitoefenen, motiveren en begeleiden Kunnen presteren onder druk Kunnen omgaan met veranderende omstandigheden, en onzekerheden Kunnen communiceren, samenwerken en overleggen met anderen Kunnen analyseren, conclusies trekken en oplossingen bedenken voor problemen Kunnen plannen en organiseren Kunnen gezag uitoefenen, motiveren en begeleiden TEWERKSTELLINGSMOGELIJKHEDEN De logistiek teamleider is werkzaam binnen de sector van de logistiek en dit in alle branches van de handel-en transportsector. De logistiek teamleider werkt in het warehouse (magazijn) van een groothandelsbedrijf, transportbedrijf, logistiek dienstverlener, distributiecentrum, productiebedrijf of een andere organisatie binnen de verschillende branches van de handels-en transportsector. ARBEIDSORGANISATIE & -OMSTANDIGHEDEN Arbeidshygiëne: soms sprake van hitte, koud, tocht, lawaai Ergonomie: soms belastende houdingen Flexibiliteit, zowel wat betreft arbeidsuren als wat betreft taakinhoud 17
KNELPUNTEN Doordat er geen schoolse opleidingen bestaan voor logistiek teamleider is het moeilijk om geschikt personeel te vinden. De instroom kan vanuit twee kanten komen: enerzijds een arbeider die doorgroeit tot logistiek leider of anderzijds een bediende die rechtstreeks instapt in de functie. Het is van belang dat voor beiden dat intern de nodige opleidingen worden voorzien. TOEKOMSTIGE EVOLUTIES Integrale logistiek Belang van zorgsystemen Informatisering/automatisering Snel veranderende wetgeving Value Added Logistics Technologische ontwikkelingen/digitalisering Schaalvergroting en toenemende globalisering Invloed van economische ontwikkelingen en multimodaal vervoer Vergrijzing Het beroepsprofiel logistiek teamleider werd opgemaakt door de Limburgse logistieke werkgroep onderwijsopleiding-arbeid en is gebaseerd op het beroepsprofiel van de Landelijke Kwalificaties MBO Nederland. Waar in de tekst de mannelijke vorm gebruikt is, wordt mede de vrouwelijke vorm bedoeld. POM-ERSV Limburg November 2008 POM-ERSV Limburg Kunstlaan 18 3500 Hasselt België Tel. (+32) 011 300 100 (POM) Tel. (+32) 011 300 230 (ERSV) info@pomlimburg.be info@ersvlimburg.be 18
19