Verkort financieel verslag 2009 Rabobank Haarlem en Omstreken
Vertrouwen in Rabobank blijft Het idee van samenwerken is onze visie op de toekomst Onder slechte economische omstandigheden en in een forse financiële crisis is de Rabobank keurig overeind gebleven. De klanttevredenheid bleef onverminderd hoog, de triple A-status bleef behouden en het financiële resultaat was goed. Rabobank Nederland boekte in 2009 een nettowinst van 2.288.000.000. De Rabobank is meer dan een bankbedrijf alleen. Ons doel is om de belangen van klanten te behartigen; in onze missie hebben we dat verwoord als het helpen realiseren van de ambities van mensen. Daar moet je ideeën voor hebben. De Rabobank heeft die. Sterker, wij zijn meer dan honderd jaar geleden opgericht op basis van een idee, het idee om samen een bank te beginnen. Een coöperatie, zonder aandeelhouders, waar de klant centraal staat. Juist dit idee van samenwerken, ons oudste idee, is onze visie op de toekomst. Dichtbij de klant, anticiperend op veranderende behoeftes. Triple A-status Die filosofie zorgt ervoor dat de Rabobank de crisis goed doorstaat. Ook zonder staatssteun blijven we een solide en betrouwbare bank. Eind 2009 hebben de grootste ratingbureaus onze triple A-status opnieuw bevestigd. De Rabobank is er trots op dat ze in slechte economische omstandigheden en na een forse financiële crisis de hoogst mogelijke kwalificatie voor kredietwaardigheid heeft weten te behouden. Klanttevredenheid stabiel hoog Dat ook onze klanten onze manier van werken waarderen, blijkt uit de klanttevredenheid. Waar klanten van andere banken in 2009 een stuk minder tevreden waren over de prestaties van hun eigen bank, bleef onze klanttevredenheid stabiel hoog op een 7,6. Bijna de helft van onze primaire klanten zegt dat ze de Rabobank de beste of een van de beste banken vindt. Bij de concurrenten ligt dit aantal op minder dan een kwart. 2010: herstel vertrouwen in sector Financiële instellingen worstelen met een imagoprobleem en moeten opnieuw verbinding zoeken met de samenleving en politiek. Door aan te geven dat er geen onverantwoorde risico s worden genomen, door het bonusvraagstuk aan te pakken en door te markeren dat zij een maatschappelijke functie vervullen. Alleen dan zullen bedrijven en consumenten weer vertrouwen krijgen in de financiële sector. Voor 2010 is dat het allerbelangrijkste. Klanten moeten kunnen rekenen op goede en transparante producten, op deskundige en betrokken advisering en op een juiste afhandeling van klachten. Marktaandelen stijgen verder Dat klanten onze dienstverlening waarderen, zien we ook terug in onze marktaandelen eind 2009. Het marktaandeel sparen bleef hoog met 40%. Door de economische situatie was er minder vraag naar krediet, vooral in de tweede helft van 2009, en daardoor vlakte de kredietgroei af. Toch heeft de Rabobank in 2009 maar liefst 61 miljard euro aan nieuwe kredieten verstrekt. De totale zakelijke kredietverlening groeide 3%. In Nederland verstevigde de Rabobank haar leidende positie in de hypotheekmarkt (30%), en ook in de bedrijvenmarkt werd deze uitgebreid. Hiermee wordt het fundament voor 2010 gelegd. Rabobank Haarlem en Omstreken Verkort financieel verslag 2009 2
Rabobank Haarlem en Omstreken De slechte economische omstandigheden waren ook in onze regio breed merkbaar. Traditionele sectoren als de woningmarkt, de bouw en de horeca bevonden zich in zwaar weer. Desondanks behaalde Rabobank Haarlem en Omstreken een keurige netto winst van 6.730.000. Dit is bijna een halvering ten opzichte van het recordjaar 2008, maar conform marktverwachtingen. Rabobank Haarlem en Omstreken is er in geslaagd om haar ambities op het gebied van multichannel management verder vorm te geven. De virtuele kanalen zoals telefonie, internet en sms spelen een steeds grotere rol in alle fasen van het verkoopproces en zorgen voor een verschuiving in de interactie tussen bank en klant. Het percentage virtuele klantbediening ligt in 2009 op 35%. Het streven van Rabobank Haarlem en Omstreken is om dit overeenkomstig de ambities van Rabobank Nederland te laten stijgen naar 50 % in 2012. Ontwikkelingen De markt voor woningfinancieren is met 27 % gedaald in 2009 ten opzichte van 2008. Het marktaandeel van Rabobank Haarlem en Omstreken is echter het afgelopen jaar gestegen met 18 %. We hebben onze marktpositie dus kunnen verbeteren in een kleiner wordende markt. De zakelijke kredietverlening groeide tevens met 7 % ten opzichte van 2008. Toekomstverwachtingen Het verdere herstel van de huizenmarkt is afhankelijk van de economische stabiliteit en transparantie. De huizenkopers zullen weer vertrouwen moeten krijgen. Daarnaast speelt de politieke keuze van o.a. hypotheekaftrek tijdens de verkiezingen van 9 juni 2010 een belangrijke rol. Potentiële kopers wachten langer met beslissingen ten aanzien van hun woning en de gemiddelde financieringsbedragen zijn lager. De verwachting is dat het aantal woningtransacties wel weer licht zal stijgen. Het streven van Rabobank Haarlem en Omsteken is om haar huidige marktaandeel te handhaven. Duurzaamheid Rabobank Haarlem en Omstreken ondertekende het Klimaat convenant Haarlem en is nu officieel partner. Ook is de bank partner van Creative City Lab geworden; een bundeling van innovatieve krachten uit het bedrijfsleven, de overheid, kennisinstellingen en de creatieve industrie. Rabobank Haarlem en Omstreken Verkort financieel verslag 2009 3
Rabobank en de leden De Rabobank krijgt steeds meer leden, maar het aantal jonge leden daalt. In 2009 zijn we dan ook begonnen om de verbinding met jongeren te versterken door samen met hen te kijken hoe de Rabobank kan helpen om hun ambities waar te maken. Het lidmaatschap bij de Rabobank biedt duidelijk meerwaarde voor zowel klant als bank. Leden hebben inspraak, kunnen deelnemen aan workshops en seminars, bepalen mee welke maatschappelijke projecten we steunen en kunnen profiteren van voordelen. Leden zijn doorgaans loyale klanten en zien Rabobank als hun huisbankier. Landelijk hebben we 1,7 miljoen leden. De ambitie is om door te groeien tot 2,5 miljoen leden in 2013. Van alle jongeren in Nederland is 35 % klant van de Rabobank, maar ze voelen zich niet verbonden met ons. Ze zien niet dat de Rabobank anders is dan andere banken. Daarom zijn we in 2009 begonnen met het aanhalen van de banden met jongeren. Dat is nodig om de coöperatie vitaal te houden. Als bank gaan we samen met jongeren en partners binnen Rabobank Nederland activiteiten ontplooien die aansluiten op hun leefwereld en helpen om hun ambities te realiseren. Leden en Rabobank Haarlem en Omstreken Rabobank Haarlem en Omstreken heeft momenteel 9.200 leden en streeft er naar om de komende jaren te groeien naar 11.000 betrokken leden. Ook Rabobank Haarlem en Omstreken wil meer jongere leden. De ledenraad van Rabobank Haarlem en Omstreken heeft daarom in 2009 besloten een themagroep jongeren op te richten. Medio 2010 zal deze themagroep actief zijn en voor jongeren aansprekende initiatieven ontplooien. Zo willen we een duurzame relatie met jongeren opbouwen, waarin ze het bijzondere karakter van de Rabobank leren kennen. Onze ledenactiviteiten in 2009 In 2009 heeft Rabobank Haarlem en Omstreken weer diverse activiteiten speciaal voor leden gehouden. In januari werd de tweede uitvoering gegeven van Toekomstmuziek in de Grote Zaal van de Philharmonie voor maar liefst 1.100 enthousiaste leden. In september wandelden ruim 60 leden onder leiding van de gidsen van t Gilde langs Haarlemse monumenten en sloten dit af in In Den Swarten Hondt ; een café-restaurant waar mensen met een verstandelijke beperking een zinvolle dagbesteding doorbrengen. In oktober en november werd in samenwerking met het Landschap Noord-Holland en de historische verenigingen van Bloemendaal en Heemstede-Bennebroek, een 5-tal zeer goed bezochte (totale opkomst 750 gasten) avonden georganiseerd met als thema: de landgoederen op de grens van Heemstede en Bennebroek. Belang van de ledenraad De ledenraad vertegenwoordigt alle leden van onze bank. Ze is een belangrijk klankbord voor de kwaliteit van de dienstverlening en de maatschappelijke betrokkenheid van bank. In 2009 heeft de ledenraad 3 maal vergaderd met de directie. Tijdens deze vergaderingen kwamen een aantal belangrijke thema s ter sprake zoals; het strategisch kader en het adoptieproject van Rabobank Foundation. De input vanuit deze waardevolle vergaderingen is meegenomen in de beleidsplannen van de bank. Lokale bijdragen Rabobank Haarlem en Omstreken heeft in 2009 het medewerkersfonds Share4More geadopteerd. Alle medewerkers kunnen maandelijks vrijwillig 4,- doneren via hun salaris. De donaties worden vooral besteed aan kleinschalige buitenlandse projecten, gericht op kansarmen. De projecten werken aanvullend en versterkend op de activiteiten van de Rabobank Foundation. Medewerkers kunnen ook zelf een project aandragen. Via onder meer bijdragen uit het Maatschappelijk Stimuleringsfonds (MSF) droeg Rabobank Haarlem en Omstreken ook in 2009 bij aan de verbetering van de lokale leefomgeving. De adviescommissie van het MSF vergaderde 4 maal in 2009 en kon van de 40 ingediende verzoeken er 19 positief beoordelen met een financiële bijdrage. In totaal werd een bedrag van 63.000,-- toegekend. De verkopers van het Straatjournaal hebben bijvoorbeeld dankzij het MSF een fantastisch 'dagje uit' beleefd. Rabobank Haarlem en Omstreken Verkort financieel verslag 2009 4
- Aandacht voor de medewerkers met een verhoogde kans op RSI. In 2010 vindt een evaluatie plaats van het arbobeleid en bovenstaande punten. Altijd dichtbij, ook als sponsor De Rabobank is altijd dichtbij. Lokale instellingen, verenigingen en evenementen kloppen snel bij ons aan voor een sponsorbijdrage. Vaak met succes; in 2009 waren we landelijk met een totale bijdrage van 50 miljoen opnieuw verreweg de grootste sponsor van Nederland. Aantrekkelijke werkgever en betrokken medewerkers De Rabobank werd in 2009 door Intermediair uitgeroepen tot beste werkgever van Nederland. Daar zijn we trots op. Talentontwikkeling en blijvende inzetbaarheid van medewerkers waren ook voor Rabobank Haarlem en Omstreken in 2009 belangrijke speerpunten. Werken aan blijvende inzetbaarheid De Rabobank is actief in een sterk veranderende markt. Klanten regelen hun bankzaken steeds vaker via internet en de telefoon en komen minder naar de bank. Daardoor veranderen functies of verminderen in aantal. De Rabobank verwacht dat medewerkers zich inspannen om blijvend inzetbaar te zijn. Rabobank Haarlem en Omstreken gaf 240.000,- uit aan sponsoring. Op cultureel gebied sponsoren wij openluchttheater Caprera, Philharmonie en de Stadsschouwburg. In 2009 is het Patronaat hier aan toegevoegd. De Rabobank sponsort nu de belangrijkste lokale podia in Haarlem en omgeving. Groep 7 van Schoolvereniging Aerdenhout Bentveld won een reisje naar het Van Gogh Museum met de speciale Van Gogh Museumbus. Een nieuwe sponsorovereenkomst is onder meer afgesloten met de Kennemer Golf & Country Club in Zandvoort. Nieuwe klantenevent De landelijke onrust in bankenland zorgde ervoor dat diverse klanten van andere banken in ons werkgebied overstapten naar Rabobank Haarlem en Omstreken. Speciaal voor hen werd in 2009 het event 'Beleef de Rabobank' georganiseerd. Een interactief programma waarin vanuit de coöperatieve gedachte werd uitgelegd waar de Rabobank voor staat en wat wij voor de klant kunnen betekenen. Ruim 200 enthousiaste, nieuwe klanten woonden het event bij. Erkenning van Verworven Competenties (EVC) Om invulling te geven aan bovenstaande onderwerpen is voor medewerkers bij Rabobank Haarlem en Omstreken een diploma op MBO 4 niveau een vereiste. 39 medewerkers die nog niet over dit diploma beschikten, zijn in 2009 gestart met deze opleiding nadat ze een EVC-procedure hadden doorlopen. EVC staat voor Erkenning van Verworven Competenties; elke medewerker krijgt studiepunten voor kennis en vaardigheden die aanwezig zijn. Hierna worden alleen de vakken gevolgd die nog niet op MBO 4 niveau zijn. In 2010 zullen de meeste diploma s worden uitgereikt, een enkeling ontving die al in 2009. In 2011 zal opnieuw een EVC traject worden opgestart. Resultaten van het Medewerkers Tevredenheids Onderzoek (MTO) Eind 2008 werd een MTO gehouden bij onze bank. De resultaten waren positief, een aantal zaken konden beter. In 2009 is met de volgende verbeterpunten gestart: - Verbetering van het klimaat op de kantoren. - Rol van de vertrouwenspersoon verduidelijken. Rabobank Haarlem en Omstreken Verkort financieel verslag 2009 5
Coöperatieve Rabobank Haarlem en Omstreken U.A., gevestigd te Haarlem aangesloten bij de Coöperatieve Centrale Raiffeisen-Boerenleenbank B.A. Opgericht in 1905 Rabobank Haarlem en Omstreken Dreef 40, Haarlem Raad van commissarissen De heer drs. J. K. P. Bruinstroop, voorzitter De heer ir. Chr. van Bladeren, vice-voorzitter De heer mr. M.P.M. Fruytier De heer P.A.J.H.C.M. Houdijk RA Mevrouw mr. A.C.J. Humalda-Blok Mevrouw mr. A.H. Veldmaat-Wansink De heer S. de Vries Directie De heer drs. F.W. Mulder RA, voorzitter Mevrouw drs. D.M. Jansen a.i. Mevrouw drs. S.M. Ophorst De heer drs. A. Slijkhuis RA De heer drs. H. van Zuijdam a.i. Ondernemingsraad Mevrouw M.L.J. Vos, voorzitter De heer R.M. Does, vice-voorzitter De heer F. Horlings, secretaris Mevrouw F. Wieringa Mevrouw S. Baan Mevrouw M.M.M. Kooge- van den Boogaard De heer M.J. Kemper De heer M. Mijwaart De heer S.M. Smit Verkorte jaarrekening 2009 van Coöperatieve Rabobank Haarlem en Omstreken U.A. gevestigd te Haarlem Balans per 31 december 2009 (na winstbestemming) (Bedragen in duizenden euro's) 2009 2008 Activa Geldmiddelen 5.405 4.206 Vorderingen op Rabobank Groep 58.778 100.861 Kredieten aan cliënten 2.180.990 1.986.154 Deelnemingen 26.800 13.400 Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen 13.611 14.506 Overige activa 8.243 5.583 Totaal activa 2.293.827 2.124.710 Aan de ledenraad, Bijgaand leggen wij u voor de verkorte jaarrekening 2009, voorzien van de accountantsverklaring en het advies van de raad van commissarissen. De verkorte jaarrekening is ontleend aan de jaarrekening 2009, welke voorzien van de accountantsverklaring en het advies van de raad van commissarissen ter inzage ligt ten kantore van de bank. De directie Aan de raad van commissarissen en de directie van Coöperatieve Rabobank Haarlem en Omstreken U.A. Accountantsverklaring Opdracht Wij hebben gecontroleerd of de in dit verslag opgenomen verkorte jaarrekening (op pagina 6) van Coöperatieve Rabobank Haarlem en Omstreken U.A. te Haarlem over 2009 op de juiste wijze is ontleend aan de door ons gecontroleerde jaarrekening 2009 van Coöperatieve Rabobank Haarlem en Omstreken U.A. te Haarlem. Bij die jaarrekening hebben wij op 12 mei 2010 een goedkeurende accountantsverklaring verstrekt. De leiding van de coöperatie is verantwoordelijk voor het opstellen van de verkorte jaarrekening in overeenstemming met de grondslagen zoals gehanteerd in de jaarrekening 2009 van Coöperatieve Rabobank Haarlem en Omstreken U.A. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake de verkorte jaarrekening te verstrekken. Werkzaamheden Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig dienen wij onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de verkorte jaarrekening op de juiste wijze is ontleend aan de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Oordeel Naar ons oordeel is de verkorte jaarrekening in alle van materieel belang zijnde aspecten op de juiste wijze ontleend aan de jaarrekening. Toelichting Wij vestigen er de aandacht op dat voor het inzicht dat vereist is voor een verantwoorde oordeelsvorming omtrent de financiële positie en de resultaten van Coöperatieve Rabobank Haarlem en Omstreken U.A. te Haarlem en voor een toereikend inzicht in de reikwijdte van onze controle de verkorte jaarrekening dient te worden gelezen in samenhang met de volledige jaarrekening, waaraan deze is ontleend, alsmede met de door ons daarbij op 12 mei 2010 verstrekte goedkeurende accountantsverklaring. Deze toelichting doet geen afbreuk aan ons oordeel. Utrecht, 2 juni 2010 Ernst & Young Accountants LLP w.g. drs. P.J.A.J. Nijssen RA Advies raad van commissarissen Aan de ledenraad, Voor u ligt de verkorte jaarrekening 2009. Deze verkorte jaarrekening is ontleend aan de jaarrekening 2009, welke wij ter voldoening aan het bepaalde in de statuten hebben onderzocht. Mede op grond van de bij de jaarrekening 2009 door Ernst & Young Accountants LLP afgegeven accountantsverklaring, stellen wij u voor om de jaarrekening vast te stellen en de bestuurders te dechargeren. De raad van commissarissen Passiva Schulden aan Rabobank Groep 636.169 740.483 Toevertrouwde middelen 1.548.611 1.270.827 Overige passiva 23.804 34.770 Algemene reserve 85.243 78.630 Totaal passiva 2.293.827 2.124.710 Niet in de balans opgenomen verplichtingen 100.574 161.660 Winst-en-verliesrekening over 2009 (Bedragen in duizenden euro's) 2009 2008 Baten Rentebaten 96.320 108.223 Rentelasten -62.046-69.831 Rente 34.274 38.392 Provisies 8.355 9.165 Opbrengsten uit deelnemingen 2.285 3.953 Overige baten 33 34 Totaal baten 44.947 51.544 Lasten Personeelskosten 16.799 15.898 Coöperatie- en beheerskosten 10.665 10.562 Afschrijvingskosten 1.054 1.149 Totaal lasten -28.518-27.609 Bedrijfsresultaat vóór toevoeging aan voorziening kredietrisico's 16.429 23.935 Toevoeging aan voorziening kredietrisico's -8.219-7.458 Bedrijfsresultaat vóór belastingen 8.210 16.477 Belastingen bedrijfsresultaat -1.480-3.163 Nettowinst 6.730 13.314 Als volgt verdeeld: Toevoeging aan Algemene Reserve 6.613 13.194 Toevoeging aan Winstuitkeringsfonds 117 120 Rabobank Haarlem en Omstreken Verkort financieel verslag 2009 6