BoekS t a r tenverder 4 lezen, luisteren, kijken, spelen met baby s en peuters Voorleestips en kortingsbonnen! www. boekstar t. nl Kom naar de bibliotheek!
Je hoort altijd: je kunt niet vroeg genoeg beginnen met boekjes. Nou dat blijkt, Seth is dol op de boekjes van BoekStart. Seth (vijf maanden) De favoriete boekjes van Seth: De knisperboekjes met dieren van Guido van Genechten Dag dieren! Knisperboekje van Dick Bruna Heb jij ook een leuke foto van je kindje dat een boekje leest? Mail je foto naar: Marijke Bos, Stichting Lezen, mbos@lezen.nl.
BOEKSTART Baby s houden van boeken In april 2011 werd de 500ste BoekStartlocatie geopend in de Centrale Bibliotheek van Den Haag. Inmiddels doen er al ruim 600 bibliotheken mee. In heel Nederland zijn er al zo n 75.000 BoekStartkoffertjes uitgedeeld door de openbare bibliotheken! BoekStart is een landelijk programma dat lezen met baby s wil bevorderen. Want voorlezen aan baby s kan, ook al zijn ze nog zo klein! Kinderen die al vroeg in aanraking komen met boeken hebben straks een voorsprong op school. Daar hebben ze hun hele leven plezier van. Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat er groot effect wordt bereikt als jonge kinderen al voor hun tweede jaar worden voorgelezen. Al vanaf vijf maanden kunnen baby s naar een boekje grijpen en het vasthouden. Hun zicht is dan nog beperkt, maar ze hebben al wel een voorkeur voor zwart-witplaatjes. Vanaf ongeveer zeven maanden zien baby s net zoals volwassenen. Lezen helpt om zich op een punt te concentreren, want dat kunnen ze dan nog niet goed. En het is een goede manier om woorden aan beelden te leren koppelen. Kijk op www.boekstart.nl of jouw bibliotheek al meedoet of dat binnenkort gaat doen. 3
BOEKSTART Lezen met baby s, dreumesen en peuters: interactief voorlezen = plezier voor twee! Tip 1 Korte pauze Geef je kind de ruimte om te reageren op wat je voorleest: las een korte pauze in en kijk daarbij het kindje aan. Ga in op de reacties. Tip 2 Praten Geef het kind gelegenheid om iets te zeggen tijdens het voorlezen. Het gaat erom dat je kind praat, dus alle opmerkingen over het verhaal zijn goed. Tip 3 Vragen Stel de dreumes een vraag bij wat er te zien is; ook al kan een kind nog niet praten, vaak snapt het een eenvoudige vraag wel ( Zie jij het hondje? ; Wat zegt het hondje? : Wafwaf ). Tip 4 Napraten Laat je kind het verhaal navertellen aan een broertje, zusje of aan opa en oma. Tip 5 Herhalen Lees en bekijk hetzelfde boek een paar keer. Dat geeft houvast en veiligheid. Iedere keer begrijpt en herkent het kind een beetje meer. 4 Bekijk het Leespleinfilmpje van Fiet wil rennen. Daarop zie je hoe interactief voorlezen gaat: www.latenlezen.nl > Schrijvers en illustratoren > zoek op achternaam auteur (Dumon Tak) of illustrator (Smit).
ZACHTE BABYBOEKJES Voor een baby rond een half jaar is er nog geen verschil tussen een boek of speelgoed: hij wil het op zijn eigen manier ontdekken. Door te voelen, te sabbelen, ermee te gooien. Een babyboek moet hier tegen kunnen. Lamaze speelontdekboek Uitgeverij Lamaze, 19,99 Stoffen uitklapboek dat tweezijdig te gebruiken is. Aan de ene kant zijn afbeeldingen te zien van dieren in kleur. Aan de andere kant staan vormen in zwart-wit. Met dit vrolijk uit - gevoerde boekje kunnen het kijken, voelen, luisteren en de fijne motoriek geoefend worden. Vanaf circa drie maanden. Sem gaat in bad / Sem gaat slapen / Sem op het potje Pauline Oud (tekst en tekeningen) Uitgeverij ImageBooks Factory, 12,50 Drie boekjes in een plastic verpakking over dreumes Sem: een plastic boekje voor in bad, een stoffen boekje over de dingen van de dag, en een boekje van dik karton over de zindelijkheidstraining. AP (0,5 1,5+) Wat doet hondje Bas? Andrea Schraml (tekst) en Natascha Rosenberg (tekeningen) Uitgeverij De Vier Windstreken, 12,95 Dit stoffen boekje met knisperende flapjes gaat over hondje Bas. Het boekje nodigt uit samen met een dreumes uit te vinden wat er achter de flapjes verborgen zit, de voorwerpen te herkennen en te benoemen. Voor zes maanden en ouder. Kortingsbon op www.boekstart.nl! 5
KARTONNEN BABYBOEKJES Met ongeveer tien maanden ontdekt je baby hoe een boek werkt. Hij raakt meer gericht op de inhoud en slaat bladzijden om. Soms vijf tegelijk, maar dat geeft niet. Het gaat om het ontdekken en samen met het boekje bezig zijn. Dag! Kikker Max Velthuijs (tekst en tekeningen) Uitgeverij Leopold, 4,95 In dit buggyboekje worden de vriendjes van Kikker voorgesteld. Stevig uitgevoerd kartonboekje, met een rood-wit gestreept bandje en rode bevestigingsring. Lees ook: Hap! Kikker, over eten en drinken. Voor circa zes maanden. Pootje voor pootje, Pip Mack (tekst en tekeningen) Uitgeverij Clavis, 6,95 Verschillende dieren moedigen vogeltje Pip aan zijn eerste stapjes te zetten. En ja hoor: Pip doet zijn best en stapt mee in een rij aandoenlijke gele kuikentjes. Over Pip zijn er ook hardkartonnen boekjes over eten, wassen en slapen. AP (1+) 6 De vogels Marion Billet (tekst en tekeningen) Uitgeverij Clavis, 10,95 Dit kartonnen boekje toont zes vogels en laat door een druk op een kleine button in de vogellijfjes hun geluiden horen. Voor de allerkleinsten zijn de vogelgeluiden leuk. Dreumesen van ruim twee kunnen de duidelijk afgebeelde vogels benoemen en leren herkennen. AP (1+)
DREUMESBOEKEN (1-2 JAAR) Een dreumes rond een jaar gaat herkennen wat er op de plaatjes staat. Foto s of duidelijke tekeningen van dieren doen het erg goed. Het liefst niet meer dan één per plaatje. Vertel er iets bij. Het geeft niets als je kind in het midden van het boek wil beginnen. Het is toch nog niet toe aan een echt verhaal. Hoera voor Vis! Lucy Cousins (tekst en tekeningen) Uitgeverij Leopold, 9,95 Kleine Vis zwemt vrolijk rond in een kleurige onderwaterwereld vol vissenvriendjes. Zo zijn er spikkelvis, streepvis, blije vis en boze vis. Natuurlijk ontbreekt mama Vis niet! AP (1,5+) Huisdieren Mack (tekst en tekeningen) Uitgeverij Clavis, 9,95 Leuke foto s van dieren een hondje, konijn, goudvis, vogeltjes, cavia, poes, schildpad en een hele rij puppies in getekende illustraties, voorzien van commentaar. In dezelfde reeks verschenen Boerderijdieren, Babydieren, Knuffeldieren en Wilde dieren. AP (1,5+) Kleuren Roger Priddy (tekst en tekeningen) Uitgeverij Van Goor, 6,99 Dit uitvouwboek laat de dreumes kennismaken met kleuren. Zo zie je twee donzige gele eendjes tegen een hardgele ondergrond, en is een tros glanzende tomaten geplaatst in een rood vlak. AP (1,5+) 7
DE KINDERBOEKENWEEK De Kinderboekenweek wordt ieder jaar in oktober in bibliotheken, boekhandels en kinderopvang, maar ook op scholen georganiseerd. Tien dagen lang staan kinderboeken extra in het zonnetje. Voor de kleinsten is er ieder jaar een speciaal prentenboekje. Dit jaar maken Dolf Verroen en Thé Tjong-Khing een modern sprookjesboek: De prins op het witte paard. Daarin gaat de prins op zoek naar een vrouw om mee te trouwen. Natuurlijk op zijn witte paard! 8 Van woensdag 5 t/m zaterdag 15 oktober draait alles om Superhelden! Over dapper durven zijn. En kleine helden zijn er genoeg in kinderboeken: kleine supermannen, dappere dieren en heldhaftige (en minder heldhaftige) helden en heldinnen. Neem nu Quetzal, uit Kleine Ezel en de durfal van Rindert Kromhout en Annemarie van Haeringen (uitgeverij Leopold). Quetzal durft alles: een heel hoog dak op klauteren, belletje trekken bij het huis van Das. Zelfs een donkere grot in gaan... Of stoere Piepsa uit Piepsa durft alles van Barbara de Wolf (uitgeverij Hillen). Zij durft ook werkelijk alles. Maar... in haar eigen bed slapen durft ze niet! Kijk ook op www.kinderboekenweek.nl.
BOEKENTIPS Helden De helden in deze boekjes overwinnen hun angst, nemen het op voor een ander of zijn nogal stoer (wat niet altijd handig blijkt). Helden zijn er dus in soorten en maten, hoe klein ook! Hangoor Dick Bruna (tekst en tekeningen) Uitgeverij Mercis, 5,95 Er komt een nieuwe jongen in de klas, Daan, maar alle kinderen noemen hem direct Hangoor, omdat zijn ene oor niet rechtop staat. Als Nijn merkt dat Daan dat erg vindt, neemt ze het moedig voor hem op. Nijntje is een echte held! AP (3+) Kortingsbon op www.boekstart.nl! Ik wil het licht aan! Tony Ross (tekst en tekeningen) Uitgeverij Sjaloom, 12,95 De Kleine Prinses wil met het licht aan slapen. Niet omdat ze bang is voor het donker kom nou zeg! ze is bang voor spoken. Maar zouden er ook spoken bestaan die bang zijn voor kleine prinsesjes? AP (3+) Pinguïn Polly Dunbar (tekst en tekeningen) Uitgeverij Lemniscaat, 12,95 Ben krijgt een grote doos waar een pinguïn uit komt. Maar wat hij ook probeert, de pinguïn geeft geen teken van leven. Ten einde raad wil Ben hem aan een toevallig passerende leeuw voeren, maar die eet Ben op. Dan komt Pinguïn in actie: als een echte superheld redt hij Ben... AK (3,5+) 9
PEUTERBOEKEN (2+) Een peuter van een jaar of twee is toe aan een echt verhaaltje. Over een meisje of een jongetje dat iets beleeft wat je kind herkent. Ook dieren doen het erg goed. De platen moeten duidelijk laten zien wat er in het verhaal gebeurt. De haren van Puk Helga Warmels (tekst) en Barbara de Wolf (tekeningen) Uitgeverij Mercis-Publishing-Kimio, 9,95 Met rode wangen zit Puk op een hoge kruk: mama knipt haar haartjes. Het duurt lang en het kriebelt, maar Puk doorstaat het dapper. Dan komt het volgende: haren wassen. Dat wil Puk absoluut niet, maar mama weet er iets leuks van te maken. AP (2+) Emoties Estella Snellen (tekst en foto s) Uitgeverij Pimento, 14,95 Vol vreugde, blij, gelukkig, trots, vrolijk, of juist bang, be - nauwd, bezorgd, ongerust, verschrikt: fotoboek met portretten van kindergezichten, waar de emotie vanaf spat. AP (2,5+) 10 Het grote boek van woorden en plaatjes Ole Könnecke (tekst en tekeningen) Uitgeverij Gottmer, 12,95 Lekker groot boek, boordevol plaatjes en bijpassende namen, om de woordenschat van jonge kinderen spelenderwijs mee te vergroten. De afbeeldingen zijn herkenbaar en bovendien grappig getekend. Sommige tekeningetjes vormen kleine beeldverhaaltjes. AP (2+)
BOEKENTIPS Zwart-witboekjes Baby s, al vanaf zo n drie maanden, kijken graag naar zaken met duidelijke contrasten. Daarom hebben ze een voorkeur voor zwart-witplaatjes en -foto s. Zie je ons? Elly van der Linden (tekst) en Liesbeth Bernaerts (foto s) Uitgeverij Clavis, 6,95 Zwart-witfotoboekje: een mama, een papa, een zusje en broertjes, de hond, de goudvis, een oma en een opa. De laatste dubbele pagina toont de hele familie, met bij papa op schoot een schattig baby tje. Ook is er Zie je mij?. AP (8 mnd+) Tips en suggesties Bekijk samen het boekje en vertel daarbij wat er te zien is. Aanwijzen en praten Waar zijn de ogen, oren, de neus? Waar zijn jouw ogen enzovoort? Wijs de verschillende mensen aan: Kijk hier is papa. Waar is jouw papa? Doen Maak een eigen familiefotoboekje! Dat kan gemakkelijk door foto s van familieleden in een boekje met plastic mapjes te schuiven. Andere boeken Baby ziet bloemen en blaadjes / stippen en bollen Uitgeverij Standaard, á 5,95. AP (3 mnd+) Babystapjes / Kijk mij nou! David Salariya (tekst en foto s). Uitgeverij Biblion, á 9,95. AP (1+) Kindje hier, kindje daar, allemaal kindjes bij elkaar! David Ellwand (tekst en foto s). Uitgeverij Ploegsma, 9,95. AP (1+) 11
MULTIMEDIA Een luister-cd of een dvd met daarop een paar verhaaltjes en liedjes doen het bij kleintjes altijd goed. Luister of kijk wel samen. Dat is gezelliger en je kunt dan samen praten over wat er te zien en te horen is. Kleine prinses verzamelbox Tony Ross (tekst en tekeningen) Uitgeverij Memphis Belle, 13,99 Over de eigenwijze kleine prinses, die haar koninklijke willetje duidelijk maakt door voortdurend Ik wil te roepen, verschenen al heel wat prentenboeken. En ook op tv is ze regelmatig te zien. Deze verzamelbox met vijftien afleveringen biedt veel herkenning voor net zulke dwarse peuters als de kleine prinses! A (3,5+) Vriendjes voor altijd: de leukste liedjes uit Sesamstraat Uitgeverij Rubinstein, 9,95 Kloek boek, boordevol liedjes uit het televisieprogramma Sesamstraat. Op de bijgeleverde cd is een selectie van 35 bekende liedjes te horen. Want Sesamstraat bestaat dit jaar 35 jaar! Over Ieniemienie, Tommie, Pino, Purk en alle andere helden. AJ 788.2 (3+) 12 Zomer met Nijntje: zon, zee, zand Dick Bruna Uitgeverij Rubinstein, 9,95 Op deze luister-cd staan maar liefst acht verhaaltjes over Nijntje, die een zonnige zomer beleeft met haar familie en vriendjes. Zo gaat ze vliegeren met oom Vliegenier, naar het strand en uit logeren. Om lekker na te genieten van zoveel zomers plezier! A (1,5+)
LEESTIPS Tijdschriften Voor peuters en kleuters zijn er speciale tijdschriften, waarin taal en lezen een belangrijke rol spelen. Ze kunnen bijdragen aan de taalontwikkeling van jonge kinderen. Pippo is een stevig uitgevoerd blad dat twaalf keer per jaar verschijnt. Elke maand is er een ander thema zoals dieren, huizen of vakantie. Dit thema is terug te vinden in de voorleesverhaaltjes, de spelletjes en kijkplaten. De handige tabjes zorgen dat je kind zelf zijn favoriete verhaaltje kan kiezen. In ieder nummer komen vaste figuurtjes voor: Beertje Bruin, knuffelaap Pippo, Muisje Meisje, en Jos en Joos. Ze beleven voor peuters herkenbare avonturen. Voor ouders is in het hart van Pippo een bijlage opgenomen, Pippo Plus, met tips en ideeën. Bij Pippo is een website (www.pippo.nl) gemaakt, boordevol extra s. Je kunt een abonnement nemen, maar het blad is ook los te koop. Andere tijdschriften Dopido is bedoeld voor peuters vanaf twee jaar. Dit blad bevat korte verhalen, knutselpagina s, spelletjes en kleurplaten. Voor peuters vanaf ongeveer drie jaar zijn er Pompoen, Fieperdepiep en Babar Magazine. In deze bladen zijn soms praktische tips voor ouders opgenomen. Op Voorleesplein is een overzicht van educatieve tijdschriften te vinden. Met achtergrondinformatie en bestelmogelijkheden. Tijdschriftenoverzicht: www.voorleesplein.nl (Kijken en luisteren > Tijdschriften) 13
VOORLEZEN Fijn om in huis te hebben is zo n dikke verhalenbundel of een boek met rijmpjes. Er kan steeds weer een ander verhaaltje of rijmpje gekozen worden. Of juist keer op keer die ene favoriet! Beestenboel: de Gouden Boekjes Nienke Denekamp (samenstelling) Uitgeverij Rubinstein, 15,- Pietepaf het circushondje, De hondenmatroos, De Krantenpoes, Poes Pinkie : acht bekende Gouden Boekjes met dieren in de hoofdrol in een mooie voorleesbundel bij elkaar! Ook verkrijgbaar als luisterboek. A (3+) Kortingsbon op www.boekstart.nl! Het dubbeldikke voorleesboek van Dikkie Dik Jet Boeke (tekeningen) en Arthur van Norden (tekst) Uitgeverij Gottmer, 14,95 Lekkere dikke voorleesbundel met dertig dicht-bij-huis avonturen in grote platen van de beroemde rode, ondeugende kater. Met dvd met 24 verhaaltjes en 12 raadspelletjes. AP (2+) 14 Piepkleine verhaaltjes Sarah Hayes (tekst) en Sarah Garson (tekeningen) Uitgeverij De Vries-Brouwers, 18,90 Prentenboek met vijf avonturen van dezelfde piepkleine wezentjes die met hun piepkleine waakhondje in een gezellig huisje in de tuin wonen. In elk verhaal ontmoeten Poppie, baby Roos, Floor en de tweeling Bo en Mo een andere bewoner van de tuin: de poes, een slak, een vleermuis en een vogel. In een verhaal is baby Roos zoek! AK (3+)
LINKS BoekStart www.boekstart.nl BoekStart is een speciaal programma dat bedoeld is om ouders van baby s te stimuleren samen met hun kind te lezen. Het programma wordt aangeboden door de openbare bibliotheken. Daar kunnen de medewerkers adviseren over geschikte boekjes en worden activiteiten voor ouders en jonge kinderen georganiseerd. Voorleesplein www.voorleesplein.nl Het Voorleesplein is dé verzamelplek van informatie over boeken voor kinderen tussen 0 en 6 jaar. Met wekelijks een voorleestip, nieuwtjes, een overzicht van theaterproducties en tentoonstellingen en BoekStartonderwerpen. Het Voorleesplein is onderdeel van Leesplein (www.leesplein.nl). De Kinderboekenweek www.kinderboekenweek.nl Begin september gaat de nieuwe website rond de Kinderboekenweek 2011 online. Daarop staat alle informatie over deze campagne. Tijdens de Kinderboekenweek is in de boekhandel de Voorleesgids te vinden. Deze gratis brochure bevat informatie van uitgevers over boeken voor kinderen tussen 0 en 6 jaar. Schooltv-Beeldbank www.schooltv.nl/beeldbank.nl Hier vind je educatieve videoclips over allerlei onderwerpen die peuters en kleuters interesseren. Elke clip duurt maximaal vijf minuten en is een afgerond geheel. Zo zijn er filmpjes over boeken, ook over de Kinderboekenweek! 15
COLOFON SAMENSTELLING EN REDACTIE Julienne van den Heuvel & Wilma van der Pennen FOTOGRAFIE Janiek Dam, omslagfoto VORMGEVING Lijn 1, Haarlem DRUK Verhagen Communicatie BV BoekStart is ontwikkeld door Stichting Lezen en het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken, is onderdeel van het programma Kunst van Lezen en wordt gefinancierd door OCW. www.kunstvanlezen.nl www.boekstart.nl De AJ-nummers na sommige annotaties verwijzen naar de SISO-indeling in de openbare bibliotheek; AP betekent geschikt voor peuters (0 4 jaar), AK betekent geschikt voor kleuters (4 6 jaar). K O R T I N G S B O N N E N Op de website van BoekStart zijn kortingsbonnen te vinden waarmee je in de winkel leuke boekjes tegen een gereduceerde prijs kunt kopen. Deze keer zijn dat: Wat doet hondje Bas? / Andrea Schraml Hangoor / Dick Bruna Beestenboel: de Gouden Boekjes / Nienke Denekamp (samenstelling) www.boekstart.nl