////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Meetresultaten verzuring ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 1 HET MEETNET VERZURING Het meetnet verzuring bestaat uit negen meetplaatsen waar de totale depositie wordt bepaald en acht bijkomende meetplaatsen waar de ammoniakconcentratie in de lucht wordt gemeten. Onderstaande kaart toont een overzicht van het meetnet. Overzicht van de meetplaatsen in het meetnet verzuring.
2 BONHEIDEN 2.1 Meetplaats De meetplaats bevindt zich in het Mechels Broek, een natuurgebied dat hoofdzakelijk uit natte graslanden bestaat. Meetplaats in het Mechels Broek in Bonheiden. 2.2 Verzurende gassen De grafiek toont de evolutie van de concentratie van ammoniak (NH 3 ), stikstofoxiden (NO x ) en zwaveldioxide (SO 2 ) in de lucht, met aanduiding van de kritieke niveaus. De jaargemiddelde NH 3 -concentratie ligt sinds de start van het meetnet in 2002 onder het kritiek niveau voor bescherming van de vegetatie van de Wereld Gezondheidsorganisatie (WGO). De concentratie schommelt lichtjes maar blijft steeds onder 3 µg/m³. De NO 2 - en NO x -concentratie schommelen de laatste jaren, maar vertonen een duidelijk dalende trend wanneer we de hele periode 2002-2014 in beschouwing nemen. Voor het tweede jaar op rij ligt de NO x -concentratie onder het
kritiek niveau vastgelegd in de EU-richtlijn. De SO 2 -concentraties liggen ruim onder het kritiek niveau van 20 µg/m³. 2.3 Verzurende ionen De grafiek toont de evolutie van de concentratie ammonium (NH 4 + ), nitraat (NO 3 - ) en sulfaat (SO 4 2- ) in neerslag.
2.4 Totale depositie De grafiek toont de evolutie van de totale verzurende depositie in de periode 2010-2014, met 2005 als referentiejaar. In 2005 was de depositie van SO x het grootst. Door de grote daling van zowel de droge depositie van SO 2 als de natte depositie van SO 4 2- is de stikstofdepositie (vermestende depositie) belangrijker geworden in de periode 2010-2014.
3 GENT 3.1 Meetplaats De meetplaats bevindt zich in de Bourgoyen, een meersengebied in de Gentse deelgemeente Mariakerke. Meetplaats in de Bourgoyen in Gent. 3.2 Verzurende gassen De grafiek toont de evolutie van de concentratie van ammoniak (NH 3 ), stikstofoxiden (NO x ) en zwaveldioxide (SO 2 ) in de lucht, met aanduiding van de kritieke niveaus. De NH 3 -concentratie ligt onder het kritiek niveau van de WGO en vertoont een dalende trend sinds 2002. De NO x -concentratie lagen in de periode 2003-2013 boven het kritiek niveau uit de Europese richtlijn. In 2014 was dit niet het geval. Bijkomende maatregelen zijn nodig om ook in de toekomst het kritieke niveau te respecteren. Voor SO 2 liggen de concentraties ruim onder het kritiek niveau.
3.3 Verzurende ionen De grafiek toont de evolutie van de concentratie ammonium (NH 4 + ), nitraat (NO 3 - ) en sulfaat (SO 4 2- ) in neerslag. Enkel bij SO 4 2- is sinds 2002 een uitgesproken daling van de concentratie zichtbaar. Voor NH 4 + en NO 3 - is er de trend tussen 2002 en 2014 minder duidelijk.
3.4 Totale depositie De grafiek toont de evolutie van de totale verzurende depositie in de periode 2010-2014, met 2005 als referentiejaar. De depositie van gereduceerd stikstof (NH x ) voert gedurende de hele periode de boventoon, gevolgd door geoxideerd stikstof (NO x ). De totale verzurende depositie daalt wel jaar na jaar.
4 KAPELLEN 4.1 Meetplaats De meetplaats bevindt zich in het Klein Schietveld, een heiden- en vennengebied. Meetplaats in het Klein Schietveld in Kapellen. 4.2 Verzurende gassen De grafiek toont de evolutie van de concentratie van ammoniak (NH 3 ), stikstofoxiden (NO x ) en zwaveldioxide (SO 2 ) in de lucht, met aanduiding van de kritieke niveaus. De NH 3 -concentratie is lager dan het kritiek niveau van de WGO. De NO x -concentratie ligt sinds 2012 onder het kritiek niveau uit de Europese richtlijn. De SO 2 - concentraties liggen ruimschoots onder het kritiek niveau.
4.3 Verzurende ionen De grafiek toont de evolutie van de concentratie ammonium (NH 4 + ), nitraat (NO 3 - ) en sulfaat (SO 4 2- ) in neerslag. Enkel bij SO 4 2- is sinds 2002 een uitgesproken daling van de concentratie zichtbaar. Voor zowel NH 4 + als NO 3 - is er geen duidelijke trend tussen 2002 en 2014.
4.4 Totale depositie De grafiek toont de evolutie van de totale verzurende depositie in de periode 2010-2014, met 2005 als referentiejaar. Wat opvalt is dat de zwaveldepositie een relatief hoog aandeel heeft in de totale verzurende depositie, wanneer we vergelijken met de andere meetplaatsen. Wellicht komt dit door de nabijheid van de Antwerpse haven.
5 KOKSIJDE 5.1 Meetplaats De meetplaats bevindt zich in het duingebied de Doornpanne. Meetplaats in de Doornpanne in Koksijde 5.2 Verzurende gassen De grafiek toont de evolutie van de concentratie van ammoniak (NH 3 ), stikstofoxiden (NO x ) en zwaveldioxide (SO 2 ) in de lucht, met aanduiding van de kritieke niveaus. De concentratie van NH 3, NO x en SO 2 ligt onder de kritieke niveaus.
5.3 Verzurende ionen De grafiek toont de evolutie van de concentratie ammonium (NH 4 + ), nitraat (NO 3 - ) en sulfaat (SO 4 2- ) in neerslag. In de periode tot en met 2014 is er geen trend in de NH 4 + -concentratie. De NO 3 - -concentratie vertoont een dalende trend in de periode 2008-2013, met een stijging in 2014. De SO 4 2 concentratie is sinds 2001 fors gedaald.
5.4 Totale depositie De grafiek toont de evolutie van de totale verzurende depositie in de periode 2010-2014, met 2005 als referentiejaar. De totale depositie in Koksijde is het laagst van alle meetplaatsen. Er is geen duidelijke trend sinds 2010.
6 MAASMECHELEN 6.1 Meetplaats De meetplaats bevindt zich in het militair domein van Maasmechelen, aan de rand van het natuurpark Hoge Kempen. Meetplaats in het militair domein in Maasmechelen 6.2 Verzurende gassen De grafiek toont de evolutie van de concentratie van ammoniak (NH 3 ), stikstofoxiden (NO x ) en zwaveldioxide (SO 2 ) in de lucht, met aanduiding van de kritieke niveaus. De NH 3 -concentratie ligt onder het kritiek niveau, en vertoont geen trend in de periode 2002-2014. De NO x -concentratie ligt hoger dan het kritiek niveau in 2003. Sindsdien zijn er geen overschrijdingen meer. De SO 2 -concentratie vertoont een dalende trend en ligt ruim onder het kritieke niveau.
6.3 Verzurende ionen De grafiek toont de evolutie van de concentratie ammonium (NH 4 + ), nitraat (NO 3 - ) en sulfaat (SO 4 2- ) in neerslag. In de periode tot en met 2014 is er geen duidelijke trend in de NH 4 + - -concentratie. De NO 3 - - concentratie vertoont een vrij drastische stijging in 2013, gevolgd door een scherpe daling in 2014. De SO 4 2- - concentratie is sinds het begin van de metingen drastisch gedaald.
6.4 Totale depositie De grafiek toont de evolutie van de totale verzurende depositie in de periode 2010-2014, met 2005 als referentiejaar. De verzurende depositie kent een wisselend verloop doorheen de periode 2010-2014. De depositie van zowel geoxideerd zwavel (SO x ), gereduceerd stikstof (NH x ) als geoxideerd stikstof (NO x ) nam in 2014 wel duidelijk af ten opzichte van het voorgaande meetjaar.
7 RETIE 7.1 Meetplaats De meetplaats bevindt zich in het Prinsenpark, een provinciaal domein met bossen, waterpartijen en weilanden. Meetplaats in het Prinsenpark in Retie. 7.2 Verzurende gassen De grafiek toont de evolutie van de concentratie van ammoniak (NH 3 ), stikstofoxiden (NO x ) en zwaveldioxide (SO 2 ) in de lucht, met aanduiding van de kritieke niveaus. Het NH 3 -jaargemiddelde ligt sinds 2002 onder het kritiek niveau van de WGO. In 2003 was er een overschrijding van het kritiek niveau van NO x. Sindsdien ligt de concentratie lager, met sinds 2007 een onafgebroken daling. Het SO 2 - jaargemiddelde ligt sinds 2002 onder het kritieke niveau en kent een dalende trend in de periode 2002-2014.
7.3 Verzurende ionen De grafiek toont de evolutie van de concentratie ammonium (NH 4 + ), nitraat (NO 3 - ) en sulfaat (SO 4 2- ) in neerslag. Omwille van een brand in de onmiddellijke omgeving van de meetplaats zijn er voor 2004 geen meetresultaten.
7.4 Totale depositie De grafiek toont de evolutie van de totale verzurende depositie in de periode 2010-2014, met 2005 als referentiejaar. NH x is verantwoordelijk voor het grootste deel van de verzurende depositie in Retie.
8 TIELT-WINGE 8.1 Meetplaats De meetplaats bevindt zich op een open plek in het Walenbos. Meetplaats in het Walenbos in Tielt-Winge. 8.2 Verzurende gassen De grafiek toont de evolutie van de concentratie van ammoniak (NH 3 ), stikstofoxiden (NO x ) en zwaveldioxide (SO 2 ) in de lucht, met aanduiding van de kritieke niveaus. Het NH 3 -jaargemiddelde ligt sinds het begin van de metingen onder het kritiek niveau. Ook de NO X -concentratie ligt steeds onder het kritiek niveau. Sinds 2006 is er een dalende trend in het SO 2 -jaargemiddelde.
8.3 Verzurende ionen De grafiek toont de evolutie van de concentratie ammonium (NH 4 + ), nitraat (NO 3 - ) en sulfaat (SO 4 2- ) in neerslag. In de periode tot en met 2014 was er geen trend in de NH 4 + - -concentratie. Ook de NO 3 - - concentratie schommelt, terwijl SO 4 2- duidelijk is gedaald sinds het begin van de metingen.
8.4 Totale depositie De grafiek toont de evolutie van de totale verzurende depositie in de periode 2010-2014, met 2005 als referentiejaar. Het grootste deel van de totale verzurende depositie voor rekening van NH x -depositie.
9 WINGENE 9.1 Meetplaats De meetplaats bevindt zich in de Gulke Putten. In dit gebied komt heide en heischraal grasland voor. Meetplaats in de Gulke Putten in Wingene. 9.2 Verzurende gassen De grafiek toont de evolutie van de concentratie van ammoniak (NH 3 ), stikstofoxiden (NO x ) en zwaveldioxide (SO 2 ) in de lucht, met aanduiding van de kritieke niveaus. De NH 3 -jaargemiddelde concentratie schommelt rond het kritieke niveau. In 2013 en 2014 lag de concentratie eronder. Er is geen duidelijk trend in de NO 2 - en NO x -concentratie. Wel ligt in alle meetjaren het NO x -jaargemiddelde onder het kritiek niveau. Het SO 2 - jaargemiddelde kent een dalende trend en ligt in alle meetjaren ruimschoots onder het kritiek niveau.
9.3 Verzurende ionen De grafiek toont de evolutie van de concentratie ammonium (NH 4 + ), nitraat (NO 3 - ) en sulfaat (SO 4 2- ) in neerslag. In de periode tot en met 2014 is er geen duidelijke trend in de NH 4 + - en NO 3 - -concentratie. De SO 4 2- - concentratie steeg lichtjes in de afgelopen twee jaar.
9.4 Totale depositie De grafiek toont de evolutie van de totale verzurende depositie in de periode 2010-2014, met 2005 als referentiejaar. NH x heeft veruit de grootste bijdrage aan de totale verzurende depositie. De totale verzurende depositie steeg in 2014 ten opzichte van het voorgaande jaar, voornamelijk door een hogere NH x -depositie.
10 ZWEVEGEM 10.1 Meetplaats De meetplaats bevindt zich in het Orveytbos in de Zwevegemse deelgemeente Moen. Meetplaats in het Orveytbos in Zwevegem. 10.2 Verzurende gassen De grafiek toont de evolutie van de concentratie van ammoniak (NH 3 ), stikstofoxiden (NO x ) en zwaveldioxide (SO 2 ) in de lucht, met aanduiding van de kritieke niveaus. In 2002 lag het NH 3 -jaargemiddelde hoger dan het kritiek niveau van de WGO. Dankzij een dalende trend in de emissies, is er sinds 2003 geen overschrijding van het kritiek niveau geweest. In 2002 ligt de NO x -concentratie hoger dan het kritiek niveau bepaald door de Europese Richtlijn. In de andere meetjaren wordt de norm wel gerespecteerd. De concentratie vertoont wel een duidelijk dalende trend. De SO 2 -concentratie ligt sinds 2002 ruimschoots onder het kritiek niveau bepaald door de Europese richtlijn.
10.3 Verzurende ionen De grafiek toont de evolutie van de concentratie ammonium (NH 4 + ), nitraat (NO 3 - ) en sulfaat (SO 4 2- ) in neerslag. De metingen zijn gestart in september 2001. In de neerslag in Zwevegem kan enkel voor de SO 4 2- - concentratie een duidelijk dalende trend worden vastgesteld over de hele periode 2001-2014.
10.4 Totale depositie De grafiek toont de evolutie van de totale verzurende depositie in de periode 2010-2014, met 2005 als referentiejaar. NH x levert doorheen de jaren veruit de grootste bijdrage aan de totale verzurende depositie.
11 AALST 11.1 Meetplaats De meetplaats bevindt zich in het Osbroek. 11.2 Evolutie van de ammoniakconcentratie De NH 3 -concentratie lig ruimschoots onder het kritieke niveau bepaald door de WGO.
12 BLANKENBERGE 12.1 Meetplaats De meetplaats bevindt zich in de Uitkerkse Polder. 12.2 Evolutie van de ammoniakconcentratie De NH 3 -concentratie ligt ruimschoots onder het kritieke niveau bepaald door de WGO.
13 HECHTEL-EKSEL 13.1 Meetplaats De meetplaats bevindt zich in het militair domein van Hechtel-Eksel. 13.2 Evolutie van de ammoniakconcentratie De NH 3 -concentratie ligt ruimschoots onder het kritieke niveau bepaald door de WGO.
14 IEPER 14.1 Meetplaats De meetplaats bevindt zich in de Wervikstraat bij Ieper, in grasland. 14.2 Evolutie van de ammoniakconcentratie Door landbouwactiviteiten in de omgeving van Ieper zijn de jaargemiddelden er eerder hoog, met een overschrijding van het kritieke niveau uit de WGO-richtlijn in 2011. In 2012 en 2013 liggen de gemeten concentraties opnieuw onder het kritieke niveau.
15 MALLE 15.1 Meetplaats De meetplaats bevindt zich aan het militair vliegveld in Malle. 15.2 Evolutie van de ammoniakconcentratie De NH 3 -jaargemiddelden in Malle liggen onder het kritieke niveau bepaald door de WGO.
16 TIENEN 16.1 Meetplaats De meetplaats bevindt zich in Goetsenhoven in grasland. 16.2 Evolutie van de ammoniakconcentratie De NH 3 -jaargemiddelden in Tienen liggen ruim onder het kritieke niveau bepaald door de WGO. De dalende tendens van de afgelopen jaren stopte in 2011. De laatste jaren is er opnieuw een lichte daling.
17 TORHOUT 17.1 Meetplaats De meetplaats bevindt zich aan het kasteel van Wijnendaele. 17.2 Evolutie van de ammoniakconcentratie Door landbouwactiviteiten in de omgeving zijn de jaargemiddelden in Torhout eerder hoog, met een overschrijding van het kritieke niveau uit de WGO-richtlijn in 2011, 2012 en 2014.
18 WAASMUNSTER 18.1 Meetplaats De meetplaats bevindt in de meersen van de Durmevallei. 18.2 Evolutie van de ammoniakconcentratie De NH 3 -concentratie ligt ruimschoots onder het kritieke niveau bepaald door de WGO.