Toekomstige toepassingen voor pyrolyse olie

Vergelijkbare documenten
Empyro Van concept naar eerste pyrolysefabriek

Presentatie BTG BioLiquids Bio Energie dag Zwolle,

Bio Energy to Overijssel

Biobased Asfalt. Werkconferentie Topsector Energie: sessie Duurzaam dorp. Dr. Richard Gosselink

Groene warmtenet Ede. Douwe van den Berg 19 april 2017

Hernieuwbare brandstoffen in transport. en de bredere betekenis van bioraffinage

Reactie visiedocument: Duurzame bio-economie 2030

BioMCN: Advanced Sustainable Biofuels BIObased Industry april 2015 Jeroen Koot -CEO

Interdepartementaal Programma BioBased Economy. Dirk de Jong

Biobased Economy. Wageningen UR Food & Biobased Research. Windesheim 3 december, Ben van den Broek

Biobased producten uit resthout

VERKENNING van de BioBased Economy

Biomassa: brood of brandstof?

BIORAFFINAGE ALGEN/ BIOBRANDSTOFFEN. Johan van Groenestijn

Energie uit bintjes en bieten 1981 een doodlopende weg

EnergieConversiePark Moerdijk Een ECP aansluitend op bestaande verwerking van biomassa

De rol van biomassa in de energietransitie Inleiding Debat 22 nov 2017

Transportbrandstoffen uit biomassa

GROEN GAS HEEFT DE TOEKOMST en de toekomst begint nu

Duurzaam ondernemen in Renkum

Methanol. De toekomstige biobrandstof? CCS Dr. Ir. René Cornelissen Zwolle, 14 oktober 2010

Potentieel van nieuwe vergistingstechnologie

Energie uit hout. Inzet van lokaal en niet-lokaal hout en borging van duurzaamheid. Your partner in bioenergy

Het Groene Hart Werkt

INVESTA: Het expertisecentrum voor biomassavergassing en groen gas

Een beginnershandleiding tot Brandstoffen

Methanol. Formule. Brandalcohol, methylalcohol. Productie. (a) Productie van synthesegas. (i) Traditionele methoden

Transitie naar een duurzame elektriciteitsvoorziening en de rol van biomassa. Ir. Harry A. Droog

Chemisch recyclen kunststof verpakkingen. Karen van de Stadt

PROCES TECHNOLOGEN GEVRAAGD!

Stichting Springtij Ophelialaan 69-A 1431 HA, Aalsmeer

Chemisch recyclen kunststof verpakkingen. Karen van de Stadt & Kees Kerstens

W210 Resource use efficiency voor de circulaire koolstofeconomie. Dr. Harriëtte Bos, Wageningen UR-FBR

Debat Kansen voor duurzame biomassa in Zeeland. Goes, 22 januari 2009 Conclusies en aanbevelingen CE Delft

Functie : omzetten van een vaste naar een olieachtige en gasvormige brandstof om de productie en de gebruik van de brandstof te ontkoppelen

Biobased Economy als onderdeel van een duurzame samenleving

Toekomstverkenning mogelijkheden recycling reststromen uit voedselverwerkende industrie

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra.

BIOFUELS: ZIN EN ONZIN

Twence: Transitie naar Euregionaal producent van duurzame energie en grondstoffen

GRENZELOOS BIOBASED ONDERWIJS

De Overheidsvisie op de bio-based economy in de energietransitie

Biobased Economy in BioBRUG tussen wetenschap en praktijk

Pyrolysis oil upgrading to transportation fuels by catalytic hydrotreatment Wildschut, Jelle

Symposium De Groene Delta van Nijmegen. Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014

EEN NIEUW DIGITAAL KENNISPLATFORM VOOR DE BIO-ECONOMIE IN VLAANDEREN. Linda Verdonck POM Oost-Vlaanderen

Gijs Jansen (CEO Alucha)

Biobased economy in het Groene Hart

Bioenergie in Oost-Nederland

Wie zijn wij? Esso brandstoffen. Eigen tankstations. Brandstoffen. Strategische voorraad tot 23 miljoen liter. Levering binnen uur

FRACTIONATIE VAN ALGEN BIOMASSA ECO-EFFICIËNTE PRINCIPES VOOR SCHEIDING, ZUIVERING- EXTRACTIE VAN PROTEINEN EN ANTI-OXIDANTIA UIT ALGEN

Aardolie raffinage en industrie

Wageningen University & Research. Wageningen, 14 Oktober 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus

Hout in de BBE. Houtachtige Bio massa in het. Nederlandse Klimaat. Energie beleid.. Probos 27 Jan 2011 Ton Runneboom

Wageningen University & Research. Wageningen, 04 November 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus

Staatsbosbeheer - hout en biomassa-

InVesta R&D Programma Expertisecentrum voor biomassavergassing Energie en chemicaliën uit biomassa

PHA programma: Introductie & consortium vorming

Governance Energietransitie Haven en Industrieel Complex Rotterdam Moerdijk. Huibert van Rossum Adviseur External Affairs Havenbedrijf Rotterdam N.V.

Duurzame Industrie. De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt

Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas

Waterstof: de energiedrager van de toekomst. Frank de Bruijn. Waterstof. Een Gas Kleurloos;Geurloos;Niet Giftig; Brandbaar

Innovatieagenda. Topsector Energie. Wind op Zee. Gas en groen gas. Energiebesparing in de Gebouwde Omgeving. Energiebesparing in de industrie

Duurzaam van vlasplant naar vlasvezel

Van biofuels naar biobased

Hernieuwbaar gas. Energiedrager van de toekomst. Wat is de rol van (hernieuwbaar) gas in de energietransitie

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

SLOGANS & MEGATRENDS. Duurzaam ondernemen. Recycling. Cradle to grave. Bioplastics. Greenhouse gas emissions

Onderzoek kosten actualisatie BEES B Pieter Kroon/Wouter Wetzels; ECN Beleidsstudies

Biomassa in het Voorstel voor Hoofdlijnen van het Klimaatakkoord (VHKA)

De Biobased Economy in de Zuidvleugel

Soorten brandstoffen en aandrijvingen. Alternatieve Brandstoffen. Alternatieve Brandstoffen. Enkele voorbeelden. Alternatieve aandrijvingen

Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem. Frans Rooijers - directeur CE Delft

NAAR EEN GROENE WATERSTOFECONOMIE IN ZUID-HOLLAND EEN VISIE VOOR 2030

Dicht bij huis meer rendement halen uit gras, maïs en andere eiwitbronnen

Byosis Group. oplossingen voor vergisters; maisraffinage. Datum: September 2012

Geïntegreerde Bioraffinage

Flevoland maakt werk van duurzame energie

Bioraffinage de biovaluator van de toekomst

Toekomstige Biobased Materialen. Dr Harriëtte Bos Wageningen UR, Biobased Products

Creëren van synergie in Biopark Terneuzen Energieconversiepark Sluiskil (NL) Jan Broeze, 14 mei 2013

Bermmaaisel: van last tot lust.

Toelichting op de Nederlandse Roadmap Bioraffinage

Praktische opdracht Scheikunde Biomassa als brandstof

WELKOM IN ROTTERDAM! Regio West-Brabant en het Havenschap Moerdijk te gast bij Havenbedrijf Rotterdam N.V. Maasvlakte, 11 september 2015

Presenta/e door Jan de Kraker - 5 mei Energie in Beweging

Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem. Frans Rooijers - directeur CE Delft

Conversietechnieken voor biomassa Een korte beschrijving van de beschikbare conversietechnieken voor biomassa, op alfabetische volgorde.

Kringloop neutraal denken (Emissie, mineralen, energie) Eddie ter Braack

We willen de wereld laten zien dat je van restproducten duurzame energie kunt maken

Biobased economy vanuit ketenperspectief. Woody Maijers Lector Integrale voedsel- en productieketens Directeur van De Ketencoach

We willen de wereld laten zien dat je van restproducten duurzame energie kunt maken

Biobased Economy economie en duurzaamheid

We willen de wereld laten zien dat je van restproducten duurzame energie kunt maken

Urban Farming Long Term future with Algae?

Clean fuel. LNG Facts & Figures

houtgestookte installaties

Presentatie HoSt Microferm voor CLM/NMU

Transcriptie:

Toekomstige toepassingen voor pyrolyse olie Robbie Venderbosch BTG Biomass Technology Group B.V., Enschede (NL) Bioenergie dag Oost Nederland, 14 Okt 2010 venderbosch@btgworld.com

Overzicht Biomassa Pyrolyse olie Verleden tijd (BTG - Universiteit Twente - Rijksuniversiteit Groningen) Tegenwoordige tijd - Stabilisatie Toekomstige tijd - Bioraffinage Conclusies

Biomassa

Fragmenten Verbinding tussen cellulose, hemicellulose en lignine in the celwand (hout). Cellulose 40-50% Hemicellulose 20-30% Lignine 20-25%

Pyrolyse?

Bio- olie (100) (75) (25) (15) (10) (20) water (15) (40) Hemicellulose 20-30% Cellulose 40-50% Lignine 20-25% Oasmaa A., Kuoppala E., Solantausta Y., Fast pyrolysis of forestry residue: 2. Physicochemical composition of product liquid. Energy & Fuels, 17(2), 433-43 (2003)

Pyrolyse Vloeistof gas: 15 wt% (intern gebruik, warmte/elektricteit) char: 15 wt% (intern, warmte) Mineralen blijven achter: schone olie Vloeistof samenstelling redelijk onafhankelijk van voeding Verhoging energy dichtheid 4-5 (hout) tot 10-20 (landbouwresiduen) 1 MJ Feedstock 1 MJ Product Ontkoppeling biomassa groei en verbruik: waarmee, waar, wanneer, hoe groot, maar ook in ervaring (landbouw versus chemie) Voorbewerkingstechniek (misschien ook wel fractioneringsmethode)

En nu.. RUWE OLIE - het is zwart - het stinkt + het brandt(!) Edwin Laurentine Drake + het kan worden gedestilleerd (!).. maar van vondst (1858) tot grootschalig gebruik ca. 50 jaar (begin 1900) PYROLYSE OLIE +/- het bevat zuurstof.. ca.50 jaar?

Bijstook Energiecentrale Kolengestookte centrale Aardgas gestookte centrale Technisch mogelijk Gelimiteerde extra investering Burning pyrolysis oil is burning liquid gold?

Lijm 60 mg lijm van pyrolyse-olie 100 kg zand

Logistiek > 700 raffinaderijen @ > 40,0000 plekken waar ruwe olie wordt gevonden ~ x000 bio-raffinages @ > millioenen plekken waar biomassa kan groeien Waarom niet het staal gebruiken dat al in de grond zit? Is biomassa niet gewoon een logistiek probleem? Crude Oil Conventional Refinery Biomass Pretreatment Pretreated Biomass Pyrolysis Liquefaction Pyrolysis Oil Biofuels Bio-chemicals Blends of fuels and chemicals PYROLYSE Gedecentraliseerd 2-20 ton/hr biomassa input BESTAANDE RAFFINAGE Gecentraliseerd 200-1000 ton/hr olie input

Nadelen: 1. Zuurstof / zuurgraad (ph=2-3) 2. Koolvorming bij verhitting 3. Veranderingen in tijd (viscositeit)

Logistiek > 700 raffinaderijen @ > 40,0000 plekken waar ruwe olie wordt gevonden ~ x000 bio-raffinages @ > millioenen plekken waar biomassa kan groeien Waarom niet het staal gebruiken dat al in de grond zit? Is biomassa niet gewoon een logistiek probleem? Crude Oil Biomass Pretreatment Pretreated Biomass Pyrolysis Liquefaction Pyrolysis Oil Fractionation Stabilized oil Fractions Byproducts Upgrading Conventional Refinery Biofuels Bio-chemicals Blends of fuels and chemicals PYROLYSE Gedecentraliseerd 2-20 ton/hr biomassa input BIORAFFINAGE Gecentraliseerd 50-200 ton/hr olie input BESTAANDE RAFFINAGE Gecentraliseerd 200-1000 ton/hr olie input

BIOCOUP (2006-2011) 17 partners 8 countries http://www.biocoup.eu www.catalysis.ru UIC

Hydrogenering OLIE en WATERSTOF OPVANG REACTOREN Gevuld met katalysatoren Coolant out Coolant in PI TI PIS PI Drukken tot 250 bar Temp. tot 400 o C WHSV: 0.2-4 hr -1

Pyrolysis Olie Upgrading 2002-2009: Gepakt bed experimenten (Ru/C + H 2 ) - (2007) een - fase r > 1.1 polair Twee - fase r org > 1.0 apolair Twee - fase r org < 1.0 apolair H 2 H 2 Viscous! Pyrolyse olie Milde HDO 2-traps HDO Venderbosch et al., 2010, Stabilization of biomass-derived pyrolysis oil, J. of Chem.Techn. & Biotech., 85(5), 674-686

Autoclaaf experimenten (RuG) (Ru/C) Katalysator + proces verbetering (BTG - RuG - BIC) Cat D Transparant! Oud : 2002-2009 Nieuw > 2009 www.catalysis.ru UIC

Opmerkelijk Minder koolvorming Gelijk molecuulgewicht Lagere viscositeit Minder bijproducten (CH 4, H 2 O) Minder waterstof consumptie Mildere proces condities (temperatuur) Optimale katalysator = voorkomen van repolymerisatie, promote hydrogenering

co-raffinage?

FCC (co-)processing opgewerkte olie (Ru/C) - I De Miguel Mercader et al., 2010, Production of advanced biofuels: Co-processing of upgraded pyrolysis oil in standard refinery units, Applied Cat. B: Environmental, 96 (1-2), p. 57-66

FCC (co-)processing opgewerkte olie (Ru/C) - II Solantausta, 2008, Bioenergy Contractors Meeting, SESSION 8 Biorefinery Technologies

Technisch Weekblad - sept 2010 AD - sept 10 2010

Hernieuwde interesse wereldwijd > 2007

Eindtoepassingen Oude toepassingen: - chemicalien (vloeibare rook), alcoholen (methanol), azijnzuur - lijmen - Voeding voor verbranding / vergassing Nieuwe eindtoepassingen, a.o.: - Co-raffinage van olien met hoog zuurstofgehalte voor petrochemicalien of transportbrandstoffen (bio-plastics?) - Destillatie voor chemicalien (CCR<5 wt.%) - Verbeterde verbrandingseigenschappen

OCRI: Overijssels Centrum voor Research en Innovatie Initiatief van de provincie Overijssel en UT Workshops met de UT voor thema selectie: Health Bio-energie Provincie erkent de uitstekende positie in bio-energie Duurzaamheiddoelstellingen Kansen voor de provincie Status: 2.5 M voor 2 jaar toegezegd door provincie UT / provincie / industrie bereiden programmaplan voor Programmaplan wordt goedgekeurd door programmaraad (provincie / UT / industrie)

OCRI Technisch en Sociaaleconomisch De belangrijkste doelstelling van het OCRI is het versnellen van de implementatie van bio-energie in de provincie Met het OCRI wordt daarnaast ook gestreefd naar: het oprichten van een wereldwijd erkend kenniscentrum op het gebied van bio-energie (in samenwerking met de provincie Gelderland / WUR), meer samenwerking tussen universiteit, hogeschool en ROC op het gebied bio-energie-onderwijs, het reduceren van de CO 2 uitstoot in de provincie, het versterken van de kennis en technologiepositie van de provincie op het gebied van bio-energie, en creëren van werkgelegenheid in de provincie.

Fieldlabs 1. Pyrolyse Pyrolyse olie voor verbranding (elektriciteit en warmte) Pyrolyse olie als grondstof voor transportbrandstoffen 2. Duurzame gemeenschap (boerderij) Energieneutrale boerderij Bio-based economy Energiegewassen Producten uit reststromen 3. Derde onderwerp of uitbreiding 1 en 2

One-liners 1. Pyrolyse kan de brugfunctie vervullen tussen landbouw en (petro)chemie 2. Zuurstof wordt gezien als een nadeel, maar maak er een voordeel van 3. Stabilisatie is primair katalysator ontwikkeling: het werk is net begonnen 4. Met stabilisatie komen we in een compleet nieuw terrein voor pyrolyse olie 5. Niet (teveel) denken maar doen 4. Het is geen nieuwe heilige graal!

Acknowledgements colleagues at BTG, Rijksuniversiteit Groningen, Universiteit Twente AgentschapNL (Coraf EOSLT04018) European Commission (Biocoup contract no. 518312) AgentschapNL (BIORF01016) Universiteit Twente