VREDESEILANDEN vzw JAARVERSLAG 2009

VREDESEILANDEN vzw JAARVERSLAG 2009 Boeren verdienen meer

VREDESEILANDEN VZW JAARVERSLAG 2009 Boeren verdienen meer 1

Inhoud Inleiding... 3 1 Over Vredeseilanden... 5 2 Vredeseilanden en duurzaamheid... 7 3 Vredeseilanden in het Zuiden... 9 4 Vredeseilanden in Vlaanderen... 31 5 De sociale balans van Vredeseilanden... 39 6 Milieubeleid van Vredeseilanden... 45 7 Vredeseilanden vzw Financieel jaarverslag 2009... 49 2

Inleiding Zij viel mij direct op, tussen de tientallen dansende en zingende vrouwen die ons verwelkomden: een enthousiasme dat nog groter was dan dat van de anderen, een luide stem, en ogen die mij doordringend bleven aankijken. Clarisse: boerin, alleenstaand, beheerder van de kredietinstelling van Lofepaco. Door Clarisses ontwapenende vrolijkheid was het meteen alsof we elkaar al jaren kenden. Lofepaco verenigt honderden vrouwengroepen in Noord- en Zuid-Kivu, de Congolese provincies grenzend aan Rwanda en Oeganda die de afgelopen jaren regelmatig het toneel zijn geweest van gruwel en geweld. De bijna 20.000 vrouwen van Lofepaco ondervonden het in vele gevallen aan den lijve. Of ze ver loren hun mannen, kinderen, broers en zussen, hun have en goed. Zij leerden dat het weinig zin heeft om te wachten tot anderen hun noden lenigen. Met steun van Vredeseilanden helpt Lofepaco vrouwengroepen om kleine landbouwondernemingen op te zetten: geitenkwekerijen, compostproductie, gezamenlijke vermarkting van hun producten. Verder scherpt Lofepaco de leiderschapskwaliteiten van haar leden aan met cursussen. Clarisse geeft het goede voorbeeld. Zij is de incarnatie van de kracht achter de succesvolle landbouw in het Congo van de toekomst. Die toekomst moet vrouwelijker zijn, want Congo is te mannelijk, in de woorden van Clarisse. Aan haar zal het niet liggen. Tijdens mijn gesprek met de leiders van een tiental boerenorganisaties dat door Vredeseilanden in Congo ondersteund wordt, zegt zij: Enkele jaren geleden hebben we afgesproken dat tenminste 30% van de leiders en medewerkers van boerenorganisaties vrouwen moeten zijn. Maar hoe komt het dan dat ik hier de enige vrouw ben? De twaalf mannen in het zaaltje lachen schaapachtig en bestuderen hun voeten. AgriCongo 2020 Het is jammer dat de nostalgie de bovenhand neemt in de berichtgeving over 50 jaar Congolese onafhankelijkheid. Het oeverloos gelamenteer dat het vóór de onafhankelijkheid zoveel beter was, stilt namelijk geen hongerige magen en brengt geen welvaart. Volgens Vredeseilanden zijn vrede, goedwerkende overheden en investeringen in familiale landbouw de sleutel tot een welvarend Congo. Circa 70% van de Congolezen woont op het platteland, waar zij op kleine percelen proberen te overleven. Met een intelligent stimuleringsbeleid door de Congolese overheid en gerichte steun van de ontwikkelde landen, kan de armoede fors teruggedrongen worden en zal de landbouw zich een solide basis tonen voor economische ontwikkeling. Dat is precies de inzet van AgriCongo, een cam - pagneinitiatief van Vredeseilanden, de belangrijkste Congolese boerenorganisaties, en vijf Belgische NGOs. Centraal staat de Loi fondamentale agricole, de nieuwe landbouwwet die in Congo op stapel staat. De boerenorganisaties werkten mee aan de eerste versie. Agri - Congo ondersteunt hun lobbywerk opdat het Congolese parlement de nieuwe wet aanpast aan de noden van de boerenfamilies. Tegelijkertijd wil AgriCongo de stem van boerenorganisaties in het provinciaal bestuur en in Kinshasa beter laten weerklinken. De toekomst van Congo moet vrouwelijker zijn. 3

Zoekers in plaats van Planners In zijn boek The White Man s Burden schrijft William Easterly provocerend dat er teveel Planners zijn in de ontwikkelingssamenwerking. Mensen die denken dat ze met Grootse Meerjarenplannen en veel geld de armoede de wereld uit kunnen helpen. Maar net zoals in de socialistische dictaturen van het voormalige Oostblok, laten de complexe, politieke uitdagingen van ontwikkelingssamenwerking zich niet met een planmatig keurslijf oplossen. In plaats van Planners zijn er daarom vooral Zoekers nodig, schrijft Easterly. Mensen die opsporen wat in hún situatie werkt, daar op inzetten, tegenslagen overwinnen en in de gaten houden of er een betere opportuniteit is, zonder hun uiteindelijke doel uit het oog te verliezen. Clarisse is zo n Zoeker. Altijd op zoek naar mogelijkheden. Om ondanks de instabiliteit en het geweld in de regio telkens weer een pad te vinden naar een beter leven voor de vrouwen van Lofepaco. Ook Vredeseilanden is zo'n Zoeker. Zoekend naar nieuwe ideeën, naar experimenten en naar manieren om experimenten die werken op veel grotere schaal te repliceren. In 2009 gaven wij directe steun aan circa 134.000 boerinnen en boeren, samen met hun gezinnen bijna een half miljoen mensen. We helpen hen om van hun werk op het veld een onderneming te maken. Om uit te gaan van de vragen van hun klanten lokaal, regionaal of overzee en te kijken hoe zij daaraan het beste kunnen voldoen. Door niet enkel te produceren, maar ook zelf te verwerken. Onderhandelingen te voeren met groothandels en supermarkten. Over te schakelen op Fair Trade. Door biologisch te produceren, enz. In dit jaarverslag leest u over de successen die ze hiermee boeken en de struikelblokken die ze op hun weg tegenkomen. Succesvolle campagne 2010 Een ander voorbeeld van Vredeseilanden als Zoeker was de opbouw van onze campagne rond Le Belge, een Senegalese boer die het uitroepen van zijn land tot elfde provincie van België als de meest veelbelovende weg naar een welvarende toekomst zag. De fictieve documentaire die Stijn Meuris over hem maakte was stof tot discussie bij Phara, werd vertoond op Canvas en het digitale kanaal Acht én zette jong en oud tot nadenken aan. En passant droeg Le Belge ertoe bij dat onze inkomsten uit giften en de campagne licht stegen, ondanks de economische crisis. Het vertrouwen in Vredeseilanden dat meer dan honderdduizend gulle gevers hiermee toonden, is het bewijs dat ook een complexer verhaal over ontwikkelingssamenwerking op brede maatschappelijke steun blijft rekenen. Wij zijn u zeer erkentelijk voor uw belangstelling en voor deze steun. We blijven dan ook onze uiterste best doen om uw waardering te verdienen. Fons Vaes, voorzitter van de Raad van Bestuur, en Luuk Zonneveld, Algemeen Directeur 4

Over Vredeseilanden BOEREN VERDIENEN MEER Een beter leven voor boerenfamilies. Boeren een plaats geven op de markt zodat ze eindelijk de kansen krijgen die ze verdienen. Dat is het objectief van Vredeseilanden. Wij willen graag lekker en betrouwbaar voedsel op ons bord. Wij willen graag zorg dragen voor de natuur, voor de volgende generaties. Boeren in het Zuiden en bij ons willen een leefbaar inkomen verdienen met hun werk op het land. Met Vredeseilanden bewijzen we dat beide perfect hand in hand kunnen gaan. Onze duurzame landbouwprogramma s tonen hoe kwalitatief voedsel kan geteeld én verhandeld worden met respect voor de natuur en loon naar werken voor de boeren. Niet alleen Vredeseilanden gelooft daarin. Iedereen zegt het nu. De wereldbank. De VN. Wetenschap - pers van overal. De miljoenen boerenfamilies wereldwijd zijn een oplossing. Voor de voedselcrisis en het hongerprobleem. Maar ook voor het armoedeprobleem de meeste armen zijn tenslotte boeren en boerinnen. En bovendien respecteren hun familiebedrijven veel beter de ecologische balans van onze planeet. Makkelijk gezegd, maar hoe begin je daar aan? Het begin van de oplossing brengt ons een nieuw probleem. Hoe zorgen we ervoor dat boeren en boerinnen hun producten bij de consumenten krijgen en daar een leefbaar inkomen aan verdienen? Precies dat zoekt Vredeseilanden uit. Met onze partners: boerenorganisaties, bedrijven, universi - teiten, overheden. Bescheiden, maar ambitieus. Want het is een lastige weg. Marktstudies uitvoeren, overleg organiseren, coöperatieven opstarten, nieuwe kennis opbouwen. Het gaat over zoveel meer dan mensen die zich uit de armoede bevrijden. Uiteindelijk gaat het ook over ons. Het volstaat tenslotte niet dat we solidair zijn door mensen elders in de wereld te helpen. Echte solidariteit vraagt een wereldwijde transitie naar een duurzame economie. Met een duurzame voedselproductie én -consumptie. Daarom werkt Vredeseilanden ook in België om van duurzame producten dagelijkse kost te maken. In scholen, bedrijfsrestaurants, in de sportclub,... Dankzij de inzet van duizenden vrijwilligers en de keuzes van geëngageerde consumenten, blijft het niet bij woorden. BELGIË HONDURAS NICARAGUA ECUADOR PERU SENEGAL GAMBIA BURKINA- FASO TOGO BENIN NIGER CONGO UGANDA TANZANIA LAOS VIETNAM INDONESIË 1 5

6

Vredeseilanden en duurzaamheid DUURZAAMHEID OP ALLE VLAKKEN Haast iedere organisatie of ieder bedrijf heeft vandaag één of andere vorm van duurzaamheidsbeleid. Vredeseilanden niet. Waarom? Wij zijn een duurzame organisatie. Punt. Onze werking, onze keuzes, onze visie en missie, ons programma: allemaal zijn ze doordrongen van de aspecten van duurzaamheid. Duurzaamheid zit bij Vredeseilanden dus niet vervat in een beleid. Het krijgt vorm op organi - satieniveau en op programmaniveau. De economische duurzaamheidspijler komt sterk aan bod in ons programma. We kiezen resoluut voor duurzame, familiale landbouw. We willen de positie van boeren en boerinnen in de landbouwketen versterken, zodat ze zelf hun toekomst in handen nemen en de prijs krijgen die hun product waard is. Samen met boerenorganisaties stappen we naar overheden en bedrijven om te zoeken hoe het beleid win-win situaties kan creëren voor boerenfamilies. Consumenten moedigen we aan om te kiezen voor duurzame producten. De sociale duurzaamheidspijler komt ondermeer aan bod in het eigen personeelsbeleid. We werken sterk aan de betrokkenheid en verantwoordelijkheid van onze mensen: via teamvergaderingen worden medewerkers/sters uitgenodigd om deel te nemen aan besluitvorming, de jaardoelen voor de hele organisatie worden bepaald in samenspraak met de managers van de regionale kantoren, via regelmatige briefings legt de directie haar beslissingen en projecten voor aan de personeelsgroep van het hoofdkantoor. In 2009 herdefinieerde de personeelsdienst de kerncompetenties en de nodige competenties per functie. De functie- en profielomschrijvingen werden in die zin aangepast. Daarnaast is er een vormingsplan (competence development plan) voor alle medewerkers/sters en wordt via functioneringsen evaluatiegesprekken feedback gegeven op het functioneren. Daarbij worden ook individuele jaardoelen voorop gesteld. Voor de ecologische pijler werkt Vredeseilanden aan de directe en indirecte milieu-impact. Om zicht te hebben op directe milieueffecten meten we het verbruik van papier, energie, water, afval en het gebruik van vervoersmiddelen en consumptieproducten in het hoofdkantoor en de regionale kan toren. Sinds 2009 meten we ook de indirecte milieu-effecten van ons programma in het Zuiden. Prof. Bernard Mazijn (Universiteit Gent) ontwikkelde voor Vredeseilanden een meetinstrument waardoor het mogelijk is om de milieu-impact van een landbouwketen (koffie, rijst, pindanoten, groenten, fruit,...) in kaart te brengen. Dit instrument werd uitgetest in Nicaragua en Indonesië en na deze testfase bijgestuurd. Alle regionale kantoren werden getraind in het gebruik van dit instrument en vanaf 2010 wordt de milieu-impact van alle ketens in kaart gebracht (lees op blz. 45 meer over ons milieu beleid). GRI Dit rapport is volgens GRI, Global Reporting Initiative, criteria opgesteld. Een groeiend aantal grote bedrijven en organisaties van over de hele wereld engageerden zich om volgens dit duurzaamheidskader te rapporteren. www.globalreporting.org Vredeseilanden voldoet aan niveau C. Het volledig overzicht van de indicatoren is achteraan dit verslag volgens de GRI logica overzichtelijk opgenomen (blz. 72-73). 2 7

8

Vredeseilanden in het Zuiden MEER SAMENWERKING MET PRIVÉ-BEDRIJVEN Vredeseilanden plaatst zich op het kruispunt tussen boerenorganisaties, universiteiten, bedrijven en overheden. Onze rol ligt in het samenbrengen van de juiste partijen en het wegwerken van de praktische bezwaren die tussen droom en daad van een duurzame voedselketen staan. In totaal werkten we in 2009 vanuit acht regionale kantoren (VECOs) samen met 149 partner - organisaties. Bijna de helft daarvan zijn boerengroeperingen. De andere helft zijn organisaties uit de civiele maatschappij die bijvoorbeeld lobbywerk doen of campagnes opzetten. Meer en meer werken we ook met privé-bedrijven. U zal ze bijvoorbeeld terugvinden in onze lijst van partnerorganisaties in Vietnam en Indonesië. Die bedrijven krijgen geen financiële steun van Vredeseilanden, maar we hebben hen wel nodig als we de positie van boeren en boerinnen in de landbouwketen willen verbeteren. Een nauwe samenwerking met een bedrijf kan een pak technische kennis opleveren en leidt ook vaak naar interessante afzetmarkten. Om u een indicatie te geven van de draagwijdte van ons programma, vindt u op volgende pagina s een lijst van onze partnerorganisaties per land en het aantal mensen dat we per programma(onderdeel) direct bereiken. Voor ons totale programma in 2009 gaat dit over ongeveer 70.000 mannen en 64.000 vrouwen. Maar de impact van een ontwikkelingsprogramma lees je niet alleen af van het aantal mensen dat je direct bereikt. In de regio s waar onze programma s lopen heeft ook een omvangrijke groep onrechtstreeks baat bij onze activiteiten. Deelnemers aan opleidingen verspreiden hun nieuwe inzichten verder. Door politiek werk veranderen wetten ten gunste van een hele groep mensen. Mentaliteitsveranderingen zijn evenmin in cijfers te vatten. Bovendien kiest Vredes - eilanden ervoor om regelmatig een pilootproject op te zetten met een kleine groep mensen en met de resultaten hiervan grotere ngo s, bedrijven of overheden te overtuigen om de positieve aspecten over te nemen. 3 9

VECO ANDINO 2009 was een overgangsjaar voor ons programma in de Andes regio. In Ecuador beëindigde VECO Andino definitief de samenwerking met haar partnerorganisaties in de cacao-sector (zie jaarverslag 2008). We sloten nieuwe samenwerkingsverbanden af met partnerorganisaties in Peru en Bolivië, maar focussen in een eerste fase enkel op beleidsbeïnvloedend werk. Concrete projecten in Peru zullen in 2010 vorm krijgen. ECUADOR PERU In de Andes regio ligt de focus op koffie- en groenteteelt. Daarnaast startten we het afgelopen jaar met een analyse van mogelijkheden voor de verwerking van bananen, bijvoorbeeld onder de vorm van chips. Dit zijn onze partners in Ecuador: Federación Regional de Asociaciones de Pequeños Cafetaleros del Sur (FAPECAFES) www.fapecafes.org.ec Federación de Asociaciones artesanales de Producción Cafetalera Ecológica de Manabí (FECAFEM) Servicio para un desarrollo alternativo del Sur (SENDAS) Chuya Mikuna Corporación de desarrollo GRUPPO SALINAS www.salinerito.com El Movemiento de Economía Social y Solidaria del Ecuador (MESSE) El Espacio Colectivo en haar leden Coordinación Probio en Coordinadora Ecuatoriana de Agro ecología (CEA) Coordinadora Ecuatoriana de Pequeños Productores de Commercio Justo (CECJ) Dit zijn onze partners in Peru en Bolivië: Asociación Nacional de Productores Ecológicos (ANPE) in Peru Asociación de Organizaciones de Productores Ecológicos de Bolivia (AOPEB) Centro de Información e Intercambio para la Agricultura Ecológica (AGRECOL) in Peru en Bolivië Net als in Centraal-Amerika krijgt ook MAELA, de Latijns-Amerikaanse agro-ecologische beweging, onze steun. We bereikten met ons programma rechtstreeks 1961 mannen, 821 vrouwen 10

November 2009: Het kippenvelmoment van onze medewerkster Verónica Andino... Toen we de zaal binnengingen, waren mijn collega s van El Movemiento de Economía Social y Solidaria del Ecuador (MESSE) en ik uiterst verbaasd. De zaal van het Ministerie van Landbouw was tot de nok gevuld en de minister verontschuldigde zich omdat zoveel boerinnen geen zitplaats hadden. Misschien was het niet de eerste keer dat een minister van Landbouw de vertegenwoordigers van de boerenorganisaties uitnodigde voor overleg, maar het was ongetwijfeld wel één van de weinige keren dat de mensen hoopten dat de man bereid was naar hen te luisteren. Voor ons was dit nieuw. De nationale Wet op de Voedselsoevereiniteit was in april 2009 gestemd, maar we dachten dat die dode letter zou blijven. De Ecuadoriaanse staat bleef geld pompen in maatregelen die niet ten goede komen aan de kleine boeren. Promotie van biobrandstoffen, meer chemische meststoffen,... Daarom waren we verrast toen we in november de president hoorden zeggen dat hij een beleid wou dat gericht was op het verbeteren van de levensomstandigheden van de boerenfamilies en niet op de grote agro-export. Die verklaring zette onze partners van het Agro-Ecologisch Collectief en MESSE aan het werk om een voorstel uit te werken voor de minister van Landbouw. Daarop lanceerde de minister van Landbouw een brede oproep naar alle boerenorganisaties van het land om te praten over de oriëntering van zijn beleid. Boeren- en inheemse leiders van over heel het land, de minister, zijn stafleden en raadgevers kwamen aan het woord. Op het einde was de minister verrast over de tussenkomsten van de boerenleiders. Deze ver - gadering en jullie bijdragen zijn zeer belangrijk, zei hij. Op mijn ministerie wordt namelijk geargumenteerd dat we geen agro-ecologisch beleid kunnen uitvoeren, omdat de boeren er tegen zouden zijn. Jullie tussenkomsten tonen het tegendeel aan. Ik vraag jullie om tegen de volgende vergadering concrete voorstellen uit te werken voor een landbouwbeleid dat gebaseerd is op het agro-ecologisch model. De emotie was groot. Een waaier van mogelijkheden ging open. Aan ons nu om de uitdaging aan te gaan en die voorstellen uit te werken. 11

VECO MESOAMÉRICA Vredeseilanden werkt in Centraal-Amerika in drie landen: Costa Rica, Nicaragua en Honduras. Vier producten staan centraal: bonen, suiker, groenten, en cashewnoten. HONDURAS NICARAGUA Zoals we vorig jaar meldden, bouwden we onze werking in Costa Rica af. Alleen de Costaricaanse beweging voor biolandbouw (MAOCO), en Consorcio Cooperativo de Mercados Locales Campesinos e Indígenas R.L. kregen nog rechtstreekse financiering. Met onze vroegere partner - organisaties houden we wel contact en omwille van hun expertise zullen we hen blijven inschakelen bij uitwisselingen en opleidingen over bepaalde thema s. Dit zijn onze partners in Nicaragua: NICARAOCOOP UNAG nationaal en regionaal, de nationale unie van landbouwers en veetelers. Specifiek zal VECO met de afdeling van UNAG in Nueva Segovia een project opzetten rond suiker, en met UNAG in Carazo rond bonen. FENACOOP FEMUPROCAN Alianza Agroecológica de Carazo/COOPAD De Groep voor de Promotie van de Biolandbouw (GPAE) De Liga voor de Verdediging van de Rechten van de Consument in Nicaragua (LIDECONIC) De Nationale Vereniging ter Verdediging van de Consumenten (RNDC) Dit zijn onze partners in Honduras: Conglomerado de marañon. Dit is een coöperatieve die cashewnoten verwerkt en exporteert, ook naar Europa. Coördinatieraad van Boerenorganisaties van Honduras (COCOCH) Regionale Vereniging Landbouwdiensten in het Oosten (ARSAGRO) Netwerk voor Alternatieve Gemeenschappelijke Vermarkting (RED COMAL) Het Comité voor de Verdediging van de rechten van de Hondurese Consument (CODECOH) La coalición Hondurena de accion ciudadana (CHAAC) Asociación Campesina Nacional (ACAN) Asociación de Productores agropecuarios de Oriente (APAO) Unión de Trabajadores del Campo (UTC) Over de landsgrenzen heen, ondersteunt VECO Mesoamérica ook SIMAS, de informatiedienst over duurzame landbouw in Centraal-Amerika, en Corporación Educativa para el Desarrollo Costarri - cense, Foro Mercados Locales (CEDECO). Net zoals in de Andes regio werken we eveneens samen met MAELA, de Latijns-Amerikaanse beweging voor biolandbouw. Ook de expertise van FETRAF, een grote Braziliaanse boerenorganisatie, wordt ingeschakeld in ons programma. 12

Daarnaast zijn Vredeseilanden en de Nederlandse ngo Hivos initiatiefnemer van twee Centraal- Amerikaanse structuren die de samenwerking tussen verschillende coöperatieven, boerenorganisaties en verwerkingsbedrijven moet bevorderen. PECOSOL heeft 36 leden in vijf landen. Nicaraocoop, Red Comal, UNAG en andere van onze partnerorganisaties zijn lid. PROAMO is een samenwerking tussen zeven organisaties, waaronder Nicaraocoop uit Nicaragua en Oro Verde uit Costa Rica. We bereikten met ons programma rechtstreeks 8175 mannen, 6665 vrouwen September 2009: Participatieve certificering gelukt! Kleinschalige boeren die biologische producten verkopen op de lokale markt willen dit graag aan hun klanten tonen met een garantielabel. Het is immers een verkoopsargument dat aan belang wint. Maar ze kunnen de kost van een externe controle niet dragen. De zoge - naamde participatieve labels zijn dan een alternatief. Medewerkers van Vredeseilanden in Nicaragua begeleidden in 2009 de boerenorganisatie Alianza Agroecológica de Carazo/ COOPAD bij het uitwerken en invoeren van zo n participatief certificeringsysteem. Ze deden daarbij beroep op ervaringen van partnerorganisaties uit Costa Rica. Sinds een half jaar bieden 465 bioboeren van COOPAD hun producten op de markt van Carazo aan met een label dat aanduidt dat de producten biologisch geteeld zijn. De initiatiefnemers (consumenten en organisaties) controleren 110 ha volgens vastgelegde richtlijnen. Het certificeringsysteem is gebaseerd op vertrouwen en geloofwaardigheid van de verschil - lende betrokkenen: de boeren zelf, hun klanten, consumentenorganisaties en de overheid. Nog belangrijker dan het strak naleven van de criteria is de discussie die ondertussen ontstaat tussen deze partijen over landbouw, economie, natuurbehoud en de sociale aspecten van landbouw en voedsel. Het participatief certificeren toont zich een flexibel systeem dat toelaat om voortdurend van elkaar te leren. Vredeseilanden zal er nu voor zorgen dat deze ervaringen ook verspreid raken bij andere organisaties in Midden-Amerika, zodat ze eenzelfde systeem kunnen toepassen. 13

VECO SÉNÉGAL/GAMBIA In 2008 staken we voor het eerst de grens over naar Gambia. Dit jaar kwam er een tweede partner bij. Onze werking in Senegal en Gambia is opgebouwd rond drie producten: sesam, bananen en fonio (een lokale soort graan dat een beetje op couscous lijkt). SENEGAL GAMBIA Dit zijn onze partners in Senegal: Association des Producteurs de la Vallée du Fleuve Gambie (APROVAG) www.aprovag.org Fédération des Groupements de producteurs et productrices du Sofaniama Jimara de Kolda (PELLITAL) Fédération des Unions des Groupements Associés du Niombato (UGAN) Réseaux de producteurs et productrices de fonio dans la communauté rurale de Djendé Union National de la filière de banane au Sénégal (UNAFIBS) Association des Consommateurs du Sénégal (ASCOSEN) Dit zijn onze partners in Gambia: National Farmers Platform, The Gambia (NFPG) National Women Farmers in Agriculture (NAWFA) We bereikten met ons programma rechtstreeks 1354 mannen, 2355 vrouwen 14

Februari 2009: Het fruitverwerkingsbedrijfje van APROVAG gaat van start Het gaat goed met de bananenboerenorganisatie APROVAG. De laatste twee jaar steeg hun aantal leden van 950 naar 1250, en nog elke maand komen er nieuwe leden bij. Ook de boerinnen tim meren vlijtig mee aan de toekomst. Iets meer dan 300 vrouwen zijn op dit ogenblik lid van de organisatie. Ze zitten mee in het bestuur en hebben hun eigen vrouwenafdeling en -groepen in de organisatie. En ze staan ondertussen hun mannetje in commer ciële besprekingen. De vrouwen zijn ook begonnen om naast bananen ander fruit te verkopen en verwerken. Tussen de bananenbomen staat immers nog ander fruit. Hetgeen niet opgegeten werd, bleef doorgaans aan de bomen rotten. Nu wordt het door vrouwen op tijd verzameld, op een artisanale manier verwerkt en verkocht. Vooral gedroogd fruit scoort hier hoog. Een groot gedeelte van het fruit begint via de transporteurs van Aprovag ook zijn weg te vinden naar de stad Tambacounda waar de vrouwenafdeling van de organisatie sinds kort een nieuwe halfmoderne fruitverwerkingseenheid beheert. Gembersiroop, tamarindesiroop, pompelmoessiroop, bissapsiroop, citroensiroop, apebroodsiroop, en... azijn. Voorlopig is het de enige plaats in Senegal waar azijn gemaakt wordt. Binnen de drie jaar zou de fruitverwerkingseenheid winstgevend moeten zijn. Op dit ogenblik zijn er onderhandelingen met de overheid aan de gang om een verkoopsvergunning voor het verwerkings fabriekje te krijgen. Die onderhandelingen zijn bijna afgerond. Er zijn ook verschillende marktonderzoeken lopende om de beste manier te vinden om de producten in de steden aan de vrouw te brengen. 15

VECO WEST AFRICA Vredeseilanden werkt al lang in Togo en Benin. Sinds vorig jaar werken we ook in Burkina Faso en vanaf dit jaar hebben we bovendien één nieuwe partnerorganisatie in Niger. De vier landen delen belangrijke grensmarkten. Dit weerspiegelt zich ook in de structuur. Het regionaal kantoor is gevestigd in Cotonou. De projectverantwoordelijken werken vanuit twee antennes in Togo en Benin. Later komt er nog een antenne in Burkina Faso bij. In de hele West-Afrikaanse regio werken we voor het politieke werk samen met de boerenorganisatie ROPPA (Réseau des Organisations Paysannes et de Producteurs en Afrique de l Ouest). Onze eerste partner in Niger is Plateforme Paysanne du Niger (PFPN). Zij specialiseren zich in rijstteelt. BURKINA- FASO TOGO BENIN NIGER In Benin specialiseren onze partners zich vooral in rijst en maniok. Dit zijn ze: 6 Unions Communales des Riziculteurs (in Glazoue, Dassa, Save, Savalou, Banet en Ouesse) Union des Riziculteurs du Centre (UNIRIZ-C) Conseil de Concertation des Riziculteurs du Bénin (CCR-B) Fédération des Unions de Producteurs du Bénin (FUPRO-Benin) Centre d information, de recherche et d action pour la promotion des initiatives paysannes (CIRAPIP) Centre d initiation et de recherche-action pour un développement durable (CEIRAD) Ligue de Défense des Consommateurs du Bénin (LDCB) In Noord-Togo werken onze partnerorganisaties vooral in de groente- en maïsteelt. Réseau des Centrales d Auto promotion paysanne (RECAP) Fédération des Organisations Paysannes de la Région des Savanes (FOPAS) Coordination Togolaise des Organisations Paysannes et des Producteurs Agricoles (CTOP) Organisation d Appui à la Démocratie et au Développement Local (OADEL) In het zuidwesten van Burkina Faso specialiseren onze partnerorganisaties zich in de commerciali - satie van niébé, een populaire lokale bonensoort. Association Sons-Kouadba (ASK) UPPA Boulgou FEPAB We bereikten met ons programma rechtstreeks 16964 mannen, 9726 vrouwen 16

Marc Goldchstein 17

VECO EAST AFRICA CONGO UGANDA TANZANIA Oeganda, Tanzania en Kenia vormen samen één regionale markt. Ook veel producten uit het oosten van Congo komen op de Oegandese markt terecht, en omgekeerd. Vandaar dat we ervoor kozen om onze programma s van Oeganda, Tanzania en Congo veel meer op elkaar af te stemmen. Dit weerspiegelt zich ook in de structuur. Het regionaal kantoor is gevestigd in Kampala (Oeganda). De projectverantwoordelijken werken vanuit verschillende antennes in Mbale (Oeganda), Same (Tanzania), Chunya (Tanzania), Dar es Salaam (Tanzania), Butembo (RD Congo). Vanaf volgend jaar komt er nog een antenne in Bukavu (RD Congo) bij. Voor het politiek werk in die regio werken we samen met de Eastern Africa Farmers Federation (EAFF). Zij verdedigen de belangen van de boerenfamilies in de Oost-Afrikaanse regio. TANZANIA In de loop van 2009 ondervonden we heel wat problemen bij de uitvoering van ons programma in Tanzania (zie pagina 49). Tegen het einde van het jaar zetten we heel wat stappen om onze activiteiten terug op het goede spoor te brengen. Hieronder vindt u een overzicht van de verschillende Vredeseilanden-regio s in Tanzania. In het noordoosten van Tanzania ondersteunen we activiteiten in het gebied waar de districten Same en Simanjiro aan elkaar grenzen. We focussen er op kippen- en geitenkweek, en uienteelt. In 2009 ontstonden 65 commerciële boerengroepen, en hun aantal zal de komende jaren nog toenemen. Dit zijn onze partners in Same en Simanjiro: Same District Council Inyuat E Moipo Simanjiro District Council Mviwata Kilimanjaro Regional Network Roman Catholic Diocese en Same KAYA SACCOS bleken niet sterk genoeg om hun rol in dit programma volledig op te nemen. Partnerschap met de lokale overheden als strategie voor synergie en duurzaamheid In 2009 werkte Vredeseilanden in de districten Same en Simanjiro samen met vijf partner - organisaties. Iedere organisatie kreeg een heel specifieke rol toebedeeld bij de uitvoering van het programma. Dit toont zich in de eerste plaats op personeelsvlak. Alle partners leveren hun experten aan het programma: Simanjiro District Council stelt 10 van hun medewerkers ter beschikking om het Vredeseilanden-programma uit te voeren, Inyuat E Moipo 2 medewerkers en de Same District Council 5 medewerkers. Naast het personeel betalen de districtsover heden ook mee voor infrastructuurwerken: tot nu toe werden al irrigatiekanalen, een waterdam, een weg en een anti-parasietenbad voor koeien en geiten aangelegd. Deze manier van werken wordt sterk gewaardeerd door de inwoners van de districten en door de lokale overheden. Vredeseilanden versterkt op die manier immers bestaande ontwikkelingsprogramma s en overheden worden geresponsabiliseerd. Het is de beste garantie op de continuïteit en duurzaamheid van de activiteiten. 18

In het district Mkuranga, op een 100-tal kilometer ten zuiden van de havenstad Dar es Salaam werken we met boerengroepen die zich gespecialiseerd hebben in cassave/maniok. We merkten dat de ngo s PELUM en TAWLAE in de regio niet de capaciteit hebben om een commerciële boerenbeweging uit te bouwen. Vandaar dat Vredeseilanden ervoor kiest om de komende jaren zelf een netwerk van commerciële boerengroepen op te zetten en te ondersteunen. Dit zijn onze partners in Mkuranga district: Mkuranga District Council (MDC) Mviwata Mkuranga Regional Network De voorbije jaren ondersteunde Vredeseilanden in het Chunya district de opstart van de verwerking en verkoop van olie uit zonnebloemen. Het bleek een schot in de roos. In een eerste fase waren vooral vrouwen actief in de zonnebloemteelt, maar geleidelijk aan begonnen ook mannen zich te interesseren toen ze zagen dat de activiteit winstgevend was. Opmerkelijk is dat zonnebloemen op dit moment 40% van het cash crop land innemen, in plaats van tabak en katoen. Zonnebloemen hebben minder meststoffen nodig, de teelt is minder arbeidsintensief en levert hoge inkomsten op. Momen - teel is de vraag nog steeds veel groter dan het aanbod. De zonnebloemen blijken ook positief voor de voedselzekerheid in de streek: doordat mensen genoeg inkomsten halen uit de olie, zijn ze minder genoodzaakt om hun basisvoedsel (maïs en bonen) te verkopen. In 2009 startten we een nieuw 5 jarenprogramma in Chunya district. Het is logisch dat dit pro - gramma zich dan ook vooral zal toespitsen op het commercialiseren van de zonnebloemolie. Waar de lokale districtsoverheid een paar jaar geleden nog huiverachtig stond ten opzichte van Vredes - eilanden, omdat ze vreesde voor verminderde inkomsten uit de taksen op tabak, werkt ze nu volledig mee in dit nieuwe programma. Ze heeft gemerkt dat de boeren er beter van worden en dat dit ook de belastingsinkomsten ten goede komt. Dit zijn onze partners in Chunya: Chunya District Council Mviwata Mbeya Regional Network Mbozi, Ileje and Isangati Consortium (MIICO) Chunya Farmers Network Chunya Sunflower Farmers Business Associations Op nationaal vlak werken we voor het politiek werk in Tanzania vooral samen met het Network of Farmers Groups in Tanzania (Mviwata), de nationale boerenbeweging in Tanzania. Zij doen aan lobbywerk en richten zich daarnaast vooral op het opstarten van netwerken van boerengroepen. Ze geven ook vorming rond verschillende thema s. Mviwata heeft op dit moment 60.000 geregistreerde leden over heel Tanzania. We bereikten met ons programma rechtstreeks 3053 mannen, 4811 vrouwen 19

UGANDA De voorbije jaren werkte Vredeseilan - den vooral op marktstudies, analyses en activiteiten in de pindaketen. Dit jaar zal Vredeseilanden daarnaast ook investeren in de commercialisering van maïs. CONGO UGANDA TANZANIA Dit zijn onze partners: Lira District Farmers Association Kumi District Farmers Association Iganga District Farmers Association Tororo District Farmers Association Bugiri District Farmers Association Kagumu Sub County Development Association (KASCODA) en Kameke Farmers' Union (KAFU), in het district Pallisa Sihubira Farmers Organisation, in het district Busia Sironko District Farmers Association, maar omwille van organisatieproblemen is de samenwerking in 2009 stopgezet. Voor het politiek werk op nationaal niveau werd samengewerkt met Uganda National Farmer s Federation (UNFFE). Daarnaast bleek de Uganda Cooperative Alliance ook een interessante partner. Dit partnerschap zal officieel starten in 2010. We bereikten met ons programma rechtstreeks 2976 mannen, 3476 vrouwen Layla Aerts 20

Januari 2009: Een lange reis begint altijd met een eerste stap De boeren en boerinnen zijn tevreden over onze diensten. We betalen hen meer dan de opkopers én we gebruiken geijkte weegschalen. Geen dubieuze meeteenheden bij ons. Daardoor vinden de boeren dat ze correct betaald worden. Bovendien betalen we meteen in cash uit. Dit in tegenstelling tot veel opkopers die heel erg laat uitbetalen en de boeren gefrustreerd achterlaten omdat ze geen dringende inkopen kunnen doen. Richard Ariong, de manager van Kumi Farmers Agricultural Commodity marketing Cooperative Society (KUFACCOS) is trots. De nieuwe coöperatieve in het oosten van Oeganda heeft vorig jaar de eerste stap gezet om officieel geregistreerd te worden als handelscoöperatieve. In januari 2009 ontvingen ze hun certificaat van het Ministerie van Toerisme, Handel en Industrie. Ze evalueren hun eerste werkingsjaar. De coöperatieve kon bij haar start een opslagplaats in Kumi huren. Die vulden ze met 45 ton pindanoten van de aangesloten boeren, samen goed voor een waarde van ongeveer 14500 euro. In juni was drie kwart van de stock verkocht en aan het eind van de rit slaagden ze erin om een kleine winst van 750 euro te maken. De kwaliteit van hun pindanoten was nog niet optimaal, want de pinda noten hadden te lang in de opslagplaats gelegen. Bovendien slaagde KUFACCOS er niet in om stevig te onderhandelen met handelaars in pindanoten. Vredeseilanden ondersteunde hen daarom de afgelopen maanden om te prospecteren naar nieuwe klanten. De interesse is er en ze komt van overal: handelaars uit de buurt, maar ook uit Kenya en zelfs uit Soedan. Maar net toen we dachten dat alles de goeie kant uitging verhoogde de verhuurder van onze opslagplaats zijn prijs met 25%, vertelt Richard. Hij zag dat we goeie zaken aan het doen waren en vond dat we dus meer konden betalen. Daardoor zijn we nog sneller op zoek gegaan naar financiering voor onze eigen opslagplaats. Die is nu bijna klaar. Peter Byemaro van Vredeseilanden begeleidt deze en andere coöperatieves. Hij ziet nog een lange weg voor KUFACCOS. De boeren moeten er echt van overtuigd geraken dat ze kunnen uitgroeien tot een belangrijke speler in de pindanotenmarkt. Nu ontbreekt het hen nog aan vertrouwen in hun eigen capaciteiten, inzicht in wat de klanten wensen en de commerciële feeling om interessante opportuniteiten te vinden. Bovendien durven ze geen risico s nemen. Heel begrijpelijk, want boerenfamilies hebben amper financiële marges. Maar risico s nemen... dat is net een essentieel onderdeel van handel drijven. Een ander probleem is dat de coöperatieve dikwijls niet genoeg pindanoten in stock heeft. De tweede helft van vorig jaar was een ramp, blikt Richard terug. De droogte heeft ervoor gezorgd dat boeren geen of heel weinig pindanoten konden leveren. Ze hadden klanten, maar konden slechts een derde van de gevraagde hoeveelheid leveren. Anderzijds hebben ze op landbouwbeurzen wel nieuwe contacten gelegd. Een handelaar in Kampala is heel erg geïnteresseerd. De kwaliteit zit goed en ze kunnen een soort pindanoot aanbieden die klanten lekker vinden. Nu moeten ze nog onderhandelen over de voorwaarden. Afhankelijk van de prijs die ze bedingen, zullen ze beslissen of het wel de moeite loont om de hoge transportkost naar Kampala te betalen. 21

DR CONGO Al vijf jaar lang werken we in de streek rond Butembo (Noord-Kivu) met volgende partnerorganisaties aan het verbeteren van het inkomen van de boeren en boerinnen in de streek, en dit door het verstevigen van landbouw - activiteiten. CONGO UGANDA TANZANIA Dit zijn onze partners: Coopérative Centrale du Kivu (COOCENKI) Syndicat pour la Défense des Intérêts Paysans (SYDIP) Association des Producteurs de Vuhimba (APAV) Ligue des Organisations des femmes Paysannes au Congo (LOFEPACO) Fonds à l Entrepreneuriat Féminin (FAEF) Association des Paysans pour le Développement Rural (APADER) La Fédération des Organisations Paysannes au Congo (FOPAC) CACUDEKI Programme de Réhabilitation et de Protection des Pygmées (PREPPYG) FOSCAL We bereikten met ons programma rechtstreeks 5490 mannen, 6890 vrouwen Volgende organisaties voerden in 2008-2009 een wederopbouwprogramma uit: Comité Anti Bwaki (CAB) Comité Inter Marais du Bushi (Cim-Bushi) Umoja wa Wamama Wakulima wa Sud Kivu, ou l Union des mamans paysannes du Sud Kivu (UWAKI) Union Paysanne pour le Développement Intégré (UPDI) ACIAR Ook met de coöperatieve COOCENKI en LOFEPACO, hierboven vermeld, werd samengewerkt We bereikten met ons programma rechtstreeks 33875 mensen 22

Juni 2009: Evaluatie van wederopbouwprogramma in Zuid-Kivu Vredeseilanden is geen noodhulporganisatie. Toch coördineerden we in 2008 en 2009 een weder opbouwprogramma in het door oorlog geteisterde Zuid-Kivu. Onze filosofie daarbij blijft er één van duurzaamheid. Zo introduceerden onze partners nieuw zaaizaad en meststoffen en zetten ze een kredietsysteem op zodat iedereen in de regio in de toekomst nog steeds goede zaden kan krijgen. Onze partnerorganisaties legden ook moerasgronden droog en installeerden comités die de water kanalen onderhouden. Zo zijn 33.875 mensen erin geslaagd om nu en in de toekomst terug in hun eigen voedsel te voorzien. Het eerste jaar produceerden ze samen 837 ton voedsel dat in de dorpen en de naburige steden verkocht werd. Onze partnerorganisaties zorgden ook voor de aanleg van een nieuwe weg en engageerden hiervoor honderden werkloze jongeren. De infrastructuurwerken hebben positieve gevolgen voor een nog grotere groep boeren en boerinnen, want de nieuwe weg zorgde ervoor dat er veel meer handel is, en zo steeg hun inkomen. Bovendien is de sociale winst groot: mensen kunnen veel sneller en gemakkelijker in een ziekenhuis of school geraken. Daarnaast bouwden COOCENKI en ACIAR twee maalderijen in Noord-Kivu en Ituri, waardoor die organisaties via het Wereldvoedselprogramma meer maïsmeel zullen kunnen leveren aan vluchtelingen in de streek. De twee nieuwe maalderijen in Noord-Kivu en Ituri zijn de enige in de streek. 23

VECO INDONESIA In Indonesië werken we nog voornamelijk met lokale ngo s en niet met boerenorganisaties zoals in de andere landen het geval is. Onder het bewind van Soeharto waren boerenorganisaties immers niet toegelaten. Dit veranderde na zijn val eind jaren 90. Eind 2008 sloten we dan ook partnerovereenkomsten met drie boerenorganisaties die vanaf nu onze steun zullen krijgen: JTM, JANTAN en BITUNA. De producten waarop we vandaag inzetten zijn rijst, pindanoten, koffie, cacao en cashew. Dit zijn onze partners op het eiland Java (rijst): Jaringan Tani Mandiri (JTM), in het district Boyolali Lembaga Studi Kemasyarakatan dan Bina Bakat (LSK-BB), in het district Boyolali Yayasan Pengembang Kreatifitas Generasi Muda (YPKGM), in Lumajang Lembaga Pengkajian Kemasyarakatan dan Pembangunan (LPKP) Lembaga Pengembangan Partisipasi Demokrasi dan Ekonomi Rakyat (LP2DER) INDONESIË Dit zijn onze partners op het eiland Sulawesi (koffie en cacao): Yayasan Duta Pelayan Masyarakat (YDPM), in het district Mamasa Yayasan Jaya Lestari Desa (JALESA), in het district Toraja Yayasan Komunitas Indonesia (YAKOMI), in het district Mamasa Dit zijn onze partners op het eiland Flores (koffie, cacao, cashew en rijst): Jeringan Petani Wulang Gitang (JANTAN), Flores Timur Yayasan Komodo Indonesia Lestari (Yakines), in Manggarai Yayasan Tana Nua (YTN), in Ende Delegasi Sosial (Delsos), in Manggarai Yayasan Mitra Tani Mandiri Ngada (YMTM-Ngada), in Nagekeo Lembaga Advokasi Masyarakat (LAPMAS), in Ngada Yayasan Ayo Indonesia (YAI), in Ruteng Yayasan Ayu Tani (YAT), Flores Timur Dit zijn onze partners op West-Timor (pindanoten): Yayasan An Feot Ana (YAFA), in het district TTU Yayasan Mitra Tani Mandiri (YMTM), in het district TTU Bituna, in het district TTU Vredeseilanden werkt ook heel nauw samen met twee privé-bedrijven. Dit zijn Mars (voor cacao) en Toarco (voor koffie). Zij krijgen vanzelfsprekend geen financiering, maar deze verwerkingsbedrijven bieden interessante vormingsmogelijkheden en afzetmarkten voor de cacao- en koffieboeren. Daarnaast werken we voor het politiek werk en campagnes rond biologische landbouw en veilig voedsel vooral samen met: People s Coalition for Food Soverignty Koalisi Rakyat untuk Kedaulatan Pangan (KRKP) Office of Environmental Education Centre (PPLH), Indonesian Development of Education and Permaculture (IDEP) en Yayasan Bali Organic Association (BOA), een consortium van consumentenverenigingen op het eiland Bali Aliansi Petani Indonesia (API), bekend van hun strijd rond landrechten 24

The Indonesian Organic Farming Network Jaringan Kerja Pertanian Organik (JAKER-PO), LSKBB en Gita Perwini, een beweging van biologische landbouw Serikat Bersama Indonesia Berseru (SBIB) We bereikten met ons programma rechtstreeks 9102 mannen, 6068 vrouwen December 2009: We hebben het tij kunnen keren Het land is droog in West-Timor. Met heuvels en hellingen tot 45. Het is op deze hellingen dat de boeren diverse gewassen telen. 2265 boeren van drie etnische groepen vormen er samen Bituna. We hebben het tij kunnen keren, vertellen ze. Waar we tot voor kort afhankelijk waren van tussenhandelaars en bedot werden door opkopers, hebben we nu zelf de controle. Dat komt vooral omdat we inzagen dat je alleen niet kunt vechten tegen machtige partijen. Door een boerenorganisatie te vormen hebben we de verhoudingen stevig bijgestuurd. Ze weigeren om de kleine gewichtsmaten van de tussenhandelaars te aanvaarden. En ze aanvaarden ook niet dat het die opkopers zijn die de prijs bepalen. Ze doen zelf aan prijszetting, zodat zij het niet meer zouden moeten zijn die altijd aan het kortste eind trekken. Dat is de kracht van de organisatie. Ze verdelen de rollen. Sommigen onderhandelen met de kopers. Anderen gaan op zoek naar marktinformatie. En nog anderen leiden vergaderingen met de basisgroepen. Ze zijn geen zwakke schakels meer waar de handelaars van kunnen profiteren om ze tegen elkaar uit te spelen. Nu hebben die handelaars geen keuze meer dan via Bituna te onderhandelen. En hun meeteenheden? Die moeten ze laten ijken. Bituna is maar één voorbeeld. VECO Indonesia ondersteunt gelijkaardige organisaties. We merkten in 2009 dat de boerenorganisaties sterker werden en dat de prijs die ze kregen voor hun producten steeg. En met hun inkomen, steeg ook hun zelfbewustzijn. 25

VECO LAO LAOS Pas sinds 2010 laat de Laotiaanse overheid toe dat lokale ngo s of boerenorganisaties zich ontwikkelen buiten de officiële instanties. Tot die tijd konden boeren enkel proberen om zich als bedrijf te laten registreren. INDONESIË Vandaar dat Vredeseilanden in het noorden van Laos 19 farmer group enterprises (be- drijfjes van boerengroepen) ondersteunt in de districten Meung, Tonpheung, Houaysay en Paktha. Zij verwerken en verhandelen maïs, pindanoten en thee. Vorig jaar is ook één groep succesvol begonnen met visverwerking i.p.v. maïs. We werken er ook nauw samen met de districts overheden in die vier districten. VIETNAM Ondanks onze successen, blijkt het in Laos moeilijk om te werken aan de versterking van boerenorganisaties, zoals we in al onze andere programma s doen. De richting die Vredeseilanden een aantal jaar geleden gekozen heeft, blijkt heel moeilijk verzoenbaar met de context in Laos. Bovendien wil de Belgische Overheid dat ngo s hun aantal landen inperken om samenwerking tussen Belgische organi - saties te bevorderen en zo haar middelen efficiënter te kunnen inzetten. Die twee factoren samen zorgden ervoor dat Vredeseilanden de beslissing nam om in 2010 onze werking in Laos stop te zetten. We werkten in 2009 hard aan het zelfstandig maken van de boerenbedrijfjes, en andere internationale ngo s (SNV, Oxfam) zijn geïnteresseerd om ons programma over te nemen. Op die manier wordt de continuïteit toch verzekerd. In het volgende jaarverslag zullen we over de eindevaluatie van ons programma in Laos rapporteren. We bereikten met ons programma rechtstreeks 3383 mannen, 3383 vrouwen 26

Januari en november 2009: twee sleutelmomenten voor VECO Lao In januari 2009 wonnen de dorpsbewoners van Akha een jarenlang gevecht met een Chinees thee bedrijf. Dat bedrijf had een contract getekend met de provinciale overheid van Bokeo dat de Akha dorpelingen uit het Meung district verplichtte hun verse thee rechtstreeks te ver - kopen aan het Chinese bedrijf. De thee die ze al generaties oogstten konden ze dus niet meer zelf verwerken en tegen hun eigen voorwaarden op de markt brengen. Met steun en begeleiding van Vredeseilanden boden de boeren en boerinnen verzet tegen dit contract. Ze richtten daarvoor zelf een theebedrijf op. Aanvankelijk vonden ze geen gehoor bij de districtsoverheid, maar ze zetten door. Uiteindelijk ging de districtsoverheid toch overstag. In een brief aan de provinciale overheid, beval de districtsoverheid het contract met het Chinese bedrijf op te zeggen. Dat gebeurde uiteindelijk begin 2009. Het nieuwe theebedrijf van de boeren doorstond inmiddels de vuurproef: ze bouwden een verwerkingsinstallatie en Vredeseilanden adviseerde hen bij nieuwe verwerkingstechnieken en marketingstrategieën. In 2010 legden ze de eerste contacten met een fairtrade bedrijf uit de VS. Indien de stalen die ze opstuurden in de smaak vallen, dan is dit de eerste stap naar een langdurig contract in de fairtrade markt. Het werk van Vredeseilanden in Laos kan bovendien na aanvankelijke scepcis op complimenten van de centrale overheid rekenen. In november 2009 bezocht een vertegenwoordiger van de overheid de Farmer Group Enterprises in Bokeo. De minister van Landbouw ont - wikkelt op dit moment namelijk een nieuwe wet rond boerencoöperatieven en wilde van de boeren in Bokeo horen hoe zij het aanpakken. In een eerste versie van de beleidsnota van de minister van Landbouw, werd verslag gedaan van het bezoek aan Bokeo: de maïsboeren van Bokeo legden hun kapitaal samen om samen hun producten op de markt te brengen. Door zich beter te organiseren, staan ze sterk tijdens onderhandelingen met maïshandelaars. 27

VECO VIETNAM Vredeseilanden werkt in de noordelijke districten Lang Son, Son Duong, Van Quan, Yen Lap, Binh Gia en Viet Tri. Tot vorig jaar waren de landbouwdiensten van de districtsoverheden onze voornaamste partners. We werkten in 2009 nog voor enkele activiteiten samen met de Agricultural Extension Stations (landbouwvoorlichtingsdiensten), Plant Protection Stations, Veterinary Sta - tions, Agricultural and Rural Development Departments en de officiële boerenverenigingen van de bovenvermelde districten. LAOS VIETNAM INDONESIË Onder de slogan Creating markets for the poor, wil de Vietnamese overheid het ondernemerschap bij de arme boerenbevolking stimuleren. Dit past perfect bij de aanpak van Vredeseilanden, en de overheid steunt ons werk dan ook volledig. We werken met vijf boerengroepen in de thee- en groenteteelt en varkenskweek. Waar dit interessant is, verbinden we hen met privé-bedrijven. Dit zijn onze partners in Vietnam: Tan Hoi Tea Group Minh Thanh Pig Group Yen Thuong Tea Club Tan Duc Farmer Group Na Chuong Cooperative Son Duong Fish Farm De privébedrijven waarmee samengewerkt wordt, zijn Phu Ha Tea Processing Factory Hop Thanh Pig Farm Hiep Thanh Tea Company Daarnaast werken we op nationaal niveau nog samen met Vietnam Standards and Consumer Protection Association (VINASTAS) en Civil Society Inclusion in Food Security and Poverty Elimination Network (CIFPEN). 28

29

30

Vredeseilanden in Vlaanderen VREDESEILANDEN LIET WEER VAN ZICH HOREN Duizenden vrijwilligers spraken opnieuw enkele honderdduizenden mensen aan tijdens het campagne - weekend in januari. Scholen en jeugdverenigingen werken niet alleen mee aan de campagne, maar maken ook werk van meer duurzaamheid binnen hun werking. Vredeseilanden-supporters vinden daarnaast meer en meer de weg naar onze websites en fanpagina. Enkele cijfers: 353 kernvrijwilligers organiseerden de campagne in minstens 84 gemeenten. Vredeseilanden-stagiairs, -vrijwilligers en -medewerkers vulden 634 lesuren in 91 scholen en daarmee bereikten we ongeveer 12800 leerlingen. 225 organisaties werkten mee aan het campagneweekend in januari en verkochten naar schatting 102787 gadgets. Daarnaast waren er ook sponsortochten, fuiven, Afrikaanse maaltijden,... Een 60-tal jeugdverenigingen deden mee aan Foodhunt. 5000 leerlingen in circa 50 secundaire scholen werkten één dag voor Oeganda in samenwerking met Zuiddag vzw. 1200 sportievelingen deden mee aan de Loop naar Afrika. 8755 donateurs kregen een fiscaal attest. 5838 mensen kregen onze e-nieuwsbrief. Meer dan 1000 fans volgen Vredeseilanden via de facebookpagina. 61.131 unieke bezoekers kwamen op onze website terecht. 9094 unieke bezoekers bezochten www.mijnvredeseilanden.be. Duizenden luisteraars hoorden één van onze 43 radio-spots op Radio 1, Radio 2, Studio Brussel, MNM of Klara. www.vredeseilanden.be www.mijnvredeseilanden.be 4 31

16 OKTOBER WAS ZUIDDAG Het concept van ZuidDag is eenvoudig: scholieren uit de derde graad secundair onderwijs gaan tijdens de lesuren één dag werken bij een bedrijf, organisatie of particulier uit hun buurt. Hun dagloon staan ze af aan een jongerenproject in het Zuiden. ZuidDag vzw koos ervoor om in 2009 samen te werken met Vredeseilanden en een project in Lira (Oeganda) te financieren. Jonge boeren ver - dienen beter! werd het thema. Tijdens de zomermaanden trokken acht Vlaamse jongeren uit deelnemende scholen naar Oeganda. Ze verbleven bij gastgezinnen en werden ondergedompeld in het dorps- en landbouwleven. Terug in België kropen ze in de rol van ambassadeur en vertelden hun verhaal in verschillende scholen. Ook een groep Oegandese jongeren kwam naar België om te getuigen over hun leven in Oeganda. Omdat Zuiddag dit jaar samen viel met Wereldvoedseldag, kregen twee Oegandese jongeren zelfs de kans om in het Belgische parlement te vertellen welke dromen ze hebben voor hun toekomst in de landbouw. Ongeveer 5000 leerlingen werkten uiteindelijk een dagje voor ZuidDag. Met de opbrengst van hun werkdag worden in drie scholen in Lira jongerenboerderijen opgestart. Op deze modelboerderijen zullen jongeren kennis en ervaring opdoen rond duurzame landbouwtechnieken. Kennis die ze ook thuis bij hun families kunnen toepassen. Tegelijkertijd produceren ze voedsel voor zichzelf en scherpen ze hun ondernemersvaardigheden aan om via verkoop een inkomen te verwerven. De Vlaams-Congolese zangeres Leki is meter van dit project. www.vredeseilanden.be/zuiddag 32