Architectuur & Bouwen 70 2013
Akoestische Sonacoustic dragen bij aan prikkelarm Zorg Verpleeghuis De Schiphorst, Meppel Woonconcept Vastgoed heeft voor Zorgcombinatie Noorderboog op het ziekenhuisterrein in Meppel nieuwbouw voor De Schiphorst ontwikkeld. BAM Woningbouw Noord realiseert dit nieuwe complex naar een ontwerp van B+O architecten. De Schiphorst in zijn nieuwe vorm is niet langer een groot gebouw met meerpersoonskamers, maar bestaat uit paviljoens waarin de zorg op een kleinschalige manier wordt aangeboden. De oudere bewoners zullen een zo natuurlijk mogelijk huishouding kunnen voeren. Ouderenzorg volgens de nieuwste inzichten. Om goed voorbereid te zijn werd op het terrein eerst een proefappartement gebouwd om diverse toe te passen systemen uit te kunnen testen. Schiphorst voldoet aan de nieuwste inzichten - Roel Koeling Bewoners van de huidige Schiphorst die nog mobiel zijn, kunnen de bouw van hun nieuwe onderkomen - waar ze in maart 2013 naartoe verhuizen - op de voet volgen. Het bouwterrein ligt pal naast hun oude gebouw. Maar het lijkt er in het geheel niet op, zegt projectleider Roel Koeling, die in opdracht van Stichting Woonconcept de bouw coördineert. Voorheen was een verzorgingshuis een groot gebouw met kleine kamers, waarin de bewoners vooral op zichzelf leefden. De nieuwbouw voldoet aan de nieuwste inzichten. De 160 bewoners worden verdeeld in groepen van acht personen, die een zo natuurlijk mogelijke huishouding met elkaar gaan vormen. 32 #70 2013
Zorg Extra aandacht besteed aan de bewonersomgeving - Wolter Numan Verschillende afwerking Numan: De gebouwen zijn ruw opgezet in kalkzandsteen met een gestorte betonnen vloer. De gevels zijn van houtskeletbouw en zijn heel verschillend afgewerkt. Eén gebouw heeft een gemetselde gevel met betonnen luifels van Microbeton, het tweede heeft een houten gevel, betonnen luifels en een glazen pui, het derde heeft hout en metselwerk, het vierde alleen hout en het vijfde alleen metselwerk. De houten geveldelen zijn FSC-gecertificeerd. Leuk detail is dat alle eiken gevelbekleding afkomstig is uit de nabijgelegen Drentse bossen. PL plafonds e omgeving Zelfstandigheid woongroepen De bouwwijze past bij die filosofie. Er verrijzen vijf paviljoengebouwen die elk uit twee woonlagen bestaan en plaats bieden aan vijf woongroepen van acht personen. De bewoners krijgen, naast een gezamenlijke woonkamer, elk een eigen appartement met badkamer. Architect Arnoud Olie wil op die manier de zelfstandigheid van de zorgunits benadrukken. Eén gebouw heeft een hoofdfunctie voor het gehele complex. In dit gebouw bevinden zich een keuken, de receptie en enkele winkeltjes. Los van De Schiphorst worden op het terrein 24 appartementen gerealiseerd voor zorgorganisatie Vanboeijen. Deze dienen ter vervanging van de bestaande huisvesting. Ook hier treedt Woonconcept op als verhuurder. Zorginstellingen investeren tegenwoordig niet meer zelf in zorgvastgoed maar zoeken hiervoor partners of investeerders Aan de binnenkant zijn alle woonblokken identiek: acht appartementen rondom een centrale woonkamer en keuken. Roel Koeling en architect Arnoud Olie liepen speciaal een paar dagen mee in de oude Schiphorst om te ervaren hoe ze de nieuwbouw praktisch moesten indelen. Vooral géén drempels, was het dringende verzoek van de verzorgers, vertelt Koeling. De kleinste verhoging zorgt al voor rugklachten, als zij daar met bedden of rolstoelen overheen moeten. Proefappartement Om de reacties van o.a. het verplegend personeel op de toe te passen materialen en de indeling te testen werd door BAM een proefappartement gebouwd. Numan: Zo konden de opmerkingen meegenomen worden in het ontwerp. De verzorging wees zoals verwacht vooral op zaken als hygiëne en veiligheid: geen scherpe hoeken, goede verlichting, makkelijk schoon te houden wanden en vloeren. De wanden zijn daarom afgewerkt met een scan van glasvlies en afwasbare verf, op de vloeren ligt marmoleum. Dergelijke materialen zijn weliswaar heel hygiënisch, ze zorgen ook voor galm. Deze bewoners hebben echter behoefte aan een goede akoestiek. Koeling: We hebben te maken met cliënten die kampen met dementie, maar ook met allerlei lichamelijke problemen. Zij hebben een prikkelarme omgeving nodig. Daar hebben we extra aandacht aan besteed. Aanbesteding Voor de realisatie heeft Woonconcept Vastgoed het project aanbesteed. BAM Woningbouw Noord was hierbij de laagste inschrijver en werd zodoende het werk gegund. De totale investering komt uit op ca. 11,5 miljoen euro. Voor de werktuigbouwkundige installaties werd Unica aangetrokken en Harwig is verantwoordelijk voor elektra. Projectleider namens BAM is Wolter Numan. Hij vindt het een grote uitdaging om De Schiphorst tot een goed einde te brengen en tijdig op te leveren. Het bouwterrein heeft een behoorlijke omvang en de inzet van alle specialistische bedrijven vergt de nodige coördinatie van de uitvoerder. #70 2013 33
Zorg Akoestische plafonds Architectenbureau B+O koos om die reden voor akoestische plafonds van Asona in de keukens en woonkamers van alle vijf de gebouwen. Sonacoustic PL, om precies te zijn. Een minerale wol met daarover twee akoestisch transparante pleisterlagen, legt projectleider Astrid van Trier van Asona uit. In totaal was ruim drieduizend vierkante meter plafond nodig. Een gigantische klus, die van juni tot midden november 2012 duurde. Van Trier: Het is een secuur proces met meerdere handelingen. Eerst brengen we de minerale wol aan, in platen van een harde persing en daardoor goed versnijdbaar. Dan moeten we de naden gladschuren, een eerste structuurlaag aanbrengen en vervolgens nog een gladde pleisterlaag. Wanneer deze droog is, wordt de pleisterlaag geheel gladgeschuurd. Sonacoustic PL is een verkoopsucces omdat het niet als akoestisch product herkenbaar is, zegt Van Trier. Het ziet eruit als een gewoon spuitplafond, maar het geluid wordt erin opgenomen in plaats van gereflecteerd. Voor al die handelingen zette Van Trier aanvankelijk twee ploegen van vier man in. Op de piek waren dertien mensen tegelijk aan het werk: We splitsten de ploegen op en gaven ze elk de verantwoordelijkheid voor één bouwdeel. Dat vergemakkelijkte de coördinatie met BAM. In zo n groot complex ontkom je er niet aan dat mensen wel eens tegelijk aan het werk zijn, waar je dat liever niet hebt. Aannemers moeten daardoor hun plannen wel eens omgooien. En ze moeten voor warmte en ventilatie zorgen om de plafonds goed te laten drogen. Dat zijn ze ook niet altijd gewend. Belangrijk blijft dat verschillende applicateurs steeds onderling afstemming hebben om zo hun werkzaamheden goed te kunnen uitvoeren. 34 #70 2013
Zorg Sonacoustic PL ziet eruit als een gewoon spuitplafond, maar het geluid wordt erin opgenomen in plaats van gereflecteerd. - Astrid van Tier Bij de bouw van de nieuwe Schiphorst zijn vele duurzaamheidsmaatregelen genomen. Zo komen er op de daken van de woongebouwen zonnepanelen, die zorgen voor 50% van de stroomvoorziening. De collectieve warmtevoorziening voorziet alle gebouwen van warmte, koeling en warm tapwater. Om ook binnen voor een prettig en gezond klimaat te zorgen worden de woongebouwen voorzien van mechanische ventilatie. Daarbij wordt, naast warmteterugwinning, ook gebruik gemaakt van de warmte die al beschikbaar is via de collectieve warmtevoorziening. Op deze manier daalt het energieverbruik. Nadat de nieuwbouw van het verpleeghuis gereed is, kan het huidige verpleeghuis gesloopt worden en komt er ruimte vrij voor de nieuwbouw van het ziekenhuis. 170 woningen Schiphorst & 24 zorgeenheden Vanboeijen, Meppel Opdrachtgever Bouwteamleden Architect Aannemer : Woonconcept Vastgoed, Meppel : Bureau B+O Architecten, Meppel : Bam Woningbouw Noord, Drachten Onderaannemer & Leveranciers Dakluiken, balustraden/leuningen : Storax, Zwijndrecht Akoestisch spuit-, pleisterwerk : Asona Benelux, Uithoorn Triplex & multiplex, levering : Stiho, Groningen Prefab Gevelelementen : Bouwtechniek Friesland, Sexbierum Uitbloeiingasarme doorstrijkmortel : Remix Droge Mortel, Borger Deuren, leveren, monteren : BPZ, Vries Hang-en sluitwerk, leveren, monteren : BPZ, Vries Leveren en monteren ZORGPLUS schuifdeursystemen : BPZ, Vries Voor uitgebreidere informatie over de colofon verwijzen wij u naar BouwinfoNet.nl Tekst: Arjen Bakker #70 2013 35