Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog Samenvatting door L. 2188 woorden 14 januari 2014 7,5 16 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1: de oorzaken van de tweede wereldoorlog. Belangrijkste gebeurtenissen in de jaren 30. Hitler en de NSDAP waren in 33 aan de macht gekomen. Zij namen beslissingen die in strijd waren met het verdrag van Versailles. Invoering dienstplicht, sterke leger uitbreiding. ( 35) Legering Duitse troepen in het Rijnland.( 36) Inlijving van Oostenrijk bij Duitsland, de Anschluss.(maart 1938) Hierop reageerde Frankrijk en Engeland slechts met protesten. In het najaar van 1938 eiste Hitler dat Tsjecho-Slowakije Sudetenland zou afstaan aan Duitsland. In dat gebied woonde veel mensen van Duitse afkomst.(sudetenduitsers) Hij dreigde Tsjecho-Slowakije met oorlog, Frankrijk had een verdrag hiermee, dus het conflict zou tot een grote oorlog kunnen uitgroeien. Daladier (Franse Premier), en Chamberlain (Engelse Premier) bespraken in München het probleem met Hitler. Ze vonden Hitlers eis redelijk en verklaarden dat ze Tsjecho-Slowakije niet zouden helpen. Daarop trok het Duitse leger Sudetenland binnen, er werd geen tegenstand geboden. Chamberlain en Daladier werden bij hun thuiskomst enthousiast ontvangen als de redders van de vrede. In 1939 bezette Hitler ook de rest van Tsjecho-Slowakije, Frankrijk en Engeland protesteerde slechts. Wel beloofden ze Polen te helpen bij een aanval van Duitsland. De West Europese staten en de SU vertrouwden elkaar, zij sloten geen verdrag tegen Duitsland. In Augustus 1939 sloten de SU en Duitsland een niet-aanvalsverdrag, daarin werd in het geheim afgesproken dat zij Polen onderling zouden verdelen. De aanleiding van de tweede wereldoorlog: Op 1 september 1939 viel het Duitse leger Polen binnen. Pagina 1 van 7
Toen Engeland en Frankrijk Duitsland de oorlog verklaarden was de tweede wereldoorlog begonnen. Over de oorzaken van de tweede wereldoorlog bestaan tussen onderzoekers verschillende opvattingen: Volgens sommige onderzoekers is Hitler er altijd op uit geweest om de leefruimte van de Duitsers te vergroten, er werd dus vanaf het begin af aan voorbereid op een oorlog. Andere vinden dat ook Frankrijk, Engeland en de SU er schuld aan hebben: Engeland en Frankrijk reageerden te laat, Stalin maakte door zijn verdrag de weg vrij naar Polen. Volgens weer anderen heeft Hitler zich niet bewust op een oorlog aangestuurd; de schuld zou meer bij Frankrijk en Engeland gezocht moeten worden: Het verdrag van Versailles was de belangrijkste oorzaak; Hitler probeerde terug te winnen wat Duitsland verloren had. Omdat deze landen Hitler zijn gang lieten gaan verwachtte hij dat zij hem niet de oorlog zouden verklaren als ze Polen zouden aanvallen. Deze landen hadden de SU niet zo moeten wantrouwen, er was een verdrag mogelijk geweest tussen Frankrijk, Engeland en de VS 2: De tweede wereldoorlog: veranderingen in de oorlogvoering. Bij het begin: angst en verwarring in plaats van groot enthousiasme. Bij het begin van de eerste wereldoorlog waren soldaten en burgers enthousiast, ieder land dacht dat hun land voor een rechtvaardige zaak streed, en er een snelle overwinning kwam. Bij het begin van de tweede wereldoorlog herinnerden de volwassenen zich de verschrikkingen van de eerste wereldoorlog nog goed en dachten dat ze bij een nieuwe oorlog aan nog grotere verschrikkingen door vooruitgang in de luchtmacht. Meer een wereldoorlog. In de eerste wereldoorlog werd bijna alleen in Europa gevochten. In de tweede wereldoorlog waren ook Noord-Afrika en Azië belangrijke strijdtonelen. Verbeterde en nieuwe wapens. Verbeterd waren de tanks, vliegtuigen en gemotoriseerde voertuigen, en de militairen wisten die beter te gebruiken. De legers werden veel mobieler door bv. het gebruik van pantserdivisies. Nieuwe uitvindingen waren: Sonar en radar: belangrijk voor het bestrijden van onderzeeboten.(duitsers) De V1 en de V2: Duitsland richtte er veel op Londen, maar er werden te weinig van gemaakt en de besturing was niet nauwkeurig. Atoombom: ontwikkeld in de VS en gebruikt tegen Japan. Bewegingsoorlog in plaats van loopgravenoorlog. Het Duitse leger gebruikte in mei-juni 1940 een verrassende tactiek. Het maakte veel beter gebruik van tanks en vliegtuigen dan de tegenstanders, het doel was in enkele snelle, doelgerichte aanvallen de vijandelijke regering en de verbindingen van de vijand uit te schakelen. Engeland en Frankrijk waren hierop onvoldoende voorbereid. De overmacht van het Duitse leger duurde maar tijdelijk: Binnen enkele jaren hadden de geallieerden hun industrieën net zo op oorlog ingesteld als de Duitsers. Nadat Rusland en de VS aan de oorlog waren gaan deelnemen, kwamen de Duitsers te staan tegenover een vijand met een overmacht aan wapens en troepen. De geallieerden namen veel van de strijdwijze van de Duitsers over, vooral wat betreft het gebruik van tanks en vliegtuigen. Pagina 2 van 7
De oorlog in de lucht werd veel belangrijker: De geallieerde bombardementen vernietigde veel, hoewel er geen vlotte capitulatie van Duitsland volgde. Het bombarderen van de steden droeg bij tot de val van Mussolini; maar daar waren 2 atoombommen voor nodig. Propaganda Wat betreft de propaganda en censuur waren er 4 verschillen tussen de wereldoorlogen: Er was een groot deel van Europa door de Duitsers bezet, zij plaatsten de pers onder strenge censuur hierdoor ontstond een uitgebreide illegale pers. De film werd een belangrijker propaganda middel. Er werden strooibiljetten op veel groter schaal gebruikt dan eerst, ze riepen de vijandelijke bevolking op de strijd te staken en zich te verzetten tegen hun regering. De radio was het belangrijkste propagandamiddel. Alle partijen maakte speciale programma s voor hun eigen volk. De Duitse regering had de media wel in handen en manipuleerden ze tot in de kleinste details, de Engelsen vertrouwden er meer op geloofd te worden door de waarheid. Bij een groot deel van de Duitsers had de propaganda succes maar niet bij bezettenen. Betere medische zorg. Dankzij de tweede wereldoorlog kwam er voldoende geld voor onderzoek naar antibiotica. Bijvoorbeeld bij de ontwikkeling van penicilline in Engeland en de VS. Onderzoekers schatten dat het leven van 12 tot 15% van de soldaten hierdoor is gered. Een meer totale oorlog. Er sneuvelden veel meer soldaten dan eerst doordat: Er waren meer landen en soldaten bij betrokken. Duitse, Russische en Japanse soldaten tot het uiterste moesten doorvechten. Dat er meer burgers sneuvelden kwam door de nieuwe manieren van oorlog voeren. Door de bewegingsoorlog kwamen grote gebieden van het aangevallen land in het frontgebied te liggen. Massale bombardemente. De etnische politie van de nazi s kosten miljoenen het leven. Burgers die niet betrokken waren bij het oorlogsgeweld hadden er dagelijks mee te maken. Er was een tekort aan voedsel, kleding en andere goederen. Veel meer mannen en vrouwen moesten werken in de oorlogsindustrie. 3 : naast nieuwe ook oude kenmerken in de oorlogsvoering. Ook nu is industriële productie van groot belang. In de oorlog zorgde massaproductie voor wapens voor massale legers. Duitsland Vanaf 36 begon Hitler aan de opbouw van een oorlogsindustrie, maar de organisatie ging inefficiënt. In 1942 benoemde Hitler Albert Speer tot leider van de oorlogsindustrie. Deze maakte de invloed van het leger veel geringer. Pagina 3 van 7
Ook liet hij meer arbeiders uit bezette landen naar Duitsland overbrengen. Ondanks de geallieerde bombardementen van de oorlogsindustrie, ver 3-voudigde de productie binnen 3 jaar. Rusland Rusland kreeg veel materiële steun uit het Westen, ook werd de economie op oorlog ingesteld. Omstreeks 1943 hadden de Russen viermaal zoveel tanks als de Duitsers. Verenigde Staten De Amerikaanse oorlogsindustrie werd op vrijwillige basis door de fabrikanten georganiseerd. In massaproductie bleek de VS in die tijd onovertroffen. In totaal produceerde de VS bijna 2/3 van al het geallieerde militaire materieel in de oorlog. Engeland. Engeland was in de belangrijke mate afhankelijk van de steun vanuit de Engelse koloniën en de VS. De Duitse onderzeeërs konden die aanvoer niet verhinderen. Weer grote invloed van leiders. Hitler In Duitsland had Hitler niet alleen de politieke leiding, ook de strategie en tactiek van de oorlog. In het begin had hij succes met zijn blitzkrieg, maar toen hij in 1941 de SU aanviel blunderde hij. Voor de Duitse legerleiding werd Hitler een ramp, hij wilde nooit om strategische redenen ergens terugtrekken bv. bij Stalingrad. Churchill Churchill was op strategisch gebied niet goed, maar ging niet tegen zijn generaals in. En hij wist de Engelsen door briljante redenvoeringen tot grote eenheid te brengen. Ook leverde hij belangrijke bijdragen aan de goede samenwerking tussen de geallieerde leiders. Roosevelt Ook Roosevelt was een inspirerend leider. Net als Churchill gebruikte hij vaak radio en film om de Amerikaansen te overtuigen. Hij was de enige die zijn strategie en tactiek helemaal aan zijn generaals overliet. Meer dan Churchill was hij bereid Stalin te vertrouwen, hierdoor was hij voor een goede samenwerking tussen de geallieerde leiders nog belangrijker dan Churchill. Stalin Stalin had net als Hitler met veel terreur de macht in zijn land in handen, hij werd er van bewust dat hij weinig van Pagina 4 van 7
strategie en tactiek wist daarom benoemde hij generaal Zjoekov tot opperbevelhebber Ook wist hij de Russen er toe te brengen zich tot het uiterste te verzetten tegen de Duitsers. Dit lukte hem onder meer door iets meer vrijheid voor alle Russen en voor de Russisch-orthodoxe kerk en door terreur tegen echte of veronderstelde tegenstanders. 4 Nederland onder Duitse besetting. De Duitse inval. De oorlog begon voor Nederland op vrijdag 10-5-1940. Het Nederlandse leger was kleiner dan de Duitsers en niet goed voorbereid op een moderne oorlog. Op 14 mei capituleerde de Nederlandse opperbevelhebber uit angst dat na Rotterdam meer steden gebombardeerd zouden worden, uit veiligheidsoverwegingen, en om de rest van het koninkrijk te blijven besturen was de regering al naar Engeland vertrokken. Einde aan de neutraliteit van Nederland Nederland vond neutraliteit de beste politiek, dat kwam door 4 redenen: Neutraliteit leek de beste politiek om voor de veiligheid van Nederland te zorgen. Ook voor de handel was neutraliteit het beste. Veel Nederlanders vonden het moreel beter: het neutrale Nederland moest het goede voorbeeld geven aan de andere landen om geen oorlog te voeren. De 1 e wereldoorlog had de juistheid van deze politiek duidelijk gemaakt. De oorlogvoerende landen erkenden toen de Nederlandse neutraliteit. Het Duitse bestuur tijdens de bezetting Het hoogste gezagsdrager in Nederland werd Seyss-Inquart, hij stond rechtstreeks onder Hitler en aan het hoofd van ongeveer 1500 Duitse bestuursambtenaren. Zij gaven bevelen door die door de Nederlandse ambtenaren van ministeries, provincies en gemeente moesten worden uitgevoerd. Duits politie moest eventueel verzet voorkomen of onderdrukken. Duitse soldaten moesten de Nederlandse kust verdedigen en zonodig orde handhaven. De Duitse bezetters hadden bij hun bestuur vooral 2 doeleinden: Nederland inschakelen bij de Duitse oorlogsvoering, door het werven van Nederlanders voor het Duitse leger, door Nederlanders te laten werken in de Duitse oorlogsindustrie en door de levering van Nederlandse producten aan Duitsland. De Nederlandse bevolking winnen voor het Nationaalsocialisme. De Nederlandse samenleving moest een nationaalsocialistische samenleving worden. In verband met deze nazificatie moesten joden uit de samenleving verwijderd worden. Vier fasen van de bezetting Eerste fase (mei 1940- eind februari 1941): wederzijdse welwillendheid. Seyss-Inquart hoopte dat de Nederlandse bevolking vrijwillig tot het nationaalsocialisme zou overgaan, de Pagina 5 van 7
nazificatie werd geleidelijk ingevoerd. De meeste Nederlanders bleken bereid zich aan te passen en met de Duitsers samen te werken. Van de Nederlanders werd verwacht dat ze vrijwillig in Duitsland gingen werken. De vervolging van de joden begon, de bezetter maakte op grote schaal propaganda voor het nationaalsocialisme met behulp van affiches, kranten, radio en voorprogramma s in bioscopen. De Nederlandse politiek (de eerste en tweede kamer en de politieke partijen) werd uitgeschakeld. De aanhang van de NSB steeg, er was nog weinig verzet. De Nederlandse unie kreeg grote aanhang, de leiders waren bereid samen te werken met Duitsers. Maar ze benadrukten het Nederlandse karakter van de beweging. Tweede fase (eind februari 1941-april 1943): groeiende anti-duitse stemming en toenemende dwang De bezetter ging harder optreden omdat de nationaalsocialistische propaganda niet aansloeg en omdat Nederland een grotere bijdrage moest leveren aan de oorlogvoering: Nederlanders werden gedwongen om in Duitsland te werken en om producten te leveren. Nederlanders werden gedwongen tot lidmaatschap tot een nazi-vereniging en te nazificeren. De joodse Nederlanders werden steeds erger geïsoleerd en vervolgd. Het aantal verzetsmensen groeide al bleef het nog altijd om kleine groepen gaan. Derde fase (april 1943-september 1944): groeiend aantal conflicten tussen bevolking en bezetter Er werden harde maatregelen getroffen waardoor iedere mannelijke Nederlander opgeroepen kon worden voor werk (arbeitseinsatz) in Duitsland. Voor verdere nazificatie was steeds minder aandacht, de oorlogvoering stond op de 1 e plaats. De bezetter voltooide de deportatie van de joden, de anti-duitse stemming nam door het harde optreden van de Duitsers nog verder toe steeds vaker werden Duitse maatregelen tegengewerkt. De illegale organisaties groeiden. Vierde fase (september 1944- mei 1945): totale ontregeling van de samenleving. Nederland ten zuiden van de grote rivieren was grotendeels bevrijd maar was wel frontgebied: Veel mensen leefden in kelders, duizenden werden dakloos. Van gewoon burgerlijk bestuur kon bijna geen sprake zijn, het nog bezette deel van Nederland maakte de moeilijkste periode van de oorlog mee. Het Duitse bestuur ging steeds meer over op het gebruik van terreur tegen de bevolking. Vooral in de grote steden overheerste hongersnood, het verzet nam massale vormen aan. Pagina 6 van 7
Eerste fase Tweede fase Derde fase Bedrijven van joden werden geregistreerd. Een verbod om dieren ritueel te slachten. Alle joden die in dienst waren van de overheid werden geregistreerd en later ontslagen. Joden moesten in het openbaar een gele ster op hun kleding dragen. Begin van de deportatie van joden. In het persoonsbewijs werd bij joden een grote J aangebracht. De meeste joden werden naar het kamp Westerbork gebracht. Voltooiing van de deportatie van de joden. 5: gevolgen van de tweede wereldoorlog. Negen gevolgen van de oorlog waren: In de oorlog kwamen ongeveer 40 miljoen mensen om, waaronder 250.000 Nederlanders. Bij veel overlevenden heeft de oorlog diepe sporen in hun leven achtergelaten. Er vond berechting plaats van oorlogsmisdadigers en collaborateurs. De Nederlandse neutraliteitspolitiek keerde niet meer terug. Nederland ging deel uitmaken van bondsgenootschappen van westerse staten. Aan een eeuwenlange overheersing door Nederland van Indonesië kwam een einde. De oorlog had in Nederland het verlangen naar een nieuwe samenleving bevorderd, maar er kwam maar weinig van terecht. Na de oorlog werden gedeeltelijk nieuwe grenzen getrokken in Europa. Zo schoof Polen bijvoorbeeld naar het westen op. De VS en de SU groeiden in de oorlog uit tot supermogendheden, voor West-Europa was nog maar een bescheiden rol weggelegd. Na de oorlog bleken de nationaalsocialistische bewegingen in de koloniën veel sterker dan tevoren, sommige slaagden er al spoedig in de onafhankelijkheid van hun land te krijgen. Anderen lukte dat niet lang daarna. Pagina 7 van 7