Burgemeester en Wethouders Retouradres: Postbus 9100, 2300 PC Leiden Aan de leden van de gemeenteraad Bezoekadres Postadres Telefoon E-Mail Website Gemeente Leiden Stadhuis Stadhuisplein 1 Postbus 9100 2300 PC Leiden 14071 www.leiden.nl/gemeente Datum 23 november 2015 Contactpersoon Frans Pot Ons kenmerk Z/15/236957 Doorkiesnummer (071) 516 55 52 Onderwerp Voortgang vluchtelingenproblematiek Geachte leden van de raad, Per brief van 21 september jl. hebben wij u geïnformeerd dat wij een Taskforce huisvesting vergunninghouders en bijzondere doelgroepen hebben ingesteld. Aanleiding was de toestroom van het aantal vluchtelingen en het verstopt raken van de AZC s. Per brief van 6 oktober jl. hebben wij u vervolgens geïnformeerd over het verbreden van de Leidse Taskforce tot een regionale taskforce vluchtelingen Leiden en omgeving (hierna: taskforce), waarin wordt samengewerkt met de buurgemeenten Leiderdorp, Oegstgeest, Voorschoten en Zoeterwoude. Doelstelling van de taskforce is om vergunninghouders die reeds aan de regiogemeenten gekoppeld zijn versneld hier naar toe te halen, zodat er ruimte ontstaat in de AZC s voor de nieuwe instroom van vluchtelingen. Echter voorkomen moet worden dat er een verdringingseffect optreedt waarbij de reguliere woningzoekenden langer op een sociale huurwoning moeten wachten. Daarom wordt ingezet om het versneld realiseren van tijdelijke woonruimte voor vergunninghouders en uitbreiding van het aantal sociale huurwoningen voor de definitieve huisvesting van vergunninghouders, bijvoorbeeld door transformatie van leegstaande kantoorgebouwen, scholen etc. Specifiek voor Leiden is daar de doelstelling aan toegevoegd om ook huisvesting te zoeken voor bijzondere doelgroepen, zoals zwerfjongeren, uitstroom cliënten Nieuwe Energie, Rosa Manus en Crisisopvang. Op 28 september jl. is een eerste Stadsgesprek georganiseerd over de vluchtelingenproblematiek waar circa 130 stadspartners aanwezig waren. In dat gesprek zijn waardevolle suggesties gedaan voor vervolgacties. Deze worden momenteel uitgewerkt. Daarnaast is op 14 oktober jl. een gesprek met de wijkvoorzitters georganiseerd om hen te betrekken in het voornemen om vergunninghouders versneld naar de regiogemeenten te halen. Verzoek voor crisisopvang door het COA De actualiteit van de vluchtelingenproblematiek heeft ons echter ingehaald. Want op vrijdag 9 oktober jl. ontving de burgemeester het verzoek van het COA om crisisopvang beschikbaar te stellen voor ca. 240 vluchtelingen. Omdat wij in het verband van de Leidse regio eerder hadden afgesproken over het gezamenlijk optrekken, is daarop contact gezocht met de burgemeesters van de buurgemeenten om gezamenlijk het verzoek van het COA te beantwoorden.
Pagina 2 / 5 Uiteindelijk hebben de burgemeesters ervoor gekozen om de crisisopvang in Leiden (de Drie Oktoberhal) en in Voorschoten (De Vliethorst) als eerste in te zetten. Dezelfde avond werd dit verzoek gehonoreerd en werden de omwonenden door middel van een bewonersbrief geïnformeerd. Nadat de asielzoekers een week in deze sporthallen hadden doorgebracht bleek er nog geen ruimte in de reguliere opvanglocaties (lees: Asielzoekerscentra) aanwezig. Zij werden daarom vervolgens verplaatst naar soortgelijke accommodaties in de buurgemeenten Zoeterwoude (de Klaverhal) en Oegstgeest (de Cuyl) en wéér een week later herhaalde zich deze situatie en werden de vluchtelingen overgebracht naar de gemeente Leiderdorp (de Bloemerd) en opnieuw naar Leiden (het Universitair Sportcentrum). Het was hartverwarmend om te zien dat in alle betrokken gemeenten een groot aantal vrijwilligers zich had aangemeld om de vluchtelingen welkom te heten en allerlei activiteiten te organiseren en dat ook in de ambtelijke organisaties en gesubsidieerde instellingen grote bereidheid bestond zich in te zetten. Wij zijn er trots op dat dit in Leiden en de Leidse regio mogelijk is geweest. Van crisis- naar noodopvang Ons bereikten echter signalen dat het continue verplaatsen van de vluchtelingen niet langer op deze wijze door kon gaan. Van medische zijde werd aangegeven dat het verplaatsen een negatieve invloed had op de gezondheid van de vluchtelingen. Het Rode Kruis liet weten dat de inzet van de vrijwilligers -naast het reguliere werk- niet onuitputtelijk was. En tenslotte was het beroep op de ambtelijke organisaties dusdanig groot, dat dit ook niet lang meer volgehouden kon worden. Ook op landelijk niveau werd het steeds weer verplaatsen van vluchtelingen een issue. Op 13 oktober jl. heeft de Minister van Veiligheid en Justitie een brief verzonden met een verzoek aan de provincies om grootschalige noodopvang locaties beschikbaar te stellen om de crisisnoodopvang te ontlasten en de verplaatsing van vluchtelingen te beperken. Omdat er geen uitzicht was dat er na drie weken van crisisopvang wél plaats zou zijn in de reguliere opvangcentra, heeft het COA de burgemeesters van de Leidse regiogemeenten op 21 oktober jl. verzocht om te onderzoeken of op zeer korte termijn een gebouw geschikt gemaakt zou kunnen worden voor noodopvang van vluchtelingen waar ze een langere periode zouden kunnen verblijven. De taskforce heeft vervolgens in hoog tempo mogelijke beschikbare gebouwen in de Leidse regio onderzocht. De conclusie was dat alleen het voormalige TNO-pand aan de Wassenaarseweg 56-58 te Leiden binnen enkele dagen geschikt zou kunnen worden gemaakt. Op maandag 26 oktober jl. is in het overleg tussen de vertegenwoordigers van de Leidse regiogemeenten ingestemd met deze keuze. Ons College heeft op dinsdag 27 oktober jl. groen licht gegeven voor het gebruik van het gebouw voor maximaal 250 vluchtelingen voor uiterlijk één jaar, waarbij primair zou worden uitgegaan van de vluchtelingen die tot dan toe in de Leidse regio in de crisisopvang waren opgevangen. Het COA ging akkoord met dit voorstel en ook met de eigenaar kon op 28 oktober jl. overeenstemming worden bereikt over de condities waaronder het gebouw kon worden gebruikt. De vergoeding van het COA bleek toereikend om de huurpenningen die Leiden aan de eigenaar moet vergoeden en de kosten voor de door de gemeente uit te voeren investeringen te compenseren.
Pagina 3 / 5 Bij de investeringen ging het onder andere om aanpassingen ten behoeve van de algehele veiligheid, brandveiligheid en hygiëne. Ons College heeft vervolgens besloten de plannen door te zetten en uw Raad alsmede de omwonenden en in de buurt gelegen bedrijven en instellingen te informeren. De voorzitters van de betrokken wijkorganisaties waren eerder in kennis gesteld, mede ook om het communicatietraject met hen te bespreken. Zij hebben ons ook geadviseerd. Op 29 oktober jl. heeft een informatieavond voor omwonenden en instellingen en bedrijven plaats gevonden in het gebouw aan de Wassenaarseweg. Hier waren ongeveer 120 belangstellenden aanwezig. Van woensdagmiddag (28 oktober jl.) tot en met vrijdagmiddag (30 oktober jl.) is het pand in gereedheid gebracht. Op vrijdag 30 oktober jl. (vanaf 18.00 uur) konden de vluchtelingen uit de crisisopvang daadwerkelijk hun intrek nemen in het gebouw aan de Wassenaarseweg. Sindsdien zijn niet langer de gemeente Leiden en de overige gemeenten uit de Leidse regio verantwoordelijk voor de opvang. Het COA zal het pand voor de duur van één jaar exploiteren en zorgdragen voor de begeleiding van de vluchtelingen. Verkeerde beeldvorming Nadat het COA de verantwoordelijkheid voor de vluchtelingen in de noodopvang aan de Wassenaarseweg had overgenomen, deden in de loop van de afgelopen weken geruchten de ronde dat er onder andere sprake zou zijn van zeer slechte voorzieningen in het gebouw. Deze berichten strookten niet met de werkelijkheid. De voorzieningen zijn sober maar voldoen aan landelijke normen. Berichtgeving als er is maar één toilet en één douche voor 250 vluchtelingen is onjuist. Er zijn 26 toiletten in het gebouw aanwezig en vóór de komst van de vluchtelingen zijn drie verwarmde douchecabines van elk acht douches geplaats. Ook zijn er acht wasmachines en acht drogers geplaatst. Op dit moment wordt er ook nog gewerkt aan het installeren van wifi, sloten op de kamers en de aanschaf van extra meubilair. Onderwijs aan kinderen en jongeren Op het gebied van onderwijs voor kinderen en jongeren zijn inmiddels de nodige stappen gezet. Op woensdag 18 november jl. vond de eerste lesdag voor 10 à 14 leerlingen in de leeftijd van 12-18 jaar in de tijdelijke voorziening op het terrein van de VHL (Visser t Hooft Lyceum) plaats. Een combinatie van docenten van SCOL uit het Primair en Voortgezet Onderwijs geven de leerlingen les en ondersteuning om goed kennis te maken met Nederland en de Nederlandse taal. Ook leerlingen van het VHL worden hier bij betrokken. De combinatie met leeftijdsgenoten werkt zeer motiverend. De leerlingen zijn bij deze voorziening tot de Da Vinci Internationale Schakel klas (ISK) plek voor ze heeft gemaakt in de reguliere ISK met NT2 Onderwijs. Voor de kinderen die in aanmerking komen voor het primair onderwijs gaat.proo de kinderen tot 12 jaar (ongeveer 30) van de locatie Wassenaarseweg opvangen in drie groepen. Op dit moment wordt hard gewerkt aan het vinden van een geschikte locatie. Deze week vinden gesprekken plaats om tot een definitieve keuze voor een locatie te komen.
Pagina 4 / 5 Vrijwilligers Er bieden zich nog steeds individuele vrijwilligers bij de gemeente aan, Ook organisaties zoals scholen, de UL en de Hogeschool die de nodige initiatieven willen ontwikkelen voor de bewoners van de Wassenaarseweg hebben contact gezocht. Het COA had aangegeven dat in de eerste periode de nadruk op het inregelen van het gebouw zou liggen en nog geen tijd en aandacht beschikbaar had voor vrijwilligersactiviteiten. In een later stadium zou het COA graag gebruik willen maken van dergelijke aanbiedingen. Op donderdag 19 november jl. heeft het COA een informatieavond georganiseerd voor individuele vrijwilligers en organisaties. Op deze avond waren naar schatting 60 mensen aanwezig. Naast algemene voorlichting over de groep bewoners van de Wassenaarseweg (met name over de procedure waar zij inzitten) heeft het COA aangegeven dat zij binnen het gebouw werken met vrijwilligers die aan een aantal voorwaarden dienen te voldoen zoals een VOG (Verklaring Omtrent Gedrag) en het tekenen van een contract waarin o.a. is beschreven onder welke (strikte) voorwaarden zij hun vrijwillige werkzaamheden dienen te verrichten. Het COA heeft aangegeven dat zij overige vrijwilligersactiviteiten en initiatieven op prijs stellen zolang deze buiten het gebouw plaats vinden. Een vrijwilligster van de gemeente is inmiddels, met ondersteuning van I-doe, begonnen met het in afstemming met de medewerkers van het COA coördineren van het aanbod van vrijwilligers en initiatieven. Zij was ook bij de informatieavond aanwezig om voorlichting te geven. Activiteiten taskforce Ondertussen heeft de taskforce ook op andere fronten niet stil gezeten. Na het besluit tot het verbreden van de taskforce naar de Leidse regio is met de buurgemeenten contact gezocht en zijn de werkgroepen uitgebreid met verschillende ambtenaren uit de omliggende gemeenten. Met betrekking tot Leiden is er een longlist van groot aantal panden opgesteld die zijn beoordeeld op beschikbaarheid, bouwkundig kwaliteit en mogelijkheden, planologische belemmeringen, de sociale inbedding, en de vraag voor welke doelgroep de panden geschikt zouden zijn. De meest kansrijke panden zijn voorgelegd aan de Leidse woningcorporaties die inmiddels een eerste reactie hebben gegeven. De regiogemeenten hebben een soortgelijke actie uitgezet met betrekking tot hun panden. Ook de maatschappelijke integratie wordt niet vergeten. Er wordt gewerkt aan een uitvoeringsplan waarin de begeleiding van vluchtelingen in samenwerking met Vluchtelingenwerk wordt uitgevoerd. De begeleiding is erop gericht om elke vluchteling gedurende twee jaar in beeld te hebben. De focus van de begeleiding zal liggen op de ontwikkeling van vluchtelingen naar een economisch zelfstandige positie in de samenleving. Voor de taskforce zijn drie concrete doelstellingen gesteld die voor het eind van dit jaar gerealiseerd dienen te zijn: 1. De achterstand in de Leidse taakstelling voor het definitief huisvesten van vergunninghouders is geheel weggewerkt. Met andere woorden: de taakstelling voor 2015 is ingevuld en ook het tekort van 30 plaatsingen die nog resteerden uit 2014.
Pagina 5 / 5 2. Er zullen tussen 50 en 100 vergunninghouders tijdelijk gehuisvest zijn in Leiden en/of de Leidse regio. Deze mensen zullen later definitief worden gehuisvest in de Leidse regio. Voordeel hiervan is dat de Asielzoekerscentra worden ontlast en dat alvast kan worden gewerkt aan de inburgering van de vergunninghouders. 3. Drie locaties zullen, met medewerking van de corporaties, worden uitgewerkt voor de definitieve huisvesting van vergunninghouders en bijzondere doelgroepen. Ook de kosten worden daarbij (per locatie) in beeld gebracht zodat wij uw raad een kredietaanvraag voor kunnen leggen. Over deze locaties zult u nog worden geïnformeerd. Uiteraard zal daarbij veel aandacht worden besteed aan de communicatie met omwonenden zoals afgesproken in het overleg met de voorzitters van de wijkverenigingen. Begin januari 2016 zullen wij u nader informeren over het behalen van bovenstaande doelstellingen. Hoogachtend, Burgemeester en Wethouders van Leiden, de Secretaris, de Burgemeester,