Pactum Jeugd- en opvoedhulp Locatie Lochem erantwoorde Hulp voor Jeugd Gezond vertrouwen Utrecht, april 2019
Samenvatting In december 2018 voerde de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd toezicht uit bij Stichting Pactum Jeugd- en opvoedhulp (hierna: Pactum) op de locatie in Lochem. Doel van het toezicht was om te bepalen of Pactum verantwoorde jeugdhulp biedt. Pactum is een jeugdhulporganisatie die zich richt op het bieden van hulp aan kinderen, jongeren en hun gezinnen bij problemen op het gebied van opgroeien en opvoeden. Pactum staat sinds 1999 ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder het nummer 09109443 en heeft meerdere locaties voor verschillende vormen van hulp in de provincies Gelderland en Overijssel. Op de locatie in Lochem biedt Pactum behandeling en begeleiding aan jeugdigen met complexe (gedrags-)problematiek. Het betreft een 3-milieuvoorziening waarbij behandeling, onderwijs en vrije tijd op de locatie aanwezig zijn. Het onderwijs op de locatie wordt aangeboden door Stichting Speciaal Onderwijs Twente en Oost Gelderland (hierna: SOTOG). Pactum voldeed op het moment van het toezicht aan 26 van de 29 onderzochte verwachtingen uit het toetsingskader erantwoorde Hulp voor Jeugd. erbetering is nodig op de volgende verwachtingen: Professionals stemmen af met de bij de jeugdigen en hun ouders betrokken instanties. Het leefklimaat is passend bij de jeugdigen. De aanbieder zet gekwalificeerde professionals in. De inspectie verwacht dat Pactum concrete verbetermaatregelen doorvoert om aan alle verwachtingen te voldoen en wenst hierover geïnformeerd te worden middels een resultaatsverslag. In dit resultaatverslag dient Pactum aan te geven welke verbetermaatregelen zij heeft getroffen en tot welke resultaten dit heeft geleid. De inspectie verwacht dat Pactum waar nodig de verbetermaatregelen afstemt met SOTOG. Op basis van dit resultaatsverslag bepaalt de inspectie het vervolgtoezicht.
Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Bevindingen... 5 Thema 1: Uitvoering hulpverlening... 5 Thema 2: eiligheid... 7 Thema 3: Leefklimaat... 7 Thema 4: Cliëntenpositie... 8 Thema 5: Bestuurlijke organisatie... 9 3 ervolg... 11 Bijlage - erantwoording... 11
1 Inleiding In december 2018 voerde de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd toezicht uit bij Stichting Pactum Jeugd- en opvoedhulp (hierna: Pactum) op de locatie in Lochem. Doel van het toezicht was om te bepalen of Pactum verantwoorde jeugdhulp biedt. Beschrijving Pactum Pactum is een jeugdhulporganisatie die zich richt op het bieden van hulp aan kinderen, jongeren en hun gezinnen bij problemen op het gebied van opgroeien en opvoeden. Pactum staat sinds 1999 ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder het nummer 09109443 en heeft meerdere locaties voor verschillende vormen van hulp in de provincies Gelderland en Overijssel. Op de locatie in Lochem biedt Pactum behandeling en begeleiding aan jeugdigen met complexe (gedrags-) problematiek. Het betreft een 3-milieuvoorziening waarbij behandeling, onderwijs en vrije tijd op de locatie aanwezig zijn. Het onderwijs op de locatie wordt aangeboden door Stichting Speciaal Onderwijs Twente en Oost Gelderland (hierna: SOTOG). Een deel van de jeugdigen die op de locatie woont, maakt gebruik van het onderwijs van SOTOG. Andere jeugdigen gaan niet op de locatie naar school, maar volgen onderwijs in de omgeving van Lochem. Op de locatie in Lochem zijn vier behandelgroepen voor jeugdigen van twaalf tot achttien jaar, bestaande uit twee gemengde groepen, een jongensgroep en een meisjesgroep. Daarnaast is er een groep voor kleinschalige individuele behandeling voor vier jeugdigen in de leeftijd van acht tot twaalf jaar. Op het moment van het onderzoek van de inspectie bood Pactum op de locatie in Lochem hulp aan in totaal 26 jeugdigen. oor het bieden van jeugdhulp heeft Pactum contracten afgesloten met gemeenten op basis van de Jeugdwet. Op de locatie in Lochem zijn twee werkplaatsen waar dagbesteding wordt geboden aan jongvolwassenen door Tactus erslavingszorg. De hulp aan de cliënten van Tactus erslavingszorg is gescheiden van de hulp die Pactum aan jeugdigen biedt. Op de locatie in Lochem werken 27 pedagogisch medewerkers die werkzaam zijn op de behandelgroepen en drie medewerkers die zich richten op de (facilitaire) ondersteuning. De aansturing van de medewerkers op de locatie vindt plaats door een coördinator behandelgroepen en een regiomanager. Aan de locatie zijn drie gedragswetenschappers verbonden, waarvan één in opleiding. De gedragswetenschappers worden aangestuurd door de manager behandeling. Daarnaast zijn er medewerkers die locatie-overstijgend werkzaam zijn, zoals bijvoorbeeld trajectbegeleiders en medewerkers die een rol hebben in de zorgcoördinatie. 3 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
Pactum maakt deel uit van CONRISQ. De zeven behandelinstellingen die onderdeel zijn van CONRISQ zijn (financieel) zelfstandig, maar stemmen hun hulpverlening, kennis en middelen wel op elkaar af. Toetsingskader Het onderzoek is uitgevoerd aan de hand van het toetsingskader erantwoorde Hulp voor Jeugd. Het toetsingskader bestaat uit vijf thema s: Uitvoering hulp, eiligheid, Leefklimaat, Cliëntenpositie en Bestuurlijke organisatie. Elk thema is uitgewerkt in een aantal verwachtingen. oor Jeugdhulp met verblijf is een set met 29 kernverwachtingen geselecteerd. Het toetsingskader is te vinden op: http://toetsingskadervhj.nl. 4 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
2 Bevindingen In dit hoofdstuk worden de resultaten van het toezicht gepresenteerd, zoals de inspectie deze heeft aangetroffen op het moment van toezicht, aan de hand van de vijf thema s uit het toetsingskader erantwoorde Hulp voor Jeugd: Uitvoering hulpverlening, eiligheid, Leefklimaat, Cliëntenpositie en Bestuurlijke organisatie. Deze thema s zijn onderverdeeld in criteria waar verwachtingen onder vallen. Per verwachting geeft de inspectie een oordeel. Als de verwachting als onvoldoende is beoordeeld geeft de inspectie een toelichting. Wanneer het oordeel voldoende is, maar de inspectie op grond van de bevindingen van mening is dat er reden is voor verbetering, benoemt de inspectie een aandachtspunt. O oldoende Onvoldoende N.B. Niet beoordeeld Thema 1: Uitvoering hulpverlening 1.1. Professionals bieden passende hulp erwachting 1.1.1 Professionals bieden hulp die aansluit bij de relevante ontwikkelingstaken en de problematiek van de jeugdigen en hun ouders. 1.1.2 Professionals bieden hulp die aansluit bij de achtergrond, eigen mogelijkheden en het probleemoplossend vermogen van de jeugdigen, hun ouders en hun netwerk. 1.2. Professionals werken volgens professionele standaarden erwachting 1.2.1 Professionals werken volgens de richtlijnen van de beroepsgroep. 1.2.2 Professionals werken doelgericht en planmatig. 5 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
1.3. Professionals betrekken jeugdigen en hun ouders bij de hulp erwachting 1.3.1 Professionals werken met een plan dat door of in overleg met jeugdigen en hun ouders is opgesteld. 1.3.2 Professionals bejegenen jeugdigen en hun ouders met respect en nemen hen serieus bij de uitvoering van de hulp. 1.3.3 Professionals zorgen ervoor dat de jeugdigen contact kunnen (onder-)houden met hun ouders en hun netwerk. 1.4. Professionals stemmen af met de bij de jeugdigen en hun ouders betrokken instanties erwachting 1.4.1 Professionals stemmen het plan af met de plannen van overige betrokken instanties. O Toelichting: De locatie van Pactum betreft een 3-milieuvoorziening, waarbij het uitgangspunt is dat jeugdigen een integraal aanbod krijgen op het gebied van wonen, onderwijs en vrije tijd. an een 3-milieuvoorziening verwacht de inspectie dat de geboden hulp door Pactum is afgestemd op wat er geboden wordt op school. Pactum en SOTOG hebben de afgelopen periode stappen gezet om de onderlinge samenwerking te verbeteren. Zo heeft de gedragswetenschapper van de school sinds kort inzage in het registratiesysteem van Pactum en sluit de leerkracht vaker aan bij overleggen over de behandeling door Pactum. Op dit moment is er echter nog geen sprake van een integraal aanbod. Op basis van dossieronderzoek bij Pactum en bij SOTOG blijkt dat de pedagogische aanpak en de doelen van beide partijen nog niet voor alle jeugdigen op één lijn zijn gebracht. De inspectie verwacht dat de hulpvraag van een jeugdige leidend is en dat Pactum en SOTOG gezamenlijk nagaan hoe zij voor de jeugdigen een passend aanbod van hulp en onderwijs kunnen realiseren. Ook zijn er jeugdigen die elders onderwijs volgen. Ook voor hen geldt dat uit dossieronderzoeken en gesprekken niet blijkt dat het onderwijs en de hulp op elkaar zijn afgestemd. 6 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
Thema 2: eiligheid 2.1. Professionals houden goed zicht op de veiligheid van jeugdigen erwachting 2.1.1 Professionals hebben een actueel beeld van de veiligheid van de jeugdigen. 2.1.2 Professionals schatten de veiligheidsrisico s van de jeugdigen systematisch in. 2.1.3 Professionals beoordelen de veiligheidsrisico s in multidisciplinair verband. 2.2. Professionals beperken de veiligheidsrisico s voor jeugdigen erwachting 2.2.1 Professionals bepalen mede op basis van de veiligheidsrisico s de in te zetten hulp. 2.2.2 Professionals bewaken de gemaakte afspraken over het beperken van de veiligheidsrisico s. 2.2.3 Professionals treden bij acute onveiligheid actief op. Thema 3: Leefklimaat 3.1. De fysieke leefomgeving is van goede kwaliteit erwachting 3.1.1 De leefomgeving is schoon, passend en veilig. 3.1.2 Het leefklimaat past bij de leeftijd en de ontwikkelingsfase van de jeugdigen. 7 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
3.2. Het leefklimaat is passend bij de jeugdigen erwachting 3.2.1 De dagelijkse routine en de huisregels dragen bij aan de ontwikkeling van de jeugdigen. O Toelichting: Uit dossieronderzoek en gesprekken met jeugdigen blijkt dat door pedagogisch medewerkers een kamerprogramma ingezet kan worden, als sanctie op het gedrag van een jeugdige. Een kamerprogramma houdt in dat een jeugdige gedurende de dag langere tijd op diens kamer dient te verblijven en niet het programma van de groep volgt. De inzet van deze werkwijze is geen onderdeel van de pedagogische visie van Pactum. Uit dossieronderzoek blijkt dan ook dat er geen pedagogische doelen gekoppeld zijn aan de inzet van een kamerprogramma. Daarnaast kunnen pedagogisch medewerkers deze maatregel zelf inzetten, zonder goedkeuring van een gedragswetenschapper. De inspectie oordeelt dat de inzet van deze, deels vrijheidsbeperkende maatregel, onvoldoende pedagogisch is onderbouwd en dat de inzet onvoldoende wordt afgewogen. Het is belangrijk dat Pactum meer zicht krijgt op de inzet van dit kamerprogramma en medewerkers voldoende ondersteunt om passende alternatieve handelswijzen te hanteren die bijdragen aan de ontwikkeling van de jeugdigen. 3.2.2 Jeugdigen leiden een voor hen zo gewoon mogelijk leven, inclusief onderwijs en vrijetijdsbesteding. 3.3. Professionals hebben een respectvolle houding naar de jeugdigen erwachting 3.3.1 Professionals hebben tijd en aandacht voor de jeugdigen. 3.3.2 Professionals respecteren de privacy van de jeugdigen. Thema 4: Cliëntenpositie 4.1. De aanbieder geeft de jeugdigen en hun ouders de mogelijkheid om voor hun individuele belangen op te komen erwachting 4.1.1 De aanbieder onderneemt actie indien jeugdigen en/of hun ouders aangeven ontevreden te zijn over de geboden hulp. 4.1.2 Jeugdigen en hun ouders kunnen gebruikmaken van een onafhankelijke vertrouwenspersoon. 8 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
erwachting 4.1.3 Jeugdigen en hun ouders kunnen een klacht indienen bij een onafhankelijke klachtencommissie. Thema 5: Bestuurlijke organisatie 5.1. De aanbieder voert systematisch kwaliteitsmanagement uit erwachting 5.1.1 De aanbieder registreert en analyseert incidenten en voert naar aanleiding van de analyse verbeteringen door. Aandachtspunt: Pactum registreert incidenten en maakt twee keer per jaar een analyse van alle geregistreerde incidenten. Op basis van inzage in de incidentenregistratie constateert de inspectie dat Pactum na een incident nog meer kan onderzoeken wat medewerkers moeten doen om vergelijkbare incidenten in de toekomst te voorkomen. De incidentenregistratie is nu nog veelal gericht op wat de jeugdige anders moet doen, maar is weinig gericht op het formuleren van verbeterpunten voor medewerkers. Het is belangrijk dat na een incident de betrokken medewerkers onderzoeken wat zij hiervan kunnen leren en wat dit betekent voor het handelen van hun collega s. 5.2. De aanbieder zet gekwalificeerde professionals in erwachting 5.2.1 De aanbieder werkt met geregistreerde professionals, tenzij de inzet van een niet geregistreerde professional niet afdoet aan de kwaliteit van hulp of noodzakelijk is voor de kwaliteit. 5.2.2 De aanbieder zet professionals in die aantoonbaar zijn geschoold voor de functie die zij uitoefenen. Toelichting: De afgelopen twee jaar is een roerige periode geweest op de locatie in Lochem. In de behandelgroepen van Pactum hebben veel personeelswisselingen plaatsgevonden en de teams van pedagogisch medewerkers bestaan nu veelal uit jongere medewerkers. Het is Pactum gelukt om in korte tijd medewerkers een werkwijze te laten hanteren die past bij de doelgroep. De begeleiding van de gedragswetenschappers heeft hieraan een belangrijke bijdrage geleverd. Een verbeterpunt vormt de verdere invulling van de behandelteams door aanname van meer hbo-opgeleide medewerkers. Pactum heeft als norm gesteld dat op de behandelgroepen de helft van de begeleiders hbo-geschoold moet zijn. Op dit moment voldoet de samenstelling van de begeleiding van een deel van de behandelgroepen hier echter nog niet aan. O 9 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
erwachting Pactum heeft de afgelopen periode al belangrijke stappen gezet om vacatureruimte op te vullen. Het is belangrijk dat Pactum daarnaast voldoende zicht houdt op het functioneren van de teams en indien nodig de teams tijdig ondersteunt of aanvullend coacht. 5.2.3 De aanbieder biedt professionals de mogelijkheid kennis en vaardigheden actueel te houden. Aandachtspunt: Pactum biedt scholing en deskundigheidsbevordering aan nieuwe medewerkers en aan meer ervaren medewerkers. Een aandachtspunt is dat de medewerkers niet geschoold zijn op het gebied van de preventie van suïcide. Gezien de problematiek van de jeugdigen die hulp krijgen bij Pactum, is deskundigheid op het gebied van suïcidepreventie belangrijk. Een tweede aandachtspunt is dat pedagogisch medewerkers nog niet standaard intervisie volgen. 5.3. De aanbieder voldoet aan de geselecteerde nalevingsnormen erwachting 5.3.1 De aanbieder beschikt over een actuele erklaring Omtrent Gedrag van personen die structureel contact hebben met jeugdigen of hun ouders. 5.3.2 De aanbieder heeft een meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. 10 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
3 ervolg Pactum voldeed op het moment van het toezicht aan 26 van de 29 onderzochte verwachtingen uit het toetsingskader erantwoorde Hulp voor Jeugd. erbetering is nodig op de volgende verwachtingen: Professionals stemmen af met de bij de jeugdigen en hun ouders betrokken instanties. Het leefklimaat is passend bij de jeugdigen. De aanbieder zet gekwalificeerde professionals in. De inspectie verwacht dat Pactum concrete verbetermaatregelen doorvoert om aan alle verwachtingen te voldoen en wenst hierover uiterlijk 1 juni 2019 geïnformeerd te worden middels een resultaatsverslag. In dit resultaatverslag dient Pactum aan te geven welke verbetermaatregelen zij heeft getroffen en tot welke resultaten dit heeft geleid. De inspectie verwacht dat Pactum waar nodig de verbetermaatregelen afstemt met SOTOG. Op basis van dit resultaatsverslag bepaalt de inspectie het vervolgtoezicht. 11 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
Bijlage - erantwoording De inspectie voerde het toezicht bij Pactum, locatie Lochem, uit op 20 december 2018. Om tot een gefundeerd oordeel te komen, gebruikte de inspectie voor het toezicht verschillende informatiebronnen. De informatie uit deze bronnen is met elkaar vergeleken en gewogen. oor het toezicht zijn de volgende bronnen betrokken: Gesprek met de interim-directeur, regiomanager en de coördinator van de locatie. Interviews met: - twee pedagogisch medewerkers - drie gedragswetenschappers De check van zeven personeelsdossiers op de aanwezigheid van de erklaring Omtrent het Gedrag van medewerkers, waarbij de inspectie zelf de dossiers heeft geselecteerd. De check van een aantal dossiers van jeugdigen, onder andere op de aanwezigheid van een plan en risico-inschattingen en beoordelingen. De inspecties hebben zelf de dossiers geselecteerd. Een gesprek met twee jeugdigen. Observaties van de leef- en verblijfruimten. Analyse beleidsdocumenten. oorafgaand aan het toezicht heeft de inspectie de website geraadpleegd en de aanwezige documenten van de instelling geanalyseerd. 12 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
13 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
De www.igj.nl www.igj.nl 14 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd