Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten, generaal T.A. Middendorp, ter gelegenheid van de medaille-uitreiking op 7 november 2013 te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Minister Opstelten, te decoreren militairen en politieagenten, geachte aanwezigen, Minister Opstelten heeft al veel gezegd over de concrete missies en de resultaten daarvan ter plekke. Ik sluit me daar graag bij aan. Het is goed om te zien hoe blauw en groen elkaar aanvullen. En niet alleen in Nederland. Deze mannen en vrouwen hier hebben zich samen in het buitenland keihard ingezet. In landen, waar de regering nog niet in staat is om burgers bescherming te bieden. In landen waar gijzelingen, terrorisme en geweldsuitbarstingen normaal zijn. In landen, waar onze idealen, de taaie werkelijkheid ontmoeten. Ik denk aan Soedan, een land dat bijna 25 jaar burgeroorlog heeft gekend. Toen Zuid-Soedan twee jaar geleden onafhankelijk werd, moest het land vanaf de grond worden opgebouwd. Maar hoe doe je dat? Meer dan de helft van de bevolking kan niet lezen en schrijven. Er is geen onderwijs, geen gezondheidszorg en nauwelijks infrastructuur. Hoe zorg je er dan voor dat deze jonge staat niet in instabiliteit vervalt, dat bewoners zich beschermd en veilig voelen, en dat de overheid effectief en democratisch regeert? Dan moet je bij nul beginnen. Je moet een fundament leggen voor de opbouw van een goed functionerende rechtsorde. Een rechtsorde, waarbinnen de rechten van de mens worden nageleefd, en misdrijven eerlijk worden berecht. Want alleen vertrouwen van de bevolking in een eerlijk en goed bestuur, biedt perspectief op een vreedzame toekomst. Dat weten de aangetreden militairen en politiefunctionarissen hier als geen ander. Maandenlang hebben zij lokale politieagenten getraind, opgeleid en begeleidt. Ook al was dat vaak onder primitieve omstandigheden. 1
Ik heb dat in de zomer met eigen ogen gezien, toen ik tijdens een bezoek in Zuid-Soedan overnachtte op een buitenpost, waar marechaussees en politieagenten hun werk doen. Ga er maar eens aan staan om iedere dag vanaf de lokale markt je eigen potje te koken, je werk te doen op politiebureaus bestaande uit vier stokken en een stuk zeil, met je voertuig door de blubber te ploegen en met kaplaarzen naar het sanitair te lopen vanwege de reptielen. U deed dat gewoon. Want als geen ander weet u dat we veel kleine stappen moeten zetten, om op de lange termijn het verschil te zien. Waar het om gaat, is dat we op het juiste moment de juiste dingen doen en zo situaties creëren die toekomst hebben. Ik haal graag Wachtmeester 1 Joyce Franke-Scholte Aalbes als voorbeeld aan. Wachtmeester Franke-Scholte Aalbes, kunt u uw hand even opsteken zodat iedereen ziet over wie ik het heb? Wachtmeester, u bezocht voor de Verenigde Naties de gevangenissen in Zuid-Soedan, om de leefomstandigheden van de gevangenen te controleren. Zitten mannen en vrouwen wel in een aparte cel? Hebben ze genoeg te drinken? Krijgen jonge moeders met baby s wel de zorg die zij nodig hebben? U zocht het uit. Ook leerde u de lokale politie hoe ze zichzelf én de bevolking beter kunnen beschermen. U liet zien hoe je veilige verkeerscontroles uitvoert, hoe je op de juiste manier met je wapen omgaat, en hoe je positief contact maakt met de bevolking. Stuk voor stuk zaken die wij hier normaal vinden, maar die in Zuid-Soedan nog lang niet vanzelfsprekend zijn. "De mensen willen graag leren", zei u. Ze zijn trots op hun land en willen het zelf opbouwen. Ze weten alleen nog niet hoe. Wachtmeester Franke-Scholte Aalbes, dát is het belang van uw werk. Door kleine stapjes vooruit te zetten heeft u een bijdrage geleverd aan de opbouw van een rechtsstaat in Zuid-Soedan. Zo heeft u een situatie gecreëerd die toekomst heeft. 2
Dank u wel. Dames en heren, ook in Kosovo hebben onze marechaussees zich ingezet. Want in Kosovo, daar is het nog lang niet veilig. Nog steeds zijn er spanningen tussen bevolkingsgroepen. Dat bleek wel weer toen Servische nationalisten op maandag stemlokalen in het stadje Mitrovica binnendrongen. Zij vernielden stembussen en sloegen kiezers. We moeten daarom in Kosovo voorkomen dat de vlam echt in de pijp slaat. Het land lijkt misschien een klein stipje op de wereldkaart, maar het bevindt zich wel in de achtertuin van onze eigen Europese unie. En bij conflict in Kosovo slaan terreur, georganiseerde misdaad en corruptie, al snel over naar andere delen van Europa. Dat brengt ook onze eigen veiligheid in gevaar. Dáárom zijn we in Kosovo aanwezig. Onze marechaussees bewaken in Kosovo de grenzen, patrouilleren, en begeleiden konvooien en gevangentransporten. Maar zij beveiligen ook de rechtbank in Mitrovica en ondersteunen en adviseren de lokale politie. Zoals Wachtmeester 1 Brigitte Willems. Wachtmeester Willems, kunt u uw hand opsteken? Wachtmeester Willems, u reed onder meer patrouilles in het noorden van Kosovo. U liet niet alleen uw gezicht zien, maar u ging ook het gesprek aan met mensen die zich bedreigd voelen. Zo liet u weten dat er aandacht voor hun is, dat ze veilig zijn. Dat werd zeer gewaardeerd. Iedere keer werd u enthousiast begroet. Iedere keer merkte u dat mensen zich een beetje veiliger voelen. U wist dan ook: Onze aanwezigheid hier is nodig. Wij zorgen voor stabiliteit. En zo is het maar net. Uw aanwezigheid had namelijk een dempend effect. 3
Daarom waren ook de rechters, de griffiers en de advocaten, die in de rechtbank voor Eulex werken in staat veilig hun werk doen. Soms laat succes zich dus vooral meten in de incidenten die niet gebeuren. Wachtmeester Willems, ik dank u voor uw inzet. En ik wil hier niet onvermeld laten dat onze marechaussees in Kosovo zich buiten hun opdracht nog op een andere wijze hebben ingezet voor de lokale bevolking. Samen met de politie hebben zij, op initiatief van adjudant Nanco Nanninga, geld ingezameld voor een kinderziekenhuis in het noorden van Kosovo. En dat was zoals een andere adjudant van de marechaussee het verwoordde: Niet het hoofddoel, maar wel één van de mooiste zaken die ons is bijgebleven. Want de kinderen in het ziekenhuis waren ontzettend blij met het speelgoed dat zij van u kregen. Tekenspullen, knuffelbeesten, een dvd-speler en maar liefst 25 Disney films! Plus een cheque voor de ziekenhuisdirecteur om medicijnen te kopen. Een bijzonder gebaar, en het toont uw warme betrokkenheid. Dames en heren, tot slot wil ik onze missie in Afghanistan nog kort noemen. Ook daar hebben onze marechaussees en agenten zich keihard ingezet om een verschil te maken. Aan hen de taak om te zorgen dat de Afghaanse trainers de geleerde lessen in de praktijk brengen. Lessen over mensenrechten, over veiligheid en over aanhoudingstechnieken. Die taak hebben onze marechaussees met verve vervuld. Ook al was het onder moeilijke omstandigheden, en ver van huis. Altijd hebben zij inzet getoond om de Afghaanse politie op het juiste niveau te brengen. Dat toont vastberadenheid, betrokkenheid en gedrevenheid. Dat maakt mij trots. Je moet het maar kunnen, om je onder moeilijke omstandigheden, altijd professioneel in te blijven zetten. Aangetreden militairen, Albert Einstein heeft ooit gezegd: Elke intelligente dwaas kan dingen groter, ingewikkelder en gewelddadiger maken. Het vraagt een vleugje genialiteit, en heel veel moed, om in de andere richting te gaan. U bent, samen met de politie, die andere richting ingegaan. 4
U hebt over de gehele wereld gewerkt aan de opbouw van die rechtsstaat. U hebt, ondanks die moeilijke omstandigheden en die taaie werkelijkheid, geloofd in de kracht van het zetten van stappen. Altijd met dat ene einddoel voor ogen; Vrede, veiligheid en stabiliteit. Mannen en vrouwen, bedankt! En ik wil ook uw gezin en familie bedanken! Want ook u heeft een missie volbracht. U heeft er al die tijd alleen voor gestaan. Terwijl het leven thuis volop doorgaat. Dat is niet gemakkelijk. Ik spreek daarom hier graag mijn waardering uit voor uw steun aan onze mannen en vrouwen op uitzending. Zonder uw steun geen missie. Om u te bedanken is er straks voor de partner het roosje en voor de kinderen is er het kindermedaillon. Mag ik voor het thuisfront een hartelijk applaus?! (applaus) Dan wil ik u nu bedanken door samen met minister Opstelten, de herinneringsmedaille Vredesoperaties uit te reiken. Dank u wel. -0-0-0 5