Wie het heeft over buitenlandse militaire missies, denkt vaak meteen aan de beelden uit Afghanistan, of Libië.

Transcriptie

1 Concept-toespraak van de minister van Defensie, J.S.J. Hillen, ter gelegenheid van de uitreiking van de herinneringsmedaille Vredesoperaties op 3 november 2011 te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Te decoreren militairen en politiefunctionarissen, geachte aanwezigen, Wie het heeft over buitenlandse militaire missies, denkt vaak meteen aan de beelden uit Afghanistan, of Libië. Dat is natuurlijk niet zo vreemd. Want de beelden van de strijd in Libië en de aanslagen in Afghanistan, dat zijn de beelden die het journaal en de kranten halen. Maar de bijdrage van Nederland aan vrede en stabiliteit in het buitenland, is veel breder dan dat. De Nederlandse krijgsmacht heeft tot doel de belangen van Nederland te verdedigen en te dienen. Er staat voor Nederland dan ook heel wat op het spel. Onze economie is nauw verweven met de rest van de wereld. Wij verdienen onze boterham letterlijk in het buitenland. Conflicten, verstoring van handelsroutes, belemmering van de aanvoer van grondstoffen, kortom onrust en instabiliteit, hebben een grote impact op onze welvaart. Onrust en instabiliteit tasten onze belangen aan. Het is dus welbegrepen eigenbelang om ons als land actief op te stellen in het buitenland. Daarbij komt dat Nederland zich als welvarende rechtsstaat verantwoordelijk voelt voor het bevorderen van de internationale rechtsorde. Orde en recht dragen bij aan een stabiele omgeving waar wij allen wel bij varen. Wij hebben dit uitgangspunt daarom in onze Grondwet opgenomen. Samen met het ministerie van Buitenlandse Zaken en ook het departement van mijn gewaardeerde collega Opstelten spant de Nederlandse krijgsmacht zich daarom wereldwijd in om daar waar dat nodig is, stabiliteit en veiligheid te vergroten. Dit gebeurt soms op spectaculaire wijze. Ik noem de bestorming en bevrijding door onze mariniers van het koopvaardijschip de Taipan, waar gewelddadige, criminele piraten de bemanning hadden gegijzeld. Ik noem onze betrokkenheid bij Libië, waar ook wij de Responsibility to Protect, de bescherming van burgers in nood waar ook ter wereld, op ons hebben genomen. Maar er gebeurt veel meer. Buiten het oog van de camera s.

2 Buiten het oog van de camera s leggen Nederlandse militairen en politiefunctionarissen dagelijks stenen voor de opbouw van belangrijke fundamenten. Zoals het opzetten van een nieuwe rechtsorde, met bijbehorende organisaties als justitie en politie. Dat zijn zaken van lange adem. Dat zijn opdrachten waarbij niet onmiddellijk grote aansprekende successen kunnen worden getoond. Dat zijn opdrachten waarbij de uitgezonden militairen wel eens kunnen denken: waar zijn we aan begonnen? Dat maakt het werk niet minder belangrijk. In stilte en met geduld en vasthoudendheid worden vaak de belangrijkste successen geboekt. Dames en heren, We spreken wel eens van twee kanten van de medaille. Om aan te geven dat zaken niet zwart-wit zijn. Ik wil u graag meenemen naar een van de missies waarvoor wij hier vandaag bijeen zijn. Een missie waarbij de Vredesmedaille letterlijk twee kanten heeft gehad. Ik heb het dan over de missie UNMIS, de vredesmissie van de Verenigde Naties in Soedan. Zoals u wellicht weet, is de situatie in Soedan al jaren onrustig. Een referendum moest daaraan een einde maken. Inmiddels weten wij dat Zuid-Soedan op 9 juli onafhankelijk is geworden. Ik neem u graag mee in de belevenissen van eerste luitenant Patrick Schrauwen en wachtmeester 1 Stefan de Vries van de Koninklijke Marechaussee, beiden uitgezonden naar Soedan, in de maanden voor de onafhankelijkheid. Allereerst het verhaal van wachtmeester De Vries. Wachtmeester De Vries heeft zich vrijwillig opgegeven voor deze uitzending en komt aan in de regio Abyei, in het onrustige grensgebied tussen Noord- en Zuid-Soedan enkele maanden voor de onafhankelijkheid. Het referendum heeft zich niet uitgesproken over de toekomst van dit gebied en er woedt een hevige strijd om heerschappij over deze olierijke grensregio. De wachtmeester heeft als opdracht: de lokale politie monitoren en opleiden. Meteen maakt hij kennis met de weerbarstige praktijk. Vanwege de grote spanningen in het gebied hebben de lokale agenten geen tijd om zich met opleidingen bezig te houden. De Vries wil met zijn collega s de poort uit. Maar ook daar komt hij niet ver. In zijn eigen woorden:,,overal lopen mensen met geweren. We worden vaak tegengehouden. Dan mogen we niet verder.

3 Als De Vries na verlof terugkomt in Abyei, is de omgeving platgebrand en leeggeplunderd. De politie die hij moest trainen, is vertrokken. Vanwege hevige beschietingen hebben de aanwezige militairen en VN-personeel dagenlang in de schuilkelder doorgebracht. Het VN-kamp is ontruimd geweest en getroffen door mortieren. Zelf zegt de wachtmeester daarover:,,ik heb de verwoesting van oorlog gezien. Op de markt waren alleen nog uien te koop. 300 man verdrongen zich om één waterpomp. De wachtmeester heeft met eigen ogen gezien dat missies in deze gebieden een hele lange adem vergen. Dat je niet kunt verwachten binnen een paar maanden naar Westerse normen toe te werken. Uiteindelijk heeft de wachtmeester naar eigen gevoel zijn opdracht niet goed kunnen uitvoeren.,,gelukkig heb ik nog wel wat watervoorzieningen kunnen regelen voor een buitenpost van de politie. Dat was een mooi concreet resultaat waar de lokale agenten blij mee waren. Dat is de ene kant van de medaille. Dan de andere kant van diezelfde medaille. De uitzending van eerste luitenant Patrick Schrauwen, ook voor UNMIS. Schrauwen is als detachementcommandant geplaatst in het zuiden van Soedan. De relatieve rust en vrede in het gebied maken dat Schrauwen veel beter toekomt aan zijn opdracht: het op een hoger niveau tillen van de lokale politie. De eerste luitenant heeft naar eigen gevoel veel kunnen doen. Een mooi voorbeeld: de internationale gemeenschap heeft motoren gedoneerd aan het plaatselijke politiekorps zodat ze hun patrouillegebied kunnen uitbreiden. Alleen: de agenten kunnen niet motorrijden. Luitenant Schrauwen aarzelt niet en regelt binnen een paar weken een motoropleiding. Een heel concreet project met mooie resultaten. De Soedanese agenten kunnen nu tenminste echt op pad. Maar ook Schrauwen merkt de grote verschillen in ontwikkelingsniveau.,,we zaten met de opleidingen letterlijk buiten onder een boom.,,het gaat met hele kleine stapjes, aldus Schrauwen. Maar de mensen zijn enorm gemotiveerd om Zuid-Soedan op te bouwen. Ze willen graag leren en zijn gretig op de trainingen. Schrauwen is naar eigen zeggen met een goed gevoel teruggekomen.,,zolang je maar niet met een kant en klaar plan uit Nederland aan de slag wilt, zolang je goed luistert naar de lokale behoefte, kun je heel veel doen. Ik heb het gevoel dat ik echt een verschil heb kunnen maken in een land dat in de kinderschoenen staat. Twee heel verschillende verhalen. Twee kanten van dezelfde Vredesmedaille. Dat is voor mij ook de waarde van deze medaille-uitreiking vandaag.

4 U bent allen individueel uitgezonden naar gebieden waar verheven idealen de taaie werkelijkheid ontmoeten. In Soedan, maar ook in Kosovo, Bosnië Herzegovina en Afghanistan. U hebt dat in goede samenwerking gedaan met de uitgezonden Nederlandse politiefunctionarissen. Blauw en Groen kunnen het, collega Opstelten, inderdaad prima samen doen! (referte toespraak van minister Opstelten) U hebt allen met uw voeten in de modder gestaan en die taaie werkelijkheid letterlijk ervaren. U hebt ondanks die moeilijke omstandigheden, toch geloofd in de kracht van stappen zetten. Hoe klein die stappen soms ook waren. De regering is u daar dankbaar voor. Want juist in kleine stappen schuilt vaak de kracht. Zoals de Chinezen het plachten te zeggen: Bergen verzet je door elke dag kleine keien te verplaatsen. Decorandi, De welbekende dichter Willem Elsschot schreef ooit: Tussen droom en daad, staan wetten in de weg en praktische bezwaren U hebt zich door die praktische bezwaren niet laten afschrikken. U hebt elke dag die kleine kei opgepakt om er een berg mee te bouwen. Daarmee heeft u bijgedragen aan de veiligheid en stabiliteit in de wereld. Daarmee heeft u de belangen van ons land behartigd. Laten wij niet vergeten dat u daarbij op fantastische wijze bent gesteund door uw thuisfront. Uw partner, uw kinderen, uw familie en vrienden hebben het leven thuis draaiende gehouden. Wij danken daarom niet alleen u, maar ook uw thuisfront. Voor uw partner is er daarom de roos. Voor de kinderen is er het kindermedaillon. Want ook voor jullie was het een echte missie! Mag ik voor het thuisfront daarom een hartelijk applaus?! ---applaus door ministers en decorandi ----

5 Dames en heren, Dan wil ik nu graag samen met collega Opstelten overgaan tot de uitreiking van de Herinneringsmedaille Vredesoperaties