's-hertogenbosch in de rij 2 0 1 6 's-hertogenbosch vergeleken met alle overige Nederlandse gemeenten met meer dan 100.000 inwoners O&S september 2016
Voorwoord In deze publicatie wordt de gemeente 's-hertogenbosch vergeleken met alle gemeenten in Nederland die meer dan 100.000 inwoners hebben. Hoe staat de stad ervoor in vergelijking met andere steden? Met de publicatie s-hertogenbosch in de rij wordt op tal van onderwerpen de positionering van de stad ten opzichte van andere steden in beeld gebracht. Steeds meer is er behoefte, zo blijkt uit vragen aan afdeling Onderzoek en Statistiek (O&S), aan een vergelijking met andere steden. Het beeld over de eigen positie van de stad krijgt daarmee context en kan daarmee worden verscherpt. Met deze benchmark wordt op deze vragen ingespeeld. In één oogopslag wordt de relatieve positie van s-hertogenbosch belicht op onderwerpen als bevolking, wonen, inkomen en werk, economie, cultuur en vrije tijd. Hoewel voor s-hertogenbosch soms actuelere gegevens beschikbaar zijn, worden die in deze publicatie niet gebruikt om de vergelijking zo zuiver mogelijk te houden. De vergelijking staat in deze publicatie immers centraal.
Inhoudsopgave 1 Bevolking 1.1 Aantal inwoners 1.2 Aandeel 0-14 jarigen 1.3 Aandeel 65-plussers 1.4 Bevolkingsgroei 1.5 Aantal personen per huishouden 1.6 Aandeel eenpersoonshuishouden 1.7 Aandeel huishoudens met kinderen 1.8 Aandeel eenouderhuishoudens 2 Wonen 2.1 Percentage koopwoningen 2.2 Gemiddelde woningwaarde 2.3 Aandeel eengezinswoningen 2.4 Groei woningvoorraad 2.5 Woningdichtheid 2.6 Woonaantrekkelijkheidsindex 2016 3 Inkomen en Werk 3.1 Gemiddeld besteedbaar inkomen per huishouden 3.2 Huishoudens met een laag inkomen 3.3 Arbeidsparticipatie 3.4 Werkloosheidspercentage 3.5 Bijstand 3.6 Arbeidsongeschikten 3.7 Sociaal economische index 2016 4 Economie 4.1 Economische toplocaties 4.2 Aantal banen voor de potentiële beroepsbevolking 4.3 Groei banen 4.4 Kantorenvoorraad 5 Cultuur en vrije tijd 5.1 Toeristische bezoeken 5.2 Terrasprijzen 2016 5.3 Recreatie, grondgebruik voor recreatie 6 Overig 6.1 Aantal auto's per huishouden 6.2 Lokale lasten 6.3 AD - misdaadscores 2015 6.4 Grondgebruik, percentage bebouwd
1.1 Aantal inwoners Betreft het aantal inwoners op 1-1-2016 's-hertogenbosch (17) mermeer 151.619 0 100.000 200.000 300.000 400.000 500.000 600.000 700.000 800.000 900.000 2016 2015 aantal inwoners Bron: CBS en gemeente 's-hertogenbosch Aantal inwoners Nederland op 1-1-2016: 16.980.049 Aantal inwoners in Nederland passeert de 17 miljoen op 21-3-2016 5
1.2 Aandeel 0-14 jarigen Aandeel kinderen (0-14 jaar) als percentage van de bevolking op 1-1-2016 mermeer 's-hertogenbosch (16) 16,3% Nederland; 16,5% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 2016 2015 percentage van de bevolking Bron: CBS 6
1.3 Aandeel 65-plussers Het percentage van de bevolking dat 65 jaar of ouder is op 1-1-2016 's-hertogenbosch (15) 16,7% mermeer Nederland; 17,8% Bron: CBS 0% 5% 10% 15% 20% 25% 2016 2015 percentage van de bevolking Bron: CBS 7
1.4 Bevolkingsgroei Bevolkingsgroei per 1.000 inwoners in 2015 's-hertogenbosch (19) 4,8 mermeer Nederland; 4,6-10 -5 0 5 10 15 20 aantal per 1.000 inwoners 2015 2014 Bron: CBS 8
1.5 Aantal personen per huishouden Het gemiddeld aantal personen per huishouden op 1-1-2015 mermeer 's-hertogenbosch (14) 2,2 Nederland; 2,2 0 1 2 3 2015 2014 aantal personen Bron: CBS 9
1.6 Aandeel eenpersoonshuishoudens Eenpersoonshuishoudens als percentage van het totaal aantal particuliere huishoudens, 1-1-2015 's-hertogenbosch (19) 39,2% Nederland; 37,4% mermeer Bron: CBS 0% 25% 50% 75% 2015 2014 percentage van de huishoudens Bron: CBS 10
1.7 Aandeel huishoudens met kinderen Huishoudens met kinderen als percentage van het totaal aantal particuliere huishoudens op 1-1-2015 mermeer 's-hertogenbosch (13) 32,8% Nederland; 33,6% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 2015 2014 percentage van de huishoudens Bron: CBS 11
1.8 Aandeel eenouderhuishoudens Aandeel particuliere huishoudens met één ouder en thuiswonend(e) kind(eren) 1-1-2015 mermeer 's-hertogenbosch (15) 7,1% Nederland; 7,2% 0% 5% 10% 15% 20% 2015 2014 percentage van de huishoudens Bron: CBS 12
2.1 Percentage koopwoningen Koopwoningen als percentage van het totaal aantal woningen op 1-1-2014 volgens het CBS mermeer 's-hertogenbosch (15) 51% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 2014 2013 percentage van de woningen Bron: CBS 13
2.2 De gemiddelde woningwaarde De gemiddelde woningwaarde volgens het CBS (Betreft woningen dienend tot hoofdverblijf en woningen met praktijkruimte) mermeer 's-hertogenbosch (7) 220.000,- Nederland; 206.000,- 0 50 100 150 200 250 300 2015 2014 2013 x 1.000 euro Bron: CBS 14
2.3 Aandeel eengezinswoningen Van de woningen het percentage eengezinswoningen mermeer 's-hertogenbosch (17) 62% Nederland; 65% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 2015 2014 percentage van woningen Bron: CBS 15
2.4 Groei woningvoorraad Groei woningvoorraad in 2015 per 1.000 woningen volgens het CBS 's-hertogenbosch (10) 11 mermeer Nederland; 7-20 0 20 40 2015 2014 per 1.000 woningen Bron: CBS 16
2.5 Woningdichtheid Totaal aantal woningen per km 2 land. 's-hertogenbosch (19) mermeer 624 Nederland: 225 0 500 1.000 1.500 2.000 2.500 3.000 3.500 2015 2014 woningen per km 2 Bron: CBS 17
2.6 Woonaantrekkelijkheidsindex 2016 Rangorde (1=hoogste en beste, 50=laagste en slechtste) van de 50 grootste steden Betreft: Bereikbaarheid, cultureel aanbod, veiligheid, % koopwoningen, nabijheid natuurgebieden culinair aanbod, universiteiten, % vooroorlogse woningen 's-hertogenbosch (4) 5 mermeer 0 10 20 30 40 50 2016 2015 score Bron: Atlas voor gemeenten 2016 18
3.1 Gemiddeld besteedbaar inkomen per huishouden Het bruto inkomen min premies sociale zekerheid en andere betaalde overdrachten (o.a. alimentatie) en de loon-, inkomsten-, en vermogensbelasting over 2013 mermeer 's-hertogenbosch (8) 35.200 Nederland; 34.800,- 0 5.000 10.000 15.000 20.000 25.000 30.000 35.000 40.000 euro 2013 2012 Bron: CBS / RIO 2013 19
3.2 Aandeel huishoudens met een laag inkomen (CBS) De lage inkomensgrens is vastgesteld op 9.249 euro per jaar (voor een alleenstaande) Het inkomen van huishoudens is gecorrigeerd voor verschillen in huishoudenssamenstelling Den Haag 's-hertogenbosch (18) 10,7% Nederland; 10,4% mermeer 0% 5% 10% 15% 20% 2013 2012 percentage van de huishoudens Bron: CBS / RIO 2013 20
3.3 Netto arbeidsparticipatie Het aandeel van de werkzame beroepsbevolking van de bevolking (15-75 jaar) in 2015 mermeer 's-hertogenbosch (8) 67,3% Nederland: 65,4% 0% 20% 40% 60% 80% 2015 2014 percentage van de bevolking Bron: CBS 21
3.4 Werkloosheidspercentage Werkloze beroepsbevolking als percentage van de beroepsbevolking in 2015 's-hertogenbosch (22) 7,0% mermeer Nederland: 6,9% 0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 14% 2015 2014 percentage van de bevolking Bron: CBS 22
3.5 Bijstand 2015 Aantal personen met een bijstandsuitkering per 1.000 inwoners (van 15 jaar of ouder) Nederland; 35 's-hertogenbosch (22) 36,5 mermeer 0 25 50 75 100 uitkeringen per 1.000 inwoners Bron: www.cbs.nl 23
3.6 Arbeidsongeschikten Aantal personen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering per 1.000 huishoudens Het betreft de WAO, WAZ, Wajong en de wet Wajong, WIA 's-hertogenbosch (9) 115 mermeer Alphen a/d Rijn Nederland; 102 0 40 80 120 160 Arbeidsongeschikten per 4e kw. 2015 4e kw. 2014 1.000 huishoudens WAO - Wet op de ArbeidsOngeschiktheidsverzekering Wajong - Wet op de arbeidsvoorziening jonggehandicapten Wet Wajong - Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten WAZ - Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekering Zelfstandigen WIA - Wet werk en Inkomen naar Arbeidsvermogenarbeidsongeschikten (IVA en WGA) Bron: CBS 24
3.7 Sociaal-economische index 2016 Rangorde (1=hoogste en beste, 50=laagste en slechtste) van de 50 grootste steden Betreft: bijstand, werkloosheid, arbeidsongeschiktheid, armoede, % laagopgeleiden participatie vrouwen, banen, % zakelijke diensten mermeer 's-hertogenbosch (9) 11 0 10 20 30 40 50 rangorde 2016 2015 Bron: Atlas voor gemeenten 2016 25
4.1 Economische toplocaties Ranglijst voor economische groeiprestaties, economische specialisaties en vestigingsklimaat, 2015 Ranglijst 1 (beste toplocatie) t/m 370 (laagst) mermeer 's-hertogenbosch (5) 5 0 25 50 75 100 125 150 175 200 2015 2014 rangorde Bron: Elsevier/ Bureau Louter 2016 26
4.2 Aantal banen voor de potentiële beroepsbevolking Percentage banen (2015) fulltime, parttime en uitzendkrachten op de bevolking van 15-65 jaar mermeer 's-hertogenbosch (7) 94% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 120% 140% 2015 2014 percentage banen op de beroepsbevolking Bron: www.lisa.nl, CBS 27
4.3 Groei banen Toe- en afname van het aantal banen in 2015, als percentage van het totaal aantal banen mermeer 's-hertogenbosch (11) 0,6% Nederland: 0,1% -5% 0% 5% 2014-2015 2013-2014 percentage van totaal aantal banen Bron: www.lisa.nl 28
4.4 Kantorenvoorraad Kantooroppervlakte in m 2 per inwoner 2016 mermeer Den Haag 's-hertogenbosch (7) 6,2 m 2 (incl. airport Beek) 0 2 4 6 8 10 medio 2016 medio 2015 m 2 per inwoner Bron: DTZ Zadelhoff niet alle 100.000+ gemeenten zijn hierin opgenomen 29
5.1 Toeristische bezoeken Het aantal toeristische bezoeken in 2015 's-hertogenbosch (7) 2.661.000 0 4.000.000 8.000.000 12.000.000 2015 2014 aantal bezoeken Bron: Continu Vakantie Onderzoek Niet alle 100.000+ gemeenten participeren in dit onderzoek 30
5.2 Terrasprijzen 2016 Onderzoek in 21 steden wat een rondje kost op een terras (2 fluitjes, 2 rosé, 2 fris en 2 koffie) 's-hertogenbosch (4) 22,48 Gemiddeld: 21,63 0 5 10 15 20 25 euro's 2016 2015 Bron: Van Spronsen & Partners horeca-advies Niet alle 100.000+ gemeenten zijn in dit onderzoek opgenomen 31
5.3 Recreatie, grondgebruik voor recreatie Percentage van het grondoppervlak dat in gebruik is voor recreatie mermeer 's-hertogenbosch (17) 6,5% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 2016 2014 percentage van het grondoppervlak Bron: Atlas voor gemeenten 2016 32
6.1 Aantal auto's per huishouden Aantal auto's per huishouden volgens het CBS in 2015 mermeer 's-hertogenbosch (10) 1,1 Nederland: 1,0 Nederland; 1,0 0 1 2 3 aantal auto's aantal per huishouden auto's per huishouden Bron: CBS 33
6.2 Lokale lasten Het gemiddelde bedrag dat een meerpersoonshuishouden betaalt aan ozb, rioolrecht en reinigingsheffing 2016 Alphen aan de Rijn mermeer 's-hertogenbosch (28) 581,- 0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 2016 2015 euro Bron: www.coelo.nl 34
6.3 AD - misdaadscores, 2015 Rangorde naar aanleiding van 10 soorten delicten die hier worden vergeleken. Hoe lager de score, hoe onveiliger 1 = onveiligst 's-hertogenbosch (12) 19 mermeer 0 50 100 150 200 250 2015 2014 rangorde van alle gemeenten Bron: Algemeen Dagblad, mei 2016 35
6.4 Grondgebruik, percentage bebouwd Percentage van het grondoppervlak dat bebouwd is 's-hertogenbosch (18) mermeer 25,1% 0 10 20 30 40 50 60 2016 2014 percentage Bron: Atlas voor gemeenten 2016 36