PESTEN PLAN VAN AANPAK werkwijzer pestprotocol.docx
Plan van aanpak rond pesten Inleiding Pesten is niet alleen een probleem voor de school; het is iets waar zowel ouders als leerkrachten mee te maken hebben. Om het probleem op te lossen is niet alleen een goede samenwerking tussen beide partijen van groot belang, maar er moet ook wederzijds vertouwen zijn. Pas als beide elementen aanwezig zijn, is het pesten tot een minimum te beperken, zoniet helemaal op te lossen. Definitie: Pesten is het systematisch uitoefenen van psychische en/of fysieke mishandeling door een leerling of een groep leerlingen van één of meer klasgenoten, die niet (meer) in staat zijn zichzelf te verdedigen. Casuïstiek Vanuit oogpunt gepeste Mira is een verlegen meisje van 7. Ze háát het om naar school te gaan. ' s Ochtends als haar moeder haar wakker maakt, begint het al. Mira wil haar pyjama niet uitdoen en verzet zich hevig. Haar moeder moet dan haar uiterste best doen om Mira in haar kleren te krijgen en naar school te brengen. Daar laat ze Mira huilend achter. Mira's moeder begrijpt het niet. Als ze haar dochter vraagt wat er is, wil ze niks zeggen. Wat Mira's moeder niet weet, is dat Mira vaak gepest wordt. Tijdens de gymles verstoppen de pestkoppen haar kleren, zodat ze altijd als laatste klaar is, en als ze zit te schrijven, stoten ze expres tegen haar stoel, zodat ze grote halen maakt op haar papier. Mira voelt zich bang, minderwaardig en buitengesloten. Vanuit oogpunt pester Tomas vindt het verschrikkelijk saai om de hele dag op school te zitten. Gelukkig kan hij in de pauze stoom afblazen. Hij zoekt dan het pispaaltje van de klas op, Simon. Simon is een stille jongen die het leuk vindt om te lezen. 'Boekenwurm!' roept Tomas dan. Soms trekt hij Simon zo hard aan zijn jas dat hij valt. Begint Simon te huilen, dan denkt Tomas in zichzelf: 'Huilebalk! Moet je ook maar niet zo stom doen!' Medelijden kent Tomas niet. Na de pauze voelt hij zich weer goed: op het schoolplein is híj de baas! werkwijzer pestprotocol.docx pag. 2 basisschool De Driehoek
Wat doe je als ouder.? Bij beide onderstaande casussen. Rik, 9 jaar, klein van stuk. Rik zit in een klas met alleen maar kinderen die groter en sterker zijn dan hij. Rik voelt zich in de klas onveilig omdat hij zo klein is en minder sterk. De moeder van Rik komt er thuis achter dat zijn spaarpot behoorlijk leeg is. Wanneer moeder verhaal wil halen bij Rik zegt hij van niets te weten. De moeder van Rik vertrouwt het niet en besluit Rik wat meer in de gaten te houden. Elke ochtend als de school begint gaat Rik altijd als eerste naar Wim, hij is de grootste van de klas. Echter is Rik is helemaal niet zo bevriend met Wim, en moeder ziet dat hij elke keer iets geeft aan Wim. Na nogmaals met Rik in gesprek te gaan vertelt Rik dat hij Wim elke dag 50 ct geeft om zijn beschermer te zijn Eline, 6 jaar, zit in groep 3 en is dikke vriendinnen met Fien en Sara, ze spelen altijd samen. Echter komt Eline de laatste paar weken niet blij thuis. Ze wast vaker dan normaal haar handen en gebruikt veel snoet poets doekjes, want die ruiken zo lekker zegt Eline. Het spelen met Fien en Sara gebeurt bijna niet meer en als ze dan willen spelen zegt Eline dat ze niet wil. Eline haar drang naar schoon willen zijn en lekker willen ruiken nemen steeds meer toe. De moeder van Eline maakt zich zorgen en gaat met haar in gesprek.. Hoe kan je als ouders met Eline in gesprek gaan om erachter te komen wat er aan de hand is? werkwijzer pestprotocol.docx pag. 3 basisschool De Driehoek
De contactpersoon De directeur is op onze school de contactpersoon rond pesten. Hij overlegt met de interne begeleider of hij de zaak verder afhandelt of dat de interne begeleider dit beter kan doen (in het kader van leerlingenzorg). Het stappenplan Een leerkracht signaleert pestgedrag in zijn klas 1. Hij heeft een gesprek met de betrokken kinderen (zowel de pesters als het gepeste kind). Bij het gesprek zullen we proberen een antwoord te geven op de volgende vragen: Wat is er precies gesignaleerd? Wanneer is het gesignaleerd? Was er sprake van pesten of plagen? Is er reeds eerder iets opgevallen? Hij meldt het dezelfde dag aan de directeur. 2. Wanneer we tot de conclusie komen dat er wel degelijk sprake is van pesten zal er een gesprek plaatsvinden tussen de betrokken kinderen en de directeur. Er zullen vragen gesteld worden als: Waarom doen jullie zo vervelend naar elkaar toe? Is dit al langer aan de hand? Willen jullie met dit negatief gedrag doorgaan of ben je bereid te veranderen? Naar aanleiding van dit gesprek zullen er concrete afspraken gemaakt worden met de betrokkenen. Van dit gesprek en de afspraken wordt door de directeur een verslag gemaakt. In dit verslag komt een datum te staan dat de directeur nog een keer met het groepje leerlingen praat om te kijken of men zich aan de concrete afspraken heeft gehouden. De kinderen lezen het verslag, ondertekenen het en de leerkracht krijgt een kopie hiervan. De eigen leerkracht bespreekt met de hele groep het gebeuren, omdat het pesten vaak een groepsgebeuren is (meelopers). 3. Wanneer we het pesten voor de tweede keer constateren, dan zullen de ouders van zowel de pester(s) als van het kind dat gepest wordt hierover telefonisch worden benaderd en op de hoogte gesteld worden van de situatie. Tevens zullen we aan de ouders melden welke stappen we hebben genomen en welke afspraken er reeds zijn gemaakt. Tevens zal met name aan de ouders van de pester(s) dringend worden gevraagd om met hun zoon(s) en/of dochter(s) een goed gesprek te hebben. Dit alles gebeurt door de directeur. 4. We wachten de situatie dan twee weken af. Mocht er geen verandering in de situatie zijn gekomen of niet voldoende verandering, dan zullen de ouders van zowel de pester(s) Als de gepeste(n) uitgenodigd worden voor een gesprek op school. Tijdens dit gesprek zullen er concrete afspraken gemaakt worden, die zowel door de directeur als door de ouders worden ondertekend. Tijdens het gesprek zijn vanuit de school de groepsleerkracht(en) en de directeur aanwezig. Na twee weken worden de ouders opnieuw op school verwacht om de balans op te maken. Wanneer het nodig is zullen er nieuwe stappen worden ondernomen en vervolgafspraken worden gemaakt. De looptijd van het traject duurt altijd minimaal drie maanden en zoveel langer als wenselijk is. werkwijzer pestprotocol.docx pag. 4 basisschool De Driehoek
5. Wanneer de ouders en de school samen niet in staat zijn om het probleem aan te pakken, dan zal er van buitenaf hulp worden ingeroepen. Dit kan in principe iemand zijn van het B.C.O., de schoolarts of eventueel een organisatie die zich specifiek met pestproblemen bezighouden. DE 5 STAPPEN IN HET KORT 1 gesprek met kinderen melden bij de directeur eigen leerkracht 2 gesprek met kinderen; verslag maken; concrete afspraken bespreken in de groep n.a.v. verslag directeur eigen leerkracht 2a nabespreken met kinderen directeur 3 telefonische melding bij ouders van pesters en gepeste kind directeur 4 ouders uitnodigen voor een gesprek directeur en eigen leerkracht 5 inschakelen externe instantie directeur Een ouder constateert pesten Wanneer een ouder pesten constateert, dan neemt hij of zij hier over contact op met de directeur of de groepsleerkracht. Er vindt dan een gesprek plaats en naar aanleiding van dit gesprek zal er bekeken worden of er verdere stappen moeten worden ondernomen. Is dit het geval, dan krijg je dezelfde procedure als wanneer een leerkracht het pesten heeft geconstateerd. Een kind constateert pesten Wanneer een kind pesten constateert, dan gaat het naar de leerkracht of naar een ouder. Ook dan start dezelfde procedure als wanneer een leerkracht het pesten heeft geconstateerd. werkwijzer pestprotocol.docx pag. 5 basisschool De Driehoek
Tips Als het kind wordt gepest Neem het kind serieus en zeg dat jullie samen met anderen gaan zorgen dat het pesten stopt Praat erover met het kind en vraag het kind op te schrijven wat het heeft meegemaakt Probeer het kind uit te leggen waarom sommige kinderen pesten Samen praten over pesten kan ook gaan via een boek over het onderwerp Vertel dat volwassenen vaak niets doen omdat ze niet zien dat er gepest wordt, of omdat ze niet weten hoe het probleem opgelost moet worden Benader de ouders, de leerkracht of leider van het groepje pesters om het pestprobleem te bespreken en vraag hen om wat specialer op het pesten in de groep te gaan letten Waarschuw het kind dat het pesten niet meteen ophoudt als er beter op wordt gelet. Pesten is een gewoonte geworden die maar moeilijk af te leren is Houd het onderwerp bespreekbaar. Informeer regelmatig hoe het nu gaat Een kind op een sportclub doen kan soms een goed idee zijn. Maar let op: soms kan een club een extra pestplek worden. Soms heeft het kind extra hulp nodig van een deskundige Als het kind pest Neem ouders die zeggen dat het kind pest serieus Maak het kind duidelijk dat je pesten absoluut afkeurt Bespreek het pesten met het kind en zoek naar manieren om het pesten te stoppen Neem contact op met ouders om eventueel samen iets aan het pesten te doen Bespreek met het kind welke maatregelen jullie zullen nemen Geef het kind zonodig extra aandacht Steun het kind om manieren te zoeken om prettig met andere kinderen om te gaan Houd in de gaten of het pesten na verloop van tijd niet opnieuw de kop opsteekt Soms heeft het kind extra hulp nodig van deskundigen Als in de omgeving van het kind wordt gepest Neem het pestprobleem serieus Bespreek met het kind zijn rol bij het pesten Zoek samen met het kind naar mogelijkheden om daar iets aan te doen Bespreek de pestsignalen die je hebt gehoord met anderen; ouders, leerkrachten, leiders Geef zelf het goede voorbeeld, veroordeel anderen niet Wat kun je doen De sfeer in de groep moet veilig zijn. De leerkracht houdt rekening met elke leerling. In de groep moet het de gewoonste zaak van de wereld zijn, dat je het voor elkaar opneemt als iemand problemen heeft. In zo n groep krijgen de pesters weinig kansen. Het is voor de leerlingen belangrijk dat ze de regels weten waaraan ze zich binnen de school moeten houden. Op onze school dulden we geen meelopers. De meelopers zijn dus strafbaar. We leren de kinderen om partij te kiezen voor het slachtoffer. Meestal durven ze geen partij te kiezen. Als ze het zouden opnemen voor het slachtoffer, lopen ze de kans zelf gepest te worden. Ook de pestkop moet leren dat het niet de juiste manier is om door te pesten je in de groep te handhaven. werkwijzer pestprotocol.docx pag. 6 basisschool De Driehoek
Van belang is dat onze leerlingen weten dat een plagerijtje af en toe niet erg is, maar dat we pesten resoluut afkeuren. Als je merkt dat een kind wordt gepest, moet je altijd iets doen. Ook al is het nog niet zo lang aan de gang. Juist dan is het probleem nog overzichtelijk en gemakkelijk op te lossen. We proberen er eerst achter te komen wat er gebeurd is. We vragen het kind zo precies mogelijk te vertellen hoe het pesten ging: waar gebeurde het; wat deed je toen; wat hoopte je dat er zou gebeuren; heb je het al tegen een vriendje, een juf of meester, je ouders vertelt; en wat zeiden die? We geloven wat het kind zegt en nemen het serieus. Als we menen dat het hier echt om pesten gaat, spreken we met het kind af dat het ons meteen komt vertellen als het weer gebeurt. We gaan er samen op letten en zullen ook samen zoeken naar een oplossing. Het kind dat meestal toch al onzeker is, moet zich gesteund voelen. We vertellen het kind ook dat pesten veel vaker voorkomt, maar dat het niet normaal is. Waar het ook gebeurt, pesten moet stoppen. Er wordt in ieder geval nooit gezegd dat het zijn eigen schuld is als het kind wordt gepest. werkwijzer pestprotocol.docx pag. 7 basisschool De Driehoek
Regels en afspraken tegen pesten op school Voor leerlingen uit groep 1 en 2 1. Doe niets bij een ander kindje, wat je zelf ook niet wil hebben. 2. Kom niet aan een ander, als de ander dat niet wil. 3. We noemen elkaar bij de voornaam en gebruiken geen scheldwoorden. 4. Als je kwaad bent ga je niet slaan, schoppen, krabben of iets dergelijks. Probeer eerst samen te praten en ga anders naar de juf. 5. Uitlachen, dingen afpakken of kinderen buitensluiten vinden we niet goed. 6. Niet zomaar klikken, alleen als de bovenstaande punten aan de orde zijn of er is gevaar. 7. Dit geldt niet alleen op school, maar ook thuis, bij anderen of op straat. Voor oudere leerlingen: 1. Iemand niet op het uiterlijk beoordelen of beoordeeld worden. 2. Niet iemand buitensluiten. 3. Niet aan de spullen van een ander zitten. 4. Elkaar niet uitlachen. 5. Elkaar niet bij een bijnaam noemen / niet uitschelden. 6. Niet roddelen over elkaar. 7. Geen mishandeling plegen, niet lichamelijk en niet geestelijk. 8. Elkaar met rust laten / niet met een ander bemoeien. 9. Geen partij kiezen (bij een ruzie). 10. Geen aandacht aan de pester schenken. Blijft de pester doorgaan, dan aan de leerkracht vertellen. 11. Leerkracht vertellen wanneer je zelf of iemand anders gepest wordt (dit is geen klikken). 12. Eerst een ruzie zelf uitpraten. Helpt dit niet, dan de vorige regel, Waarna vergeven en vooral vergeten. 13. Luister naar elkaar. 14. Word je gepest, praat er thuis over. Je moet het niet geheim houden. 15. Nieuwkomers op school goed ontvangen en opvangen. 16. Deze regels gelden op school en daarbuiten. werkwijzer pestprotocol.docx pag. 8 basisschool De Driehoek
Het anti-pestlied (melodie: meneer Kaktus) Heb je het gehoord, heb je het gezien We zijn hier bij elkaar Want het is nu uit, met dat stom gepest Pesten is toch raar. Refrein: Geen getrek, geen geduw Iedereen speelt lekker mee Geen geschop, geen gekrab Iedereen is dan tevree. Doe dus met ons mee en speel heel tevree Samen nu voortaan Schelden doet soms pijn en dat is niet fijn Laat dat overgaan Refrein: Geen getrek, geen geduw Iedereen speelt lekker mee Geen geschop, geen gekrab Tegen pesten zeggen wij.. O NEE werkwijzer pestprotocol.docx pag. 9 basisschool De Driehoek
DE 5 STAPPEN IN HET KORT 1 gesprek met kinderen melden bij de directeur eigen leerkracht 2 gesprek met kinderen; verslag maken; concrete afspraken bespreken in de groep n.a.v. verslag directeur eigen leerkracht 2a nabespreken met kinderen directeur 3 telefonische melding bij ouders van pesters en gepeste kind directeur 4 ouders uitnodigen voor een gesprek directeur en eigen leerkracht 5 inschakelen externe instantie directeur werkwijzer pestprotocol.docx pag. 10 basisschool De Driehoek