dednkrs cursus drieluik Hoogbegaafd in het montessorionderwijs deel 1 Basiscursus Rijk Onderwijs
Inleiding november 2017 Gelukkig hoogbegaafd en wijs op weg Onze dednkrs-droom is dat alle scholen in Nederland goed onderwijs bieden aan hoogbegaafde leerlingen. Wij zetten montessorileraren in hun kracht. Alleen dan kunnen zij onderwijs bieden waarin hoogbegaafde kinderen zich optimaal kunnen ontwikkelen en echt zichzelf kunnen zijn. Zodat ze met vertrouwen hun pad kunnen kiezen. Veilig en verbonden met de mensen om zich heen, om gelukkig en wijs op weg te gaan. Aandacht voor hoogbegaafden in het basisonderwijs is in Nederland relatief nieuw. Pas sinds de eeuwwisseling begint men zich binnen het onderwijs te realiseren dat een hoogbegaafd kind er niet altijd vanzelf wel komt en vanzelf succesvol en gelukkig is op school. Het begeleiden van deze kinderen vraagt specifieke kennis en vaardigheden. Bij dednkrs weten we alles over hoogbegaafdheid in het basisonderwijs. dednkrs streeft naar cursussen die de leerkrachten enerzijds theoretische kennis bieden en hen anderzijds in staat stellen deze kennis direct toe te passen in de dagelijkse onderwijspraktijk. Wij halen het beste in leerkrachten naar boven door ze zelf te laten bepalen hoe zij hun onderwijs organiseren. Door kennis over hoogbegaafdheid kunnen zij het onderwijs voor hoogbegaafde kinderen zelf vormgeven, op een opbouwende manier in gesprek met kinderen en ouders. Montessori Het montessorionderwijs biedt volop kansen voor hoogbegaafde kinderen. In de cursussen en trainingen van dednkrs wordt gebruik gemaakt van deze kansen. Onze docenten zijn naast specialist hoogbegaafdheid en leerkracht, afgestudeerd aan de montessori-opleiding en hebben ruime ervaring in het lesgeven aan hoogbegaafde kinderen in de montessorischool. Door de voordelen van montessorionderwijs te combineren met kennis over het leren en denken van hoogbegaafde kinderen kun je een wezenlijk verschil maken in je klas en bovendien je collega s inspireren. Uiteindelijk lever je met de opgedane kennis en ervaring dednkrs 1
een waardevolle bijdrage aan het onderwijs voor álle kinderen kinderen in je klas en voor hoogbegaafden in het bijzonder! dednkrs cursus drieluik Hoogbegaafd in het montessorionderwijs deel 1 Basiscursus Rijk Onderwijs dednkrs 2
Inhoudsopgave Basiscursus Rijk Onderwijs - deel 1 Herkennen en begeleiden van meer- en hoogbegaafde kinderen in de montessorischool Inhoud en doelen van de cursus p. 5 dednkrs 3
Inhoud en doelen per bijeenkomst p. 6 Afstemming met de actualiteit en de praktijk p. 7 Het dednkrs certificaat p. 7 Leren van elkaar p. 7 Praktische informatie Niveau van de cursus p. 8 Tijdsinvestering p. 8 Registerleraar p. 8 Locatie p. 8 Benodigde literatuur p. 9 Kosten p. 9 Wanneer gaat de cursus door? p. 9 Vrijstellingen p. 9 betalings- en annuleringsvoorwaarden p. 9 Eigendomsrecht p. 9 Klachtenregeling p. 10 Docenten p. 10 dednkrs 4
Deel 1: Basiscursus Rijk Onderwijs Herkennen en begeleiden van meer- en hoogbegaafde kinderen in de montessorischool De Basiscursus Rijk Onderwijs is een praktische cursus over goed verrijkingsonderwijs voor meer- en hoogbegaafde kinderen, en biedt naast heldere theoretische onderbouwing praktische handvatten voor in de montessoriklas. Aan bod komen het signaleren van de hoogbegaafde kinderen in je klas, de onderwijsbehoeften van deze kinderen en de begeleiding die zij van de leerkracht nodig hebben om optimaal tot hun recht te komen. Elke bijeenkomst bestaat uit een theoretisch en praktisch deel. Je bereidt je voor door de (actuele) literatuur te lezen en daarnaast doe je opdrachten in de praktijk waardoor je de theorie meteen toepast. Elke bijeenkomst voer je met je medecursisten een verrijkingsles uit die je daarna meteen in je klas kunt gebruiken. Je oefent uitgebreid met het aanpassen en veranderen van de klassieke aanbiedingen naar top-down-aanbiedingen, geschikt voor meer- en hoogbegaafde kinderen. Tijdens de bijeenkomsten is er veel ruimte voor uitwisseling van ideeën en ervaringen. De basiscursus bestaat uit 3 bijeenkomsten op woensdagmiddag met een vaste groep van ongeveer 15 deelnemers. Met de opgedane kennis en ervaring lever je een waardevolle bijdrage aan het onderwijs voor alle kinderen in je klas en specifiek voor de hoogbegaafde kinderen op jouw school en ben je in staat je collega s te adviseren, informeren en inspireren! De Basiscursus Rijk Onderwijs is bedoeld voor leerkrachten, intern begeleiders en (zorg)coördinatoren, werkzaam op een montessorischool in het basisonderwijs. Van de cursisten wordt minimaal een HBO werk- en denkniveau verwacht. Gezien de aard van de cursus is het belangrijk dat je opdrachten in de praktijk kunt uitvoeren: in je klas of bij het begeleiden van kinderen. De Basiscursus Rijk Onderwijs is onderdeel van de drieluik aan cursussen: Hoogbegaafd in het montessorionderwijs. Deze drie cursussen kennen een logische opbouw en volgorde. Na Basiscursus Rijk Onderwijs volgt de cursus Verdieping Rijk Onderwijs en daarna de cursus dednkrs 5
Denken, leren en doen. Inhoud en doelen van de cursus De Basiscursus Rijk Onderwijs bestaat uit drie bijeenkomsten. Elke bijeenkomst kent een theoretische en praktische component. Naast toelichting op de gelezen theorie krijg je tijdens de bijeenkomsten praktische opdrachten om je de theorie eigen te maken. We bespreken casussen uit de praktijk en ook krijg je opdrachten die je in je eigen klas of tijdens je begeleiding kunt uitvoeren. Inhoud 1e bijeenkomst: Stimulerend signaleren Begaafdheidsmodellen, kenmerken hoogbegaafdheid De profielen van Betts en Neihart Het gebruik van screeningsinstrumenten De voorbereide omgeving Inhoud 2e bijeenkomst: Onderwijsbehoeften Cognitieve, sociale en emotionele behoeften van het hoogbegaafde kind Relatie, competentie en autonomie Top-down leren en de Taxonomie van Bloom Aanbiedingen top-down maken Inhoud 3e bijeenkomst: Hoogbegaafde kinderen begeleiden in de klas Docentcompetenties: ken je eigen sterke en zwakke kanten Het belang van doelen en evalueren Wat is er al in je klas? Beoordelen eigen materiaal Eindpresentatie Doelen van de cursus Na afloop van de Basiscursus Rijk Onderwijs kun je... de verschillende typen meer- en hoogbegaafde kinderen in de klas herkennen. inspelen op de dagelijkse onderwijsbehoeften van hoogbegaafde kinderen. dednkrs 6
zelf uitdagende opdrachten en lessen bedenken en inzetten in je klas. je begeleiding optimaal aanpassen aan de hoogbegaafde kinderen, zodat zij zich gesteund weten in hun leerproces. en ben je je bewust van je eigen sterke en zwakke kanten als leerkracht voor hoogbegaafde kinderen. Hieronder vind je de doelen per bijeenkomst: Doelen 1e bijeenkomst: Stimulerend signaleren Je kent de meest gangbare begaafdheidsmodellen Je kunt de verschillende typen meer- en hoogbegaafde kinderen in de klas herkennen Je kunt activiteiten aanbieden om ook moeilijker te signaleren hoogbegaafde kinderen zichtbaar te laten worden Je bent je bewust van je eigen sterke en zwakke kanten op dit gebied Doelen 2e bijeenkomst: Onderwijsbehoeften Je kent de valkuilen van hoogbegaafde kinderen op school en weet hoe deze kinderen geneigd zijn daarmee om te gaan Je kent de onderwijsbehoeften van het hoogbegaafde kind en kunt inschatten of aan deze behoeften voldaan wordt Je kunt hogere orde denkvragen stellen Je kunt je dagelijkse lesjes top-down aanbieden Doelen 3e bijeenkomst: Hoogbegaafde kinderen begeleiden in de klas Je weet wat het belang is van doelen stellen in het algemeen en voor hoogbegaafde kinderen in het bijzonder Je wordt steeds beter in het stellen van doelen, het begeleiden van het proces en het evalueren en weet welke hulpmiddelen je daarbij kunt gebruiken Je hebt (enigszins) in kaart gebracht wat de kwaliteit is van het verrijkingsmateriaal op school en verbetert dat actief Je reflecteert op wat je geleerd hebt en laat collega s profiteren van jouw kennis Je bent je bewust van je eigen sterke en zwakke kanten als leerkracht voor hoogbegaafde kinderen dednkrs 7
dednkrs 8
Afstemming met de actualiteit en de praktijk Elke cursus wordt voor aanvang aangepast aan de ontwikkelingen op het vakgebied. De docenten van dednkrs zijn zowel specialist hoogbegaafdheid als montessorileerkracht. Zij houden zich door middel van het bijwonen van seminars, cursussen en intervisiebijeenkomsten op de hoogte van de meest actuele inzichten en verwerken die in de cursus. Zij houden de recente vakliteratuur bij en zijn allen bovendien ook werkzaam in het veld. De aanpak is hierdoor zowel theoretisch onderbouwd als praktijkgericht, actueel en mede gebaseerd op best-practices. Het dednkrs certificaat Na afloop van de Basiscursus Rijk Onderwijs laat je in overleg met de docent door middel van een presentatie, een reflectieverslag of een casusbeschrijving zien wat je geleerd hebt. Wanneer je alle bijeenkomsten hebt bijgewoond en de eindpresentatie als voldoende beoordeeld is, ontvang je een certificaat. Voor gemiste bijeenkomsten kan eventueel in overleg een vervangende opdracht worden uitgevoerd. Leren van elkaar en evaluatie dednkrs probeert steeds scherp te blijven en haar aanbod te verbeteren. Na afloop van de cursus wordt je gevraagd een digitaal evaluatieformulier in te vullen zodat wij jullie tips, ideeën en kritiek kunnen meenemen bij de volgende cursus. Het digitale evaluatieformulier wordt per mail toegestuurd met een link naar de evaluatie. Het invullen ervan zal ongeveer 5 minuten in beslag nemen. Vanzelfsprekend staan wij ook tussendoor open voor opmerkingen of complimenten! dednkrs 9
Praktische informatie Basiscursus Rijk Onderwijs betreft een cursus van 3 bijeenkomsten van 3,5 uur, gericht op het versterken van de professionele bekwaamheid van de leerkracht, intern begeleider en (zorg) coördinator in het montessori basisonderwijs, en het ontwikkelen en onderhouden van kennis, houding en vaardigheden op het gebied van onderwijs aan hoogbegaafden. In deze cursus worden de vakinhoudelijke bekwaamheid, de vakdidactische bekwaamheid, de pedagogische bekwaamheid en het algemeen professioneel handelen versterkt. Niveau cursus De cursus wordt op HBO-niveau gegeven conform de Dublin descriptoren en het referentiekader Europees kwalificatiekader (EKK) Tijdsinvestering Cursusuren 3 bijeenkomsten van elk 3,5 uur, op woensdagen van 13:30-17:00. Frequentie: elke 4 weken, data: zie agenda op de website Voorbereidingsuren gemiddeld 4,5 uur per bijeenkomst Lezen en bestuderen literatuur: 1,5 uur Uitvoeren van opdrachten in je eigen klas/begeleiding: 2 uur Voorbereiden eindopdracht: 1 uur Totale studiebelasting: 24 uur (de vakinhoudelijke component beslaat 25%, de (vak)didactische component 25%, de pedagogische component 25%, en professioneel handelen 25% van de studietijd) Registerleraar RU uren: in aanvraag De cursus is in aanvraag bij Registerleraar onder nummer xx en heeft xx RU (registeruren) gekregen. Het doel van Registerleraar is dat elke leerkracht zich blijft professionaliseren. De benodigde omvang is gemiddeld per jaar 40 RU behalen (160 RU per 4 jaar). Locatie Pieronlaan 7, 1185 DV, Amstelveen dednkrs 10
Bij voldoende deelnemers van één school kan de cursus ook op locatie worden gegeven en worden data en tijden in overleg vastgesteld. Benodigde literatuur Schrover, E. (2015). Uitdagend onderwijs aan begaafde kinderen. ( 32,95) Van Gelder, M. (2016). HoogbeGAAFd LEVEN ( 29,95) te bestellen via: https://dednkrs.nl/hoogbegaafd/boeken/ Daarnaast maken we gebruik van relevante actuele literatuur. Een actuele aanbevolen literatuurlijst en materiaal wordt verstrekt door dednkrs. Kosten 495,- per cursist Bij de cursusprijs inbegrepen zijn: een cursusmap, hand-outs van de presentaties en toegang tot een digitale uitwisselingsomgeving met achtergrondinformatie. De cursus gaat door Als zich twee weken voor aanvang minimaal 10 cursisten hebben ingeschreven. Bij ziekte van de docent, of andere omstandigheden waardoor dednkrs een cursusdag moet laten vervallen wordt in overleg een nieuwe datum gezocht om de bijeenkomst in te halen. Vrijstellingen Basiscursus Rijk Onderwijs is onderdeel van de serie cursussen, een drieluik: Hoogbegaafden in het montessorionderwijs. Deze drie cursussen kennen een logische opbouw en volgorde. Na Basiscursus Rijk Onderwijs volgt de cursus Verdieping Rijk Onderwijs en daarna de cursus Denken, leren en doen. Wanneer je denkt op andere wijze de vereiste kennis en ervaring te hebben opgedaan kan in overleg met de docenten van dednkrs bekeken worden of je (onderdelen van) een cursus kunt overslaan. Betalings- en annuleringsvoorwaarden De betalingsvoorwaarden en annuleringsvoorwaarden voor onze cursussen zijn bijgevoegd in de studiegids en staan ook op onze website www.dednkrs.nl. dednkrs 11
Eigendomsrecht Het eigendomsrecht van de cursus, het cursusmateriaal en de gemaakte opdrachten door de cursisten berusten bij dednkrs. Het copyright van de cursus, het cursusmateriaal en de gemaakte opdrachten berusten bij dednkrs. Klachtenregeling Onze docenten bieden op professionele en zorgvuldige wijze dienstverlening aan u als cursist. Toch kan het voorkomen dat u niet tevreden bent over de dienstverlening of de wijze waarop u bent bejegend. Kortom u hebt een klacht. U kunt dit het beste direct en open bespreken met de betreffende docent. Zo kunt u samen zoeken naar een oplossing. Meestal lost dit al veel op. Als dit gesprek niet heeft geleid tot een oplossing dan kunt u zich richten tot de directie van dednkrs. Het uitgangspunt is om in een gesprek uw klacht bespreekbaar te maken en te komen tot een oplossing. Mocht u na het gesprek nog niet tevreden zijn met de uitkomst, dan is er de mogelijkheid tot het indienen van een schriftelijke klacht, zoals beschreven in onze klachtenprocedure. Deze is bijgevoegd in de studiegids en staat ook op onze website www.dednkrs.nl. Docenten De cursus wordt gegeven door bekwame docenten op minimaal hbo niveau en opgeleid tot Specialist Hoogbegaafdheid. Meike van Wegen In 2008 ben ik naast mijn werk als tekstredacteur begonnen met het opzetten van een plusklas voor meer- en hoogbegaafde leerlingen op een Montessorischool in Amsterdam. Enthousiast geworden door het werken met deze bijzondere groep kinderen heb ik mijn onderwijsbevoegdheid en montessoridiploma gehaald, ik had mijn passie ontdekt en wilde graag verder in het onderwijs aan hoogbegaafden en ben inmiddels ECHA-Specialist in Gifted Education. Ik vind het inspirerend te werken met kinderen die slim zijn maar op andere gebieden enorm van dednkrs 12
elkaar kunnen verschillen. Het zoeken naar de behoeften van elk kind en tegelijkertijd het creëren van een groepsgevoel waarbij kinderen zichzelf kunnen zijn en samenwerken vind ik spannend en interessant. Inmiddels coach en begeleid ik met dednkrs zowel hoogbegaafde leerlingen van verschillende leeftijden als leraren en geef ik verschillende cursussen en teamtrainingen. Tijdens deze cursus Hoogbegaafd in het montessorionderwijs heb ik de kans mijn montessori collega s te helpen hun onderwijs zo goed mogelijk aan te laten sluiten bij de behoeften van hoogbegaafde kinderen. Mijn studie rondde ik af met een onderzoek naar persoonlijke herinneringen aan bijzondere leraren. Hoe komt het dat sommige leraren nog steeds herinnerd worden door hoogbegaafde volwassenen? Welke eigenschappen blijken werkelijk belangrijk? De rol van de leraar is niet te onderschatten, en graag draag ik bij aan de ontwikkeling van onze waardevolle leraren! dednkrs 13