Modulebeschrijving Intake en Diagnostiek 13-18 jaar 24-uurs oudere jeugd!
INDE Samenvatting 3 A. Modulebeschrijving: probleem, doelgroep, doel, aanpak, materialen en uitvoering 4 1. Risico- of probleemomschrijving 4 2. Doel van de module 4 3. Doelgroep van de module 4 4. Aanpak van de module 5 5. Materialen en links 6 B. Onderbouwing van de module 7 6. Verantwoording: doelgroep, doelen en aanpak 7 7. Samenvatting onderbouwing 7 8. Randvoorwaarden voor uitvoering en kwaliteitsbewaking 7 9. Onderzoek naar de uitvoering van de module 8 C. Effectiviteit 9 10.Nederlandse effectstudies 9 11. Buitenlandse effectstudies 9 D. Overige informatie 10 12. Toelichting op de naam van de module 10 13. Uitvoering (uitvoerende en/of ondersteunende organisaties en partners) 10 14. Overeenkomsten met andere modules 10 Bijlage CAP-J classificatieoverzicht (assen en rubrieken) Module Intake en Diagnostiek 13-18 24-uurs oudere jeugd Pagina 2! /! 15
SAMENVATTING Doel Het diagnostisch beeld van de ontwikkeling en het gedrag van de jongere en het gezinssysteem is voor zover de vraagstelling van de verwijzer gaat duidelijk voor opvoeders, indicerende instantie en andere betrokkenen. De vraagstelling is beantwoord, er kan een passende verwijzing worden verstrekt. Doelgroep Jongeren vanaf 12 jaar en diens opvoeders, waarbij vragen zijn omtrent de gepaste verwijzing, behandeling en begeleiding. Aanpak Binnen de dagelijkse routine wordt de jongere geobserveerd in zijn omgang met andere jongeren, met de volwassenen/groepsleiding en met eventuele derden, hoe hij of zij omgaat met regels en afspraken, persoonlijke verzorging en taken en welke vaardigheden de jongere al dan niet heeft. Op deze wijze wordt inzage verkregen in de dagelijkse handelswijze. De observatievragen zijn hierbij leidend en op basis daarvan wordt de observatie aangevuld met individuele gesprekken en diagnostiek. Materiaal De theoretische kaders aangaande de in te zetten diagnostische instrumenten zijn divers en waar gevraagd zo uitgebreid mogelijk. Er wordt gewerkt met specifieke diagnostische instrumenten, alsook met geaccrediteerde screeningslijsten, vragenformulieren, afname van interviews en eventuele (spel)observaties. Onderzoek Er zijn geen studies voorhanden. Module Intake en Diagnostiek 13-18 24-uurs oudere jeugd Pagina 3! /! 15
A. MODULEBESCHRIJVING: PROBLEEM, DOELGROEP, DOEL, AANPAK, MATERIALEN EN UITVOERING 1. Risico- of probleemomschrijving Er is sprake van onduidelijkheden ten aanzien van de ontwikkeling van de jongere, dan wel onduidelijkheid omtrent de systeemgerichte factoren rondom de jongere. Er is onvoldoende helderheid voor de verwijzer om te komen tot een passende verwijzing. Er dient een afdoende antwoord gevonden te worden op de gestelde vraag van de verwijzer om middels de bevindingen vanuit de observatie te komen tot een passende verwijzing. Eventueel aangevuld met een advies met betrekking tot de aard en ernst van de problematiek, de aanpak en de vervolghulp op basis van multidisciplinaire diagnostiek van de jongere en het opvoedingssysteem. Aangetekend dient te worden dat een observatieperiode slechts zes weken in beslag kan nemen en niet tot doel dient een uitgebreid diagnostisch onderzoek te verrichten. 2. Doel van de module Het diagnostisch beeld van de ontwikkeling en het gedrag van de jongere en het gezinssysteem is voor zover de vraagstelling van de verwijzer gaat duidelijk voor opvoeders, indicerende instantie en andere betrokkenen. De vraagstelling is beantwoord, er kan een passende verwijzing worden verstrekt. 3. Doelgroep van de module 3.1 Voor wie is de module bedoeld? Jongeren en diens opvoeders vanaf 12 jaar, waarbij vragen omtrent de gepaste verwijzing en gepaste behandeling / begeleiding zijn, in brede zin. De observatievraag dient wel helder en voldoende afgebakend te zijn zodat tot een afdoende antwoord kan worden gekomen. 3.2 Indicatie- en contra-indicatiecriteria Jeugdhulp Friesland biedt specialistische jeugdzorg op het gebied van opgroei- en opvoedingsproblemen, in de leeftijdscategorie 0 t/m 18 (met een uitloop tot 23) jaar. Kinderen, jongeren en hun ouders/opvoeders kunnen een beroep doen op Jeugdhulp Friesland. Dit doen zij als de normale ontwikkeling van het kind wordt belemmerd. Mogelijk is er sprake van psychosociale problemen, psychiatrische problemen, gezinsgerelateerde problemen, psychische problemen, gedragsproblemen of een combinatie daarvan. Kinderen en jeugdigen met een psychiatrische, zintuiglijke, lichamelijke en/of verstandelijke beperking die redelijk sociaal redzaam zijn, worden ook behandeld en/of opgevangen, als dit past binnen de behandelprogramma s en mogelijkheden van Jeugdhulp Friesland. We nemen ook jeugdigen op met een civielrechtelijke maatregel. In specifieke situaties worden kinderen met een strafrechtelijke maatregel behandeld (Gedragsbeïnvloedende maatregel). De door Jeugdhulp Friesland gehanteerde indicatiecriteria en contra-indicaties zijn uitgebreid beschreven in De Betekenis onder het hoofdstuk Doelgroepenbeleid. Deze folder is te downloaden op www.jeugdhulpfriesland.nl onder het tabblad Jeugdhulp Friesland. Voor de module Intake en Diagnostiek 13-18 jaar gelden naast de algemene indicatiecriteria en contra-indicaties de volgende specifieke contra-indicaties. Contra-indicaties acute voorliggende psychiatrische problematiek; problematiek samenhangend met verstandelijke beperking, ernstige lichamelijke beperking, ernstig middelen gebruik of zeer ernstige gedragsproblematiek. Module Intake en Diagnostiek 13-18 24-uurs oudere jeugd Pagina 4! /! 15
3.3 Toepassing bij migranten De module is niet speciaal ontwikkeld voor migrantengroepen. De module heeft geen speciale faciliteiten (zoals vertaalde schriftelijke instructies of tolken) om migrantengroepen in het bijzonder te kunnen bedienen. 4. Aanpak van de module 4.1 Structuur en opbouw Dagelijkse routine Binnen de dagelijkse routine wordt de jongere geobserveerd in zijn omgang met andere jongeren, met de volwassenen/groepsleiding en met eventuele derden, hoe hij of zij omgaat met regels en afspraken, persoonlijke verzorging en taken en welke vaardigheden de jongere al dan niet heeft. Op deze wijze wordt inzage verkregen in de dagelijkse handelswijze. De observatievragen zijn hierbij leidend. Binnen de observatie kan individueel en flexibel ingespeeld worden op de vragen. Individuele gesprekken/mentoraat De individuele mentorcontacten richten zich op het in kaart brengen van de wensen en gedachten van de jongere. De betrokken professionals zijn (vanuit de observatievragen) gericht op het ondervangen van hiaten, ontwikkelingsproblematiek of andere bijzondere gedragingen welke verklarend kunnen zijn in het verhelderen van de heersende problematiek. Eveneens is erg belangrijk om deze uit te nodigen zijn/haar visie te delen. Gesprekken met opvoeders en de jongere Opvoeders worden uitgenodigd voor gesprekken in het kader van de observatievragen. Hierin kan worden gevraagd naar de visie van opvoeders, naar achtergrondinformatie over het ontstaan van het gedrag van de jongere of andere relevante informatie. Er wordt informatie verkregen over de gezinssamenstelling, verwachtingen, maar ook veiligheid, affectie, coalitievorming, loyaliteiten et cetera. Vragenlijsten Gerelateerd aan de observatie en onderzoeksvragen kunnen specifieke screenings- en/of observatielijsten gehanteerd worden. Hierbij kan het gaan om het in kaart brengen of uitzoeken van eventueel spelende ontwikkelingsproblematiek, en/of omgangsproblematiek met leeftijdgenoten. Er kan inzicht verkregen worden in de weerbaarheid van de jongere, maar bijvoorbeeld ook in de agressiehuishouding. De beleving van een jongere kan in kaart gebracht worden evenals niveau van functioneren en bijvoorbeeld een toekomstperspectief aangaande onderwijs. Zo nodig kunnen specifieke psychodiagnostische onderzoeksmaterialen afgenomen worden. Multidisciplinaire diagnostiek Screeningsonderzoek vanuit meerdere disciplines (psychologisch, sociaal, medisch). Inbedding in de leef- en of woongroep Is afhankelijk van de vraagstelling voor de observatie. In de basis sluit de jongere aan bij de reguliere structuur van de leef- of behandelgroep: kennismaken; uitleggen van de regels; het maken van afspraken; het opbouwen van een (kortdurende) werkrelatie; het doelgericht werken en toewerken aan het beantwoorden van de observatievraag; bewonersvergadering en vrijetijdsactiviteiten. Individuele begeleiding door een mentor die samen met de jongere het observatieproces vormgeeft: wekelijkse individuele mentorgesprekken en contacten; school-/werkcontacten; oudercontacten; netwerkcontacten betrekken bij de hulpverlening; kennismakingsgesprekken met het gezin/systeem en pedagogische advisering. Contacten met opvoeders/systeem van herkomst door de ouderbegeleider en/of door de inzet van een Module systeemgerichte Intake en Diagnostiek ambulante 13-18 24-uurs module. oudere Het jeugd betrekken van opvoeders bij de observatie (mits Pagina 5! /! 15 gevraagd) en gericht op het helder in kaart brengen van de relatie tussen de jongere en diens opvoeders.
4.2 Duur Twaalf weken. 4.3 Frequentie 7 x 24 uur per week. De jongere verblijft op een 24 uurs locatie van Jeugdhulp Friesland. Naarmate de observatieperiode vordert, bestaat de mogelijkheid dat de jongere meer thuis is. In overleg met de opvoeders kunnen observatieopdrachten meegegeven worden. De frequentie is afhankelijk van de vraagstelling en de leeftijd. 4.4 Intensiteit Afhankelijk van de vraagstelling. 4.5 Setting Op een 24 uurs locatie van Jeugdhulp Friesland. De jongere beschikt gedurende de observatieperiode over een eigen kamer (privacy). Er zijn voldoende faciliteiten om te wonen en om vrije tijd in te vullen. De accommodatie is ingericht middels de standaarden: welkom voelen, comfortabel voelen en veilig voelen. Er is specifieke aandacht voor: privacy; persoonlijke bezittingen voor jongeren; huiselijke omgeving; inbreng van de jongere bij de inrichting (met name eigen kamer); bezoek van opvoeders, familie, vrienden. Waar mogelijk wordt deelname van de jongere aan onderwijs, stage of werk gecontinueerd. 5. Materialen en links Niet beschikbaar. Module Intake en Diagnostiek 13-18 24-uurs oudere jeugd Pagina 6! /! 15
B. ONDERBOUWING VAN DE MODULE 6. Verantwoording: doelgroep, doelen en aanpak Voor deze module geldt dat over de jongere en diens gezin van herkomst met name rondom de heersende problematiek onvoldoende informatie bekend is bij verwijzer en/of het is onduidelijk welke vorm van vervolghulpverlening ingezet moet worden (voorgaande hulp heeft tot dan toe geen of onvoldoende resultaat opgeleverd). De situatie en/of de hulpvraag van de jongere moet verhelderd worden. Er ligt een duidelijke observatievraag die binnen het kader van verblijf binnen een leefbehandelgroep, of in combinatie met observatievragen, beantwoord kan/moet worden. Observatievragen kunnen liggen op het gebied van sociaal emotionele ontwikkeling, persoonlijkheidsontwikkeling, gedragsproblematiek en systeem/gezinsgerelateerde problematiek. De observatie beantwoordt primair de vraag welke indicatie toereikend is om passende zorg in te zetten. Op basis van de observaties, individuele en/of gezinsgesprekken, die gevoerd worden met de jongere en diens opvoeders, en op basis van eventueel aanvullend psychodiagnostisch onderzoek brengt de behandelverantwoordelijke het functioneren van de jongere op de gevraagde gebieden in kaart en geeft deze een advies voor een passende (vervolg)behandeling/begeleiding. Het functioneren van de jongere en het advies van de observatie wordt besproken met de jongere, zijn of haar opvoeders en de verwijzer. Verantwoording De theoretische kaders aangaande de in te zetten diagnostische instrumenten zijn divers en waar gevraagd zo uitgebreid mogelijk. Er wordt gewerkt met specifieke diagnostische instrumenten, alsook met geaccrediteerde screeningslijsten, vragenformulieren, afname van interviews en eventuele (spel)observaties. Een belangrijke weging voor de in te zetten testinstrumenten is de beoordeling door de COTAN (Commissie TestAangelegenheden Nederland). De door Jeugdhulp Friesland ingezette onderzoek- en testinstrumenten zijn minimaal met voldoende beantwoord door de COTAN, of kennen een wetenschappelijke onderbouwing waarin de kwaliteit van het instrument is aangetoond. Een tweede belangrijk kwaliteitscriterium is de opname van het instrument in de databank instrumenten, richtlijnen en kwaliteitsstandaarden van het NJI. 7. Samenvatting onderbouwing Wordt in een volgende module-evaluatie aangeleverd. 8. Randvoorwaarden voor uitvoering en kwaliteitsbewaking 8.1 Eisen ten aanzien van opleiding Wordt in een volgende module-evaluatie aangeleverd. 8.2 Eisen ten aanzien van overdracht en implementatie Er is geen handleiding of protocol voor overdracht of implementatie. 8.3 Eisen ten aanzien van kwaliteitsbewaking De kwaliteit van de module wordt bewaakt aan de hand van de resultaten uit de prestatieindicatoren: doelrealisatie, cliënttevredenheid, reden beëindiging hulp en afname ernst problematiek. Jeugdhulp Friesland voldoet aan de kwaliteitsnormen HKZ, hetgeen betekent dat de cliënt centraal staat en er continu gewerkt wordt aan het verbeteren van de hulpverlening. Module Intake en Diagnostiek 13-18 24-uurs oudere jeugd Pagina 7! /! 15
8.4 Kosten van de module Betrokken professionals: Gz-psycholoog/nvo generalist Pedagogisch medewerker Pedagogisch medewerker A Methodiekcoach Verblijf: ja Verzorgingskosten: ja Pleeggeld: nee Licentie: nee Training / opleiding: ja, zie 8.1 (altijd ja) Specifiek materiaal: testmateriaal overige kosten: ontspanningsactiviteiten, regeling zakgeld, reiskosten cliënten 9. Onderzoek naar de uitvoering van de module Er is geen onderzoek gedaan naar de uitvoering van de module. Module Intake en Diagnostiek 13-18 24-uurs oudere jeugd Pagina 8! /! 15
C. EFFECTIVITEIT 10.Nederlandse effectstudies 10.1 Studies naar de effectiviteit van de module in Nederland Er is geen Nederlands onderzoek naar de effectiviteit van de module. 10.2 Samenvatting Nederlandse effectstudies Niet van toepassing. 11.Buitenlandse effectstudies Er zijn geen studies die de effectiviteit van buitenlandse versies van de module aantonen. Module Intake en Diagnostiek 13-18 24-uurs oudere jeugd Pagina 9! /! 15
D. OVERIGE INFORMATIE 12. Toelichting op de naam van de module Over de naam van de module zijn geen bijzonderheden te vermelden. 13. Uitvoering (uitvoerende en/of ondersteunende organisaties en partners) De module wordt uitgevoerd op de 24-uurs locaties oudere Jeugd. Bij de intake is afstemming met Behandelcentrum Woodbrookers. Waar gewenst wordt de daar geboden eendagsdiagnostiek in gezet en is het ook mogelijk de observatie op Behandelcentrum Woodbrookers uit te voeren. 14. Overeenkomsten met andere modules Naast deze module voor Oudere Jeugd is ook een module Intake en Diagnostiek voor jongere jeugd beschikbaar. Afhankelijk van de vraagstelling kan het diagnostiekteam van Jeugdhulp Friesland ingeschakeld worden om specifiek diagnostische vragen te beantwoorden middels afnemen van psychologisch, persoonlijkheid, neuropsychologisch of systeemgericht onderzoek. Dit betreft echter geen standaard onderdeel van de observatievraag. Module Intake en Diagnostiek 13-18 24-uurs oudere jeugd Pagina 10! /! 15
Aangehaalde literatuur Geen aangehaalde literatuur. Module Intake en Diagnostiek 13-18 24-uurs oudere jeugd Pagina 11! /! 15
Bijlage CAP-J CAP-J classificatieoverzicht (assen en rubrieken): Naam van de module: Onderdeel van het zorgprogramma: Intake en Diagnostiek 13-18 jaar 24-uurs Oudere Jeugd Legenda: (probleem waar de module aan werkt),! (probleem waar de module aan werkt, niet genoemd in de modulebeschrijving), C (contra indicaties of belemmerende factoren genoemd in de beschrijving), 0 (kenmerken van de doelgroep, genoemd in de moduleomschrijving maar de module is hier niet op gericht)? (niet duidelijk, discussiepunt) Richt zich op CAP-J Groep As A: Psychosociaal functioneren jeugdige A100 Emotionele problemen A101 Introvert gedrag A102 Angstproblemen A103 Stemmingsproblemen A200 Gedragsproblemen A201 Druk en impulsief gedrag A202 Opstandig gedrag en/of antisociaal gedrag A300 Problemen in de persoonlijkheid(sontwikkeling en identiteit(sontwikkeling) A301 Problemen met de competentiebeleving A302 Problemen in de gewetensvorming/morele ontwikkeling A303 Identiteitsproblemen A400 Gebruik van middelen/verslaving A900 Overige psychosociale problemen jeugdige A901 Problemen bij de verwerking van ingrijpende gebeurtenissen A902 Overmatige stress A903 Automutilatie 0 A904 Andere problemen psychosociaal functioneren jeugdige CAP-J groep As B: Lichamelijke gezondheid, aan lichaam gebonden functioneren jeugdige B100 Lichamelijke ziekte, aandoening of handicap B101 Gehooraandoeningen B102 Oogaandoeningen Module B103 Spraakaandoening Intake Diagnostiek 13-18 24-uurs oudere jeugd Pagina 12! /! 15
B104 Motorische handicap B105 (Chronische) lichamelijke ziekte B200 Gebrekkige zelfverzorging, zelfhygiëne, ongezonde levenswijze B201 Problemen met zelfverzorging en zelfhygiëne B202 Ongezonde levenswijze 0 B203 Overgewicht 0 B300 Aan lichamelijke functies gerelateerde klachten B301 Lichamelijke klachten B302 Voedings-/eetproblemen B303 Zindelijkheidsproblemen B304 Slaapproblemen 0 B305 Groeiproblemen B306 Onverklaarbare lichamelijke klachten 0 B900 Overige problemen lichamelijke gezondheid B901 Andere problemen lichamelijke gezondheid, aan lichaam gebonden functioneren jeugdige 0 CAP-J Groep As C: Vaardigheden en cognitieve ontwikkeling jeugdige C100 Problemen in de cognitieve ontwikkeling C101 Problemen met schoolprestaties/leerproblemen 0 C102 Aandachtsproblemen C103 Problemen verbandhoudend met hoogbegaafdheid C104 Problemen met het sociaal aanpassingsvermogen C200 Problemen met vaardigheden C201 Sociale vaardigheidsproblemen C900 Overige problemen vaardigheden en cognitieve ontwikkeling C901 Andere problemen cognitieve ontwikkeling jeugdige C902 Andere problemen vaardigheden jeugdige CAP-J groep AS D: Gezin en opvoeding D100 Ontoereikende kwaliteiten van de opvoeding D101 Ontoereikende opvoedingsvaardigheden 0 D102 Problemen met ondersteuning, verzorging en bescherming kinderen D103 Pedagogische onwil D104 Onenigheid tussen ouders over opvoedingsaanpak D105 Problematische gezinscommunicatie 0 Module D200 Problemen Intake en Diagnostiek in de ouder-kind 13-18 24-uurs relatie oudere jeugd Pagina 13! /! 15 D201 Gebrek aan warmte in ouder-kind relatie 0
D202 Symbiotische relatie tussen ouder en jeugdige 0 D203 Jeugdige in de rol van ouder (parentificatie) 0 D204 Vijandigheid tegen of zondebok maken van jeugdige door de ouder 0 D205 Problemen in de loyaliteit van jeugdige naar ouder 0 D206 Problemen in de hechting van jeugdige aan ouder 0 D207 Generatieconflict 0 D208 Problemen door religieuze en/of culturele verschillen tussen ouder en jeugdige 0 D209 Mishandeling ouder door jeugdige 0 D210 Jeugdige weggelopen van huis 0 D211 Jeugdige weggestuurd door ouders 0 D300 Verwaarlozing, lichamelijke/psychische mishandeling, incest, seksueel misbruik van de jeugdige in het gezin D301 Jeugdige slachtoffer verwaarlozing 0 D302 Jeugdige slachtoffer mishandeling 0 D303 Jeugdige slachtoffer seksueel misbruik 0 D400 Instabiele opvoedingssituatie D401 Problemen bij scheiding ouders 0 D402 Problemen met omgangsregeling 0 D403 Problemen met gezagsrelaties 0 D404 Problemen die gepaard gaan met het samengaan van twee gezinnen/ samengestelde gezinnen 0 D405 Problematische relatie tussen ouders 0 D406 Problematische relatie jeugdige met partner opvoeder 0 D407 Problematische relatie (stief)broers/zussen 0 D500 Problemen van ouder D501 Negatieve jeugdervaring/traumatische ervaring ouder D502 Problemen met werkloosheid ouder D503 Problemen bij zwangerschap of bevalling D504 Moeilijke start ouderschap D505 Gezondheidsproblemen of handicap/invaliditeit ouder D506 Antisociaal gedrag ouder 0 D507 Gebruik van middelen/verslaving ouder 0 D508 Pleger seksueel misbruik D509 Overmatige stress ouder D510 Psychische/psychiatrische problematiek ouder 0 D600 Problemen van ander gezinslid D601 Gezondheidsproblemen of handicap/invaliditeit ander gezinslid D602 Antisociaal gedrag ander gezinslid Module D603 Gebruik Intake en van Diagnostiek middelen/verslaving 13-18 24-uurs ander oudere gezinslid jeugd Pagina 14! /! 15 D604 Psychische/psychiatrische problematiek ander gezinslid
D700 Problemen in het sociaal netwerk gezin D701 Problemen in de familierelaties (niet het gezin) D702 Gebrekkig sociaal netwerk gezin 0 D800 Problemen in omstandigheden gezin D801 Problemen met huisvesting D802 Financiële problemen D803 Problemen met hulpverleners of (vertegenwoordigers van ) instanties D804 Problematische maatschappelijke positie gezin als gevolg van migratie D900 Overige problemen gezin en opvoeding D901 Andere problemen gezin en opvoeding 0 CAP-J Groep As E: Jeugdige en omgeving E100 Problemen op speelzaal, school of werk E101 Problematische relatie met leerkracht, werkgever of leidinggevende/ problemen met hiërarchische relatie E102 Problematische relatie met medeleerlingen, collega s of groepsleden E103 Motivatieproblemen op school of werk (onder andere spijbelen) 0 E104 Van school gestuurd 0 E105 Problemen met school-, studie- of beroepskeuze of vakkenpakket 0 E106 Problemen met werkloosheid jeugdige 0 E107 Problemen met speelzaal, schoolorganisatie of onderwijsstijl, arbeidsorganisatie 0 E200 Problemen met relaties, vrienden, sociaal netwerk en vrije tijd E201 Problemen met vrijetijdsbesteding E202 Problemen met verliefdheid/liefde en relaties 0 E203 Problematische relatie met leeftijdgenoten (onder andere gepest worden buiten school/werk) E204 Gebrekkig sociaal netwerk jeugdige E205 Risicovolle vriendenkring (antisociaal gedrag, gebruik middelen) E300 Problemen in omstandigheden jeugdige E301 Problemen met zelfstandige huisvesting jeugdige E302 Financiële problemen jeugdige E303 Problemen van jeugdige met hulpverleners of (vertegenwoordigers van) instanties 0 E304 Problematische maatschappelijke positie jeugdige (onder meer als gevolg van migratie) E305 Problemen jeugdige met justitiële instanties E900 Overige problemen omgeving jeugdige E901 Andere problemen jeugdige en omgeving Module Intake en Diagnostiek 13-18 24-uurs oudere jeugd Pagina 15! /! 15