Kindspoor Fier Fryslân Het kind centraal stellen Denken vanuit het perspectief van het kind Fier Fryslân is een expertise- en behandelcentrum op het terrein van geweld in afhankelijkheids- relaties 1
Wij bieden hulp bij geweld: - hulp bij het voorkomen van geweld - hulp bij het stoppen van geweld - hulp bij de gevolgen van geweld Voor ons maakt het niet zoveel uit wie er slaat en wie er geslagen wordt. Het gaat er om dat het geweld stopt en dat het gezin (weer) een veilig opvoedingsklimaat biedt aan kinderen. Kinderen in de knel huiselijk geweld tussen ouders vechtscheidingen fysieke mishandeling door ouder(s) seksueel misbruik door ouder(s) emotionele mishandeling door ouder(s) 2
Kinderen hebben geen tijd om te wachten - De stress en spanning die gepaard gaan met geweld in gezinnen hebben vergaande consequenties voor de ontwikkeling van het neurologisch systeem van baby's en peuters c.q. voor hun hersenontwikkeling. - Het getuige zijn van huiselijk geweld is net zo schadelijke voor kinderen als dat ze mishandeld zijn of misbruikt. - (Jonge) kinderen hebben geen tijd om te wachten tot ze aan de beurt zijn (wachtlijsten) en alle procedures zijn doorlopen: een half jaar wachten betekent een half jaar schade aan hun brein. Gelukkig hebben ze het niet door! Veel ouders denken dat hun kind(eren) er niet zoveel van hebben meegekregen. Onderzoek laat zien dat dit niet waar is. Bijna alle kinderen hebben het schreeuwen gehoord, het stompen of schoppen gezien of krijgen op een andere manier de stress en spanning binnen het gezin mee. Door het huiselijk geweld wordt het thuis onvoorspelbaar en onveilig voor kinderen. Vaak nemen kinderen geen vriendjes of vriendinnetjes mee naar huis. 3
Stoppen van geweld staat centraal Aanpak huiselijk geweld en kindermishandeling is gericht op het stoppen van het geweld. Volwassenen familie, rechters, ouders, hulpverleners halen opgelucht adem als het fysieke geweld is gestopt, de scheiding een feit is etc. Juist dan moeten we gezinnen ondersteunen bij: - het herstellen van de emotionele veiligheid - het verwerken van het geweld - het herstellen van de ouder-kind relatie - het herstellen van gezamenlijk ouderschap - het erkennen van de band en de loyaliteit van het kind naar beide ouders Hoewel iedereen denkt dat het geweld gestopt is, gaat het vaak (op andere manieren) door. Als ouders bij elkaar blijven: het lukt maar weinig mensen om zonder hulp het geweldspatroon te doorbreken. Als ouders uit elkaar gaan: vechtscheidingen, conflicten over de echtscheiding en de omgangs- regeling, kwaad spreken over de andere ouder in het bijzijn van kinderen, etc. 4
Kinderen worden niet gezien - Alle aandacht gaat (meestal) uit naar de volwassenen en hun conflicten - Ouders schermen hun kinderen vaak af van de hulpverlening - Er wordt (meestal) niet gepraat met kinderen - Kinderen krijgen (meestal) geen hulp aangeboden - Er is (meestal) geen gespecialiseerde hulp beschikbaar - Er wordt (meestal) niet gevraagd aan kinderen wat zij willen - Er zijn weinig professionals opgeleid om met kinderen te praten c.q. hierin gespecialiseerd Ondanks alle aandacht voor kindermishandeling worden de kinderen zelf over het hoofd gezien! NB. Huiselijk geweld en vechtscheidingen zijn ook kindermishandeling 5
Wat zien wij bij kinderen? Kinderen voelen zich schuldig en verantwoordelijk voor wat er gebeurd is. Kinderen zetten hun gevoelens aan de kant en verwerken daardoor de ervaringen niet of nauwelijks. Kinderen durven zich niet meer uit te spreken bij de ouders. Kinderen laten boos, opstandig gedrag zien of keren zich juist meer naar binnen. Wat zien wij bij kinderen? Kinderen denken dat ze de enige zijn die dit meemaken en schamen zich (sociaal isolement). Kinderen krijgen geen informatie en voelen zich buitengesloten. Ruim 40% van de kinderen die huiselijk geweld meemaken raken getraumatiseerd of hebben traumagerelateerde klachten. 6
Project: van Kindbemiddeling naar Kindspoor Het ontwikkelen van een brede integrale en systeem- gerichte benadering, waarbij het perspectief van het kind centraal staat. Het is de rode draad waarlangs het hulpverleningsaanbod wordt gedaan. Uitgangspunt is daarbij: één kind, één gezin, één hulpverlener binnen een context van laagdrempelige, relatief kortdurende, hulpverleningstrajecten. Subsidie van Kinderpostzegelfonds Wat doen we eigenlijk? 1. Doel: verstevigen positie van het kind en verbinding maken tussen ouders en kind. 2. Neutraal in het conflict staan maar ook direct en directief zijn. 3. Schoon schip gesprekken ouders(pijn eruit halen en beleving naast elkaar laten bestaan). 7
Wat doen we eigenlijk? 4. Gesprekken kinderen (pijn en wensen bespreken). 5. Gezamenlijke gesprekken ouders kind en verhalen verbinden (ouders luisteren en geven erkenning aan kind). 6. Afspraken maken. Hulp voor kinderen -Psycho Psycho-educatiegroepen -Traumabehandeling (o.a. Horizongroepen, EMDR) -Weerbaarheidstraining -Etc. 8
Kindspoor Laagdrempelige en toegankelijke (korte) hulpverleningstrajecten voor gezinnen met als doel verbinding maken tussen kinderen en beide ouders, waarbij steeds het kind centraal staat Hulp voor ouders Ouders worden aangesproken op ouderrol, krijgen voorlichting over de gevolgen van geweld voor kinderen en de mogelijkheden van hulp (informatie- en gespreksavonden voor beide (!) ouders; psycho- educatie etc. Ouders kunnen hulp krijgen bij het verwerken van het geweld, ondersteuning bij de opvoeding, mediation, partnergesprekken etc. 9
Hulp voor het gezin Onder meer: - Kindbemiddeling ( bemiddeling tussen kinderen en ouders via gesprek brief of tekening) - Systeembegeleiding / systeemtherapie - Opstellen van een plan om de veiligheid te herstellen (signs of safety) De gedragscode als leidraad gedurende het traject Ouders praten niet negatief over elkaar in het bijzijn van de kinderen. Kinderen hebben recht op contact met beide ouders; ouders respecteren dit en stimuleren het kind in het contact met de andere ouder. Ouders zoeken hulp bij het verwerken van problemen zodat het kind hier niet mee belast wordt. Enzovoort. 10
- Grote behoefte aan bemiddeling bij ernstige conflicten. - Kindspoor trekt veel ouders aan; ook zonder doorverwijzing. - Kindspoor = bemoeizorg: we kijken niet alleen naar het kind maar ook naar het systeem /gezin (ook als ouders daar niet voor gekomen zijn). - De zaken zijn divers en variëren van vecht- scheiding tot verstoring omgang door verden- king seksueel misbruik. Waar lopen we tegenaan? - Ouders willen niet samen om tafel, voelen zich te gekrenkt om kind te zien. - Het kind wordt geproblematiseerd door ouders. - Ouders willen de hulpverlener partijdig maken. - Ouders blijven steken in hardnekkige conflict- patronen. 11
Waar lopen we tegenaan? - Rechtbankprocedures/advocatenstrijd verstoren de hulpverlening, mediation initiëren kan van belang zijn. - Ouders willen op schriftelijk bevestigd zien wie zich waar niet aan heeft gehouden. En nog meer - Kinderen kopiëren vanuit hun loyaliteit het verhaal van de hoofdverzorger en zeggen geen contact meer met de andere ouder te willen. - We dweilen met de kraan open omdat ouders doorgaan met geweld en ruzie. - Moeders die (ontkennende)vaders beschuldigen van seksueel misbruik en de omgang en ook het gesprek stoppen. 12
13