Mr. Kees Blankman c.blankman@vu.nl
Zelf een wilsverklaring opstellen voor een latere situatie van wilsonbekwaamheid: bijv. een nietbehandelverklaring (non-reanimatie) of een euthanasieverklaring of orgaandonatie; deze verklaringen hebben enige rechtskracht Een ander bevoegdheden geven om voor u zorgbeslissingen te nemen als u dat zelf niet meer kunt in een volmacht of levenstestament Uw partner of naast familielid of de door de rechter benoemde mentor of curator neemt voor u zorgbeslissingen en behartigt uw zorgbelangen
Hoogstpersoonlijke beslissingen die een ander niet kan nemen; ook de mentor niet Van belang is opstellen wilsverklaring tijdens wilsbekwaamheid en regelmatig bevestigen Levenstestament bevat naast een volmacht vaak wilsverklaringen bijvoorbeeld een nietbehandelverklaring, maar ook m.b.t huisdier, schenkingen, facebook account enz.; levenstestament is een product van notarissen/knb
Drie mogelijkheden voor meerderjarigen: A. onbenoemde vertegenwoordiger (WGBO; d.w.z. de partner of een ouder, kind, broer of zus van de wilsonbekwame cliënt, of B. benoemde vertegenwoordiger d.w.z. B1.benoemd door de persoon zelf: volmacht B2.benoemd door de rechter: mentor, curator (bewindvoerder gaat alleen over geld)
De WGBO, Wet betreffende de Geneeskundige BehandelingsOvereenkomst bepaalt dat als een meerderjarige niet goed zelf over zijn zorg of behandeling kan beslissen, de partner of een ouder, kind, broer of zus bevoegd is deze wilsonbekwame persoon te vertegenwoordigen Voor behandelbeslissingen in het kader van de Wet Bopz geldt hetzelfde (niet voor de opname)
WGBO kent 4 niveaus v. vertegenwoordigers: Onderaan ouder, kind, broer of zus Daarboven op het derde niveau de partner (gaat voor ouder, kind, broer en zus) Daarboven op het tweede niveau de gevolmachtigde en bovenaan in de rangorde van vertegenwoordigers staat de mentor/curator Als er een mentor of curator is, zijn andere vertegenwoordigers niet meer bevoegd
Uitgaan v.d. autonomie v.d. cliënt betekent dat de cliënt kort na de diagnose dementie bij voorkeur zelf voorzieningen treft en een volmacht verleent met (detail)instructies voor de persoon die gevolmachtigd wordt over hoe te handelen bij latere wilsonbekwaamheid Deze mogelijkheid staat niet open voor ernstig verstandelijk gehandicapten VN-Verdrag inzake de rechten van mensen met een handicap benadrukt autonomie
Benoeming van een derde-mentor bij ruzie in de familie, bij wilsonbekwame familieleden, bij ontbreken familie, of bij ontbreken of slecht functioneren van gevolmachtigde(n) Kwaliteitseisen Mentorschap A dam mentoren Geen hulpverlener maar een door de rechter benoemd maatje die de stem van de cliënt ondersteunt/versterkt; als het moet, overruled Aanspreekpunt voor hulpverleners van wilsonbekwame cliënt o.a. bij WMO gesprek
Nieuwe wetten ter vervanging v.d. Wet Bopz (WvGGZ en WZD) bevatten de verplichting voor de zorgaanbieder om bij afwezigheid van een vertegenwoordiger bij de rechter benoeming van een mentor te verzoeken Het indienen van een verzoek om een mentor voor cliënten die wilsonbekwaam zijn en geen vertegenwoordiger hebben, behoort tot de zorg van een goed hulpverlener (?)
Wanneer iemand de eigen belangen (zorg en/of financieel) niet goed zelf kan behartigen, en er geen partner of naaste familie is die voor de zorgbelangen als vertegenwoordiger kan of wil optreden, en er ook geen gevolmachtigde is, kan de kantonrechter voor die persoon een mentor (alleen de zorgbelangen), een bewindvoerder (alleen de financiële belangen) of een curator (gaat over alle belangen) benoemen
Als het gaat om zorgbeslissingen is er geen verschil tussen curatele en mentorschap; Keuze voor curatele hangt af van de mate waarin financiën moeten worden beschermd; wanneer iemand tot schade van zichzelf onverantwoorde financiële beslissingen neemt en schulden maakt, is curatele beter dan bewind; curatele leidt tot handelingsonbekwaamheid en een handeling van een handelingsonbekwame kan altijd worden vernietigd (bij bewind niet)
Kan worden verzocht door betrokkene zelf, tijdens minderjarigheid door wie gezag heeft, en door naaste familie, officier van justitie en door zorginstelling waar betrokkene woont of die betrokkene begeleidt (structuur biedt en eigen regie bevordert) Ontslag op eigen verzoek of gewichtige reden of voldoet niet meer aan kwaliteitseisen Einde maatregel bij overlijden of maatregel niet meer nodig of heeft geen meerwaarde
De kantonrechter benoemt een of twee mentoren; dit kan ook een stichting zijn Voorkeur voor benoeming familie of partner Geen benoeming van betrokken hulpverleners Kwaliteitseisen voor niet-familie mentoren Hoofdtaak van de mentor is de betrokkene ondersteunen en zorgen voor een goede zorgplek en voor goede zorg
De gementoreerde is onbevoegd zelf op te treden in aangelegenheden betreffende zijn verzorging, verpleging, behandeling en begeleiding tenzij uit een wet anders voortvloeit (art. 1:453 lid 1); de WGBO bevat een andere regeling en beschouwt een gementoreerde pas als onbevoegd als hij wilsonbekwaam is (zie art. 7:465 lid 2 BW). Dit betekent dat wanneer de Wgbo van toepassing is (dat is vaak het geval bij mentorschap) de hulpverlener zich pas tot de mentor wendt bij wilsonbekwaamheid van de gementoreerde
Mentor kan officier van justitie vragen om een rechterlijke (voorlopige) machtiging te verzoeken voor opneming in psychiatrisch ziekenhuis (ruim begrip incl. vg en pg) Mentor is niet bevoegd om zelf bij de rechtbank om een machtiging te verzoeken Toegevoegde bopz-advocaat werkt zelfstandig Op zitting door rechter gehoord worden
Vaak informeren van familieleden, maar rapportageplicht alleen naar de rechter Beperking contacten ev. in zorgplan Bewindvoerder geen inzage zorgplan, mentor globaal geïnformeerd over geld Belang goede relatie met bewindvoerder; bij verschil van opvatting voorrang mentor