GITS TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
31 juli 1914: ten oorlog! Op vrijdag 31 juli 1914 staat Gits in rep en roer: de algemene mobilisatie wordt afgekondigd. Alle jongemannen die in aanmerking komen voor legerdienst, worden opgeroepen. De volgende dag moeten ze al gepakt en gezakt klaarstaan aan het station van Gits. Daar troept het hele dorp samen om afscheid te nemen van hun geliefden. September 1914: op de vlucht voor de vijand Na enkele weken komen de eerste vluchtelingen toe in Gits en de omliggende dorpen. Ze komen uit Brussel, Mechelen, Leuven..., op de vlucht voor het Duitse leger. Ze vertellen vreselijke verhalen over de Duitsers. Het maakt de mensen bang.
Duitse verkenners Kort daarna verschijnen de eerste Duitse soldaten. Het zijn de ulanen: verkenners te paard. Op sommige plaatsen saboteren ze spoorlijnen of knippen ze telegraaf- en telefoonlijnen door... Legers marcheren voorbij Begin oktober komen soldaten van het Belgisch leger voorbij. Enkele dagen later trekt ook de Britse cavalerie voorbij richting Roeselare en zien de inwoners ook Franse soldaten te paard. 19 oktober 1914: Schuwe Maandag Op 19 oktober beschieten Franse soldaten de Duitsers in de buurt van Gits. De Duitsers denken dat het burgers zijn die hen beschieten. En ze nemen wraak door huizen te plunderen en in brand te steken. Er vallen ook veel burgerslachtoffers.
Gits wordt bezet gebied Na Schuwe Maandag wordt Gits Duits gebied. Sommige gezinnen moeten onderdak bieden aan Duitse soldaten. De inwoners proberen zo goed mogelijk samen te leven met de bezetters. 1917 - Langs de wegen zien de inwoners de Duitse troepen vertrekken naar het front. En later zien ze de soldaten terugkeren na de strijd, met hun gewonden op draagberries.
1 augustus 1917: de burgers moeten vluchten In 1917 dreigt gevaar: de Britten plannen een aanval op Duitse stellingen. De Duitse bezetter geeft op 1 augustus het bevel aan de burgers van Gits dat ze zich moeten klaarmaken om te vluchten. Drie dagen later moeten ze de trein op, willen of niet. Op 4 augustus moet iedereen vertrekken naar Limburg. Ze komen aan in Mol en van daar naar Meerhout de omliggende gemeenten. De kerk: veldhospitaal en kazerne Oktober 1917 - Duitse manschappen van de aanvalstroepen vinden een onderkomen in de kerk van Gits. De kerk is eerst een veldhospitaal en later een kazerne.
Het klooster is hoofdkwartier Oktober-november 1917 - Het klooster van Gits is het hoofdkwartier van Duitse bevelhebbers. Een Duits vliegtuig cirkelt boven het kasteel Mariasteen. Dit kasteel is nu het Dominiek Savio-instituut. In de Eerste Wereldoorlog gebruikten ze nog niet veel vliegtuigen. Ze gebruikten ze vooral om de streek te verkennen. Echte bommenwerpers bestonden toen nog niet.
Oktober 1918: het einde van de oorlog De Britten weten waar de Duitse stellingen liggen en beschieten ze wekenlang. Op het einde van de oorlog is Gits een puinhoop. De kerk van Gits wordt gedeeltelijk vernield. Vanaf 1920: de wederopbouw De mensen die na de oorlog terugkeren, leven eerst in houten barakken, tot ze hun huizen weer kunnen opbouwen. In 1922-23 wordt de kerk hersteld. Het oorlogsmonument van Gits In het centrum van de gemeente vind je een mooi monument voor de gesneuvelden in de Eerste Wereldoorlog. Het werd al kort na de oorlog ingehuldigd: op 30 mei 1920. GI_R05 Als je voorbij dit monument komt, kijk dan eens naar de namen die erop staan. Misschien zitten er wel namen tussen die je kent.wat vertelt dit monument nog meer? Het lesblad Monumentlezen helpt je om dit monument te ontcijferen
Zoek het eens op! 1. In de tijd van de Eerste Wereldoorlog schreven ze de naam van je gemeente zo: Misschien vind je de oplossing als je de foto s goed bestudeert. Zoek anders op het Internet of in de bibliotheek van je gemeente. 2. Zoek op hoeveel inwoners je gemeente nu telt. Vind je ook hoeveel mensen er waren in het begin van de 20ste eeuw, net voor de Eerste Wereldoorlog? En net erna? Aantal inwoners vandaag: Aantal inwoners rond 1910: Aantal inwoners rond 1920; Is het aanta inwoners van je gemeente afgenomen? toegenomen? gelijk gebleven? 3. Zoek je gemeente op in Google Maps. Druk de luchtfoto af en kijk of je enkele van de oude foto s op de kaart van je gemeente kan situeren. 1. Ga naar http://maps.google.be 2. Tik de naam van je gemeente in het zoekveld. 3. Je krijgt nu een kaart te zien van je gemeente. Verklein of vergroot de kaart en ga omhoog, omlaag of opzij tot je de dorpskern mooi in het midden van je beeld krijgt. 4. Kies dan Satelliet : zo krijg je een luchtfoto, met de straatnamen erin. 5. Druk de luchtfoto af. 6. Kijk in het fotoalbum van je gemeente. Probeer de foto s met straatnamen nu op je luchtfoto te situeren. Zelf aan de slag als fotoreporter! Als je op stap bent in je gemeente, met de klas of met je ouders, neem dan een fototoestel mee en het album met oude foto s van je gemeente. Zoek de straten of plaatsen op die je bij de foto s vindt. Zoek die plaats op en ga staan waar de fotograaf vroeger stond. Dat is zeker niet makkelijk, maar als je goed naar de oude foto kijkt, vind je misschien wel aanwijzingen. Neem nu een foto. Druk de foto af en situeer hem ook op je luchtfoto: zo kun je zien hoe de plaats veranderd is.