De activiteiten van de VIA worden mede mogelijk gemaakt door:

De activiteiten van de VIA worden mede mogelijk gemaakt door: 1

Inhoudsopgave Woordje van de Voorzitter Excursie/seminar Siemens Weekimpressie excursieweek Zwitserland. E+H: Ultrasonic and coriolis flow measurement E+H Cernay: MID Excursie SICK Phoenix Contact Netwerkdag Terugblik excursieweken Werken bij Yokogawa: Not just a Job, but a Career Interstep Mededelingen Colofon 3 5 7 11 15 19 21 25 26 27 29 31 32 2

Woordje van de Voorzitter Beste VIA-leden, Voor u ligt de eerste VIAVIA van het nieuwe jaar en alweer de laatste van het huidige bestuur. Tussen de laatste VIAVIA en de VIAVIA die voor u ligt heeft de VIA verschillende activiteiten georganiseerd. U zult nu ongetwijfeld begrijpen hoe deze dikke uitgave tot stand is gekomen. Op donderdag 7 oktober hebben we een seminar gehad bij Siemens. In dit informatieve seminar hebben we de basiskennis geleerd van het automatiseringssysteem SIMATIC S7-1200 en de engineeringssoftware SIMATIC STEP7 Basic. Alle thema s zijn door praktische oefeningen ondersteund, die uitgevoerd zijn op een SIMATIC S7-1200, een Basic Panel en een bandmodel. Op 18 november hebben we een netwerkdag gehouden. De bedrijven op het gebied van industriële automatisering waren sterk vertegenwoordigd. Er zijn veel contacten gelegd en de studenten hebben uitgebreid de kans gekregen om een stage of afstudeerbedrijf te vinden. We kunnen terugkijken op een zeer geslaagde netwerkdag. De bedrijven en studenten waren zeer tevreden! We willen iedereen bedanken voor het enthousiasme! In de week van 22-26 november zijn we op excursie geweest naar Zwitserland. Maandag hebben we de hele dag besteed aan de reis richting de sneeuw. Dinsdag en woensdag zijn we op bezoek geweest bij Endress & Hauser. Donderdag hebben we een bezoek gebracht aan Sick en we hebben de week afgesloten met een bezoek aan Phoenix Contact. We hebben veel technische presentaties gehad en zijn veel van de bedrijven te weten gekomen. We kunnen terugkijken op een zeer gezellige, interessante en leerzame excursieweek! Elders in de VIAVIA kunt u een uitgebreid verslag vinden van de bovenstaande activiteiten die door de VIA zijn georganiseerd. Ook hebben we net de excursieweek Nederland achter de rug, maar hierover zal in de volgende VIAVIA meer informatie verschijnen. Op 6 januari zijn we onder het genot van een hapje en een drankje het nieuwe jaar begonnen. Het belooft weer een leerzaam en gezellig jaar te worden waarbij het oude bestuur zal plaatsmaken voor een nieuw bestuur. Vanaf deze plaats wil ik het huidige VIA bestuur bedanken voor hun enthousiasme en inzet van het afgelopen jaar en de prettige manier van samenwerken. Ook de sponsoren en bedrijven die op welke wijze dan ook bij de VIA betrokken zijn geweest willen we hartelijk bedanken! Tenslotte willen we het nieuwe bestuur succes wensen met het overnemen van de bestuurstaken. Het VIA bestuur wenst u veel leesplezier! Theo Klaassen 3

4

Excursie/seminar Siemens Het is alweer een tijdje geleden, maar op 7 oktober zijn wij op excursie geweest naar Siemens in Den Haag. De dag stond in het teken van de nieuwe PLC die Siemens ontwikkeld heeft, de s7-1200. Bij aankomst werden we vriendelijk verwelkomd door onder andere een medestudent die daar aan het stagelopen was. Bij dit ontvangst kregen we een lekkere versnapering. Na het ontvangst was het tijd om plaats te nemen in één van de cursuslokale. Eerst kregen we een presentatie over het bedrijf Siemens. Onder andere over de geschiedenis en de productlijn die ze hebben. Het algemene deel was al erg interessant, maar het mooiste gedeelte moest nog komen. Het leren werken met de S7-1200. Na de bedrijfspresentatie kregen we namelijk een zeer interessante workshop over deze nieuwe PLC. Hierin werden de meest toegepaste functionaliteiten en verbeteringen ten opzichte van de vorige versie (S7-200) naar voren gebracht. Alsof dit allemaal nog niet genoeg was kregen we aan het eind van de dag nog een mooie rondleiding door het gebouw van Siemens. Zo konden we ook eens zien hoe het er aan toe gaat bij zo n groot bedrijf als Siemens. Al met al was dit een zeer informatieve en leerzame dag die alle studenten als plezierig hebben ervaren.het VIA bestuur kijkt dan ook terug op een zeer geslaagde dag. VIA-Bestuur. 5

6

Weekimpressie excursieweek Zwitserland. Inmiddels ligt de excursieweek Zwitserland achter de rug en is de tijd daar om er op terug te kijken via deze weekimpressie. In het weekend voorafgaand aan de excursieweek heeft iedereen een e-mail ontvangen van de VIA waarin werd vermeld dat we een half uur later zouden vertrekken. Dit was mogelijk omdat er op maandag toch geen excursie gepland stond en er dus tijd in overvloed was. Echter was deze mail waarschijnlijk ook naar het verhuurbedrijf van de busjes gestuurd. De busjes moesten bij het afhalen nog worden gewassen en voorzien van winterbanden voor we konden vertrekken. Uiteindelijk drie uur later dan gepland en iedereen met stuiterende oogkassen van een drie uur lange koffieshot is er toch koers richting Zuid-Duitsland gezet. Natuurlijk had iedereen al een idee bij wie ze in de bus zouden willen zitten, maar dit werd door onze excursieleider toch hard verstoord, omdat hij zelf een busindeling gemaakt had. Eenmaal onderweg heeft elke bus de beschikking gekregen over een prachtige portofoon. Met deze portofoon heeft iedereen onderweg de gelegenheid gehad wat te vertellen zodat iedereen elkaar wat beter kent. Zoals altijd zijn er ook mensen die de lange rit hebben ingepland om hun slaaptekort van het voorgaande weekend in te halen. Maar je heb ook altijd weer van die mensen die er alles aan doen om te voorkomen dat er in de bus wordt geslapen. Eenmaal aangekomen bij de eerste stop om te tanken wordt er meteen voorgesteld wat medicijnen in blik te halen om de rest van de rit wat beter door te komen. Onze excursieleider dacht daar echter anders over dus is er door een ieder maar heel braaf een frisdrankje gehaald. Eenmaal aangekomen bij onze jeugdherberg om een uur of acht s avonds is er eerst gegeten. Na het eten zijn de kamers verdeeld en was afgesproken om in de herberg nog wat te gaan drinken om vervolgens op tijd in bed te stappen. Maar de jeugdherberg zelf vond dit een minder goed idee en bepaalde dus dat er in de herberg niets gedronken mocht worden. Dus hebben we maar eieren voor ons geld gekozen en zijn we naar het dichtstbijzijnde dorpje gelopen. In het dorpje was al gauw een plekje gevonden waar ze alles verkochten waar wij op dat moment behoefte aan hadden. Achter de bar stond een welgevormde dame die na onze invasie toch echt serieus aan het werk moest. Natuurlijk was er afgesproken om op tijd weer terug te gaan, maar op het moment dat een aantal mensen van het VIA bestuur het zelf goed naar hun zin krijgt weet je al dat er van deze goede voornemens weinig meer terecht komt. Nadat uiteindelijk iedereen z n shotje voor een goede nachtrust weer achter de kiezen had zijn we gezamenlijk huiswaarts gekeerd. De volgende morgen ging bij menig student de gedachte terug naar de avond ervoor, maar na een goed ontbijt was het overgrote deel weer zo fris als altijd. Onze eerste excursie bracht ons bij E+H in Frankrijk. Hier werden we onthaald met heerlijke Franse broodjes en veel koffie. Na deze zeer informatieve ochtend zijn we naar een vestiging van E+H in Zwitserland gegaan. Ook hier hebben we kunnen rondkijken bij een bedrijf met een duidelijke bedrijfsvisie die staat voor een product dat een combinatie betreft van Zwitserse precisie en Duitse degelijkheid. Ook voor de avond had E+H nog een leuke verrassing voor ons door met z n allen een avond te gaan karten op een nabijgelegen kartbaan. Zoals met alles ging de eerste keer de VIA maar die bakte er weinig van. Het echte vuurwerk kwam toch iedere keer in de 4 e en laatste manche. In deze manche kreeg de meneer met de vlaggen aan de zijkant een lamme arm van het zwaaien en ging hij elke ronde grimmiger kijken. Alle vier de groepen mochten verschillende keren proberen een snelle tijd neer te zetten om uiteindelijk in de finale te mogen rijden. Echter zijn er ook coureurs die denken dat er zelfs in de pitstraat een snelle tijd geklokt kan worden. Dit ging 7

best lang goed totdat een medewerker van de kartbaan iemand in de pitsstraat een preek stond te geven over zijn rijgedrag en vervolgens moet springen voor z n leven omdat E. v/d W nog bezig is aan een snelle pitsstraattijd. Dit was voor de beste man DE druppel en ging met het stoom uit z n oren verhaal halen bij de mensen van E+H. Nadat de vrede weer getekend was mocht er weer gereden worden. Uiteindelijk tijdens de finale waren er twee rijders die aan elkaar gewaagd waren, maar omdat de ene in de beste kart van pole position mocht vertrekken en de ander in de traagste vanuit achter, was de strijd snel beslist. Uiteindelijk toen bij een ieder de adrenaline weer was weggezakt zijn we weer huiswaarts gekeerd. Nadat iedereen weer in bed was gestapt en lekker was gaan slapen stond het merendeel de volgende morgen wel fit uit bed. Na een snel en voedzaam ontbijt hoefden we nu gelukkig niet zo heel ver te rijden naar wederom E+H alleen nu in Duitsland. De oudste student heeft deze dagen DE dagen van z n leven gehad en hij heeft twee dagen met een grijns van oor tot oor gelopen zoals de andere nog nooit gezien hadden. Ook de dag in Duitsland was wederom erg leerzaam en stond in het teken van niveaumetingen. Dit in tegenstelling tot de dinsdag die in het teken stond van flowmetingen. Aan het eind van deze dag kregen we allemaal nog leuke gadgets en heeft onze oudste student zelfs meerdere transmitters mee gekregen. De avond na deze excursie hadden we wederom geen keus dus moesten we maar weer het dorpje ingaan. Ook deze avond was erg gezellig en is er hard gewerkt aan het thema teambuilding. Wel was er deze avond één student die zich wel heel zelfverzekerd voelde na een aantal sapjes en hij daagde het overgrote deel van het gezelschap uit om zijn nachtrust te komen verstoren. Gelukkig zijn de anderen altijd wel in voor een uitdaging en heeft deze betreffende persoon de nacht doorgebracht op een bed dat is aangeboden door de VIA, omdat zijn eigen bed in z n geheel verdwenen was. Op donderdagmorgen stond de excursie naar Sick gepland. Ook hier hebben we een uiterst aangename tijd gehad, dit kwam waarschijnlijk voor een groot deel door de gidsen tijdens de factory tour. Tijdens deze tour hebben we veel mooie producten gezien en was de aandacht zeer goed indien de gids wat te vertellen had. Na een uitgebreide rondleiding in de showroom die voor het merendeel erg interessant was ( onze oudste student maakte een uitgeputte en vermoeide indruk ) hebben we een heerlijke maaltijd aangeboden gekregen. Na deze maaltijd was de tijd alweer aangebroken om afscheid te nemen en volgde een lange reis naar onze 2 de en tevens laatste herberg. De TURBO-bus (genaamd na een grijsgedraaide Brabantse hit) was wederom weer snel zoals de rest van de week. Ook de slaapbus reed voorspoedig, maar de laatste bus met daarin de excursieleider en onze oudste student schoot niet erg op. Dit kan komen omdat de passagier naast de bestuurder misschien zit mee te remmen of dat er erg veel bier is gekocht bij de verschillende tankstations. Uiteindelijk na een reis van ongeveer vijf uur zijn we aangekomen bij de herberg. Hier aangekomen bleek dat er hier alleen kamers beschikbaar zijn met zes en drie bedden. Het gevolg hiervan was dus dat er vrijwilligers gezocht moesten worden om bij de oudste student tussen de transmitters te slapen. Nadat een vrijwilliger die gesteld is op zijn nachtrust zich had aangemeld werd voor de laatste een andere oplossing bedacht. Deze heeft het bed in een andere kamer erbij gelegd. Zoals gebruikelijk op donderdagavond moeten wij als studenten op deze avond toch echt gaan stappen en wederom was er het goede voornemen om vroeg weer terug te zijn. Als eerste zijn we in een Engelse pub aanbeland waar het toevallig karaoke avond was. Het aantal deelnemers schoot meteen omhoog en de sfeer zat er al weer vroeg in. Elke bus had een eigen optreden ( op een paar laffe borrelaars na ) en zo werd er wederom gewerkt aan de teambuilding. Nadat iedereen schor was werd het tijd 8

voor iets anders. Doordat er in de pub nog twee dames zaten die het aan hun kleding te zien niet snel koud hebben zijn ook die door een dergelijk persoon mee gevraagd voor het vervolg van onze avond. Deze dames wisten wel een leuke tent, maar na tien minuten lopen zijn we toch maar terug gegaan, omdat we op dit moment de terugweg nog wisten. Na een kort afscheid kwamen we al snel bij een ander gezellig clubje aan. Hier had een ieder de heupen snel in beweging en vielen een aantal medestudenten al snel in de smaak bij de plaatselijke bevolking ( zowel man als vrouw ). Na elke knappe vrouw weer de nodige aandacht gegeven te hebben en na het uitwisselen van verschillende telefoonnummers en e- mail adressen zat ook deze iets uitgelopen avond erop. Omdat sommigen die al eerder naar huis waren gegaan om hun slaapplek veilig te stellen was het selecte gezelschap snel thuis. Eenmaal in de herberg aangekomen was het snel rustig, slecht een aantal douchende druktemakers werden in het Duits verzocht stil te zijn. Ook een eerstejaars student vond het fijn voorgetrokken te worden door de gang aan zijn eigen dekens. Natuurlijk stond er de volgende morgen weer een overheerlijk ontbijt met veel koffie voor ons klaar. De laatste dag stond in het teken van Phoenix Contact. Na een leerzame presentatie over industrieel ethernet waarbij het bij een aantal duidelijk zichtbaar werd dat de week ze begon op te breken werd ons ook hier een factory tour aangeboden. Eenmaal aan het eind gekomen stond ons het laatste stukje van de week te wachten namelijk de terugreis naar huis. Natuurlijk werd het goede verloop van de week in sommige busjes nog gevierd met de nodige biertjes en ging ieder z n eigen weg richting ons kikkerlandje. De TURBO-bus die zou stoppen bij Hengelo om een aantal Oostblokkers af te zetten werd nog verwend door de moeder van één van de passagiers die had voor de overgebleven passagiers een biertje voor onderweg meegenomen. Eenmaal op de A1 halen we een auto in die we 300 km terug hebben gezien voor een stoplicht. Blijkbaar hebben we zo n goede indruk achtergelaten dat deze beste bestuurder ons meteen herkent en in een bulderende lach schiet. Waarschijnlijk heeft dit te maken met het feit dat onze bus in stilstand ook op twee wielen kan balanceren. Echter in het zicht van de haven (Utrecht) begint de TURBO-bus ineens wat futloos aan te voelen, maar na een kleine vertraging van ongeveer 20 minuten konden we onze weg weer vervolgen. Uiteindelijk hebben we in Utrecht afscheid van elkaar genomen en hebben we met elkaar een week beleefd waar we nog veel aan zullen terugdenken. 9

10

E+H: Ultrasonic and coriolis flow measurement Tijdens de excursieweek Zwitserland van de studievereniging VIA hebben wij een tweedaags bezoek gebracht aan Endress + Hauser. Één van de twee dagen was besteed aan flow meetprincipes. De meeste vloeistoffen worden getransporteerd via pijpleidingen. De vloeistoffen hebben verschillende eigenschappen en zo zijn er ook verschillende principes om de eigenschappen te meten. Elk principe is door een ander persoon gepresenteerd en uitgelegd aan de groep. Dit verslag gaat over het ultrasoon en het coriolis meetprincipe. Het principe van ultrasone flowmeting gaat als volgt: Een set piëzo elementen worden recht tegen over elkaar onder een hoek in de buis geplaatst. Het ene element stuurt een hoog frequente puls in de richting van het andere element. De periode tussen het zenden en ontvangen van de puls wordt gemeten. Daarna wordt het omgedraaid, wordt er een puls teruggestuurd en wordt de periode tussen zenden en ontvangen weer gemeten. Als de vloeistof stilstaat, zal de tijd tussen zenden en ontvangen anders zijn, dan wanneer de vloeistof stroomt. Het tijdsverschil wordt bepaald en verrekend met de dichtheid van het medium, zo kan de stroomsnelheid worden berekend. Voor dit type meting zijn er twee methoden verkrijgbaar bij E+H. De eerste en meest betrouwbare meting is een viertal setjes ultrasoon sensoren boven elkaar gemonteerd in een buis met aan beide kanten een voorgemonteerde flens. Een tweede methode is een wat flexibelere dan de vaste inbouw. Met behulp van twee luxe slangklemmen worden er twee elementen tegenover elkaar op de buis geplaatst met een vooraf bepaalde verschuiving om de signalen op een juiste manier te kunnen ontvangen. Op deze manier is het niet nodig om achteraf een pijpleiding open te maken en is een snelle inbouw gegarandeerd. afbeelding 1: ultrasone flow measurement Eén van de andere methodes is flowmeting gebaseerd op de coriolisversnelling. In een coriolis-flowmeter bevindt zich een V vormige buis die onderaan door een piëzo element oscilleert. De buis is V vormig, zodat de buis kan krimpen en uitzetten als gevolg van temperatuur schommelingen. afbeelding 2: Coriolis flow measurement 11

12

Als de vloeistof in beweging is, oscilleert de buis op hetzelfde moment in verschillende richtingen als gevolg van de coriolisversnelling. De sensoren registreren dit gedrag in termen van tijd en ruimte tussen de buis en de sensor en de sensoren onderling, ook wel, fase verschuiving genoemd. Als de snelheid van de vloeistof toeneemt, zal de ruimte tussen de buis en de sensor groter worden. De fase verschuiving blijft constant. afbeelding 3: Coriolis flow measurement Behalve het meten van flow, kan ook de dichtheid bepaald worden. Het laten oscilleren van de buis, heeft een bepaald elektrisch vermogen nodig. Met wat elektronica wordt er continu gezocht naar de frequentie die het minste vermogen nodig heeft. Dit gebeurt bij de resonantie frequentie. De resonantie frequentie is afhankelijk van het soort vloeistof wat zich in de buis bevindt. Stroop heeft bijvoorbeeld een lagere resonantie frequentie dan water. Uit deze frequentie kan direct de dichtheid bepaald worden. Het uitgangssignaal van de flowmeter, is dan ook directe maat van de massastroom, die niet afhankelijk is van de temperatuur. 13

14

E+H Cernay: MID Flowtec in Cernay is een bedrijf dat sinds 1991 flowmeters maakt en kalibreert. In Cernay staat het grootste en nauwkeurigste kalibratie apparaat in de wereld. Met een nauwkeurigheid van 0,05% kunnen ze flowmeters tot een diameter van twee meter kalibreren. Binnen Endress +Hauser wordt er veel gelet op interne structuur. Iedereen binnen het bedrijf is even veel waard want als er een schakel mist breekt de hele ketting. Hiermee kan dus ook iedereen inspraak maken wanneer diegene een goed idee heeft voor het product. Om iedereen actief te houden in zijn baan is het Job Rotating System. Na een aantal weken wordt er gewisseld van werkplek. Zo ziet iedereen elk deel van de productie, blijft de motivatie hoog en houden ze de verveling weg. In de productie zone heeft schoonhouden een hoge prioriteit. De algemene indruk over Flowtec in Cernay was ontzettend goed. We werden warm verwelkomd en goed verzorgd. Er waren veel goede sprekers die ons vertelde hoe de flowmeters werken. Ze hielden de aandacht er goed bij en hadden veel interessants te vertellen. Bij elke flowmeter zat weer een andere vernuftige oplossing die het meten van flow waarmaakte. Principe De opbouw van een MID Een Magnetisch Inductieve Doorstromingsmeter bestaat uit een open buis waarin aan de binnenzijde een elektrisch isolerende laag is aangebracht van bijvoorbeeld rubber, PTFE, PFA of iets dergelijks. Aan de boven- en onderzijde zijn spoelen aangebracht die een (gepulseerd) magnetisch veld aanleggen in de meetbuis. Op 2 posities (recht tegenover elkaar) zijn elektroden aan de binnenzijde geplaatst, en wel zo dat de lijn loodrecht staat op de magnetische veldlijnen. De werking van de MID De MID is gebaseerd op de wet van Faraday. Deze geleerde toonde aan dat een reactiespanning wordt opgebouwd in een geleider, wanneer deze door een magnetisch veld bewogen wordt. Wanneer de vloeistof stroomt wordt er een reactiespanning op de elektroden gemeten die proportioneel is met de snelheid van de vloeistof. Een MID meter werkt dus alleen bij een geleidend medium! Presentatie De presentatie ging onder andere over het bedrijf, de werking van de MID meter en een aantal toepassingen van de MID meter. 15

Het bedrijf Endress +Hauser Cernay is het deel van Flowtec waar de MID meters worden geassembleerd. Het is opgericht in 1991 en op dit moment werken er meer dan 260 werknemers op deze locatie. Ondanks de crisis groeit het bedrijf waardoor het voordurend wordt uitgebreid. De MID meter en toepassingen De MID meter is één van de meest toegepaste meetprincipes. Dit heeft o.a. te maken met de hoge nauwkeurigheid van ongeveer 0,05%. Afhankelijk van de toepassing kan de flowmeter worden samengesteld. E+H kan flowmeters leveren met een diameter van 2 mm (voor laboratorium) t/m 2000 mm (voor onder ander water toevoer voor een stad). Elke flowmeter wordt specifiek naar de wensen van de klant gemaakt. Wanneer een order binnen is wordt deze afgedrukt en bij het product toegevoegd. Dit is o.a. voor het personeel zodat zij weten wat voor handeling zij moeten uitvoeren maar ook voor de vele kwaliteitscontroleurs. E+H heeft de meest moderne kalibratie systemen van de wereld. De zes kalibratie systemen zijn voortdurend in gebruik. Opslagtanks met een capaciteit van meer dan een miljoen liter water zorgen voor een constante aanvoer gedurende meting. De kalibratie wordt gedaan d.m.v. eigen coriolis meters. Wanneer een MID meter? Een MID meter is alleen geschikt voor een geleidend medium. Daarnaast moet je opletten of het medium het signaal of de elektrode niet verstoort door bijvoorbeeld aanslag. Als je hieraan kunt voldoen is de kans dat een MID meter geschikt is groot. Factory tour Tijdens de rondleiding door Cernay kregen we te zien hoe een MID flowmeter gemaakt werd. Er werd slim gebruik gemaakt van een lopende band systeem. Van verschillende kanten van de fabriek kwamen verschillende onderdelen die op een lopende band in elkaar werden gezet. Verschillende onderdelen waren bijvoorbeeld het meetsysteem, de printplaten, de behuizing en de buis zelf. De buis is de basis. Daarop worden alle andere onderdelen gemonteerd. Aan een buis worden twee flenzen gelast. In de buis wordt, afhankelijk van de toepassing, een rubberen of plastic beschermlaag toegevoegd. Dit om de buis te beschermen voor de mogelijk agressieve stoffen, zoals zuur. Daarna worden er op de buis nog wat montage onderdelen gelast. Aan elke kant twee schroefdraden om de spoelen op te monteren en haaks daarop twee gaten voor de elektrodes. Nu de buis met flenzen en montageonderdelen klaar is wordt deze op de lopende band gezet. Hierop worden de spoelen, elektrodes en behuizing gemonteerd. Bij elk product zit een blad om bij te kunnen houden welke onderdelen er precies op moeten. Dit is natuurlijk afhankelijk voor de bedrijfssituatie. Elk product, dat gemaakt wordt uit standaard basis onderdelen, kan per applicatie worden aangepast. Zo zijn er ook meer dan 100.000 soorten producten die in Cernay gemaakt worden. 16

Als laatste stap wordt de elektronica geïnstalleerd. Deze zorgt voor het signaal wat later uitgelezen wordt door een computer die vervolgens de flow kan regelen. De elektronica wordt op een andere lopende band al voorbereid voor de montage. Zo hoeven er voor de eindassemblage alleen wat stekkertjes worden aangesloten. Hierna gaat de dop erop voor een waterdichte afdichting. Het eindproduct is nu voltooid en hoeft alleen nog maar gekalibreerd te worden. Dit gebeurt in een van de drie apparaten. Er is er een voor kleine diameters, een voor middelmatige diameters en een voor grote diameters. Elke week worden deze kalibratie-apparaten gecontroleerd op hun betrouwbaarheid. Dit is nodig om het nauwkeurigheidscertificaat te behouden. Wanneer het product succesvol gekalibreerd is, is het klaar voor montage en transport naar de klant. 17

18

Excursie SICK We zijn tijdens de excursie naar Zwitserland naar het bedrijft Sick geweest. In dit verslag zullen we het hebben over wat we van het bedrijf vonden, over een product wat ze bij Sick produceren en over de tour die we door de fabriek hebben gehad. Op donderdag zijn we bij Sick geweest, we werden daar om 9.00 ontvangen. Nadat iedereen wat te drinken had kregen we een korte presentatie over het bedrijf en de geschiedenis van het bedrijf. Daarna hebben we een rondleiding door het bedrijf gehad. Na de rondleiding kregen we een presentatie over de IVC-3D camera, daar komen we later in het verslag op terug. Na deze presentatie zijn we naar de showroom geweest, hier waren alle producten die door Sick worden gemaakt uitgestald, en sommige producten kon je in werking zien. Als laatste hebben we nog een lunch van het bedrijf gekregen. Dit was de afsluiting van de excursie bij Sick. IVC-3D smart camera Er zijn 3 hoofdcategorieën voor sensoren bij Sick. De BU1 - Vision sensors, de BU2 Registration sensors/ Automation light grids en de BU3 Distance sensors. De IVC-3D smart camera valt onder de groep BU1. 19

De werking IVC-3D In de behuizing van de camera zit een laser. Deze laser staat onder een rechte hoek op het product en de camera staat onder een schuine hoek. Zo kan een 3d model gemaakt worden van een product. Dit model wordt opgebouwd uit laagjes. Oftewel plaatjes die de camera schiet en achter elkaar zet. De camera die er in zit is een infrarood camera, dit is omdat een infrarood camera beter contrast laat zien dan een kleurencamera. En omdat een laser infrarood licht uitzendt is het contrast nog beter zichtbaar op de foto s. In de linker kolom zie je plaatjes in 2D geschoten, en de rechter in 3D. Zo kan je zien dat je met 3D beter producten kan onderscheiden, en met 2D zou je geen diepte kunnen herkennen. Dit kan wel gebruikt worden voor bijv. etiketten lezen, dit kan met een 3D camera weer niet. Conclusie/impressie We werden vriendelijk ontvangen met eerst een kop koffie en de locale specialiteit (een bagel). Na ontvangst kregen we een goede bedrijfspresentatie. De rondleiding viel wat tegen, dit kwam doordat die werd gegeven door niet technische mensen, Toen kregen we de presentatie over de IVC-3D. De presentatie over deze camera was van wat mindere kwaliteit. Door de wat tegenvallende presentatie kwaliteiten van de presentatrice kwam de informatie niet over zoals deze waarschijnlijk bedoeld was. De showroom was erg interessant. Het was wel leuk dat die presentator daar ook Nederlands sprak, en het met veel passie en plezier liet zien en er de tijd voor nam om het te laten zien. Nadat hij alle losse producten had laten zien kregen we ook nog een aantal demonstratiemodellen te zien. Na de showroom kregen we nog een uitgebreide all you can eat lunch. 20

Phoenix Contact Phoenix Contact biedt met zes productlijnen een innovatief productassortiment voor de industriële elektrotechniek. Optimale verbindingen "van de sensor tot aan de besturing". Van de klassieke aansluitklem via spatwaterdichte machinestekers tot aan Wireless Ethernet: innovaties, die meer bieden dan de klanten verwachten. Op vrijdag, de laatste dag van de excursieweek zijn wij naar Phoenix Contact geweest in het plaatsje Bad Pyrmont, om kennis te maken met Phoenix Contact en hun producten. Eenmaal daar aangekomen werden wij ontvangen door de Nederlandse collega van Phoenix Contact, Jaap Dijsselhof. De dag zou bestaan uit een presentatie over het bedrijf, gevolgd door een presentatie over een industrieel elektrotechnisch product van Phoenix Contact. En als afsluiter een tour door de fabriek waar de producten worden gemaakt. Als eerste werd de presentatie gehouden over het bedrijf door de Duitse collega van Phoenix Contact. De presentatie werd gehouden in een hypermoderne theaterzaal. De zaal beschikte over verschillende beamers en zelfs een controlekamer waar een collega de presentator kon helpen met technische problemen. De presentatie vertelde ons hoe het bedrijf is ontstaan en wat voor een producten het bedrijf te bieden heeft. Maar ook hoe het bedrijf gehandeld heeft tijdens de kredietcrisis. Na de introductie van het bedrijf volgde de presentatie over een industrieel elektrotechnisch product. De presentatie bleek toen te gaan over Profinet. Profinet is de open industriële Ethernet-standaard van PROFIBUS & PROFINET International voor automatisering. Profinet maakt gebruik van TCP / IP en IT-standaarden en is in feite, real-time Ethernet. Met real-time Ethernet wordt bedoeld dat je ook daadwerkelijk via Ethernet het proces kan monitoren en direct respons terug kan krijgen van de sensoren en actuatoren. Voor de oudere studenten was deze presentatie zeer interessant, want de studenten hebben in de H2 en in de H5 uitgebreid les gehad over het toepassen en realiseren van TCP/IP applicaties. Door de kennis van de studenten werden er tijdens de presentatie veel vragen gesteld waardoor de presentatie een mooi interactief geheel werd. Kortom de presentaties waren goed verzorgd, ze wekten veel vragen op bij de studenten en vooral de presentatiezaal deed de studenten uit hun ogen kijken. Na wederom weer een goed verzorgde lunch volgde de rondleiding door de productiefabriek. Hierin waren verschillende productielijnen te zien met alle denkbare technieken die momenteel beschikbaar zijn. Een leuk voorbeeld hiervan is een lasermachine die de technische omschrijving van een product in maximaal 5 seconden op het product graveerde. 21

22

Er waren productielijnen te bezichtigen van ongeveer 30 meter waar onderdelen aangevoerd werden en complete producten aan de andere kant uit kwamen. Een voorbeeld hiervan was een PSI- Bluetooth converter. Alle onderdelen (contacten, bouten, LED s, bedrading, print, soldering etc.) werden op 1 productielijn aangevoerd en verwerkt in het eindproduct. De werknemers werden alleen nog ingezet om de onderdelenaanvoer te controleren en om het eindproduct in te pakken en gereed te maken voor transport. Industrieel Ethernet In veel kantooromgevingen wordt al lang gewerkt met ethernet voor de data communicatie. Het ethernet dat we nu kennen is al in 1973 ontwikkeld. Hierna is het vrij snel gegaan met de ontwikkeling ervan. Sinds 1985 is ethernet een gangbare manier om data te verzenden. Je krijgt hier dan niet alleen te maken met de standaard protocollen. Er worden door de industrie andere eisen aan ethernet gesteld dan door de gewone internet gebruiker. ISO/OSI Referentiemodel Het ethernet is onder te verdelen in zeven lagen. Dit is vast gesteld volgens het OSI referentie model. Elke laag heeft een eigenfunctie. Het is de bedoeling dat dit model er voor zorgt dat de hele werking van het systeem overzichtelijk blijft. 1 Physical layer: Tot deze laag behoort al de Hardware die nodig is om een verbinding op te zetten. Hiertoe behoren ook de connectoren en bijvoorbeeld de maximale kabellengte. 2 DatalinklLayer: In deze laag zit de software die met de netwerk hardware communiceert. Deze laag wordt de toegang tot het netwerk. Er wordt hier ook gekeken of de pakketten die worden verstuurd ook daadwerkelijk over het netwerk kunnen worden verzonden of dat ze in kleinere stukken moeten worden verzonden. 3. Network layer: Deze laag regelt de datastroom van de datapakketten. Hierbij zorgt deze laag ook voor een goede opbouw van de datapakketten. 4. Transport layer: Deze laag zorgt voor de verzending van de datapakketten. Hier wordt ook nog uitgezocht welke weg de pakketten het beste kunnen volgen. 5. Session layer: Deze laag zet vervolgens de connectie op en sluit deze ook weer. 6. Presentation layer: In deze laag vinden vervolgens code conversies plaats en andere dingen die nodig zijn om de pakketten te verzenden. 7. Application layer: Deze laag communiceert rechtstreeks met een proces. 23

Profinet Profinet is een standaard voor het gebruiken van industrieel ethernet in industriële apparaten. Het kan samenwerken met bestaande systemen als Interbus, Profibus en DeviceNet. Hierdoor hoef je de huidige apparaten die je gebuikt in een productie niet te vervangen waardoor het geld oplevert. Profinet gebruikt ethernet om te communiceren met zijn apparaten. Het grootste nadeel van ethernet is dat het oorspronkelijk niet is ontwikkeld voor realtime applicaties. Het gebruikt dus een aantal protocollen die ook bij een gewoon netwerk actief zijn, en een aantal protocollen dat specifiek is voor Profinet. Deze protocollen zorgen ervoor dat de communicatie die via het ethernet wordt gedaan net zo snel is als de huidige bussystemen. Realtime communicatie Profinet gebruikt drie verschillende communicatiekanalen. Deze drie kanalen zijn nodig omdat in de industrie tijdkritische processen een andere reactietijd hebben dan een computer in een kantoornetwerk. De drie kanalen zijn: Het standaard kanaal (TCP/IP), Het real time kanaal RT en Realtime kanaal IRT. Het standaard kanaal Dit kanaal heeft reactie tijden van 100 ms en hoger. Dit kanaal is geschikt voor het lezen en schrijven van configuratie naar sensoren. Het real time kanaal RT Bij dit kanaal zijn de reactietijden al een factor 10 kleiner. Deze reactietijd komt vrijwel overeen met het huidige veldbussysteem. Realtime kanaal IRT Isochronous Real Time hoe het ook wel voluit heet is ontwikkeld voor een reactietijd van minder dan 1ms en heeft een jitter van minder dan 1 microseconde. Hierdoor leent het zich uitstekend voor industrieel ethernet. 24

Netwerkdag Beste Lezer, Ook afgelopen jaar november hebben we weer een netwerkdag georganiseerd. Samen met de studieverenigingen Sign, SROT, VET en Micros hebben we er weer een mooie informatieve dag van gemaakt. Net zoals andere jaren was hier weer de mogelijkheid voor bedrijven om zich te presenteren. Het belangrijkste was hier natuurlijk wel het netwerken met de studenten. Op deze dag mochten wij 27 bedrijven welkom heten. Als afsluiting van de dag was er weer een borrel. Hier konden studenten en bedrijven nog even verder netwerken onder het genot van een hapje en een drankje. Terugkijkend op deze mooie dag kunnen wij zeggen dat het weer een groot succes was. Bij deze wil de VIA alle bedrijven die afgelopen netwerkdag aanwezig zijn geweest, hartelijk bedanken voor hun betrokkenheid. Wij hopen dat de studenten op deze manier de vruchtbare contacten zullen opdoen die een positieve werking zullen hebben op de verdere carrière. De volgende netwerkdag zal in mei gehouden worden. Wanneer u interesse heeft ook eens op een netwerkdag te staan kunt u ons altijd mailen. Vriendelijke Groet, Patrick de Jong 25

Terugblik excursieweken Excursieweek Zwitserland Vanuit het VIA bestuur kunnen we met een tevreden gevoel terugkijken op een succesvolle excursieweek Zwitserland. Een week waarin we naar de fabrieken van Endress + Hauser, Sick en Phoenix Contact geweest zijn. Bedrijven met elk een ander werkgebied binnen de industriële automatisering van proces instrumentatie tot de sensoren voor de productie automatisering en de verbindingstechnieken en meetwaarde omvormers om het verhaal compleet te maken. De week is fantastisch verlopen op een kleine vertraging bij vertrek na. De maandag is gebruikt om naar Zuid-Duitsland af te reizen. Op de dinsdag hebben we een bezoek gebracht aan de Flowtec vestigingen van Endress + Hauser in Cernay (F) en Reinach (ZW). Als avondinvulling had Endress + Hauser het karten verzorgd. Op de woensdag zijn we naar Endress + Hauser in Maulburg geweest waar we de fabriek voor o.a. ultrasoon, radar en druktransmitters hebben bezocht, deze dag is afgesloten met een factorytour. Op de donderdag hebben we een bezoek gebracht aan Sick. Hier hebben we een rondleiding door de fabriek gehad en is ons iets over 3D vision verteld, vervolgens zijn we verder naar het noorden gereisd voor onze volgende jeugdherberg. De vrijdag stond in het teken van Phoenix Contact. Hier hebben we diverse presentaties gehad over industrieel ethernet met aansluitend een rondleiding door de fabriek. Nadat de dag was afgesloten zijn we vervolgens weer richting Nederland gegaan. Al met al was het weer een geslaagde VIA excursieweek. Excursieweek Nederland Ook in het nieuwe jaar hebben wij alweer een interessante excursieweek achter de rug. Dit was de traditionele excursieweek Veghel die sinds vorig jaar is omgedoopt tot excursieweek Nederland. Dit jaar waren we met een mooie groep van 30 enthousiaste studenten waarmee we verschillende bedrijven bezocht hebben. Zo hadden de studenten voor de eerste drie dagen de keuze welk bedrijf ze wilden bezoeken. Dit waren onder andere van Oord, Omron, en Van den Pol. Op de donderdag en vrijdag ging iedereen naar dezelfde bedrijven. Op donderdag hebben wij een bezoek gebracht aan Actemium in samenwerking met Yellax, en op vrijdag werden we verwelkomd bij Yokogawa. Bij al deze bedrijven hebben wij weer zeer interessante presentaties en rondleidingen gehad. Meer hierover kunt u lezen in de volgende uitgave van de VIAVIA. Net zoals excursieweek Zwitserland was dit een zeer geslaagde VIA excursieweek. Vanaf deze plek willen wij daarom ook nogmaals alle bedrijven en studenten bedanken voor deze twee geslaagde weken! Het VIA bestuur 26

Werken bij Yokogawa: Not just a Job, but a Career Mijn naam is Willem de Kruijf, werkzaam bij Yokogawa en ik was student Industriële Automatisering van 2006 tot en met juni 2010. Bij Yokogawa werk ik als Site Service Engineer en ik ben hier begonnen met werken nadat ik ook mijn afstudeeropdracht bij Yokogawa heb uitgevoerd. De reden dat ik gekozen heb voor Yokogawa als afstudeerbedrijf was de grootte van het bedrijf en de branche procesautomatisering. Doel van het afstuderen was de uitbreiding van het Engineering Training Systeem. Ik heb onderzoek naar de uitbreiding gedaan en daar een verslag van gemaakt. De huidige student IA Yassine Bidda is nu de uitvoering van mijn onderzoek aan het doen. De bedoeling was in eerste instantie om ook de uitvoer te gaan doen maar dit bleek te veel te zijn om alleen uit te voeren. Wat dat betreft is het een echt project geweest: er moesten keuzes gemaakt worden, die pasten in het tijdsbestek, en aan de opdrachtgever Yokogawa teruggekoppeld (verantwoord) worden. Op technisch gebied waren de mogelijkheden ook eindeloos. Ook hier moest ik keuzes maken gelet op tijd en kosten. Na mijn afstuderen ben ik in dienst getreden bij Yokogawa als Site Service Engineer. Ik had positieve ervaring opgedaan tijdens mijn afstuderen. Er heerst een grote mate van collegialiteit: iedereen staat klaar om je te helpen o.a. als het gaat om kennis die veel mensen binnen Yokogawa hebben over systemen of producten. Ook heb je veel mogelijkheden om je op termijn te gaan specialiseren of te gaan werken binnen een andere afdeling. Ik hoop de komende jaren meer ervaring op te doen om me te gaan specialiseren. Waarin weet ik nog niet maar dat is leuk van het werken bij Yokogawa: je krijgt voldoende tijd en ruimte om dat uit te zoeken. Het is not just a job but a career. Als Site Service Engineer kan het voorkomen dat je aan het begin van de week niet weet wat je aan het eind van de week aan het doen bent. Dit eist enige flexibiliteit maar is tegelijkertijd (verfrissend) afwisselend. Maar binnen Service kun je ook kleine projecten doen waarbij je je bevindt in een stabielere omgeving. Toch is het de afwisseling die mij zo aanspreekt in het werk als Site Service Engineer! 27

28

Interstep InterStep voorziet in de behoefte van organisaties aan hoger technisch personeel. Voor hoger opgeleide technici treedt InterStep op als carrièreadviseur en voorziet in de wens naar projectmatig of vast werk. Op basis van detachering of werving & selectie zorgt InterStep voor de juiste arbeidsrelatie DE WERKWIJZE HTS'ERS & TU'ERS DETACHERING EN WERVING & SELECTIE JUISTE ARBEIDSRELATIE De procedure voor jou als sollicitant In het eerste gesprek bij InterStep krijg je als sollicitant de gelegenheid om je wensen en ambities te bespreken met een ervaren consultant. De InterStep consultant is zelf ingenieur en heeft ruime ervaring in de rol van intermediair. Je kunt gebruik maken van diverse faciliteiten om je ambities richting te geven. Je kunt hierbij denken aan het afnemen van een persoonlijkheidstest waarmee je je belangrijkste kwaliteiten en verbeterpunten in beeld krijgt. Daarnaast bestaat de mogelijkheid dat je InterStep inzet als sollicitatiecoach. De consultant kan je middels videorollenspelen en training adviseren over je performance tijdens het sollicitatiegesprek. Deze gedegen aanpak vergroot de kans op succes en bied je daarmee de optimale mogelijkheid om extra vaart te geven aan je carrière. InterStep biedt verschillende mogelijkheden voor je volgende betrekking. Op basis van je wensen adviseert InterStep je bij het bepalen van de beste oplossing: projectmatig of vast. Welke vorm je ook kiest, bij InterStep staan je ambities op korte en lange termijn centraal. Bezoek onze stand op de Nationale Carrière Beurs op 11 en 12 maart 2011 29

30

Mededelingen Agenda: Maart 25 Lenteborrel VAHU Mei 19 Netwerkdag Excursies & workshops Weet jij een interessant bedrijf voor een excursie of wil jij meer weten over een bepaald onderwerp of technologie, mail dan de VIA op via@hu.nl. 31

Colofon Redactie: Tekstbijdrage: Opdrachtgever: Richard Lokhorst VIA bestuur, VIA leden & Sponsoren Vereniging Industriële Automatisering Oudenoord 700 3513 EX Utrecht via@hu.nl 32