MEDEDELING AAN DE LEDEN

EUROPEES PARLEMENT 2009-2014 Commissie verzoekschriften 17.2.2012 MEDEDELING AAN DE LEDEN Betreft: Verzoekschrift 0170/2006, ingediend door Pedro Pablo Herrero Ruiz (Spaanse nationaliteit), gesteund door 652 medeondertekenaars, over de verbreding van de M-501 in Spanje Verzoekschrift 0868/2008, ingediend door Pablo Martin Cabezuela (Spaanse nationaliteit), gesteund door 15 000 medeondertekenaars, over de verbreding van de M-501 van Alcorón naar Madrid Verzoekschrift 0968/2009, ingediend door M.C.B (Spaanse nationaliteit) namens de vereniging 'Globalizate' over de verbreding van de M-501 tussen Navas del Rey en San Martin de Valdeiglesias in de regio Madrid 1. Samenvatting van verzoekschrift 0170/2006 Indiener uit zijn bezorgdheid over de gevolgen voor het milieu en de ernstige gevolgen voor het plaatselijke ecosysteem van de werkzaamheden aan de M-501, die van Alcorcón naar Madrid loopt door de provincies Plasencia en Cáceres, om er een snelweg van te maken. Hij beweert dat de sociaal-economische ontwikkeling van de regio moet berusten op natuurbehoud in plaats van op de aanleg van nieuwe infrastructuur of buitensporig grootschalige bouwprojecten. Hij beweert dat de verbreding van de weg schade zal toebrengen aan de plaatselijke fauna in het gebied, dat vanwege de omvang, het aantal en de variëteit aan zeldzame en bedreigde soorten die er leven als een van de belangrijkste mediterrane bosgebieden in de regio Madrid geldt. Hij beweert dat de werkzaamheden aan de M-501 een inbreuk vormen op de communautaire wetgeving betreffende speciale beschermingszones en gebieden van communautair belang, waaronder Richtlijn 92/43/EEG inzake de instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna en Richtlijn 79/409/EEG inzake het behoud van de vogelstand. Hij verzoekt het Europees Parlement bijgevolg actie te ondernemen teneinde het project een halt toe te roepen. CM\892877.doc PE382.494v06-00 In verscheidenheid verenigd

Samenvatting van verzoekschrift 0868/2008 Indiener, burgemeester van San Martín de Valdeiglesias, een stadje gelegen langs het verlengde tracé van de M-501, protesteert tegen stopzetting van de in gang zijnde werkzaamheden, die voor een deel het gevolg is van de ondoorzichtige situatie die is ontstaan na een uitspraak van het Hooggerechtshof te Madrid en een daartegen ingesteld beroep. Indiener is van mening dat de overeenkomst die de Commissie met de zelfstandige regio Madrid heeft gesloten over een nog uit te voeren milieueffectbeoordeling van het project voldoende basis moet bieden om het werk aan de wegverlenging voort te zetten. Stopzetting van het project zal rampzalige gevolgen hebben voor de levenskwaliteit van de plaatselijke bevolking, en daarom verzoekt indiener het Europees Parlement om ervoor te zorgen dat de werkzaamheden in het kader van de verbreding van de M-501 zo snel mogelijk worden voltooid. Samenvatting van verzoekschrift 0968/2009 Indiener wijst erop dat de presidente van de regio Madrid, Esperanza Aguirre, heeft verklaard dat de M-501 tussen Navas del Rey en San Marin de Valdeiglesias moet worden verbreed, strijdig is met een uitspraak van het Hooggerechtshof te Madrid. Indiener verwijst tevens naar discussies die de Commissie verzoekschriften over dit onderwerp heeft gevoerd, en naar de verklaringen van de ondervoorzitter van de commissie, Carlos, Iturgaiz Angulo, die onmiddellijk actie tegen illegale wegenprojecten in Spanje noodzakelijk acht. Indiener benadrukt dat het gebied tussen Navas del Rey en San Martin de Valdeiglesias een gebied van communautair belang is en een speciaal beschermd gebied voor vogels, waar populaties keizerarenden, slangenarenden en zwarte ooievaars leven, en dat het Hof van Justitie binnenkort uitspraak zal doen over de verbreding van de M-501 in het nabijgelegen gebied tussen Quijorna en Navas del Rey. Indiener verzoekt het Europees Parlement daarom direct actie te ondernemen, zodat dit project wordt stopgezet. 2. Ontvankelijkheid Verzoekschrift 0170/2006 werd ontvankelijk verklaard op 27 juni 2006. Verzoekschrift 0868/2008 werd ontvankelijk verklaard op 12 november 2008. Verzoekschrift 0968/2009 werd ontvankelijk verklaard op 30 oktober 2009. De Commissie is om inlichtingen verzocht (artikel 202, lid 6, van het Reglement). 3. Tussentijds antwoord van de Commissie, ontvangen op 12 december 2006, over verzoekschrift 170/2006 Indiener wijst op de milieugevolgen voor het plaatselijke ecosysteem van de verbreding van de autoweg M-501 tussen de agglomeraties Alcorcón en San Martín de Valdeiglesias, in de autonome regio Madrid. Indiener stelt dat de ontwikkeling van bovengenoemde weginfrastructuur de plaatselijke fauna zal aantasten van een gebied dat krachtens artikel 4 van Richtlijn 79/409/EEG van de Raad PE382.494v06-00 2/7 CM\892877.doc

van 2 april 1979 inzake het behoud van vogelstand 1 is aangewezen als speciale beschermingszone, en krachtens Richtlijn 92/43/EEG van de Raad van 21 mei 1992 inzake de instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna, als een gebied van communautair belang 2 (Habitatrichtlijn). Indiener meent dat de autoriteiten de verbreding van de weg niet aan een milieueffectbeoordeling hebben onderworpen en bijgevolg niet de verplichtingen zijn nagekomen die zijn neergelegd in Richtlijn 85/337/EEG van de Raad van 27 juni 1985 betreffende de milieueffectbeoordeling van bepaalde openbare en particuliere projecten 3 (MER-richtlijn), als gewijzigd bij Richtlijn 97/11/EG van de Raad van 3 maart 1997. 4 De Commissie is op de hoogte van de kwesties die in dit verzoekschrift naar voren worden gebracht, omdat die ook het onderwerp vormen van een bij de Commissie ingediende klacht. De M-501 is een lokale weg die de speciale beschermingszone "Encinares del río Alberche y río Cofio" (ES0000056) en de voorgestelde gebieden van communautair belang "Cuencas de los ríos Alberche y Cofio" (ES3110007 ) en "Cuenca del río Guadarrama" (ES3110005) van oost naar west doorsnijdt. De weg bestond oorspronkelijk uit een enkele rijstrook in beide richtingen. Hij loopt van Alcorcón westwaarts naar Villaviciosa de Odón, Boadilla del Monte, Chapinería, Navas del Rey, Pelayos de la Presa en San Martín de Valdeiglesias, en verbindt zodoende de omgeving van Madrid met het zuidwesten van de gelijknamige regio en de Tiétarvallei, in de provincie Ávila (regio Castilië-León). De Commissie is van mening dat de genoemde werken bestaan uit het verbreden en/of aanpassen van een bestaande weg via vijf onafhankelijke deelprojecten, waarvoor de autoriteiten verschillende milieueffectbeoordelingsprocedures hebben uitgevoerd (die voor sommige zijn afgerond en voor andere nog lopen). De verschillende deelprojecten vormden oorspronkelijk een enkel project. Ondanks de opsplitsing vormen zij echter nog steeds een geheel en is het gehele project in geografisch en functioneel opzicht ook nog steeds uniek. Voorts is de Commissie van mening dat de autoriteiten noch de cumulatieve effecten van de afzonderlijke deelprojecten hebben beoordeeld, noch de permanente en/of tijdelijke en de positieve en/of negatieve gevolgen van het gehele project op de korte, middellange en lange termijn, hetgeen in strijd is met het bepaalde in Richtlijn 85/337/EEG van de Raad, als gewijzigd bij Richtlijn 97/11/EG van de Raad. Daarnaast benadrukt de Commissie dat een van de deelprojecten nog niet aan een milieueffectbeoordelingsprocedure is onderworpen. Met betrekking tot de andere deelprojecten meent de Commissie dat het wegenplan zoals dat uiteindelijk is goedgekeurd, aanzienlijk verschilt van de beoordeelde alternatieven, waardoor er sprake is van een nieuw project dat nog niet is beoordeeld. Tot slot is de Commissie van mening dat de autoriteiten het publiek onvoldoende hebben geïnformeerd over de inhoud van het besluit en de eventuele voorwaarden die eraan zijn verbonden, en dus niet de procedures hebben gevolgd die ter zake in de MER-richtlijn zijn neergelegd. De Commissie herinnert aan het bepaalde in artikel 6, lid 3 en 4, van de Habitatrichtlijn: 1 PB L 103 van 25.4.1979, blz. 1. 2 PB L 206 van 22.7.1992, blz.7. 3 PB L 175 van 5.7.1985, blz.40. 4 PB L 73 van 14.3.1997, blz. 5. CM\892877.doc 3/7 PE382.494v06-00

"Voor elk plan of project dat niet direct verband houdt met of nodig is voor het beheer van het gebied, maar afzonderlijk of in combinatie met andere plannen of projecten significante gevolgen kan hebben voor zo'n gebied, wordt een passende beoordeling gemaakt van de gevolgen voor het gebied, rekening houdend met de instandhoudingsdoelstellingen van dat gebied. Gelet op de conclusies van de beoordeling van de gevolgen voor het gebied en onder voorbehoud van het bepaalde in lid 4, geven de bevoegde nationale instanties slechts toestemming voor dat plan of project nadat zij de zekerheid hebben verkregen dat het de natuurlijke kenmerken van het betrokken gebied niet zal aantasten en nadat zij in voorkomend geval inspraakmogelijkheden hebben geboden. Indien een plan of project, ondanks negatieve conclusies van de beoordeling van de gevolgen voor het gebied, bij ontstentenis van alternatieve oplossingen, om dwingende redenen van groot openbaar belang, met inbegrip van redenen van sociale of economische aard, toch moet worden gerealiseerd, neemt de lidstaat alle nodige compenserende maatregelen om te waarborgen dat de algehele samenhang van Natura 2000 bewaard blijft. De lidstaat stelt de Commissie op de hoogte van de genomen compenserende maatregelen. Wanneer het betrokken gebied een gebied met een prioritair type natuurlijke habitat en/of een prioritaire soort is, kunnen alleen argumenten die verband houden met de menselijke gezondheid, de openbare veiligheid of met voor het milieu wezenlijke gunstige effecten dan wel, na advies van de Commissie, andere dwingende redenen van groot openbaar belang worden aangevoerd." Bovenstaande bepalingen zijn krachtens artikel 7 van de Habitatrichtlijn niet alleen van toepassing op gebieden van communautair belang, maar ook op speciale beschermingszones. Ingevolge artikel 12, lid 1, van de Habitatrichtlijn "(...) treffen [de lidstaten] de nodige maatregelen voor de instelling van een systeem van strikte bescherming van de in bijlage IV, letter a), vermelde diersoorten in hun natuurlijke verspreidingsgebied, waarbij een verbod wordt ingesteld op (onder meer) het opzettelijk verstoren van die soorten, vooral tijdens de perioden van voortplanting, afhankelijkheid van de jongen, overwintering en trek". De Commissie is van mening dat de Spaanse autoriteiten onvoldoende rekening hebben gehouden met de gevolgen van de werken voor de omringende natuurgebieden en met name voor vogel- en andere diersoorten die krachtens de milieuwetgeving van de EU een beschermde status genieten. De Commissie meent dat onder dergelijke omstandigheden het verlenen van een vergunning voor dit project door Spanje het risico in zich draagt van een ernstige aantasting van de ecologische kenmerken van de gebieden in kwestie: mogelijk raken habitats gefragmenteerd, waardoor prioritaire soorten verdwijnen. De Commissie heeft de Spaanse autoriteiten op 12 oktober 2006 een schriftelijke aanmaning gestuurd. Spanje heeft een maand de tijd om hierop te reageren. De Commissie zal de Commissie verzoekschriften informeren over de resultaten van dit onderzoek. 4. Aanvullend antwoord van de Commissie, ontvangen op 7 mei 2007, over verzoekschrift 0170/2006 De Commissie heeft in oktober 2006 een aanmaning gestuurd met betrekking tot PE382.494v06-00 4/7 CM\892877.doc

inbreukprocedure 2006/4340, betreffende de verbreding en aanpassing van de M-501 in de regio Madrid, aangezien enkele bepalingen van de richtlijnen inzake de milieueffectrapportage 1 en de vogel 2 - en habitatrichtlijn 3 niet waren nageleefd met betrekking tot dit project. Kort samengevat was het project, dat is onderverdeeld in vijf kleinere projecten, niet onderworpen aan een algehele milieueffectbeoordeling. De autoriteiten hadden geen beoordeling verricht van de cumulatieve effecten van de afzonderlijke deelprojecten, noch van de blijvende of de tijdelijke, zowel positieve als negatieve effecten van het project die op de korte, middellange en lange termijn worden teweeggebracht. Slechts voor enkele van de kleinere projecten zijn soortgelijke procedures doorlopen, voor andere in het geheel niet. Sommige projecten moeten nog worden uitgevoerd, terwijl andere reeds zijn voltooid. Ten slotte was de Commissie van mening dat de autoriteiten de bevolking niet volgens de geëigende procedures van de richtlijn milieueffectbeoordeling op de hoogte hebben gebracht van de inhoud van de beslissing en de bijbehorende voorwaarden. In zijn antwoord op de aanmaningsbrief benadrukte Spanje nogmaals de al in een eerder stadium genoemde argumenten. Aangezien Spanje nog niet aan de betreffende verplichtingen van het communautaire milieurecht heeft voldaan, besloot de Commissie derhalve op 21 maart 2007 een met redenen omkleed advies te sturen. 5. Aanvullend antwoord van de Commissie, ontvangen op 7 maart 2008, over verzoekschrift 0170/2006 Zoals de Commissie verzoekschriften tijdens haar vergadering van 13 september 2007 is meegedeeld, nam de Commissie op 18 juli 2007 het besluit om de inbreukprocedure betreffende de verbreding en aanpassing van de M-501, een autoweg in de regio Madrid, aanhangig te maken bij het Europese Hof van Justitie, omdat bepaalde voorschriften van de MER-richtlijn 4 en de Vogel- 5 en Habitatrichtlijn 6 niet waren nageleefd. 1 Richtlijn 85/337/EEG van de Raad van 27 juni 1985 betreffende de milieueffectbeoordeling van bepaalde openbare en particuliere projecten (PB L 175 van 05.07.1985, blz. 40), zoals gewijzigd bij Richtlijn 97/11/EG van 3 maart 1997 (PB L 73 van 14.3.1997, blz. 5-15). 2 Richtlijn 79/409/EEG van de Raad van 2 april 1979 inzake het behoud van de vogelstand (PB L 103 van 25.4.1979, blz. 1 18). 3 Richtlijn 92/43/EEG van de Raad van 21 mei 1992 inzake de instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna (PB L 206 van 22.07.1992, blz. 7). 4 Richtlijn 85/337/EEG van de Raad van 27 juni 1985 betreffende de milieueffectbeoordeling van bepaalde openbare en particuliere projecten (PB L 175 van 05.07.1985, blz. 40), zoals gewijzigd bij Richtlijn 97/11/EG van de Raad van 3 maart 1997 (PB L 73 van 14.3.1997, blz. 5-15). 5 Richtlijn 79/409/EEG van de Raad van 2 april 1979 inzake het behoud van de vogelstand (PB L 103 van 25.4.1979, blz. 1 18). 6 Richtlijn 92/43/EEG van de Raad van 21 mei 1992 inzake de instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna (PB L 206 van 22.07.1992, blz. 7). CM\892877.doc 5/7 PE382.494v06-00

Kort na dit besluit diende Spanje bij de Commissie een officieel voorstel in waarmee het land de uit de EU-wetgeving voortvloeiende verplichtingen wil nakomen, door onmiddellijk voor alle deelprojecten, met inbegrip van die welke geheel of gedeeltelijk zijn voltooid, een enkele milieueffectbeoordeling uit te voeren die gelijkwaardig is aan die welke in de desbetreffende richtlijnen zijn voorzien. Bij deze beoordeling dienen ook de cumulatieve effecten van alle deelprojecten samen te worden beoordeeld, alsook de permanente en tijdelijke en de positieve en negatieve gevolgen van het gehele project op zowel de korte, de middellange als de lange termijn. Spanje zal de Commissie om de twee maanden informeren over de vooruitgang die bij de uitvoering van de maatregelen is geboekt. Hoewel het project al voor een deel is uitgevoerd, is de Commissie van mening dat met dit voorstel onmiddellijk een situatie kan worden rechtgezet die wordt beschouwd als een flagrante inbreuk op de verplichting om te handelen conform het Gemeenschapsrecht. Hoewel het voorstel pas in een laat stadium is geformuleerd, meent de Commissie dat de inhoud ervan overeenkomt met wat van een gunstig arrest van het Hof van Justitie had mogen worden verwacht. Vandaar dat het voortzetten van de inbreukprocedure bij het Hof niet tot een gunstiger resultaat zou leiden. Onder deze omstandigheden heeft de Commissie op 30 januari 2008 besloten de zaak niet bij het Hof aanhangig te maken op voorwaarde dat bovenstaand voorstel van de Spaanse autoriteiten volledig en tijdig wordt uitgevoerd. 6. Aanvullend antwoord van de Commissie, ontvangen op 15 mei 2009, over verzoekschriften 170/2006 en 868/2008 In voorgaande mededelingen heeft de Commissie het Europees Parlement ingelicht over haar conclusies met betrekking tot het project voor de verbreding van de autoweg M-501 in Madrid. De Commissie heeft benadrukt dat de ontwikkeling van het M-501-project in strijd was met bepaalde essentiële vereisten die zijn vastgelegd in de richtlijn milieueffectbeoordelingen en in de habitatrichtlijn. In twee arresten van het Hooggerechtshof van Madrid werd eveneens erkend dat er sprake was van ernstige schendingen van de communautaire milieuregelgeving, en de goedkeuring van Afdeling 2 van het project werd nietig verklaard. Bijgevolg heeft de Commissie op 26 juni 2008 besloten de zaak aanhangig te maken bij het Europees Hof van Justitie. De mogelijkheid om op alternatieve wijze de flagrante schending van de communautaire regelgeving recht te zetten werd uitgesloten in het licht van het besluit van de regio Madrid om bij het Hooggerechtshof in beroep te gaan tegen de voornoemde uitspraken van het Madrileense Hof, en om de werkzaamheden voort te zetten tot het project volledig is voltooid. De zaak wordt momenteel behandeld door het Europees Hof van Justitie. PE382.494v06-00 6/7 CM\892877.doc

7. Aanvullend antwoord van de Commissie (REV. IV), ontvangen op 17 februari 2012 over 170/2006, 868/2008 en 968/2009 Het Hof van Justitie heeft in zijn arrest van 15 december 2011 1 het door Spanje ingestelde verzoek tot niet-ontvankelijkheidsverklaring afgewezen en verklaard dat Spanje niet heeft voldaan aan zijn verplichtingen uit hoofde van de milieu-effectbeoordelingsrichtlijn en de habitatrichtlijn wat betreft de beoogde verbreding en/of verbetering van de M-501 binnen de speciale beschermingszones voor vogels 'Encinares del río Alberche y río Cofio' en de voorgestelde gebieden van communautair belang 'Cuenca del río Guadarrama' en 'Cuenca de los ríos Alberche y Cofio'. De Commissie heeft de bevoegde Spaanse autoriteiten inmiddels gevraagd welke maatregelen zij hebben getroffen met het oog op tenuitvoerlegging van dit arrest, en gaat toezien op de volledige tenuitvoerlegging van het arrest. 1 http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=116688&pageindex=0&doclang=es&mode=ls t&dir=&occ=first&part=1&cid=29963 CM\892877.doc 7/7 PE382.494v06-00