MEDEDELING AAN DE LEDEN

Transcriptie

1 EUROPEES PARLEMENT Commissie verzoekschriften MEDEDELING AAN DE LEDEN Betreft: Verzoekschrift 0932/2006, ingediend door Johannes Kleinschnittger (Duitse nationaliteit), over het uitbreidingsprogramma voor nieuwe en bestaande routes (NERES-programma) van de luchthaven Düsseldorf 1. Samenvatting van het verzoekschrift Indiener verwijst naar het hulpprogramma dat in 2004 onder de naam NERES (New and Existing Routes Expansion Scheme) door de luchthaven Düsseldorf werd gelanceerd met als doel aantrekkelijke prijzen te bieden voor verstrekkers van diensten aan de grond en voor vliegmaatschappijen die hun bestaande scala aan diensten zouden uitbreiden of nieuwe vliegroutes zouden openen vanaf luchthaven Düsseldorf. Sinds het programma is ingevoerd blijkt er echter sprake te zijn van een negatieve inkomstencurve en heeft de lokale overheid volgens indiener de verliezen gedekt. Aangezien indiener van mening is dat het NERESprogramma niet in overeenstemming is met de bepalingen die zijn neergelegd in de mededeling van de Commissie over communautaire richtsnoeren voor de financiering van luchthavens en aanloopsteun van de overheid voor luchtvaartmaatschappijen met een regionale luchthaven als thuishaven, vraagt hij het Europees Parlement deze zaak op te pakken. 2. Ontvankelijkheid Ontvankelijk verklaard op 28 maart De Commissie is om inlichtingen verzocht (artikel 192, lid 4, van het Reglement). 3. Antwoord van de Commissie, ontvangen op 27 juli 2007 CM\ doc PE v06-00 In verscheidenheid verenigd

2 Op 10 juli 2007 besloot de Commissie, overeenkomstig artikel 88, lid 2, van het EG-Verdrag, een formele onderzoeksprocedure in te leiden naar de stimuleringsregeling ingevoerd door Flughafen Dortmund GmbH, het bedrijf dat de luchthaven van Dortmund exploiteert. Het NERES-programma (New and Existing Route Expansion Scheme) heeft alleen betrekking op de luchthaven van Dortmund en niet op die van Düsseldorf. De Commissie is niet op de hoogte van het bestaan van een NERES-regeling op de luchthaven van Düsseldorf en veronderstelt dat er hier door indiener verwezen wordt naar het NERES-programma op de luchthaven van Dortmund. Met betrekking tot Dortmund heeft de overheidsonderneming Flughafen Dortmund GmbH in 2004 een stimuleringsregeling ingevoerd voor luchtvaartmaatschappijen die nieuwe routes introduceren of bestaande routes uitbreiden van en naar de luchthaven. Deze regeling wordt NERES genoemd. Voor zover de Commissie bekend is, is de NERES-regeling alleen van toepassing op luchtvaartmaatschappijen en niet - zoals indiener heeft vermeld - ook op grondafhandelingsbedrijven. In de inleiding van de procedure, die in het Publicatieblad gepubliceerd zal worden, spreekt de Commissie de opinie uit dat de NERES-regeling, die aan luchtvaartmaatschappijen luchthavenheffingen biedt die gunstiger zijn dan de heffingen zoals bepaald door de gepubliceerde verordening voor luchthavenheffing, illegale en onverenigbare overheidssteun zou kunnen vertegenwoordigen. Krachtens de NERES-regeling biedt Flughafen Dortmund GmbH ook marketingsteun aan deze bedrijven. In de inleiding van de onderzoeksprocedure stelt de Commissie het bestaan van twee afzonderlijke kwesties vast. Ten eerste roept het besluit twijfels op omtrent de vraag of de krachtens NERES beschikbare marketingsteun en korting op de luchthavenheffingen zoals bepaald door de gepubliceerde verordening voor luchthavenheffing, in feite overheidssteun vertegenwoordigen voor de luchtvaartmaatschappijen die gebruik maken van de NERESregeling, i.e. Air Berlin, easyjet, Germanwings en Wizzair. Ten tweede is de Commissie van mening dat de kruissubsidiëring van exploitatieverliezen op de luchthaven van Dortmund door de overheidsonderneming Stadtwerke Dortmund AG overheidssteun ten behoeve van de luchthavenexploitant zou kunnen vertegenwoordigen. De beoordeling van de Commissie met betrekking tot de overheidssteun voor luchthavens en de steun voor luchtvaartmaatschappijen is gebaseerd op de communautaire richtsnoeren van 9 december 2005 voor de financiering van luchthavens en aanloopsteun van de overheid voor luchtvaartmaatschappijen met een regionale luchthaven als thuishaven. Indien het formele onderzoek leidt tot de conclusie dat één of beide van deze steunmaatregelen in feite overheidssteun vertegenwoordigen, dan zal de Commissie moeten beoordelen of deze steunmaatregelen verenigbaar met de gemeenschappelijke markt kunnen worden verklaard. 4. Aanvullend antwoord van de Commissie, ontvangen op donderdag 29 november 2007 Naar aanleiding van een klacht van 27 november 2006 betreffende vermeende overheidssteun in verband met NERES (New and Existing Routes Expansion Scheme), dat de luchthaven Dortmund op 1 juli 2004 heeft ingevoerd, heeft de Europese Commissie de Duitse autoriteiten PE v /5 CM\ doc

3 per brief van 1 december 2006 gevraagd om haar hierover te informeren. Betreffende informatie is per post ontvangen op 13 april Aangezien de Commissie twijfels bleef houden over deze kwestie heeft zij op 10 juli 2007 besloten (Beschikking 2007/3275 van de Commissie) een procedure in te leiden uit hoofde van artikel 88, lid 2, van het EG-Verdrag. Per brief van 11 juli 2007 werden de Duitse autoriteiten over de beschikking van de Commissie geïnformeerd en verzocht informatie te verschaffen. De Duitse autoriteiten hebben op 25 juli 2007 geantwoord. De beschikking van de Commissie is tevens gepubliceerd in het Publicatieblad van de Europese Unie (C-217/09) op 15 september 2007 en derden werden verzocht binnen een maand hun opmerkingen in te sturen. De Commissie zal het Parlement op de hoogte brengen van de resultaten van haar beoordeling. 5. Antwoord van de Commissie, ontvangen op 21 oktober 2008 Naar aanleiding van een klacht van 27 november 2006 betreffende vermeende overheidssteun in verband met NERES (New and Existing Routes Expansion Scheme), dat de luchthaven Dortmund op 1 juli 2004 heeft ingevoerd, heeft de Europese Commissie op 10 juli 2007 besloten (Beschikking 2007/3275 van de Commissie) een procedure in te leiden uit hoofde van artikel 88, lid 2, van het EG-Verdrag. Na publicatie van de beschikking van de Commissie in het Publicatieblad van de Europese Unie (C-217/09) op 15 september 2007, heeft de Commissie opmerkingen van derden, met inbegrip van indiener, en van de Duitse regering ontvangen. De Commissie onderzoekt dit dossier nu, op grond van alle verstrekte informatie. De Commissie zal een exemplaar van haar eindbeslissing naar het Europees Parlement sturen. Deze eindbeslissing wordt uiterlijk 18 maanden na het besluit om een procedure in te leiden verwacht, dat is uiterlijk februari Aanvullend antwoord van de Commissie, ontvangen op vrijdag 25 september 2009 In haar vorige antwoord gaf de Commissie aan dat de eindbeslissing uiterlijk in februari 2009 werd verwacht. In de tussentijd hebben zich echter omstandigheden voorgedaan waardoor de Commissie de termijn die zij nodig heeft om haar onderzoek af te ronden, moet verlengen. Deze omstandigheden hebben betrekking op het arrest van het Gerecht van eerste aanleg (GEA) van 17 december 2008 in de zaak rond de luchthaven van Charleroi (T-196/2004). Het GEA heeft de beschikking van de Commissie ten aanzien van de luchthaven van Charleroi en de relatie van deze luchthaven met Ryanair nietig verklaard. Verder heeft het GEA duidelijk uiteengezet hoe de Commissie verschillende maatregelen die door de eigenaar en de beheerder van de luchthaven zijn ingesteld ten gunste van een luchtvaartmaatschappij in aanmerking moet nemen. CM\ doc 3/5 PE v06-00

4 In dit kader moest de Commissie een financieel expert aantrekken om deze zaak zorgvuldig te analyseren. Deze analyse wordt op dit moment gemaakt. Pas als de financieel expert zijn onderzoek heeft afgerond, kan de Commissie verdere stappen zetten in deze zaak. 7. Aanvullend antwoord van de Commissie, ontvangen op 20 september 2013 (REV IV) Onderhavig verzoekschrift heeft betrekking op de lopende formele onderzoeksprocedure betreffende vermeende staatssteun aan de luchthaven van Dortmund en de luchtvaartmaatschappijen die daar gebruik van maken in verband met NERES (New and Existing Routes Expansion Scheme). 1 Opmerkingen van de Commissie a) Recente ontwikkelingen in verband met de toepassing van regels inzake staatssteun aan luchthavens en luchtvaartmaatschappijen: Met betrekking tot dit verzoekschrift, stelt de Commissie vast dat het gaat om een lopend onderzoek, dat deel uitmaakt van 31 lopende formele onderzoeken betreffende overheidsfinanciering aan luchthavens en vermeende steun aan luchtvaartmaatschappijen door middel van prijsdifferentiatie. De afgelopen tien jaar is de marktomgeving in de luchtvaartsector aanzienlijk veranderd. De ervaring met het toepassen van de huidige regels 2 heeft uitgewezen dat het noodzakelijk is de regels te herzien om eerlijke concurrentie te waarborgen en gelijke voorwaarden te garanderen voor luchtvaartmaatschappijen en luchthavens ongeacht hun bedrijfsmodel. De Commissie is derhalve begonnen aan een herziening van de regels inzake staatssteun die van toepassing zijn op luchthavens en luchtvaartmaatschappijen. In 2011 vond de eerste openbare raadpleging 3 plaats om vast te stellen of een revisie noodzakelijk zou zijn en in juli 2013 vond een tweede openbare raadpleging plaats over de nieuwe ontwerprichtsnoeren 4. De herziene ontwerpregels voorzien in verenigbaarheidsvoorwaarden voor bedrijfssteun aan regionale luchthavens voor een beperkte periode. Tijdens deze overgangsperiode krijgen de exploitanten van regionale luchthavens de tijd om zich aan te passen aan de nieuwe marktsituatie. De herziene richtsnoeren voorzien ook in verenigbaarheidsvoorwaarden voor bedrijfssteun aan de luchthaven, voordat deze richtsnoeren van kracht worden. b) Recente ontwikkelingen in verband met de onderzoeken betreffende de luchthaven van Dortmund: Wat betreft de luchthaven van Dortmund is de Commissie een tweede formele onderzoeksprocedure gestart naar de vermeende steun aan luchtvaartmaatschappijen die PB C 217 van , blz. 25. Artikel 61 van de EER-Overeenkomst op Steunmaatregelen van de Staten in de luchtvaartsector, PB C 350 van , blz. 5; en communautaire richtsnoeren voor financiering van luchthavens en aanloopsteun van de overheid voor luchtvaartmaatschappijen met een regionale luchthaven als thuishaven, PB C 312 van , blz. 1. Zie IP/11/445. Zie IP/13/644. PE v /5 CM\ doc

5 gebruik maken van de luchthaven van Dortmund in verband met NEO (New schedule of charges) alsmede de vermeende onwettige staatssteun aan de luchthaven. 1 Beide formele onderzoeksprocedures zoals vermeld onder a) en b) worden met voorrang behandeld opdat het definitieve standpunt zo spoedig mogelijk bepaald kan worden. De Commissie heeft significante vorderingen gemaakt in beide lopende onderzoeken. De onderzoeken zijn echter in de loop van de tijd aanmerkelijk veranderd. Bovendien lijkt het ook passend om de nieuwe richtsnoeren in de luchtvaartsector in aanmerking te nemen. Conclusie De Commissie wil in beide zaken zo spoedig mogelijk een definitief standpunt formuleren, waarschijnlijk begin Aanvullend antwoord van de Commissie (REV V), ontvangen op 29 september 2014 Op 22 juli 2014 heeft de Commissie een definitief besluit genomen en daarmee haar onderzoek naar de financiering van de luchthaven van Dortmund en de regeling inzake luchthavenheffingen van deze luchthaven (NERES en NEO, zie IP/14/863) afgesloten. In haar besluit concludeert de Commissie dat de onderneming die de luchthaven beheert (Flughafen Dortmund GmbH), toen deze de NERES-regeling aannam, handelde als een marktdeelnemer in een markteconomie die de voordeligste optie nastreeft om zoveel mogelijk winst te maken. Voorts stelt de Commissie in dit besluit dat de door overheidsonderneming DSW 21 aan de luchthaven verleende financiering door de overheid verleende investerings- en exploitatiesteun vormt. Overeenkomstig de richtsnoeren betreffende staatssteun aan luchthavens en luchtvaartmaatschappijen (PB C 99, , blz. 4) is deze staatssteun echter niet in strijd met het Verdrag. In feite kwam de luchthaven van Dortmund met name in aanmerking voor steun omdat deze luchthaven jaarlijks minder dan 3 miljoen passagiers registreerde en de concurrentie tussen de luchthavens in de regio niet op nadelige wijze beïnvloedde. 1 PB C 268 van , blz. 1. CM\ doc 5/5 PE v06-00