De Toekomst gee+ jongeren nieuw perspec4ef Met het project 'De Toekomst' wil S4ch4ng Boschuysen de 5.000 jongeren in Den Haag zonder werk, opleiding of een andere zinvolle dagbesteding nieuwe perspec4even bieden. Halverwege het project maakt Boschuysen de balans op: de mogelijkheden om deze jongeren aan het werk te krijgen zijn er, aan de samenwerking ontbreekt het nogal eens. "Eigenlijk is het simpel: we moeten elkaar gewoon weer leren kennen." Door Mark Snijder Het concept is eenvoudig: 0en jongeren, allen op met veel mensen erbij. Ik vond het pihg, maar ik zoek naar werk, presenteren zich aan een kleine was erg gemo0veerd. Dus ik deed het gewoon." groep werkgevers. De jongeren zijn goed Met succes, want Jaydean vond een match met voorbereid: ze hebben een sollicita0etraining Jennefer Waal, manager training en interne gevolgd, ze weten wat ze willen en ze hebben hun jobcoach bij McDonalds. Inmiddels werkt hij al elevator pitch geoefend. Na de presenta0es gaan bijna een jaar bij het McDonalds- restaurant de jongeren en de werkgevers in gesprek, op zoek Buitenhof. "In het begin oogde hij wat schuchter", naar een match. Dat is spannend, vertelt Jaydean vertelt Jennefer. "Maar Jaydean is een Hughes, een van de jongeren die deelnam aan zo'n gemo0veerde werknemer die zich graag wil 'Jongeren in de lic- avond' van het project De ontwikkelen. Hij gaat nu intern bij ons zijn mbo- Toekomst. "Het voelde als speedda0ng, maar dan diploma niveau 2 halen." Jaydean is blij dat hij 1
heec meegedaan aan Jongeren in de lic. "Toen ik dakloos was, zag ik veel jongens die niets deden. Ik wist dat ik zelf m'n leven moest veranderen. Dat heb ik geleerd van mijn opa: het leven geec je niet wat je wil, het leven geec je alleen wat je bent." Goede voorbeeld geven Inmiddels zijn zes Jongeren in de lic- avonden georganiseerd, in samenwerking met MKB Den Haag en het Werkgeversservicepunt van de gemeente Den Haag. Zes0g jongeren hebben de kans gegrepen om zich te presenteren aan ondernemers en werkgevers. En de plannen van het project De Toekomst gaan verder: uiteindelijk moeten er twin0g van deze avonden per jaar worden georganiseerd. Willem Greving, projectleider van De Toekomst, wil hiermee het goede voorbeeld geven. "Ik wil laten zien dat het wel degelijk mogelijk is om deze jongeren aan het werk te krijgen. Ze zijn moeilijk bemiddelbaar, omdat de meeste jongeren geen papieren hebben en hun Nederlands niet al0jd goed is. Maar wij zien dat er werkgevers zijn die in deze jongeren geloven en in hen willen investeren. Het gaat erom dat ze elkaar leren kennen, en dat gebeurt 0jdens zo'n avond. Je ziet dat een werkgever een zwak voor zo'n jongere krijgt wanneer die zichzelf presenteert." "Ik wil laten zien dat het wél mogelijk is om deze jongeren aan het werk te krijgen" De Jongeren in de lic- avonden zijn het meest tastbare onderdeel van De Toekomst, het driejarige project van S0ch0ng Boschuysen waarmee jongeren met een grote afstand tot de arbeidsmarkt geholpen worden rich0ng werk, stage, of opleiding (zie kader hieronder). Het gaat om een grote groep, weet Willem. "In de stad Den Haag zijn zo'n 5.000 jongeren geregistreerd werkloos. Zo'n 60 procent van deze jongeren heec geen startkwalifica0e, en bijna een kwart heec geen vaste verblijfplaats. Al deze jongeren hebben schulden, variërend van 3.000 tot 30.000 euro." De Toekomst Al 450 jaar lang zet S7ch7ng Boschuysen zich in voor jongeren in Den Haag. In 2013 starbe Boschuysen het project De Toekomst, dat zich richt op het vinden van een zinvolle dagbesteding werk, stage of opleiding voor kwetsbare jongeren. Het doel van De Toekomst is tweeledig: ten eerste het in kaart brengen van de beschikbare leerwerktrajecten, bedrijven en inia7even die jongeren een kans geven om aan het werk te gaan of een vak te leren. Deze informa7e moet beschikbaar zijn voor alle jongeren, en voor de hulpverlers en andere professionals die met deze jongeren werken, via een website of bijvoorbeeld een app van de gemeente. Op ini7a7ef van De Toekomst komen al deze par7jen nu regelma7g samen om te bespreken hoe ze hun ac7viteiten efficiënter kunnen organiseren, en hoe ze met één stem rich7ng de gemeente kunnen spreken. De tweede doelstelling is om per jaar voor 75 jongeren werk of een andere dagbesteding te vinden. Dit gebeurt vooral door het organiseren van de Jongeren in de lis- avonden, waar jongeren en werkgevers met elkaar in contact komen. Het project De Toekomst loopt af in de zomer van 2016. 2
Gebrek aan samenwerking De Toekomst is niet het enige ini0a0ef in Den Haag dat deze jongeren aan een waardevolle dagbesteding wil helpen. Een van de doelstellingen van De Toekomst is daarom om alle ini0a0even en projecten in kaart te brengen en met elkaar te verbinden. Willem schrok van de geringe samenwerking tussen de verschillende ini0a0even en par0jen als de gemeente, het onderwijs en de jeugdhulpverlening. "Vaak zijn meerdere par0jen beleec. Maar de meesten zijn schaaen van jongeren, die een hoop ellende hebben meegemaakt op jonge leecijd. Het kan niet zo zijn dat we als samenleving deze jongeren niet kunnen helpen." Twee werelden Willem Greving heec niet de ambi0e om met De Toekomst de starre systemen te veranderen. Wel ziet hij halverwege het project al mooie resultaten. met dezelfde jongeren bezig, maar werken ze langs elkaar heen. Dat is niet efficiënt, en vooral niet in het belang van de jongere, die heen en "Het kan niet zo zijn dat we als samenleving deze jongeren niet kunnen helpen" "Alleen al het feit dat er iemand in de stad rondloopt die vanuit een vrije rol telkens het belang van jongeren op tafel legt, bij alle weer wordt gestuurd tussen verschillende instan0es." Volgens Willem heec dit vooral met de heersende cultuur te maken. "Vaak denken instan0es: wij regelen dit wel, daar hebben we jou niet voor nodig. Terwijl je ook kan denken: geweldig dat jij al aan de slag bent met deze jongen, waar kunnen we elkaar aanvullen?" Donne Bax herkent dit. Met zijn s0ch0ng Building Beaer People helpt hij jongeren zonder dagbesteding aan werk, een opleiding of een stage. Hij neemt deel aan de Jongeren in de lic- avonden om jongeren te koppelen aan ondernemers in zijn eigen netwerk. "Speerpunt van onze s0ch0ng is dat we samenwerken met andere organisa0es. Er zijn ontzeaend veel par0jen die zich op deze jongeren storten, maar daar zit veel broodnijd tussen. Ons credo is: als iemand het beter kan dan wij, dan moet die het doen." Donne is posi0ef over Jongeren in de lic. "Dit zijn geen jongeren aan wie een werkgever vanaf de eerste dag veel plezier par0jen en in alle overleggen, is waardevol. Daarnaast hebben we ervoor gezorgd dat iedereen die mogelijkheden heec voor werk of een andere dagbesteding voor jongeren, structureel met elkaar aan tafel zit." Die samenwerking is volgens Willem essen0eel. "Het zijn twee verschillende werelden. Ik merk dat ondernemers vooral vanuit mogelijkheden en kansen denken. Binnen de overheid en de jeugdhulpverlening denken mensen vooral vanuit beleidskaders, gehouden als ze zijn aan regels en wetgeving. Maar het werk voor de jongeren in Den Haag moet toch echt van werkgevers komen. Dit vraagt dus, ook van de gemeente, een open houding en een luisterend oor naar de signalen die werkgevers afgeven. Waar zien zij mogelijkheden? Waarin zijn werkgevers bereid te investeren? Ik hoor echter nog te vaak van werkgevers dat zij geen ingang krijgen bij de gemeente. Dat vind ik doodzonde." 3
De bereidwilligheid om mee te doen aan De Toekomst is groot, van alle par0jen. Willem is enthousiast over de ac0eve betrokkenheid van bijvoorbeeld het ROC Mondriaan en verschillende jeugdhulpinstellingen. Ook binnen de gemeente ziet hij posi0eve ontwikkelingen. "Ik merk dat diensten, zoals onderwijs en sociale zaken, meer met elkaar samenwerken en dat ambtenaren niet alleen vanuit hun eigen portefeuille naar deze doelgroep kijken, maar ook dienstovers0jgend. Dat is zeker niet de verdienste van De Toekomst, maar ik denk dat we hierin wel een aanjager zijn geweest." Ook er is veel animo onder werkgevers om mee te doen aan De Toekomst. "Het zijn vaak ondernemers met een hart voor jongeren. Maar er is ook eigenbelang. Zo ken ik een ict- ondernemer die jongeren de kans geec om binnen zijn bedrijf ict- opleidingen te volgen. De jongeren bouwen zo technische ervaring op en halen hun papieren. Maar die ondernemer weet ook dat gekwalificeerd ict- personeel schaars is, en dat deze jongeren gemo0veerde werknemers zijn omdat ze hun papieren willen halen. Beide par0jen hebben er dus baat bij." Sociale ondernemers De bereidheid van ondernemers om mee te doen aan De Toekomst komt vooral voort uit persoonlijk contact, merkt Willem. "Ik spreek met ondernemers bij werkgeversborrels of andere bijeenkomsten, en zoek ze daarna op in hun eigen bedrijf. Ik toon oprechte interesse en probeer met ze mee te denken. Zo was ik bij een tuinbouwbedrijf in het Westland, waar veel werk geautoma0seerd is, maar al0jd een deel van het werk door mensenhanden moet worden gedaan. Misschien kan een van de jongeren hier aan het werk? De drempel voor de ondernemer is dan een stuk lager om naar een Jongeren in de lic- avond te komen." Ook Donne Bax weet dat er veel meer ondernemers zijn die met deze jongeren willen werken. "Iedereen wil nu sociaal ondernemer zijn, en deze jongeren zijn goedkope arbeidskrachten. Er is alleen nog te weinig contact met deze ondernemers. Dat is de meerwaarde van Jongeren in de lic. Zo heec het ons goede contacten opgeleverd met een autobedrijf en een steigerbouwer." "Ik heb leuke gesprekken gehad met jongeren die een topwerknemer in McDonalds is zo'n werkgever die investeert in gemo0veerde jonge werknemers. "Ons bedrijf bestaat voornamelijk uit jongeren", vertelt Jennefer Waal. "Ik ging daarom puur uit interesse naar Jongeren in de lic: misschien kunnen wij iets voor die jongeren betekenen." De grootste meerwaarde van Jongeren in de lic is volgens Jennefer de voorbereiding van de jongeren. "Ze zijn gemo0veerd, weten precies wat ze willen en geven dat ook goed aan. Ik heb leuke gesprekken gehad met jongeren die een topwerknemer in ons bedrijf zouden zijn. Maar die jongeren kiezen dan soms voor een andere branche, omdat ze weten dat ze daarin willen werken." ons bedrijf zouden zijn" Persoonlijk Jaydean is niet de enige jongere die via De Toekomst aan het werk is gegaan. Eenderde van de jongeren heec inmiddels werk, rechtstreeks bij een 4
van de werkgevers of bij iemand in hun netwerk. Alwyn de Groot kwam 0jdens de avond in contact met Donne Bax. Inmiddels is hij via een stage aan het werk bij de Businessclub Escamp. "Als je zelf op zoek gaat naar werk gaat het langzaam. Door De Toekomst ging het in een stroomversnelling." Daarbij is volgens Alwyn het kleinschalige karakter van Jongeren in de lic essen0eel. "Dit traject is persoonlijk. Ik had eerst een gesprek met Willem, vervolgens was hij ook weer bij die avond, en we werden persoonlijk voorgesteld aan de werkgevers. En de sfeer was erg informeel. Ik had het gevoel dat de werkgevers het zelf ook een leuke avond vonden." Ook voor Jaydean was het persoonlijke karakter van de avond belangrijk. "Ik kreeg belangrijke 0ps, over hoe ik mezelf beter kan presenteren en hoe ik moet ziaen. Het is fijn om 0ps van werkgevers te krijgen, want die nemen uiteindelijk mensen aan." Eigen belangen Een belangrijke succesfactor in het project De Toekomst is de rol van S0ch0ng Boschuysen, de ini0a0efnemer en financier van het project. "We zijn een jongerenfonds en hebben dus een hart voor jongeren", legt Willem Greving uit. "Maar we hoeven niet aan het einde van de rit onze investering terug te zien. Ik hoef nergens om geld te vragen en kom daardoor overal gemakkelijk binnen." Daarbij heec Boschuysen geen eigenbelang; het brengt juist de gemeenschappelijke belangen samen van het onderwijs, de gemeente, ondernemers en de jeugdhulpverlening. Deze par0jen zijn in een begeleidingsgroep nauw betrokken bij de uitvoering van De Toekomst. "Dat maakt het Werkzame elementen Halverwege het project zien de betrokken par0jen bij De Toekomst een aantal werkzame elementen, die ook anderen kunnen helpen bij het begeleiden van jongeren naar een zinvolle dagbesteding. Verbinden. Niet het gebrek aan ini0a0even, maar het gebrek aan samenwerking en afstemming tussen bestaande ini0a0even maakt het moeilijk om jongeren aan het werk te krijgen. Onderdruk daarom de neiging om zelf iets nieuws te verzinnen, en sluit je aan bij wat er al gebeurt. Kleinschaligheid. De Jongeren in de lic- avonden laten zien dat een kleinschalige opzet persoonlijk contact s0muleert. Hierdoor voelen jongeren zich gezien en kunnen werkgevers in een persoonlijk gesprek achterhalen wat ze voor een jongere concreet kunnen betekenen. Organiseer dus niet één avond met honderd jongeren, maar liever 0en avonden met 0en jongeren. Maatwerk. Iedere jongere is uniek, met zijn eigen verhaal en specifieke talenten. Probeer dus niet met algemene programma's alle jongeren in een keurslijf te dwingen, maar kijk met iedere jongere afzonderlijk wat hem of haar concreet zal helpen. gemakkelijk om onze boodschap te verkondigen. Het was niet mijn idee, zeg ik dan, maar van de par0jen die elkaar proberen te vinden en mij als netwerker aangesteld hebben." Uiteindelijk moeten anderen de ini0a0even van De Toekomst overnemen. "Ik probeer par0jen waarvan ik vind dat zij een belang of een verantwoordelijkheid 5
hierin hebben, zo ver te krijgen dat zij bestaande ini0a0even omarmen. Zo gaat het Jongereninforma0epunt de sociale kaart van Den Haag op hun website publiceren en bijhouden. Dat vind ik hoopgevende signalen. Want het project De Toekomst is geen doel op zich, en mag dat ook niet worden." Ambi4es De ambi0es van De Toekomst reiken inmiddels verder. "Ik wil de Jongeren in de lic- avonden meer in de stad brengen", vertelt Willem. "Ik wil jongeren opzoeken in buurtcentra en de ondernemersnetwerken die in die buurten ac0ef zijn. Als een ondernemer zijn zaak in de wijk heec waar die jongere zelf woont, dan is de kans groter dat het een match wordt." Met deze nieuwe ambi0es is Willem nog even enthousiast en gedreven als aan het begin. "De mensen in het werkveld die ik elke dag tegenkom zijn voor mij Meer weten over De Toekomst? heel inspirerend. Bijvoorbeeld een organisa0e die al vijcien jaar lang kwetsbare mensen een Kijk op www.detoekomstdenhaag.nl of dagbesteding geec, zonder enige ondersteuning neem contact op met Willem Greving. van de overheid. En de jongeren met wie ik intensief contact heb. Ik zie veel dingen misgaan, maar ik zie ze ook de hele 0jd weer opkrabbelen en weer doorgaan. Ze hebben een enorme wil om echt wat van hun leven te maken. Mijn belangrijkste drijfveer is dat ook ik ooit een kans heb gekregen. Iemand heec mij voor het eerst in dienst genomen, en dat heec mijn carrière gemaakt tot wat die nu is. Dat is wat ik iedereen gun." Mark Snijder is zelfstandig schrijver en redacteur en schrijs over jongeren en de jeugdsector. 6