In de Kijker 2 oktober 2014 35 e jaargang - nr. 7 Verschijnt elke donderdag. Kopij inleveren vóór woensdag 12.00 uur. E-mailadres: verrekijker-julianadorp@kopwerk.nl Kijk ook eens op www.verrekijker-denhelder.nl AGENDA: Donderdag 9 oktober Maandag 13 t/m vrijdag 17 oktober Maandag 20 oktober Donderdag 23 oktober Vrijdag 24 oktober Vrijdag 24 oktober Dinsdag 11 november Vrijdag 21 november Ouderavond over portfolio (rapportage) Herfstvakantie Start van een kwartier langere schooltijd Inleverdag Bag2School Bag2school ophaaldag Viering door de Wilgen St. Maarten Viering door de Berken Spreuk van de week Als je maar lang genoeg jezelf blijft, dan word je vanzelf bijzonder. We feliciteren: - Lars uit de Hazelaars (5-10) - Madelief uit de Elzen (8-10) Typisch De Verrekijker Onder de titel Welke bijdrage hebben de Jenaplanscholen gehad aan de ontwikkeling van het Nederlandse basisonderwijs? hebt u in ons vorige bulletin de inleiding van Willeke kunnen lezen. Nu het tweede deel van haar profielwerkstuk over het Jenaplanonderwijs, 1. De geschiedenis van het Nederlandse onderwijs 1.1: Onderwijs in de Middeleeuwen In 789 na Christus werd er door Karel de Grote een wet uitgevaardigd die aldus luidde: 1
Et ut scolae legentium puerorum fiant wat betekent: En dat er scholen zullen gesticht worden, waarin de kinderen lezen Karel de Grote had als hoofddoel het verspreiden van het Christendom. Daarom vaardigde hij een aantal onderwijswetten uit waarin onder meer geschreven stond dat alle Frankische jongens in een kloosterschool moesten leren lezen, schrijven, bidden en zingen. Daarbij speelde de Bijbel een belangrijke rol. Karel de Grote vaardigde ook een aanbeveling uit om in alle bisschopssteden scholen te stichten. Hij vond het leren lezen en schrijven op scholen van groot belang, maar ook probeerde hij door de bevolking zoveel mogelijk Christelijk te maken (christianisering) een grotere eenheid te bereiken. Het is niet waarschijnlijk dat er algemeen gehoor werd gegeven aan de oproep van Karel de Grote om naar school te gaan. Er waren maar weinig scholen, zodat kinderen ver zouden moeten lopen om een school te bezoeken. Ook waren kinderen vaak onmisbaar voor hun ouders, omdat ze op het land moesten werken of op een andere manier geld verdienen. Toch zijn de onderwijswetten van Karel de Grote van groot belang geweest voor de ontwikkeling van het onderwijs door de eeuwen heen. Het onderwijs was in de Middeleeuwen vóór alles een kerkelijke aangelegenheid. Dit blijkt onder andere uit de schilderingen op de muren van de kloosterscholen, bijvoorbeeld van de kruisiging of van Jezus met Mattheüs, Marcus, Johannes en Lucas. Als een jongen de beslissing nam om naar een klooster te gaan was een beslissing voor het leven. Als je eenmaal in het klooster zat, moest je óf je hele leven monnik of non blijven, óf je werd priester of pastoor. De jongens werden dus opgeleid voor een kerkelijke of ambtelijke functie. Door maatschappelijke ontwikkelingen kwam daar vanaf de 11e eeuw verandering in. Door de opkomst van steden en vooral de groeiende handel en nijverheid kwam er steeds meer behoefte aan beter opgeleide burgers. Daarom lieten de kloosters een klein aantal burgerjongens toe om hen op te leiden voor functies in het plaatselijk bestuur en de handel. De leerlingen van de kloosterscholen werden nu monnik of priester, ze kregen functies in het bestuur, de handel, of ze werden zelf schoolmeester. Een kloosterschool omvatte vaak zowel het basisonderwijs als het vervolgonderwijs, wat later universitair genoemd zou worden. In de onderbouw werd vooral aandacht besteed aan lezen, schrijven en zingen. Heel belangrijk was het leren beheersen van de Latijnse taal, omdat eigenlijk bij iedere vorm van verder onderwijs het Latijn de voertaal was. Na de onderbouw kregen de leerlingen les in de zeven vrije kunsten, die bestonden uit drie taalvakken en vier wiskundevakken. De drie taalvakken, ook wel het trivium genoemd, omvatten grammatica (structuur van taal en literatuur), retoriek (mondelinge en schriftelijke vaardigheid in stijl en voordracht) en dialectiek (inhoud en opbouw van een betoog en argumenteren). Wie deze taalvakken voldoende beheerste ging verder met de vier wiskundevakken of het quadrivium. Dit bestond uit rekenkunde, wiskunde, sterrenkunde en muziek. Met muziek wordt hier niet musiceren bedoeld, maar een soort wiskundige muziektheorie. 2
Als het kind dit onderwijs had afgerond kon het nog verder studeren, bijvoorbeeld theologie of rechten. Al deze vormen van onderwijs werden tot in de negende eeuw aan één school gegeven. De kloosterscholen waren wel allemaal verschillend. Welk onderwijs gegeven werd en hoe dat gedaan werd hing allemaal af van de leraar. Als de leraar zelf veel onderwijs genoten had kon hij ook veel doorgeven, had hij weinig geleerd dan kon hij zijn leerlingen ook niet veel wijzer maken. In de Middeleeuwen vond men het heel gewoon dat kinderen die niet gehoorzaamden geslagen of publiekelijk te schande gezet werden. Kinderen werden bij ongehoorzaamheid geslagen met de roede, ze kregen de pechvogel toegeworpen die ze terug moesten brengen in ruil voor een paar klappen met de plak, ze moesten met het ezelbord om de nek een dagje voor het bord staan of ze kregen het (zwaardere) schandbord om. Omdat er op de scholen weinig leerboeken voorhanden waren, werd de Bijbel daarvoor gebruikt. Kinderen leerden eerst hele stukken uit de Bijbel en uit de psalmen uit het hoofd, waarna ze aan de hand daarvan letter voor letter en woord voor woord leerden lezen. Omdat alle boeken in het Latijn geschreven waren leerden de kinderen niet in hun eigen taal schrijven en lezen. Schrijven leerden de kinderen met een schrijfstift of stylus op een wastafeltje. Dit was een metalen of een houten plankje met opstaande randjes, waar men was (bijv. bijenwas) op aanbracht. Hier kon men dan met de schrijfstift letters in schrijven. Als het kind een fout maakte, kon de was weer worden gladgestreken met de platte kant van de stylus. Als een leerling heel goed en netjes kon schrijven mocht hij het soms op perkament proberen. Hierop schreef men met inkt en een ganzenveer. Ook zingen was een vak dat heel belangrijk gevonden werd. De jongens waren verplicht om deel te nemen aan godsdienstige oefeningen en kerkdiensten. Tijdens deze diensten zong men dan ook psalmen. In de veertiende eeuw ontstonden de parochiescholen. Op deze scholen werden de kinderen binnen een parochie door een meester onderwezen, die door de parochie betaald werd. Deze scholen werden dan tegelijk gebruikt als koor voor in de kerkdienst. Op deze parochiescholen, die vaak dichter bij huis waren, kregen ook kleinere kinderen de kans om een aantal jaren onderwijs te volgen. Peuterspeelzaal De Sterrekijkers Onder de paraplu Activiteiten met je peuter hieronder een peuterspel met een doe-opdracht: Peuterspel: Kookles van mama Als je met je peuter wilt gaan koken, zul je moeten accepteren dat het behoorlijk vies kan worden, dus doe een schort aan. Je kunt bijvoorbeeld samen koekjes bakken. Laat je peuter zien hoe je de bloem en boter afmeet en laat hem hierbij helpen. Laat je kind daarna de ingrediënten in de kom doen en mix ze samen door elkaar. Je peuter zal het geweldig vinden om te helpen bij het uitrollen van het deeg en het kneden van de koekjes. Eventjes in de oven en voilà, de koekjes zijn klaar. Je kind zal ontzettend trots zijn dat hij geholpen heeft bij het bakken. Leermoment: Je peuter leert waar eten vandaan komt en hoe het gemaakt wordt. Het helpt moeilijke eters om eten te proeven en eten leuk te gaan vinden. Inloop Onderbouw op vrijdag 3 oktober In de onderbouw werken we over je lijf. Het van kop tot teen hebben we besproken. Ben je erg ziek of heb je pijn dan moet je misschien naar het ziekenhuis. De dokters en zusters zullen u onderzoeken en vertellen wat er aan de hand is. Wat zuurstof te kort, een prik, verband om je arm het kan allemaal! Vrijdag 3 oktober hebben we inloop, natuurlijk bent u van harte uitgenodigd om te komen luisteren en te zien wat wij de afgelopen periode allemaal hebben geleerd. Naar de tandarts vrijdag 10 oktober Bij je lijf horen natuurlijk ook je tanden en kiezen, daarom willen we op vrijdag 10 oktober een bezoekje brengen aan de tandarts in de Dollardlaan. Met twee groepen tegelijk is te druk, daarom gaan we na elkaar. De Kastanjes vertrekken om 11 uur en zijn rond 12 uur weer terug. De Elzen vertrekken om half 12 en zijn rond half 1 weer terug. Wie kan ons brengen en begeleiden? De intekenlijsten hangen bij de groepen. We hopen op genoeg ouders. 3
Wadlopen In de vorige Kijker heb ik aangegeven dat Mijke Mars, de moeder van Tirza, foto s van het wadlopen van de Wilgen heeft gemaakt en dat zij die in een dropbox zou opslaan. U kunt ze vinden via de volgende link: 'Wadlopen Wilgen '14' : https://www.dropbox.com/sh/4f3yr7xgy7c0w45/aacoifwzrhc6t705ou6bogena?dl=0 Ook van het kamp van de Wilgen heeft ze foto s gemaakt, te downloaden via: 'Kamp Wilgen 2014' : https://www.dropbox.com/sh/i244lcbww3w6rws/aaa8xrei01hrmx7reoib-7d6a?dl=0 Studiemiddag executieve functies Vorige week woensdag heeft het team een studiemiddag gehad over het verbeteren van de executieve functies. Dat zijn vaardigheden die je nodig hebt om tot leren en werken te komen, zoals bijv. doorzettingsvermogen, negeren van impulsen en het vlot starten met het werk. Voor die kinderen die een bepaalde werkhoudingsvaardigheid missen, hebben we tips gekregen om hen te helpen. Dat geeft ons als leerkrachten weer nieuwe ideeën en handvatten om de kinderen te helpen bij het beginnen aan en (af)maken van hun taak. Deze studiemiddag is een van de (na)scholingsactiviteiten die we als team voor dit jaar hebben ingepland. 4
5
6