ART HISTORY DE TWINTIGSTE EEUW H4 algemeen deel Hoofdstuk 4 Expressionisme - Kunst en gevoel.
Sigmund Freud (1856-1939) De ideeën van de psychoanalyticus Sigmund Freud hadden veel invloed op de kunstenaars uit het begin van de twintigste eeuw. De mens wordt in zijn gedrag gestuurd door het onderbewuste. Het alledaagse is een masker waarachter diepere gevoelens en driften schuilgaan. Door de analyse van dromen en door vrije associatie kun je een blik in het onderbewuste werpen.
Voorlopers van het expressionisme: Vincent van Gogh (1853-1890) De autodidact Vincent van Gogh wordt wel de vader van het expressionisme genoemd vanwege zijn werkwijze in zijn latere werk. Edvard Munch (1863-1944) Zijn schilderij De Schreeuw wordt beschouwd als het werk waarop voor het eerst onderhuidse gevoelens worden verbeeld met emotionele lijnen en kleuren. De gestalte lijkt een psychisch zelfportret van Munch.
Vincent van Gogh en Paul Gauguin werkten in 1888 negen weken samen in het Franse plaatsje Arles. Gauguin vertrok uiteindelijk naar Tahiti omdat daar het leven nog puur was. Paul Gauguin (1848-1903) Door zijn kleurgebruik was hij een voorbeeld voor Les Fauves. Zie je die bomen gelig? Schilder ze dan geel!
Opkomst van het expressionisme: Les Fauves (De wilde beesten) Onder leiding van Henri Matisse exposeerde deze groep schilders op de Najaarsalon in Parijs in 1905. (Zij werden De wilde beesten genoemd vanwege hun kleurgebruik.) Henri Matisse
Expressionisme: Het kunstwerk vormt de brug tussen de ziel van de kunstenaar en de toeschouwer. Der Blaue Reiter (De blauwe ruiter) Hoogste doel: De emotie naar buiten brengen. Omdat het doel abstract is, ligt de weg naar abstractie voor de hand. Franz Marc Die Brücke ( De Brug ) Maatschappijkritiek en sociale betrokkenheid. Voorliefde voor de houtsnede. Ernst Ludwig Kirchner
Kenmerken van expressionistische kunst: Rechtstreeks uitdrukken van vaak heftige emoties. Geen aandacht voor bestaande regels in de kunst. Thema s zijn vaak uit het persoonlijk leven van de kunstenaar. Abstractie: Niet de voorstelling is belangrijk, maar de emotionele lading van het beeld. Voorliefde voor de duistere zijde van het bestaan.
Wassily Kandinsky (1866-1944) Oprichter van Der Blaue Reiter. De kunstenaar hoeft niet alle traditionele technieken af te schaffen, maar om zijn emoties uit te drukken moet hij wel de vrijheid hebben om te kiezen. Kleuren kiest hij op gevoel en past de vormen daarbij aan. Niet de voorstelling maar kleur, lijn en vorm brengen emoties bij de kijker teweeg. Expressie leidt automatisch tot abstractie. 1908 1925
Volgens Kandinsky hebben kleur en klank invloed op de menselijke psyche. Kandinsky gaf zijn werken tussen 1909 en 1913titels die uit de muziekwereld komen zoals impressie, improvisatie en compositie die hij voorzag van een nummer. 1911 Impressie III Geïnspireerd door wat hij gezien en gehoord heeft gedurende een concert van Arnold Schönberg. vergelijkt hij kleuren met tonen en muziekinstrumenten.
Arnold Schönberg (1874-1951) Vernieuwde de muziek met composities zonder thema of tonaliteit om extreme emoties uit te kunnen drukken. Hij realiseerde een nieuwe klankwereld die voortkomt uit de kunstzinnige middelen zelf en niet uit de traditie.
Pierrot Lunaire In 1912 zette Arnold Schönberg enkele gedichten van Albert Giraud op muziek. Hij introduceerde het zogenaamde Sprechgesang. (Zingend praten rekening houdend met de aangegeven noten.) Pierrot is een combinatie van een pop en een levend wezen. Schönberg ziet hem als een voorbeeld van de mens die twijfelt of hij zichzelf wel in de hand heeft: de maanzieke dwaas en hystericus. Choreografie: Glenn Tetley
Erwartung Monodrama in één akte geschreven in 1909. Eerste uitvoering in 1924. Met zijn atonale muziek brak Schönberg met de regels van de klassieke harmonieleer. Kunst behoort tot het onderbewuste! Men moet zich uitdrukken! Niet de smaak, de opvoeding, het verstand en het kunnen! Niet al deze niet aangeleerde eigenschappen.,maar de aangeborene, de instinctieve!
Martha Graham (1894-1991) Martha Graham bestudeerde het werk van denkers als Sigmund Freud. Martha Graham heeft van alle vernieuwende dansers de meeste invloed gehad op het dansonderwijs omdat zij duidelijke regels voor de moderne dans heeft opgesteld. Grahamdans: Spanning en ontspanning. Gevoelsuitdrukking komt op de eerste plaats. 1935 Lamentation
Expressionisme in de film Door de inflatie na WOI konden filmmakers vooral in Duitsland experimenteren met een nieuwe vormgeving. De bedoeling was de toeschouwer innerlijk te treffen door vreemde belichting, décors met een afwijkend perspectief en kleine en lage ruimtes. De eerste expressionistische film The cabinet of Dr.Caligari gaat over een gestoorde man die allerlei verhalen aan zijn medepatiënten vertelt
The End