DEEL 3. Der Blaue Reiter

Transcriptie

1 DEEL 3 Der Blaue Reiter

2 Die Erste Ausstellung der Redaktion Der Blaue Reiter München, 18 december 1911 t/m 1 januari 1912

3 Over het spirituele in de kunst (1911 / 1912) Wassily Kandinsky ( )

4 Het lag in 1910 voltooid in mijn la, aangezien geen enkele uitgever de moed bezat enige (uiteindelijk vrij geringe) drukkosten te riskeren Gepubliceerd in 1911 (gedateerd 1912) Twee herdrukken in : Engelse vertaling en Russische uitgave Enorme populariteit in de jaren 50

5 Over het spirituele in de kunst Het eerste vertoog van een kunstenaar over abstracte kunst Verschillende inspiratiebronnen: - Russisch-orthodoxe kerk ( Ik schat geen enkele schilderkunst zo hoog als onze iconen. Het beste wat ik heb geleerd, heb ik van onze iconen geleerd, niet alleen in kunsttheoretisch, maar ook in religieus opzicht ) - oude Russische tradities (sjamanisme, sprookjes, volkscultuur) - Theosofie en Madame Blavatsky - moderne muziek, met name Schönberg - nieuwe natuurwetenschappelijke inzichten (Max Planck, Niels Bohr, Einstein: materie en energie / tijd en ruimte) - Baudelaire, Nietzsche, Matisse, Picasso

6 Over het spirituele in de kunst Onze ziel van korte duur zijn (32) De andere kunst zin en doel hetzelfde (36) Een grote, spitse driehoek hoogte opgeklommen (39/40)

7 Over het spirituele in de kunst Hier treffen we ook geleerden van professie aan die de materie steeds opnieuw aan een onderzoek onderwerpen, geleerden die geen angst kennen voor welk probleem ook, totdat zij tenslotte de materie, waarop gisteren nog alles was gebaseerd, waarop heel de kosmos rustte, in twijfel trekken. De theorie van de elektronen, d.w.z. van de bewegende elektriciteit welke de materie geheel en al zal moeten vervangen, vindt momenteel stoutmoedige constructeurs, die hier en daar de grenzen der voorzichtigheid overschrijden en daarbij zelf aan de verovering van de nieuwe vesting der wetenschap te gronde gaan als soldaten die, onbaatzuchtig in de voorste gelederen strijdend, een hardnekkig verdedigde vesting bestormen

8 Jugend: Münchner illustrierte Wochenschrift für Kunst und Leben

9 In 1853 gesticht door Lodewijk I, waarin hij zijn collectie moderne kunst (na 1800) toonde

10 Glaspalast, gebouwd in 1854 als tentoonstellingshal

11 Glaspalast, gebouwd in 1854 als tentoonstellingshal Elke vier jaar een belangrijke Salon (internationale kunsttentoonstelling)

12 1892: oprichting Münchner Sezession

13

14 Malerfürsten Franz von Lenbach en Franz von Stuck

15

16 1901: oprichting van Phalanx expositievereniging en particuliere kunstopleiding

17 Gabriele Münter aan het schilderen (door Kandinsky, 1902?)

18 Zomer 1903: verloving Gabriele Münter en Kandinsky. 1903/ 04: reizen naar Italië, Nederland en noord-afrika en een bezoek aan Rusland. Deelname aan de Salon d Automne van 1904

19 1906/ 07: verblijf in Sèvres (bij Parijs)

20 Het bonte leven (1907), tentoongesteld op de Salon d Automne in Parijs

21 Russische scène (1903/ 04)

22 De lier (1907)

23 De spiegel (1907) Rijdend paar (1905)

24

25 Marianne Werefkin en Alexeij Jawlensky (1893, St. Petersburg)

26 Gabriele Münter Wassily Kandinsky Alexej Jawlensky Marianne Werefkin

27 zomers in Murnau (vanaf 1908)

28 Kandinsky en Erma Bossi in Murnau (Gabriele Münter) Na een korte, kwellende periode heb ik een grote sprong gemaakt. Ik schilder niet langer min of meer impressionistisch de natuur na, maar voel de inhoud, maak die abstracter, distileer de essentie

29 Grüngasse in Murnau (Kandinsky)

30 Zomeravond in Murnau (Jawlensky)

31 Meisje met bloemenhoed Marianne Werefkin Vrouw met hoed (Matisse)

32 Herfst (school), Marianne Werefkin

33

34 De Amazones van Der Blaue Reiter Marianne Werefkin ( ) Gabriele Münter ( ) Maria Marc ( ) Natalia Goncharova ( )

35 Kerk in Murnau, Kandinsky (1910) Veel later, al in München, werd ik betoverd door een onverwachte blik in mijn atelier. Het was het uur van de invallende schemering mijn doeken benadeelde (1910)

36 Ons uitgangspunt is dat de kunstenaar, afgezien van de indrukken die hij van de buitenwereld ontvangt, voortdurend ervaringen van zijn innerlijke wereld op blijft doen. We zoeken naar kunstzinnige vormen ( ) die van alle toevalligheden moeten zijn ontdaan, zodat we alleen hetgeen wat echt noodzakelijk is kunnen uitdrukken kortom, artistieke synthese (Kandinsky) Januari 1909 Kunst beoogt het onaardse leven dat achter alles leeft te onthullen en de spiegel van het leven te breken opdat we het wezenlijke in het gezicht kunnen zien (Franz Marc)

37

38 Is er wel van zien te raden

39 Rückblicke: talent van de kunstenaar is als de mythische reis van de sjamaan van het aardse naar het hemelse Het sterke, snelle paard draagt de ruiter. De ruiter leidt echter het paard. Het talent van de kunstenaar leidt hem snel naar grote hoogten. De kunstenaar leidt zijn talent echter

40 Stilleven met St. Joris, Gabriele Münter (1911)

41 Die Erste Ausstellung der Redaktion Der Blaue Reiter München, 18 december 1911 t/m 1 januari 1912

42 Die zweite Ausstellung der Redaktion Der Blaue Reiter Schwarz-Weiß, 12 februari 12 maart 1912

43 Compositie V. Het laatste oordeel (1911)

44 Grijs ovaal (1917)

45 Op wit II (1923)

46 Compositie X (1939)

47 Blauwe lucht (1940)

48 Synesthetische ervaringen De zon smelt Moskou aanneen tot een vlek die als een dolle tuba heel het innerlijk doet vibreren. Roze, lila, gele, witte, blauwe pistache-groene, vuurrode huizen, kerken, het razend groen gras, de diep brommende bomen of de met duizend stemmen zingende sneeuw, of het allegretto van de kale stammen, de rode, stijve, zwijgende ring van de Kremlinmuur en daarboven, verheven boven alles, als triomfantelijk geschreeuw, als een zich vergetend halleluja, de witte, lange, sierlijke ernstige streep van de Ivan Weliky-klokketoren. - Dit tijdstip te schilderen leek me het onmogelijkste en het hoogste geluk voor een kunstenaar