Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2003 2004 21 501-31 Raad voor de Werkgelegenheid, Sociaal Beleid, Volksgezondheid en Consumentenzaken Nr. 31 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 19 december 2003 Hierbij bied ik u aan het verslag van de zitting van de Raad van de Europese Unie Raad van de Europese Unie Werkgelegenheid, Sociaal Beleid, Volksgezondheid en Consumentenzaken (deel Volksgezondheid) van 2 december 2003 te Brussel. De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, J. F. Hoogervorst KST73411 0304tkkst21501-31-31 ISSN 0921-7371 Sdu Uitgevers s-gravenhage 2003 Tweede Kamer, vergaderjaar 2003 2004, 21 501-31, nr. 31 1
Deelverslag van de Raad van de Europese Unie Werkgelegenheid, Sociaal Beleid, Volksgezondheid en Consumentenzaken (deel Volksgezondheid). Dit betreft het deel van 2 december 2003 te Brussel. Het verslag van het andere deel van de Raad (Werkgelegenheid, Sociaal Beleid en Consumentenzaken) wordt u separaat gestuurd. Aanwezig waren de Ministers van Volksgezondheid van het Verenigd Koninkrijk, Oostenrijk, Finland, Frankrijk, Zweden, Luxemburg, Ierland, Griekenland, Denemarken, Spanje, België, Letland, Litouwen, Hongarije, Polen, Estland, Tsjechië en Slovenië, de staatssecretarissen van Duitsland, Portugal, Cyprus, Malta en Slowakije. Verder waren commissaris Byrne en commissaris Liikanen van de Europese Commissie aanwezig. Ik was helaas niet aanwezig. De Plaatsvervangend Permanent Vertegenwoordiger van Nederland, de heer H. Schuwer, vertegenwoordigde Nederland. Voorzitter van de Raad was de heer Sirchia, Minister van Volksgezondheid van Italië. In dit verslag van het Volksgezondheidsdeel van de Raad worden de agendapunten achtereenvolgens beschreven. De punten kruidengeneesmiddelen, herziening van de geneesmiddelenwetgeving en weefsels en cellen zijn van de agenda gehaald en en marge van de lunch besproken. Agendapunten: 11. Ontwerp-conclusies van de Raad inzake gezonde levenswijzen: onderwijs, voorlichting en communicatie De Raad nam de conclusies aan. De ontwerp-conclusies vloeien voort uit de ambtelijke conferentie «Healthy Lifestyles: Education, Information and Communication» en onderstrepen het belang van een gezonde leefstijl voor een goede gezondheid. Enkele Lidstaten maakten opmerkingen over de conclusies. Zo benadrukten Finland en Zweden het aanpakken van het alcoholgebruik. Verder hoopte Zweden dat toekomstige Voorzitterschappen alcohol als onderwerp op de agenda zullen houden. Oostenrijk suggereerde uitbreiding van de conclusies met ongevallen preventie bij kinderen. Ook tabaksgebruik is een belangrijk probleem. Zowel het voorzitterschap als de commissie zei dat goede preventie een enorme, ook economische, «return» kan geven. 12. Voorstel voor een aanbeveling van de Raad over kankerscreening De Raad nam de conclusies over kankerscreening aan. De aanbeveling gaat over borst-, baarmoederhals- en darmkankerscreening. Spanje zag een sterke relatie met het vorige agendapunt «gezonde leefstijlen» en vond dat snel moet worden gestart met dezelfde methoden van screening. Daarbij moet een Europees register, een screeningsnetwerk, worden opgezet. Commissaris Byrne was zeer ingenomen met de aanbeveling. Jaarlijks zouden door goede screening 75 000 levens kunnen worden gespaard. Met de toetredende landen komen daar nog eens 50 000 bij. Door «best practices» over te nemen kan veel van elkaar worden geleerd. Tweede Kamer, vergaderjaar 2003 2004, 21 501-31, nr. 31 2
13. Voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot oprichting van een Europees centrum [voor ziektepreventie en -bestrijding] Algemene benadering Hoewel dit agendapunt was aangekondigd als het bereiken van een «general approach» werd al snel duidelijk dat het Voorzitterschap streefde naar zoveel mogelijk overeenstemming over de tekst. Die overeenstemming werd bereikt door de Raad. Het voorstel gaat over de oprichting van een Europees centrum voor ziektepreventie- en bestrijding. Het centrum moet zich in eerste instantie richten op de preventie en bestrijding van infectieziekten en moet de kwaliteit van de surveillance en early warning bewaken, wetenschappelijk onderbouwde adviezen geven en expertise kunnen leveren ter ondersteuning van de Lidstaten. Een groot aantal Lidstaten gaf aan dat het Centrum zich moest beperken tot besmettelijke ziekten. Nederland, België, Oostenrijk, Finland, Griekenland, Ierland en Frankrijk willen later bezien of de taken van het Centrum moeten worden uitgebreid. De Commissie herhaalde dat de taken van het centrum uitgebreider hadden gemoeten, maar dat daar nu onvoldoende draagvlak voor lijkt te zijn bij de Lidstaten. Commissaris Byrne kondigde verder een rapport aan over de aanpak bij een wereldwijde griepepidemie. Daarin zou de rol van de Commissie en de Lidstaten bij civiele bescherming, surveillance, informatievoorziening, wetenschappelijk onderzoek etc. verhelderd worden. Nederland gaf aan dat de SARS epidemie een «wake up call» was geweest en dat Nederland zo spoedig mogelijk overeenstemming wil bereiken over het voorstel voor dit centrum. Het is belangrijk dat het een onafhankelijk centrum wordt met de beste specialisten op het gebied van infectieziektebestrijding. Duitsland presenteerde enkele schriftelijke amendementen. Commissaris Byrne gaf aan met deze tekstvoorstellen te kunnen leven. Vervolgens gaf de Voorzitter aan dat over kleine wijzigingen nog kan worden gesproken in de raadswerkgroep. Het Verenigd Koninkrijk had nog vragen over de rechtsgrondslag en behield die ook nadat er overeenstemming over de inhoud was bereikt. De Lidstaten Hongarije (Boedapest), Luxemburg (Luxemburg), Oostenrijk (Wenen) en Zweden (Stockholm) gaven aan belangstelling te hebben voor plaatsing van het centrum. 14. Besluit van de Raad waarbij de Commissie wordt gemachtigd om onderhandelingen te openen over de herziening van de Internationale Gezondheidsregeling in het kader van de Wereldgezondheidsorganisatie De Raad nam het voorstel aan. In 2003 heeft de 56ste World Health Assembly (WHA) besloten om een intergouvernementele werkgroep in te stellen om een voorstel tot herziening van de International Health Regulations (IHR). De IHR zijn mechanismen om epidemiologische informatie over de internationale verspreiding van infectieziekten te delen. Aangezien de Gemeenschap zelf geen lid is van de World Health Organisation (WHO), moet de Gemeenschap (Commissie) mandaat krijgen om over de gemeenschapsonderwerpen te kunnen onderhandelen. Commissaris Byrne lichtte toe dat het doel van de Internationale Gezondheidsregeling (IHR) is om de belangen van de volksgezondheid te Tweede Kamer, vergaderjaar 2003 2004, 21 501-31, nr. 31 3
beschermen met zo min mogelijk schade voor handel en verkeer. De bestaande Gezondheidsregeling geldt op dit moment voor de meer klassieke ziekten, zoals cholera en pest. De verwachting is dat de herziene IHR (een document is nog niet beschikbaar) zich veel verder zal uitstrekken over het terrein van infectieziekten dan nu het geval is. Deze uitbreiding betreft o.a. surveillance en notificatie van alle internationale volksgezondheidsbedreigingen, analyse van risico s en aanbevelingen over te treffen maatregelen. Deze terreinen worden ook bestreken door het op te richten Europese Centrum voor Ziektepreventie en -bestrijding. 15. Voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad inzake voedings- en gezondheidsclaims voor levensmiddelen Voortgangsverslag Het voortgangsverslag werd zonder verdere discussie goedgekeurd. Het Voorzitterschap rapporteerde over de voortgang van de behandeling van de ontwerp-verordening voor het gebruik van voedings- en gezondheidsclaims op levensmiddelen in de raadswerkgroepen. Een gezondheidsclaim legt een verband tussen een bepaald voedingsmiddel of één van de ingrediënten daarvan en gezondheid. Een voedingsclaim stelt iets over het gehalte aan energie, nutriënten of andere substanties. Het voorstel legt tevens vast onder welke voorwaarden claims gebruikt mogen worden. Centraal staat dat gezondheidsclaims alleen gebruikt mogen worden als tevoren is vastgesteld of ze een voldoende wetenschappelijke basis hebben. Ter toelichting benadrukte de Commissie dat het doel van het voorstel is dat de consument een keuze over levensmiddelen kan maken op basis van betrouwbare informatie. Een gemeenschappelijk standpunt om dit voorstel wordt voorzien in de eerste helft van 2004. 16. Ontwerp-conclusies van de Raad betreffende medische hulpmiddelen De Raad nam het voorstel aan. In de ontwerp-raadsconclusies wordt het belang voor de volksgezondheid van adequate regulering van medische hulpmiddelen erkend. Commissaris Liikanen deelde mee een studie te starten naar de impact van medische hulpmiddelen op de volksgezondheid, het concurrentievermogen en het innovatievermogen van de hulpmiddelenindustrie. 17. Geneesmiddelen en uitdagingen voor de volksgezondheid Patiëntgerichtheid Ontwerp-resolutie van de Raad De Raad nam de Resolutie aan. Deze G 10 Medicines groep heeft de Europese Commissie geadviseerd over de versterking van de Europese farmaceutische industrie waarbij een hoog niveau van de volksgezondheid wordt nagestreefd. In dit advies worden een aantal uiteenlopende aanbevelingen gedaan. In vervolg hierop heeft de Commissie in onderhavige mededeling aangegeven op welke wijze de Commissie denkt de aanbevelingen van de G 10 groep, al dan niet gezamenlijk met de Lidstaten, o.a. via aanpassing van de EU-geneesmiddelenwetgeving te concretiseren. Het voorstel is ook besproken in de Raad Concurrentiekrachtvermogen. In deze Raad waren met name de industriële aspecten van het G10-programma aan de orde, zoals innovatie en benchmarking. In de Tweede Kamer, vergaderjaar 2003 2004, 21 501-31, nr. 31 4
Raad Volksgezondheid ligt de nadruk op de gezondheidsaspecten van het G 10 programma zoals bevordering van ontwikkeling van innovatieve geneesmiddelen, toegang tot innovatieve geneesmiddelen, informatievoorziening voor patiënten. Volgens commissaris Byrne bevat de resolutie een ruimere agenda voor de toekomst. Hij noemde het initiatief om samen met de Lidstaten een systeem te ontwikkelen om informatie over geneesmiddelen, bijvoorbeeld over relatieve doeltreffendheid, te delen en te verspreiden. Hij wilde de informatieverschaffing aan patiënten vooral vanuit een praktisch oogpunt benaderen; internet is niet meer weg te denken. In de voorgestelde benchmark zouden sociale, volksgezondheids- en industrieoverwegingen goed in balans zijn, zo zegde Byrne toe. Patiënten krijgen in de besluitvorming een bijzondere, versterkte plaats, zowel via het zojuist opgezette Europees Patiënten Forum, als via een volgend jaar te organiseren open patiënten forum. Diversen Europese strategie voor milieu en gezondheid Schriftelijke informatie van het voorzitterschap De Raad nam kennis van de schriftelijke informatie. Partnerschap in volksgezondheid en welzijn binnen het kader van de noordelijke samenwerking Schriftelijke informatie van Zweden De Raad nam kennis van de schriftelijke informatie. Bestrijding van malaria Mondelinge informatie van het voorzitterschap De Raad nam kennis van de mondelinge informatie. De Italiaanse voorzitter vroeg aandacht voor het onderwerp malaria. Malaria eist veel slachtoffers, met name onder kinderen. Commissaris Byrne zette uiteen op welke terreinen en met welke inspanningen de Commissie het probleem benadert. Uit diverse budgetlijnen en met diverse instrumenten steunt de Commissie de strijd tegen HIV/AIDS, tubercolose en malaria met 70 Miljoen Euro per jaar. Voor de komende drie jaar zal er per jaar 280 Miljoen Euro beschikbaar komen. Op het terrein van onderzoek zijn er in het 6e Kaderprogramma Onderzoek ruime middelen voorzien om onderzoek te stimuleren naar bijvoorbeeld combinatietherapieën of om klinische testen te financieren. Commissaris Byrne zegde toe dat dit onderwerp blijvend op de agenda zal staan. Strijd tegen tabak Mondelinge informatie van Frankrijk De Raad nam kennis van de mondelinge informatie. Frankrijk legde een verband tussen enkele andere agendapunten van de Raad (gezonde leefstijlen en kanker) en miste hierbij het belangrijkste instrument: de prijs. Op jaarbasis is de accijns op tabak in Frankrijk 40% verhoogd. Er is nu al een daling van het aantal rokers met 15 à 16%. Doelstelling van Frankrijk is om over 5 jaar het aantal rokers onder jongeren met 30% te verminderen, en bij volwassenen met 20%. De Franse minister stelde voor dat de ministers van Volksgezondheid van de EU informeel dit Tweede Kamer, vergaderjaar 2003 2004, 21 501-31, nr. 31 5
beleidsinstrument en de wenselijkheid van harmonisatie uit oogpunt van gezondheid zouden bespreken. Commissaris Byrne bevestigde dat er veel bewijsmateriaal voor de effectiviteit van het prijsinstrument is. Het opschroeven van de prijzen werkt vooral bij jongeren. Ierland (EU-voorzitter eerste helft 2004) vond het een nuttige discussie. Het Ierse Voorzitterschap organiseert dan ook een conferentie over cardiovasculaire ziekten en een conferentie over tabak, waar ook de andere maatregelen als roken op de werkplek en roken in openbare ruimten aan de orde zullen komen. Europees Transplantatienetwerk Schriftelijke informatie van het voorzitterschap De Raad nam kennis van de schriftelijke informatie. Tweede Kamer, vergaderjaar 2003 2004, 21 501-31, nr. 31 6