Demonstraties en lezingen Zaterdag 5 juni Blok 4 Bibliotheek Grote Lezing 09.30-10.15 Tiendenzaal lezing 09.30-10.15 Donkzaal demonstratie 09.30-10.15 Bibliotheek Grote lezing 10.20-11.05 Tiendenzaal demonstratie 10.20-11.05 Donkzaal demonstratie 10.20-11.05 De rode pen werkt? Over het effect van correctieve feedback op de schrijfvaardigheid van tweedetaalleerders Catharine van Beuningen UvA 45 Alfabetisering met inzet van eigen taal als instructietaal Mirella Verspiek Cinop 61 Het maken van redeneerschema's als studietaak: de effecten Mariken Bindels Hogeschool Utrecht Verschillen ze wel? Loes Oldenkamp RU 39 Verhaaltjes vertellen in de ANT2 klas Susanna Strube Radboud Universiteit Nijmegen 57 Hot potatoes: zelf webbased lesmateriaal maken Annelies Braams Nedles
Workshops Zaterdag 5 juni Blok 4 Turfzaal workshop 09.30-10.15 Heerenzaal workshop 09.30-11.00 Domineezaal workshop 09.30-11.00 Rentmeesterzaal workshop 09.30-11.00 Napoleonzaal workshop 09.30-11.00 2. 3,2,1 en Actie! Filmpjes en films in taallessen Catherine Verguts 42 Als ik jou. Poëzie voor anderstaligen Annemie Decavele ILT KU Leuven 26 Succesfactoren NT2 in proeftuinen Inburgering José Bakx Radboud Universiteit Hinke van KampenVU 53 Werken met Zebra: soms wat meer, soms wat minder Harold Raadman Scholengroep Leonardo da Vinci, afd. andertaligen Marion Voeten 18 Het vak (goed) verstaan! Over het maken van verstavaardigheidsoefeningen. Annemarie Groot, Cinop Margreet van Wijk Masterclasses Zaterdag 5 juni Blok 4 Bataafse zaal masterclass 09.30-12.30 Bovendonkzaal masterclass 09.30-12.30 Uithofzaal masterclass 09.30-12.30 21 Wat is een echt duaal inburgeringstraject? Annemarie Uhlenbeck ITTA Paula Bosch 62 Actief aan de slag met spreekvaardigheid. Annet Berntsen Hogeschool Utrecht Teun van IperenFlevotaal 60 Wat toetsen ons nog meer kunnen vertellen Petra Poelmans Universiteit van Amsterdam Anne kerkhofffontys Lerarenopleiding Tilburg Kathelijne Jordens KULeuven/CTO Zaterdag 5 juni, Blok 4. Pagina 2 van 16
Blok 4 Grote lezing Zaterdag 09.30-10.15 uur Bibliotheek De rode pen werkt! Over het effect van correctieve feedback op de schrijfvaardigheid van tweedetaalleerders. Catherine van Beuningen (UvA): Hoewel correctieve feedback in de taalonderwijspraktijk dagelijks gebruikt wordt, zijn academici het oneens over het nut ervan. Tegenstanders beargumenteren dat correctie zinloos is, omdat het voorbij gaat aan inzichten uit tweedetaalverwervingstheorieën. Voorstanders benadrukken dat leerders het belangrijk vinden dat hun teksten gecorrigeerd worden en zien het als taak van de taaldocent om aan deze wens tegemoet te komen. In deze presentatie zet ik uiteen hoe recente onderzoeksresultaten bijdragen aan de oplossing van dit debat en maak ik een vertaalslag naar de onderwijspraktijk. Zaterdag 5 juni, Blok 4. Pagina 3 van 16
Blok 4 demonstratie Zaterdag 09.30-10.15 uur Donkzaal 61. Het maken van redeneerschema's als studietaak: de effecten Mariken Bindels. Hogeschool Utrecht Een redeneerschema is een manier om redeneringen in kaart te brengen. Het schema heeft een boomstructuur, waarbij de stelling bovenaan staat en de ondersteunende redenen en eventuele bezwaren eronder worden gehangen. Wat zijn de effecten van het maken van een redeneerschema ter voorbereiding op het schrijven van een paper? En wat zijn de kenmerken van de interactie die deze taak genereert bij de studenten? Biedt deze taak T2-leerders meer kansen om te laten zien wat ze begrijpen van de stof? Presentatie van een onderzoek uitgevoerd in vijf multicultureel samengestelde klassen van Hogeschool Utrecht. Doel van de activiteit: Het doel van mijn demonstratie is om de deelnemers de mogelijkheden te laten zien van het maken van een redeneerschema met het programma Rationale. Daarnaast wil ik de eerste onderzoeksresultaten delen van een onderzoek naar de effecten van deze taak ter voorbereiding op het schrijven van een paper door derdejaars studenten Economie. Thema: 1. Hoger opgeleiden Zaterdag 5 juni, Blok 4. Pagina 4 van 16
Blok 4 lezing Zaterdag 09.30-10.15 uur Tiendenzaal 45. Alfabetisering met inzet van eigen taal als instructietaal Mirella Verspiek. Cinop Bij de eigen Taalschool van Bureau Inburgering gemeente Utrecht (BIGU) is geëxperimenteerd met alfabetiseringsonderwijs, waarbij de eigen taal van de deelnemers wordt ingezet als instructietaal. CINOP schreef i.s.m. BIGU het Handboek NT2 en alfabetisering met eigen taal als instructietaal. Het leren lezen en schrijven via de eigen taal heeft als voordeel dat deelnemers vanaf lesdag één volwaardig mee kunnen doen, waardoor het leerproces wordt versneld. Uitleg van de lesstof kan in de eigen taal gegeven worden waardoor deelnemers het eerder en beter begrijpen. Veel voordelen dus, een hoger rendement van de alfabetiseringslessen, maar zeker ook valkuilen Doel van de activiteit: Aan het einde van de workshop hebben de deelnemers zowel theoretische als praktische handvatten om vorm te geven aan de inzet van de eigen taal van de deelnemers in het alfabetiseringsonderwijs. Thema: 2. Alfacursisten
Blok 4 Grote lezing Zaterdag 10.20-11.05 uur Bibiotheek Verschillen ze wel? Loes Oldenkamp (RU): NT2-cursisten vinden het dikwijls lastig om werkwoorden correct te vervoegen en naamwoorden correct te verbuigen. Zeker beginnende cursisten realiseren geregeld zinnen als hij varen in boot of hij vaar in boot in plaats van hij vaart in de boot. Uit verschillende taken die zijn afgenomen onder Turkse, Marokkaanse en Chinese laagopgeleide NT2-cursisten blijkt dat zij niet alleen moeite hebben om deze vormen correct te produceren, maar ook om ze goed te begrijpen. Het lijkt erop dat ze onvoldoende oog hebben voor dat deel van een uiting waar vervoeging en verbuiging gerealiseerd zijn. In mijn presentatie ga ik hier nader op in.
Blok 4 demonstratie Zaterdag 10.20-11.05 uur Donkzaal 57. Hot potatoes: zelf webbased lesmateriaal maken Annelies Braams. Nedles Hot Potatoes is software waarmee je op een makkelijke manier oefeningen kan maken die vervolgens door de cursisten met iedere webbrowser op de computer kunnen worden gemaakt. U krijgt een snelle demonstratie van de verschillende mogelijkheden, u ziet hoe u uw eigen oefeningen kan maken en hoe iedere docent de oefeningen kan aanpassen aan zijn eigen wensen. U kunt een introductie over Hot Potatoes bekijken op: www.nedles.nl/hotpot Doel van de activiteit: U heeft na afloop van de demonstratie een idee hoe u op een makkelijke manier webbased lesmateriaal kan maken en u weet of het voor u de moeite waard is om u hier verder in te verdiepen. Thema: 12; anders, het maken van webbased materiaal Zaterdag 5 juni, Blok 4. Pagina 2 van 16
Blok 4 demonstratie Zaterdag 10.20-11.05 uur Tiendenzaal 39. Verhaaltjes vertellen in de ANT2 klas Susanna Strube. Radboud Universiteit Nijmegen Beeldmateriaal neemt een centrale plaats in de ANT2 klas. Uit ervaring weten docenten dat het lezen van plaatjes voor analfabeten erg lastig kan zijn. Dit komt vooral naar voren als het een beeldverhaal betreft waarin losse plaatjes een geheel vormen. In deze presentatie worden uit recent (eigen) onderzoek enkele beeldverhalen besproken, en er wordt bekeken wat dit betekent voor de leerder en de praktijk van het ANT2 onderwijs. Doel van de activiteit: Na deze presentatie realiseren docenten ANT2 dat het leren lezen van plaatjes net zo essentieel is als het leren lezen van geschreven teksten. Thema: 2. Alfacursisten
Blok 4 workshop Zaterdag 09.30-10.15 uur Turfzaal 2. 3,2,1 en Actie! Filmpjes en films in taallessen Catherine Verguts. Na een korte interactieve inleiding over het gebruik van films en filmpjes in de NT2-klas, vertrekken we vanuit enkele filmpjes waarbij de deelnemers zelf opdrachten bedenken. We proberen de opdrachten te categoriseren, zowel qua type als volgens niveau (volgens de descriptoren in het Common European Framework (CEF)). Zo komen we tot verschillende technieken voor actief kijken. Doel van de activiteit: Aan het einde van de workshop kunnen de deelnemers zelf interessante verwerkingsoefeningen opbouwen aan de hand van verschillende soorten videofragmenten. Aan het einde van de workshop zijn de deelnemers vertrouwd met de cando statements van het Commom European Framework die betrekking hebben op film en kunnen ze verwerkingsopdrachten opstellen die verband houden met die descriptoren. Doelgroep: taaldocenten van alle niveaus, ook voor ISK-docenten. Thema: 10. Creatieve werkvormen Zaterdag 5 juni, Blok 4. Pagina 2 van 16
Blok 4 workshop Zaterdag 09.30-11.00 uur Napoleonzaal 18. Het vak (goed) verstaan! Over het maken van verstavaardigheidsoefeningen. Annemarie Groot. Cinop Margreet van Wijk. Luistervaardigheid trainen in het algemeen en verstavaardigheid in het bijzonder is een vak apart. Docenten zijn geneigd te focussen op begrijpend luisteren, omdat verstavaardigheid zich meestal beperkt tot het begin van een leergang en oefeningen statisch zijn. Wij pleiten ervoor om te blijven oefenen met verstavaardigheid en hebben daarom een docentenhandleiding ontwikkeld met verstavaardigheidsoefeningen en combinatiemogelijkheiden daarvan met begrijpend luisteren. Doel van de activiteit: Aan het einde van de workshop weten deelnemers hoe zij luistervaardigheid effectief vorm kunnen geven in hun les. Thema: 7. Specifieke taalvaardigheden
Blok 4 workshop Zaterdag 09.30-11.00 uur Rentmeesterzaal 53. Werken met Zebra: soms wat meer, soms wat minder Harold Raadman. Scholengroep Leonardo da Vinci, afd. andertaligen Marion Voeten. Martine Boxhoorn. Zebra is de enige Nt2-methode voor jongeren, en wordt op veel ISK s al jarenlang gebruikt, ook bij ons in Leiden. We willen met andere gebruikers van gedachten wisselen over de voor- en nadelen van de methode en laten zien hoe wij met Zebra werken, en hoe wij de onderdelen van de methode hebben aangevuld en verrijkt. Maar werkt het? Om dat uit te vinden, willen wij in een workshop samen oefenen met een thema van Zebra, met alle aanvullingen die wij gemaakt hebben, en met alle suggesties van de workshopdeelnemers. Wat ontdekken we? Wat gaat er goed, wat moet er anders, en hoe kan Zebra bruikbaar worden gemaakt voor de toekomst? Doel van de activiteit: Aan het eind van de workshop hebben de deelnemers inspiratie opgedaan om (anders) met Zebra te werken, en kunnen we verbeterpunten aandragen voor de beoogde herdruk. Thema: 4. Jonge anderstaligen (bijvoorbeeld op ISK's)
Blok 4 workshop Zaterdag 09.30-11.00 uur Domineezaal 26. Succesfactoren NT2 in proeftuinen Inburgering José Bakx. Radboud Universiteit Hinke van Kampen. VU Elwine Halewijn. ITTA Het ministerie van VROM heeft een groot aantal proeftuinen uitgezet: taalaanbieders die extra aandacht besteden aan de succesfactoren NT2 zoals die vorig jaar door Cito zijn geïnventariseerd. Hoe worden de succesfactoren vormgegeven in deze proeftuinen? Wat kunnen andere taalaanbieders met de succesfactoren? Wat is de ervaring van andere taalaanbieders met de succesfactoren? Wat maakt een succesfactor goed en compleet geïmplementeerd? In subgroepjes per succesfactor kun je kennis nemen van de stand van zaken in de proeftuinen en tips en adviezen uitwisselen. Doel van de activiteit: Deelnemers werken rond twee succesfactoren naar keuze aan vormgeving van deze succesfactoren en aan verbetering van de eigen praktijk. Thema: 13, anders, kwaliteit inburgering
Blok 4 workshop Zaterdag 09.30-11.00 uur Heerenzaal 42. Als ik jou. Poëzie voor anderstaligen Annemie Decavele. ILT KU Leuven Poëzie is een taalspel. In deze workshop ontdekken en gebruiken we op verschillende manieren het speelse element in de taal. Poëzie kan ook een aanzet zijn tot creatief schrijven of tot een verrassende tekening! We bekijken eens hoe poëzie ons zou kunnen helpen bij het aanleren van uitspraak en prosodie (intonatie, ritme en spreektempo). Maar gedichten zijn ook authentiek materiaal en weerspiegelen heel vaak normen en waarden uit onze samenleving. En ze kaarten tegelijkertijd ook heel universele thema s aan die op zich weer een ideale aanleiding kunnen zijn om te spreken over culturele verschillen. Zowel bij beginnende als halfgevorderde taalleerders kan poëzie een extraatje bieden Doel van de activiteit: Aan het eind hebben de deelnemers tools om poëzie uit de esoterische sfeer te halen en het op een effectieve en leuke manier in het lespakket te integreren Thema: 10. Creatieve werkvormen
Blok 4 masterclass Zaterdag 09.30-12.30 uur Bataafse zaal 21. Wat is een echt duaal inburgeringstraject? Annemarie Uhlenbeck. ITTA Paula Bosch. Deze workshop gaat over de praktische uitvoering van duale trajecten door taaldocenten. Zowel over randvoorwaarden bij de organisatie als de inhoud van duale trajecten richting werk, re-integratie, maatschappelijke participatie, ondernemerschap en MBO-opleidingen. Hoe zorg je voor maatwerk, wat maakt het traject echt duaal? Hoe zorgen we dat de combinatie van taal en participatie ook werkelijk een meerwaarde is voor het traject. U krijgt een format aangereikt. Deelnemers worden tijdens de workshop verdeeld over verschillende interesse gebieden. Zij formuleren inhoudelijke participatie-doelen van inburgeraars. Aan de hand van deze doelen maken ze in groepjes gezamenlijk een les die exemplarisch is voor duaal-leren. Deelnemers gaan naar huis met een praktisch voorbeeld dat in hun eigen onderwijspraktijk gebruikt en uitgebouwd kan worden. Doel van de activiteit: Docenten werken aan kwaliteitsverbetering van duale inburgeringstrajecten. Deelnemers gaan naar huis met een praktisch voorbeeld dat in hun eigen onderwijspraktijk gebruikt en uitgebouwd kan worden. Thema: 12. Duale Trajecten Zaterdag 5 juni, Blok 4. Pagina 2 van 16
Blok 4 masterclass Zaterdag 09.30-12.30 uur Bovendonkzaal 62. Actief aan de slag met spreekvaardigheid. Annet Berntsen. Hogeschool Utrecht Teun van Iperen. Flevotaal Je stimuleert je cursisten om hun spreekvaardigheid in de praktijk te brengen: in de groep; bij het verzamelen van portfoliobewijzen; bij het voeren van een panelgesprek; bij de assessments en voor de TGN. Maar oei, wat valt het niveau dan nog vaak tegen! Waar ligt dat aan? Aan de druk op te snelle deelname, aan het examen zelf of aan onze eigen voorbereiding en begeleiding? Kijk open naar je eigen lespraktijk en daag jezelf uit nieuwe, andere werkvormen voor spreken op te doen. Op basis van onze eigen ervaringen met het praktijkdeel van het examen zien we hier alle aanleiding toe. We gaan in deze masterclass met deze thema s aan de slag: - Hoe krijgen we iedereen actief aan het spreken in de les? - Spreekopdrachten maken: aansluiten bij het CEF en de eindtermen; - Het panelgesprek: hoe krijg ik mijn cursist aan de praat? - Assessments: tips en goede voorbereiding: omzeil de valkuilen van de examens. - Voorbereiding op de TGN voor zwakke leerders. Doel van de activiteit: Via deze masterclass ben je voorzien van inspiratie en werkvormen om je cursisten zo goed mogelijk te begeleiden in het spreken, o.a. voor het praktijkdeel van het IBexamen. Thema: 3. Inburgering & onthaal, 8. startende docenten, 11, examentraingen
Blok 4 masterclass Zaterdag 09.30-12.30 uur Uithofzaal 60. Wat toetsen ons nog meer kunnen vertellen Petra Poelmans. Universiteit van Amsterdam Anne kerkhoff. Fontys Lerarenopleiding Tilburg Kathelijne Jordens. KULeuven/CTO In deze masterclass gaan we aan de slag met diagnostische en formatieve toetsen, dat wil zeggen met beoordelingsvormen die docenten kunnen gebruiken om na te gaan hoe ze hun cursisten kunnen begeleiden bij het verder ontwikkelen van hun taalvaardigheid. We maken hierbij gebruik van de toetsenbank van het Certificaat Nederlands als Vreemde Taal (www.cnavt.org). Het CNaVT is in principe, net zoals bijvoorbeeld het Nederlandse inburgeringsexamen, een selectieve toets. De prestaties van kandidaten kunnen echter ook formatief worden gebruikt. Tijdens de masterclass gaan we aan de slag met verschillende toetstaken van het CNaVT - functionele, directe toetsen binnen de domeinen professionalisering, maatschappij en educatie - en met authentieke prestaties van kandidaten. Samen met de deelnemers aan de materclass proberen we een antwoord te vinden op de vraag wat het werk van de kandidaten ons vertelt over wat de kandidaten nodig hebben om zich verder te ontwikkelen en hun vaardigheid te verbeteren. We presenteren daarbij kijkwijzers en beoordelingsmodellen voor de docenten. Daarnaast zullen we de toetstaken ook bekijken als inspiratiebron om zelf taken te maken. Doel van de activiteit: De deelnemers doen ideeën op omtrent het formatief en diagnostisch gebruik van functionele toetsen die in de eerste plaats zijn ontwikkeld ten behoeve van examinering. De deelnemers maken kennis met de toetsenbank van het Certificaat Nederlands als Vreemde Taal en de mogelijkheden daarvan. Thema: 12, anders, nl: formatief en diagnostisch toetsen Zaterdag 5 juni, Blok 4. Pagina 2 van 16