Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Platform31 Nieuwe woonzorginitiatieven voor ouderen Dag van de Projectontwikkeling Den Bosch 16 mei 2019 Barbara van Straaten Frank van der Voort swz@rvo.nl
Inleiding Wie wil er (later) langer zelfstandig blijven wonen? Wie heeft zicht op het aantal senioren in Nederland dat (nu of op termijn) ongeschikt woont? Wie woont er thans in een woning die perfect aansluit bij de herfst van zijn/haar leven? Wie vindt dat zijn groot- of (schoon)ouders scheef wonen? Wie kent het programma Langer Thuis van het ministerie van VWS? Wie kent de Stimuleringsregeling Wonen en Zorg? Wie kent de Stimuleringsregeling Wonen en Zorg van A tot Z? Wie wil later in een bejaardentehuis wonen? 2 Nieuwe woonzorginitiatieven voor ouderen mei 2019
Inhoud Voorstelronde Pact voor de ouderenzorg/programma Langer Thuis Trends en ontwikkelingen Voorbeelden Toelichting op de Regeling Stellingen 3 Nieuwe woonzorginitiatieven voor ouderen mei 2019
Voorstelronde 4 Nieuwe woonzorginitiatieven voor ouderen mei 2019
Pact voor de Ouderenzorg Doel => verbeteren van kwaliteit van leven van ouderen Pact voor de Ouderenzorg (2018) bestaat uit 3 onderdelen: 1) Langer Thuis 2) Een tegen eenzaamheid 3) Thuis in het verpleeghuis Pact voor de Ouderenzorg Langer Thuis Een tegen eenzaamheid Thuis in het verpleeghuis 5 Nieuwe woonzorginitiatieven voor ouderen mei 2019
3 actielijnen Langer Thuis Programma Langer Thuis Doel: ouderen kunnen in hun eigen vertrouwde omgeving zelfstandig oud worden met een goede kwaliteit van leven Actielijn 1: Goede ondersteuning en zorg thuis Actielijn 2: Mantelzorg en vrijwilligers in zorg & welzijn Actielijn 3: Wonen Gemeenten de lokale woonopgave in beeld brengen Minder mensen in ongeschikte woning wonen Meer nieuwe (geclusterde) woonzorgvormen voor ouderen 6 Nieuwe woonzorginitiatieven voor ouderen mei 2019
Programma Langer Thuis Nederland is geleidelijk aan het vergrijzen. De behoefte aan zorg zal toenemen. Het aantal beschikbare mantelzorgers neemt sterk af. Vraag van ouderen naar een geschikte woning zal toenemen. Uitgangspunt is de wens van ouderen om zo lang mogelijk op een goede manier zelfstandig te kunnen blijven wonen (met ondersteuning) in een woning die aansluit bij de persoonlijke behoefte 7 Nieuwe woonzorginitiatieven voor ouderen mei 2019
Programma Langer Thuis Actielijn wonen => thema: meer geclusterde woonzorgvormen voor ouderen Stimuleringsregeling Wonen en Zorg Stimuleren van de ontwikkeling en de totstandkoming van nieuwe woonvormen voor ouderen, waarbij een latere zorgvraag kan worden verminderd en/of een overgang naar een instelling kan worden uitgesteld of de vraag naar zorg kan worden voorkomen. 8 Nieuwe woonzorginitiatieven voor ouderen mei 2019
Overheidsmaatregelen 1. Kennisprogramma met G40 gemeenten. Goede voorbeelden m.b.t. bepalen lokale opgave, inclusief wonen in wijk en geschikt wonen. 2. Kennisprogramma nieuwe woonzorginitiatieven. Wat zijn goede voorbeelden en waar lopen initiatiefnemers tegenaan. 3. Ondersteuningsteam voor gemeenten (voor hulp bij bepalen lokale opgave en het maken van een aanpak voor geschikt wonen). 4. Opleiden wooncoaches (=> ondersteuning geschikt wonen). 5. Stimuleringsregeling wonen en zorg. 9 Nieuwe woonzorginitiatieven voor ouderen mei 2019
De context, de opgave waar staan we voor Meer bouwen en rekening houden met: Sterk groeiende doelgroep Levensloopbestendigheid Diversiteit (oudere allochtonen) Technologische ontwikkelingen Toegankelijkheid omgeving van de woningen Diensten dagelijkse boodschappen en zorg in de omgeving Wie/wat is de doelgroep? 10 Nieuwe woonzorginitiatieven voor ouderen mei 2019
Wie is die senior van nu én van de toekomst? - Meer alleenstaande 75-plussers - Minder kinderen en vaker kinderloos - Toename niet-westerse oudere migranten - Aandeel 75-plussers stijgt m.n. in krimpgebieden en landelijke regio s - Vaker hoger inkomen, maar toename groepen met laag inkomen: bijv. gescheiden vrouwen, migrantenouderen - Steeds meer diverse groep Nu: 1,3 miljoen mensen > 75 jaar In 2030 2,1 miljoen mensen > 75 jaar Dé senior bestaat niet. Bied variantie! Bron: CBS, 2019
Wat wil de senior? woonomgeving met een triple A: arts, apotheek en Aldi/Albert Heijn geen associatie met bejaarden (oud, ziek, kwetsbaar) vrij maar ook verbonden ruimte voor ontmoeting veiligheid kleinschaligheid wonen in bekende omgeving Bronnen: Leyden Academy, 2018, Platform31, 2018
Vrij maar ook verbonden: voorbeeld Moderne hofjes : Knarrenhof
Gericht op de actieve senior: voorbeeld Blauwhoed: Park Entree, senior smart living Projectontwikkelaar in co-creatie met potentiële bewoners
Veiligheid - domotica: voorbeelden Bron: Vilans, 2019
Zelf doen: burgerinitiatieven en wooncoöperaties Voorbeeld: Austerlitz Doel: oudere inwoners van Austerlitz mogelijk maken om zo lang mogelijk zo zelfstandig mogelijk in ons dorp te blijven wonen
Zelf doen: burgerinitiatieven Voorbeeld: CPO Asperen Doel: duurzaam en levensfase geschikt wonen, met aandacht voor het bevorderen van de sociale cohesie
De Stimuleringsregeling Wonen en Zorg 18 Stimuleringsregeling Wonen & Zorg mei 2019
Doelgroep SWZ: laag complex laag kwetsbaar 19 Stimuleringsregeling Wonen & Zorg mei 2019
Wat is een Woonzorgarrangement in het kader van de Stimuleringsregeling Wonen en Zorg? o Een geclusterde woonvorm van minimaal 5 levensloopbestendige en gemakkelijk aanpasbare wooneenheden. o Initiatief van bewoners en/of sociale ondernemers. o Een nieuwbouw- of transformatieproject. o Wooneenheden in overwegende mate bestemd voor bewoning door mensen van 55 jaar en ouder. o Een woonvorm die beoogt dat deze leidt tot voorkoming van de vraag naar ondersteuning of zorg, toenemende sociale cohesie en ontmoeting. o Diensten met betrekking tot dagelijkse boodschappen en zorgverleners zijn in de omgeving van de wooneenheden aanwezig en goed toegankelijk. o Minimaal 25% < huurtoeslaggrens of minimaal 25% < NHGgrens*. 20 *NHG-grens 2019: 290.000 zonder energiebesparende voorzieningen 307.400 met energiebesparende voorzieningen Stimuleringsregeling Wonen & Zorg mei 2019
Stimulering op 3 aspecten INITIATIEFFASE subsidie PLANONTWIKKELFASE borgstelling BOUW- & NAFINANCIERINGSFASE borgstelling 21 Fases behoeven niet opvolgend doorlopen te zijn voor de SWZ. Stimuleringsregeling Wonen & Zorg mei 2019
Stimuleringsregeling Wonen en Zorg INITIATIEFFASE 22 Stimuleringsregeling Wonen & Zorg mei 2019
Subsidie initiatieffase o De Staat verstrekt maximaal 50% subsidie van de kosten van de procesbegeleider t.b.v. een business-/haalbaarheidsplan. o Maximale bedrag aan subsidie bedraagt 1.000 per wooneenheid, met een maximum per project van 20.000. o De subsidie wordt uitgekeerd aan een stichting, vereniging of BV. o Een onafhankelijke procesbegeleider ondersteunt het proces*. o Er dient een locatie beschikbaar te zijn dan wel een aangetoonde inspanningsverplichting van de gemeente alvorens de subsidie wordt toegekend. o De looptijd van de initiatieffase is maximaal 1 jaar. o Vanuit het budget kunnen naar schatting jaarlijks ca. 70-90 projecten worden ondersteund. 23 *www.iceb.nl = InformatieCentrum EigenBouw Stimuleringsregeling Wonen & Zorg mei 2019
Waar vraagt u subsidie voor de initiatieffase aan? o Het bewonersinitiatief of de sociale ondernemer vraagt de subsidie aan bij RVO. o Informatie over de regeling via de website www.rvo.nl. o Subsidie aanvragen via mijnrvo.nl. o Autorisatie via E-herkenning o Invullen van het elektronische aanvraagformulier en alle gevraagde bijlagen uploaden. 24 Stimuleringsregeling Wonen & Zorg mei 2019
Stimuleringsregeling Wonen en Zorg PLANONTWIKKELFASE 25 Stimuleringsregeling Wonen & Zorg mei 2019
Planontwikkelfase De planontwikkelkosten (bouwvoorbereidingskosten) voor o.a. de architect, de bouwaanvraag, de procesbegeleiding en de optiekosten worden reeds gemaakt. o Knelpunt: de financier wil i.v.m. het ontbreken van zekerheden geen voorfinanciering verstrekken. o Oplossing: een borgstelling van de Staat ten behoeve van de voorfinanciering van de planontwikkelkosten. 26 Stimuleringsregeling Wonen & Zorg mei 2019
Voorbeeld cijfermatige uitwerking Planontwikkelfase Kosten planontwikkeling 240.000 - Architect - Procesbegeleiding - Leges - Optiekosten - Etc. Eigen inbreng (33%) 80.000 Financiering via een bank (67%) 160.000 Bank vraagt een borgstelling (via RVO.nl) voor 90% van het financieringsbedrag (= 144.000) 27 Stimuleringsregeling Wonen & Zorg mei 2019
Waar vraagt u een lening voor de planontwikkelfase aan? o Het bewonersinitiatief of de sociale ondernemer vraagt een financiering voor de planontwikkelfase bij een bank aan. o De bank vraagt een borgstelling aan bij RVO. o Deelnemende banken: ABNAMRO, ING, Rabobank en Triodos. o Informatie over de regeling via de website www.rvo.nl. 28 Stimuleringsregeling Wonen & Zorg mei 2019
Stimuleringsregeling Wonen en Zorg BOUW- EN NAFINANCIERINGSFASE 29 Stimuleringsregeling Wonen & Zorg mei 2019
Bouw-nafinancieringsfase o Knelpunt: 30% eigen inbreng. Indien de woningen eigendom worden van een stichting of marktpartij, dan is een financier in de regel niet meer bereid dan ca. 70% van de Stichtingskosten te financieren. De overige 30% dient vanuit eigen middelen en/of garantievermogen te worden ingebracht. o Oplossing: een borgstelling van de Staat. o Randvoorwaarden: o De financier is bereid 70% te financieren van de stichtingskosten o De eigen inbreng bedraagt minimaal 15% (ondernemersrisico). o Voor de resterende deel (15%) van de financiering vraagt de financier een borgstelling aan de Staat, waardoor het risico voor de financier acceptabel is. 30 Stimuleringsregeling Wonen & Zorg mei 2019
Voorbeeld cijfermatige uitwerking Bouw- en nafinancieringsfase Stichtingskosten van het plan 6.000.000 (24 woningen van 250.000) Eigen inbreng (15%) 900.000 Borgstellingslening (15%) 900.000 Financier (70%) 4.200.000 Totaal 6.000.000 Bank vraagt een borgstelling (via RVO.nl) voor 80% van de borgstellingslening (= 720.000) 31 Stimuleringsregeling Wonen & Zorg april 2019
Waar vraagt u een lening voor de bouw- en nafinancieringsfase aan? o De sociale ondernemer/initiatief van bewoners vraagt de financiering voor de bouw- en nafinancieringsfase aan bij een bank. o De bank vraagt een borgstelling aan bij RVO. o Deelnemende banken: ABNAMRO, ING, Rabobank en Triodos. o Informatie over de regeling via de website www.rvo.nl. 32 Stimuleringsregeling Wonen & Zorg mei 2019
Stellingen Initiatiefnemers van projecten en gemeenten moeten echt haast maken, we worden allemaal snel ouder en de woningnood is nu al hoog. Gemeenten kunnen niet langer wachten, zijn echt enthousiast en werken pro-actief mee aan projecten voor senioren/oudere jongeren. De ideale omvang van een seniorenproject omvat ca.10 woningen. De Stimuleringsregeling Wonen en Zorg voorziet in een behoefte, maar als verbeterpunt zie ik.. Niet alleen de banken maar ook alternatieve financiers zouden een borgstelling aan moeten kunnen vragen bij RVO. 33 Stimuleringsregeling Wonen & Zorg mei 2019
Hartelijk dank voor uw aandacht! 34 Stimuleringsregeling Wonen & Zorg mei 2019