EED Factsheet keurmerk: BREEAM-NL In-Use Versie 2 mei 2019

EED Factsheet keurmerk: BREEAM-NL In-Use Versie 2 mei 2019 Samenvatting Deze factsheet maakt onderdeel uit van een reeks. In iedere factsheet uit deze reeks wordt aangegeven in hoeverre het betreffende keurmerk voldoet aan de EED-criteria van een energieaudit. Hier wordt bedoeld de vierjaarlijkse audit die wordt opgelegd aan grote ondernemingen door artikel 8 van het Energy Efficiency Directive (EED, 2012/27/EU van 25 oktober 2012) en de ministeriële regeling IENM/BSK-2015/103340 van 10 juli 2015. Het advies in dit factsheet is geldig tot en met 31 december 2023. In één oogopslag: groen: voldoet aan de criteria van EED. wit: het EED-criterium valt niet onder het keurmerk, maar gezien hetgeen waarop het keurmerk is gericht, is dat criterium daarvoor niet relevant. geel: voldoet deels aan de criteria van EED, of voldoet vanaf een bepaald niveau van het keurmerk aan de criteria. In het geval van het deels voldoen aan de criteria is het aan het bevoegd gezag te beoordelen of dat in voldoende mate is. In 4 wordt daarover advies gegeven. rood: voldoet niet aan de criteria van een EED-audit. Dit hoeft niet altijd problematisch te zijn. BREEAM-NL In-Use voldoet aan de volgende criteria: Het keurmerk omvat een energie-audit. Het keurmerk wordt gecontroleerd door een onafhankelijke partij. Het keurmerk omvat een audit voor utilities. Het keurmerk omvat een audit voor gebouwen. Het keurmerk omvat een audit voor transport. Er is een opgave van energieverbruiken. De audit omvat belastingprofielen. De audit omvat verbruiksprofielen voor gebouwen, utilities en transport. De audit bevat een plan voor uitvoering. De audit omvat alle energiedragers. Het keurmerk heeft een ambitieniveau voor energie. Er vindt borging van het keurmerk plaats. Het auditverslag bevat een overzicht van besparingsmaatregelen. BREEAM-NL In-Use voldoet deels of niet aan de volgende criteria: Het keurmerk omvat geen audit voor productieprocessen. De audit omvat geen verbruiksprofiel voor productieprocessen. De levenscyclusmethode voor rentabiliteit wordt niet toegepast. EED-Factsheet BREEAM-NL In-Use versie 2 mei 2019 blz. 1

Samenvattend oordeel BREEAM-NL In Use is acceptabel als invulling voor de EED-audit, in de volgende situaties: 1. Eigenaar / Verhuurder die zelf geen gebruik maakt van het betreffende gebouw: Certificaat Asset, minimaal niveau Good. 2. Eigenaar die tevens het gehele gebouw voor eigen gebruik aanwendt: Certificaat Asset, minimaal niveau Good, en tevens Certificaat Gebruik, minimaal niveau Good. 3. Eigenaar die tevens delen van het gebouw voor eigen gebruik aanwendt: Certificaat Asset, minimaal niveau Good, en tevens Certificaat Gebruik, minimaal niveau Good voor het eigen gebruik (niet het gebruik van andere gebruikers / huurders). 4. Huurder / gebruiker van een gedeelte, of een geheel gebouw: Certificaat Gebruik voor alle activiteiten van de huurder / gebruiker in het gebouw, minimaal niveau Good. Zie 4 voor details van de beoordeling en advies over aanvullingen. 1 Introductie en gebruik factsheet Deze factsheet betreft BREEAM-NL In-Use certificering tegen de BREEAM-NL In-Use beoordelingsrichtlijn 2016, versie 1.0. Deze beoordelingsrichtlijn is een herziening van de beoordelingsrichtlijn 2014, versie 1.0. De eerdere versie van deze factsheet van 11 juli 2016 was gebaseerd op de beoordelingsrichtlijn van 2014. Het gaat bij deze reeks factsheets om keurmerken die een certificaat afgeven en in ieder geval een energieaudit of equivalent omvatten. De factsheet geeft aan op welke punten het keurmerk wel of niet in voldoende mate voldoet aan de EED-criteria. Als extra werkzaamheden nodig zijn om te voldoen aan de EED-criteria dan is aangegeven hoe dit het beste kan. De factsheet geeft zo een beoordeling van het keurmerk in het licht van de EED-criteria en aanbevelingen aan bevoegd gezag en certificaathouders over aanvullende werkzaamheden. Deze aanbevelingen zijn richtinggevend voor het bevoegd gezag en hebben geen juridische status. Bevoegd gezag wordt echter wel sterk aangemoedigd de aanbevelingen op te volgen. Daarmee wordt een duidelijke lijn ten aanzien van het keurmerk gevolgd. Dit geeft uniformiteit in de uitvoering waarmee de uitvoeringslasten voor de EED-richtlijn worden gereduceerd en het bedrijfsleven wordt aangemoedigd om op structurele wijze aan energiebesparing en duurzaamheid te werken door het gebruiken van een gecertificeerd keurmerk. Als een bedrijf in het bezit is van een keurmerk dat invulling geeft aan de EED-energie audit, stuurt het bedrijf een kopie van het certificaat aan het bevoegd gezag op en verzoekt het bevoegd gezag het keurmerk te honoreren als invulling van de EED-audit. Er kan daarbij verwezen worden naar de betreffende factsheets op de website van RVO.nl. Het bevoegd gezag kan desgewenst de geldigheid van het certificaat controleren op www.breeam.nl/projecten. Het keurmerkcertificaat, de energiebalans, de lijst met energiebesparende maatregelen en een eventueel plan van aanpak zijn bij de onderneming opvraagbaar door het bevoegd gezag. EED-Factsheet BREEAM-NL In-Use versie 2 mei 2019 blz. 2

Keurmerkbeheerders kunnen de factsheet gebruiken om naar aanleiding van de bevindingen een keurmerk aan te passen. De factsheet zal geactualiseerd worden na relevante en substantiële aanpassingen. Voor BREEAM-NL In-Use is deze factsheet de 2 e versie. De eerste versie was opgesteld in de overgangsfase waarbij het rijk graag zag dat keurmerken de uitdaging positief zouden oppakken om het keurmerk EED-proof te maken. Met deze update is die stap gezet. Leeswijzer: 2 geeft een korte beschrijving van het keurmerk en het toepassingsgebied. 3 geeft detailinformatie over elk EED-criterium en de mate waarin het keurmerk daaraan voldoet. 4 geeft het oordeel, inclusief een praktisch advies over eventuele aanvullingen. 5 bevat contactgegevens en referenties. De factsheets worden op de website van RVO gepubliceerd: https://www.rvo.nl/onderwerpen/duurzaam-ondernemen/energie-besparen/europese-energie-efficiencyrichtlijn-eed/energie-audit-eed 2 Inleiding BREEAM-NL In-Use Deze beschrijving betreft de BREEAM-NL In-Use beoordelingsrichtlijn 2016 versie 1.0. Die beoordelingsrichtlijn is een herziening van de 2014 versie, waarbij rekening is gehouden met de Energie Efficiëntie Richtlijn en de auditplicht voor grote ondernemingen. Het keurmerk wordt indien nodig geactualiseerd bij wijziging van wet- en regelgeving en bij voortschrijdende technologische ontwikkelingen. BREEAM staat voor Building Research Establishment Environmental Assessment Method, en is gericht op gebouwen. BREEAM-NL is gericht op Nederland en kent 4 keurmerken: BREEAM-NL Gebiedsontwikkeling BREEAM-NL Nieuwbouw en renovatie BREEAM-NL In-Use BREEAM-NL Sloop en demontage. Deze factsheet behandelt uitsluitend BREEAM-NL In-Use. De andere BREEAM-NL keurmerken geven geen invulling aan de EED-auditplicht. BREEAM-NL In-Use is een instrument waarmee de duurzaamheidprestatie van een bestaand gebouw kan worden gemonitord. Daarbij wordt gelet op drie onderdelen: Asset: de duurzame prestaties van het gebouw zelf. Beheer: de aandacht voor duurzaam beheer door het management. Gebruik: de duurzaamheid van het gebruik van het gebouw. BREEAM is ontwikkeld door de BRE (Building Research Establishment) in Engeland. Voor Nederland wordt BREEAM beheerd en doorontwikkeld door de DGBC, Dutch Green Building Council, een netwerkorganisatie voor duurzaam bouwen, gevestigd in Rotterdam. In Nederland zijn er momenteel ca. 700 BREEAM-NL In-Use certificaten uitgegeven. Alle niveaus van BREEAM-NL In-Use zijn geaccrediteerd. De drie onderdelen worden elk beoordeeld op basis van negen verschillende duurzaamheidscategorieën. Elke categorie heeft een weegfactor. Voor de EED-audit zijn de categorieën Energie en Transport van belang. Zie onderstaande tabel. EED-Factsheet BREEAM-NL In-Use versie 2 mei 2019 blz. 3

Tabel: Weging van categorieën binnen BREEAM-NL In-Use. nr Categorieën / Weging 1 Asset 2 Beheer 3 Gebruik 1 Management - 15% 12% 2 Gezondheid 17% 15% 15% 3 Energie 26,5% 31,5% 19,5% 4 Transport 11,5% - 18,5% 5 Water 8% 5,5% 3,5% 6 Materialen 8,5% 7,5% 4,5% 7 Afval 5% - 11,5% 8 Landgebruik en ecologie 9,5% 12,5% 5% 9 Vervuiling 14% 13% 10,5% Totaal 100% 100% 100% De beoordeling van het keurmerk levert een score in punten op per onderdeel (Asset, Beheer, Gebruik). Het niveau van het keurmerk wordt door de score per onderdeel bepaald (men heeft dus een certificaat met voor elk onderdeel een niveau). De niveaus worden uitgedrukt in sterren en Engelse termen: % score Classificatie Sterren Classificatie 10% Acceptable - 25% Pass 40% Good 55% Very Good 70% Excellent 85% Outstanding Met BREEAM-NL In-Use versie 2016 zijn de aanknopingspunten ten opzichte van de versie 2014 uitgebreid voor gebouwen, utilities en transport, speciaal om te kunnen voldoen aan EED auditcriteria. 3 - Samenhang met de EED-audit Onderstaande beschrijving gaat in op details van BREEAM-NL In-Use in relatie tot de auditplicht voor grote ondernemingen volgens artikel 8 van het EED. RVO heeft deze analyse gedaan in overleg met betrokkenen vanuit bevoegd gezag Wet milieubeheer en in overleg met de schemabeheerder. Per EED auditcriterium: 1. Bevat keurmerk een energie-audit? Ja. Het BREEAM-NL certificatieschema voor bestaande gebouwen, onderdeel Beheer, credit ENE103, schrijft voor dat er een energiebesparingsonderzoek wordt uitgevoerd op het niveau van een EPA-U maatwerkadvies of gelijkwaardig. Credit ENE01, Energieprestatie van het gebouw, draagt bij aan het concreet behalen van een hogere energieprestatie. EED-Factsheet BREEAM-NL In-Use versie 2 mei 2019 blz. 4

2. Controle keurmerk door onafhankelijke partij? Ja. Voor het behalen van een certificaat worden alle nagestreefde punten gecontroleerd door een onafhankelijke assessor. DGBC, Dutch Green Building Council, voert in het kader van kwaliteitsborging nog een steekproefsgewijze controle uit van de door de assessor gevalideerde punten. Het certificatieschema BREEAM-NL In-Use is geaccrediteerd bij BRE Global (Building Research Establishment) volgens ISO-17065 door UKAS (United Kingdom Accreditation Service). Keurmerken BREEAM-NL In-Use worden ieder jaar verlengd en uiterlijk na drie jaar compleet herzien, een paar keer per jaar wordt er een (bijgesteld) interpretatiedocument uitgegeven met verduidelijking. Assessoren zijn verplicht jaarlijks harmonisatiebijeenkomsten bij te wonen en krijgen van de DGBC feedback en mogelijk sancties als men structureel fouten of slordigheden maakt. 3. Omvat audit productieprocessen? Tot nu toe zijn met BREEAM geen gebouwen met productieprocessen gecertificeerd. Dit aspect is niet relevant voor de doelgroep van BREEAM. Op www.breeam.nl/projecten kan per project geselecteerd worden op gebruiksfunctie. Als er geen industriefunctie aanwezig is, is dit onderdeel niet relevant. 4. Omvat audit utilities? Ja. Omzetting van energiedragers voor gebouwgebruik zijn onderdeel van BREEAM-NL In-Use. Dit betreft o.a. verwarming, koeling, ventilatie, verlichting en liften. Relevante credits van het certificatieschema zijn onder andere: ENE102 (energiezuinige liften), ENE101 (buitenverlichting), ENE64 (submeting) en ENE104 (prestatieborging). WKO maakt onderdeel uit van ENE104. 5. Omvat audit gebouwen? Ja. BREEAM-NL In-Use richt zich specifiek op gebouwen. Alle gebouwtypen kunnen middels BREEAM-NL In-Use gecertificeerd worden, met uitzondering van woningen. BREEAM-NL In-Use richt zich op de gebouw gerelateerde aspecten en de voor de genoemde gebouwtypen gebruikelijke gebruiksprocessen en apparatuur. Relevante credits van het certificatieschema zijn de credits onder categorie energie onder Deel 1, zoals ENE01, Deel 2, zoals ENE31-ENE61 en Deel 3, zoals ENE69. 6. Omvat audit transport? Het certificatieschema BREEAM-NL In Use bevat credits voor transport. Bij voorbeeld TRA05 (transport, reductie en beheersing van de milieu-impact), TRA06 (transportmanagement) waaronder een twintigtal maatregelen vallen) en TRA09 (monitoring van de resultaten van transportbeleid). Ook bevat BREEAM voor het onderdeel gebouw maatregelen voor het stimuleren van schonere en gezondere vormen van woon-werkverkeer. Voorbeelden: voorzieningen voor fietsers, nabijheid openbaar vervoer en het beperken van parkeermogelijkheden voor auto s. Woon-werkverkeer valt buiten het aandachtgebied van de EED in Nederland, maar het mag natuurlijk worden meegenomen. EED-Factsheet BREEAM-NL In-Use versie 2 mei 2019 blz. 5

7. Is er opgave van: a. actuele energieverbruiken? b. gemeten verbruiken? c. traceerbare verbruiken? d. herleidbare verbruiken? Binnen BREEAM-NL In-Use worden op verschillende plekken eisen gesteld voor het meten van het actuele energieverbruik. Binnen Deel 2 Beheer dient gebruik te worden gemaakt van een Energierekenmodel. Zie certificatieschema blz. 187 e.v. (credits ENE31 tot en met ENE66). Hierin wordt het jaarlijkse verbruik van alle relevante energiedragers ingevoerd en wordt aangegeven in hoeverre er sprake is van submetingen van energiestromen. Aan de hand van de invoer van het jaarlijkse verbruik wordt de CO 2 emissie van het betreffende gebouw berekend. Op basis van deze invoer wordt een automatische pdf opgesteld die ter inzage kan worden gegeven aan het bevoegd gezag. Binnen Deel 3 Gebruik wordt in de credit onder Energie vereist dat de gebruiker zijn energiegegevens meet, vergelijkt met historische gegevens en doelstellingen en vaststelt waar de besparing zijn behaald. In beide gevallen worden facturen, meetwaarden en analyses gevraagd. Daarmee zijn de gegevens van de energiedragers die worden gemonitord actueel, gemeten, traceerbaar en herleidbaar, en voldoen daarmee aan de criteria van een EED-audit. 8. Omvat audit belastingprofielen? Ja, bij Deel 2 Beheer bij een score van 8 punten (de maximale score) voor credit ENE104 prestatieborging installaties. Bij die score is er sprake van een genormeerde (ISSO 31) continue monitoring. Bij Deel 3 Gebruik valt regelmatige monitoring onder credit ENE68 Energiebeleidsmaatregelen, ENE69 trends in energiegebruiksgegevens en ENE70 Energiedoelen, resultaten, via credit MAN15 Reikwijdte milieubeleid is regelmatige monitoring benodigd ten behoeve vaststellen en compenseren CO2-emissie. 9. Bevat audit alle energiedragers? Ja, de opgave van energiedragers valt bij Deel 2 Beheer onder het Energierekenmodel, ENE31 t/m ENE61 van het certificatieschema en bij Deel 3 Gebruik onder ENE71. Daarbij worden alle relevante energiedragers genoemd die binnen de verschillende gebouwtypen voorkomen. 10. Bevat audit verbruiksprofielen? a. voor processen? b. voor gebouwen? c. voor utilities? d. voor transport? Een verbruiksprofiel is een weergave van de onderverdeling van het energieverbruik naar toepassing. De weergave kan schematisch of in tabelvorm worden gegeven. Voorbeelden van toepassing in gebouwen zijn verlichting, verwarming, ventilatie en koeling. De EED vraagt wel naar verbruiksprofielen, maar stelt geen eisen aan (sub-)bemetering. ad a. Processen vallen grotendeels buiten de scope van BREEAM-NL In-Use. Zie punt 3 omvat de audit productieprocessen. Is verder niet relevant. EED-Factsheet BREEAM-NL In-Use versie 2 mei 2019 blz. 6

ad b. - Ja, bij Deel 2 Beheer in credits ENE064 (verdeling in submeters naar aanzienlijke gebruiksgroepen), ENE065 (submeting voor andere energiegebruikers) en ENE66 (submeting per huurder). Hiervoor wordt het inzicht in de meetwaarden van de diverse verbruiksprofielen geborgd. Bij Deel 3 Gebruik gestuurd op energiebesparing in credit ENE68 Energiebeleidsmaatregelen, ENE69 trends in energiegebruiksgegevens en ENE70 Energiedoelen, resultaten en credit ENE71 Besparingen energiegebruik afgelopen jaar, gestuurd op CO 2-emissie bij credit MAN15 Reikwijdte milieubeleid. ad c. - Ja, het betreft dan gebouwgebonden utilities. ad d. Ja, woon-werkverkeer, goederentransport en zakelijk transport wordt op brandstof, kilometers of CO 2 gestuurd in credits TRA10, TRA11 en TRA12. 11. Is levenscyclusmethode rentabiliteit gebruikt? Een kostenanalyse over gehele levenscyclus voor grotere investeringen is geen expliciete eis voor BREEAM-NL In-Use. Terugverdientijden dienen conform credit ENE103 wel te worden berekend. De methodiek daarvoor wordt niet door BREEAM voorgeschreven. De aard van de investeringen in de gebouwde omgeving is zo, dat om een betrouwbare indicatie te krijgen van de rentabiliteit in bijna alle gevallen gebruik kan worden gemaakt van de methode van terugverdientijd. Het gaat om min of meer standaardinvesteringen zoals koelinstallaties, verwarmingsinstallaties en verlichting. De restwaarde aan het einde van de levensduur is gering en speelt geen rol van betekening bij het bepalen van de rentabiliteit. De methode van de levenscycluskosten is vooral van belang voor investeringen in omvangrijke productieprocessen en energie intensieve kapitaalgoederen en daarvan is hier geen sprake. 12. Omvat audit overzicht besparingsmaatregelen? Ja, door het certificatieschema credits ENE103 Energiebesparingsonderzoek (zie punt 1 van deze factsheet), en ENE68 Energiebeleidsmaatregelen. 13. Omvat audit een plan voor de uitvoering van maatregelen? Ja, het uitvoeren van besparende maatregelen is geregeld in ENE103 Energiebesparingsonderzoek vanaf 6 punten. In ENE67 Energiebeleid wordt vereist dat op verschillende onderwerpen energiebeleid aanwezig moet zijn en ENE068 Energiebeleidsmaatregelen betreft implementatie. Een plan van aanpak voor de uitvoering van maatregelen is echter geen verplicht onderdeel van een EED audit. Ten opzicht van de EED-audit is dit een extra voorwaarde in het certificatieschema van BREEAM. 14. Heeft keurmerk een ambitieniveau voor energie? Impliciet: hoe hoger de kwalificatie voor BREEAM-NL In-Use, hoe hoger de ambitie en hoe meer punten moeten worden gescoord. Gezien het gewicht van Energie, betekent dit dat ook daar zo veel mogelijk punten moeten worden behaald. Bij elke nieuwe versie van het certificatieschema wordt daarbij het niveau van de energieprestatie verhoogd om punten toe te kunnen kennen. 15. Vindt borging van de resultaten van het keurmerk plaats? EED-Factsheet BREEAM-NL In-Use versie 2 mei 2019 blz. 7

Ja. Uitsluitend de door de assessor en DGBC gevalideerde gebouwen krijgen een certificaat. Het is niet mogelijk enkel op basis van het door de aanvrager zelf invullen van de assessmenttool een certificaat te verkrijgen. Minimaal elke 3 jaar vindt een on site audit plaats. 4 Oordeel en advies. Het oordeel van een keurmerk m.b.t. EED-audit kent twee niveaus: 1. Acceptabel 2. Onacceptabel in de huidige vorm Dit oordeel heeft betrekking op de tweede versie van het EED-factsheet voor BREEAM-NL In-Use. Het eerste versie was opgesteld in de overgangssituatie waarbij het Rijk graag zag dat keurmerken de uitdaging positief zouden oppakken om de keurmerken EED-proof te maken. BREEAM-NL In- Use heeft een slag gemaakt en op basis daarvan is deze versie van het factsheet opgesteld. Oordeel: BREEAM-NL In Use is acceptabel als invulling voor de EED-audit, in de volgende situaties: 1. Eigenaar / Verhuurder die zelf geen gebruik maakt van het betreffende gebouw: Certificaat Asset, minimaal niveau good. 2. Eigenaar die tevens het gehele gebouw voor eigen gebruik aanwendt: Certificaat Asset, minimaal niveau good, en tevens Certificaat Gebruik, minimaal niveau good. 3. Eigenaar die tevens delen van het gebouw voor eigen gebruik aanwendt: Certificaat Asset, minimaal niveau good, en tevens Certificaat Gebruik, minimaal niveau good voor het eigen gebruik (niet het gebruik van andere gebruikers / huurders in het gebouw). 4. Huurder / gebruiker van een gedeelte, of een geheel gebouw: Certificaat Gebruik voor alle activiteiten van de huurder / gebruiker in het gebouw, minimaal niveau good. Advies: Het bevoegd gezag wordt geadviseerd het BREEAM-NL In-Use certificaat vanaf niveau good volgens bovenstaande tabel te accepteren als equivalent aan de EED-auditplicht en geen aanvullingen te vragen. Het advies is geldig tot en met 31 december 2023. EED-Factsheet BREEAM-NL In-Use versie 2 mei 2019 blz. 8

5 Referenties Contact: Dhr. T. Metz Dutch Green Building Council Den Haag 088-55 80 100 helpdesk@dgbc.nl www.dgbc.nl Over BREEAM-NL In-Use: www.breeam.nl/in-use Over gecertificeerde BREEAM-NL projecten: www.breeam.nl/projecten Voor het bevoegd gezag, lijst met gecertificeerde projecten: www.breeam.nl/projecten/projecten-gecertificeerd#type=inuse EED-Factsheet BREEAM-NL In-Use versie 2 mei 2019 blz. 9