BOINTON DE GROOT ADVISEURS IN BOUWECONOMIE kostenkennis binnen handbereik! Het KengetallenKompas kosten is een handzaam boek met meer dan 1.000 kostenkengetallen van verschillende typen bouwwerken. De kengetallen zijn een hulpmiddel voor architecten, ontwikkelaars en andere professionals die snel en eenvoudig de kosten van een bouwproject willen bepalen. Alle kengetallen zijn onderbouwd met begrotingen die zijn opgesteld en continu worden onderhouden door bouwkostendeskundigen van IGG Bointon de Groot. IGG is in 1988 opgericht als onafhankelijk adviesbureau gericht op het beheersen van kosten en de economische haalbaarheid van utiliteits- en woningbouw, restauratiewerken en civiele werken. Het KengetallenKompas bestaat uit een serie handzame boeken met de uitgaven kosten, GWW en Installaties. KENGETALLENKOMPAS BOUWKOSTEN 2013 KENGETALLENKOMPAS BOUWKOSTEN WONINGBOUW UTILITEITSBOUW PARKEREN SLOOPWERKEN DUURZAAM BOUWEN BIJKOMENDE KOSTEN kostenkompas.nl
Inhoudsopgave Column Ton de Groot 6 Column Arno Vonk 8 kostenindex 10 Duurzame ontwikkeling: Frisse Scholen 12 Toelichting op cijfers en condities 13 European Construction Costs 18 Kengetallen woningbouw 21 Vrijstaand 22 Geschakeld 38 Gestapeld 58 Zorgwoningen 82 Verplaatsbaar 85 Uitbreiding 88 Bijgebouwen 90 Kelder onder woning 94 Kengetallen utiliteitsbouw 97 Kantoorfunctie 98 Overheidsfunctie 114 Onderwijsfunctie 124 Zorg- / Gezondheidsfunctie 136 Hotelfunctie 142 Bijeenkomst- / Recreatiefunctie 148 Winkel- / Horecafunctie 156 Bedrijfsfunctie 172 Sportfunctie 180 Agrarische functie 186 Ken Fie O Bo O O O Pa Ken W Ut Tr As Ken Re Ut Lo Ken W Ut Beg Colo 4 www.bouwkostenkompas.nl www.
6 8 10 12 13 18 21 22 38 58 82 85 88 90 94 97 98 114 124 136 142 148 156 172 180 186 Kengetallen parkeren 193 Fietsenstallingen 194 Oppervlakteparkeren 196 Bovengronds 198 Onder bebouwing 204 Ondergronds 212 Op dak 216 Parkeersystemen 217 Kengetallen sloopwerkzaamheden 219 Woningbouw 220 Utiliteitsbouw 222 Trekken palen 228 Asbestsanering 230 Kengetallen duurzaam bouwen 233 Renovatie woningbouw 234 Utiliteitsbouw nieuwbouw 237 Losse ingrepen 242 Kengetallen bijkomende kosten 245 Woningbouw 246 Utiliteitsbouw 250 Begrippenlijst 255 Colofon 256 pas.nl www.igg.nl 5
European Construction Costs Europese Kostendatabase In navolging op het succes van kostenkompas in Nederland is IGG Bointon de Groot op zoek gegaan naar een mogelijkheid tot uitbreiding van de systematiek naar andere Europese landen. Het doel hierbij is een uitgebreide, actuele en accurate Europese kostendatabase op te zetten waarbij bouwkosten voor het eerst kunnen worden opgezocht en vergeleken op een transparante manier. De kostendatabase zal op termijn alle landen binnen Europa omvatten met 50 landen, 43 officiële talen, 34 valuta en rekening houden met verschillende bouwmethodieken. De nieuwe database biedt zeer interessante en dynamische gegevens. Een Duitse architect zal in staat zijn om de bouwkosten voor een kantoorgebouw in Madrid in het Duits en in euro s te bekijken; een Russische investeerder in een winkelcentrum in Denemarken bekijkt de getallen in het Russisch en in Roebels en een Amerikaanse hotelketen van een hotel in Griekenland in het Engels en in dollars. Onze ervaring hierin was dat voor het genereren van standaard kostenmodellen en kostenkengetallen accurate data en lokale kennis noodzakelijk is. IGG Bointon de Groot is hiervoor een partnerschap aangegaan met het Britse Rider Levett Bucknall en is een voortrekker in het opzetten van de Euro Alliance. De Euro Alliance is een Europese samenwerking tussen lokale bouwkostendeskundigen / quantity surveyors, die uitgaat van het internationaal lokaal concept. De participanten binnen deze samenwerking zijn lokale specialisten en geven ons de beschikking over professionele kennis van het desbetreffende land. Inmiddels zijn we zover dat we in 2013 officieel de website Construction- Costs.eu en de uitgaven van de handboeken voor Groot Brittannië, België, Spanje en Frankrijk zullen lanceren. In de volgende jaren zullen vervolgens de uitgaven van alle andere landen worden gemaakt. Voor vragen of interesse in de ontwikkelingen ga naar: www.constructioncosts.eu De eerste interessante resultaten van constructioncosts.eu zijn verwerkt in het overzicht met variaties in kosten tussen de Europese landen. Re Europee Austria Belgium Bulgaria Croatia Czech Republic Denmark Estonia Finland France Germany Greece Hungary Iceland Ireland Italy Latvia Lithuania Luxembourg Netherlands Norway Poland Portugal Romania Russia Serbia Slovak Republic Slovenia Spain Sweden Switzerland Turkey Ukraine United Kingdom 18 www.bouwkostenkompas.nl www.
s Relatieve bouwkosten / land GG ding van uitgeaarbij n op en en s. n- sche n in otel in enzakelijk et het de n lokale ternazijn ennis tion- België, olgens f inte- Europees gemiddelde =100 Austria Belgium Bulgaria Croatia Czech Republic Denmark Estonia Finland France Germany Greece Hungary Iceland Ireland Italy Latvia Lithuania Luxembourg Netherlands Norway Poland Portugal Romania Russia Serbia Slovak Republic Slovenia Spain Sweden Switzerland Turkey Ukraine United Kingdom kt in het 25 50 75 100 125 150 175 200 pas.nl www.igg.nl 19
Woningbouw x.nl osten index evens ouwaar! X
hoog hoog woningbouw vrijstaand Landelijke villa (schuin dak / groot) 10033 10031 Kenmerken ak. mer Gebouwd onder architectuur, ruim opgezette woning met een schuin dak. Bijzondere of klassieke materialen en detaillering. Meer dan één badkamer en hoogwaardige installatieoplossingen. Weinig repetitie. og kosten basis hoog 80,- kosten / BVO 956,- 851,- 1.139,- 60,- kosten / Bruto Inhoud 340,- 312,- 379,- 29,- Herbouwkosten / BVO 1.106,- 928,- 1.504,- og Vormfactoren basis hoog,59 Gebruiksoppervlakte / BVO 0,72 0,72 0,72,81 Geveloppervlakte / BVO 0,78 0,76 0,83 8% Geveloppervlakte open 36% 32% 37%,64 Bruto Inhoud / BVO 2,81 2,73 3,01 Prijsinvloeden Fundering op staal - 15,- / BVO Moeilijk bereikbaar + 43,- / BVO Meerprijs EPC 0,4 + 38,- / BVO pas.nl www.igg.nl 29
hoog hoog woningbouw gestapeld Beneden-Bovenwoning (3-s) 10233 10234 Kenmerken ning 3-se gestapelde woning bestaande uit een boven- en benedenwoning met eigen entree. Metselwerk gevelafwerking, schuin dak en eenvoudige detaillering. og kosten basis hoog 98,- kosten / BVO 776,- 699,- 863,- 54,- kosten / Bruto Inhoud 299,- 281,- 317,- 28,- Herbouwkosten / BVO 902,- 755,- 1.204,- og Vormfactoren basis hoog,86 Gebruiksoppervlakte / BVO 0,86 0,86 0,86,84 Geveloppervlakte / BVO 0,56 0,54 0,59 9% Geveloppervlakte open 32% 30% 37%,10 Bruto Inhoud / BVO 2,60 2,49 2,72 Prijsinvloeden Fundering op staal - 10,- / BVO Moeilijk bereikbaar + 35,- / BVO Meerprijs EPC 0,4 + 46,- / BVO pas.nl www.igg.nl 59
woningbouw gestapeld Urban villa (3 span) hoog hoog 10201 10203 Kenmerken Compact woonblok, max. 5 lagen. 3 woningen per. Eén lift per woonblok. Bovenste veelal afwijkend. Buitenruimtes met aangehangen balkons. Decentrale installaties, aluminium kozijnen. Kenm Com woon balko kosten basis hoog kosten / BVO 1.081,- 931,- 1.329,- kosten / Bruto Inhoud 352,- 315,- 412,- Herbouwkosten / BVO 1.212,- 991,- 1.673,- Herb Vormfactoren basis hoog Vorm Gebruiksoppervlakte / BVO 0,69 0,69 0,69 Gebr Geveloppervlakte / BVO 0,73 0,70 0,77 Geve Geveloppervlakte open 45% 43% 50% Geve Bruto Inhoud / BVO 3,08 2,95 3,23 Bruto Prijsinvloeden Prijs Fundering op staal - 6,- / BVO Fund Moeilijk bereikbaar + 49,- / BVO Moei Meerprijs EPC 0,4 + 49,- / BVO Meer 60 www.bouwkostenkompas.nl www.
Utiliteitsbouw
utiliteitsbouw kantoorfunctie Kantoorblok (max 12 lagen) hoog hoog 20012 20021 Kenmerken Kantoorpand gebouwd onder architectuur. Entreegebied met receptie en wachtruimte. Kern met verticaal transport met liften. Natuurstenen of stalen gevelbekleding, zonwering. Luchtbehandeling met beperkte koeling. Kenm Hoog geve breid kosten basis hoog kosten / BVO 1.135,- 1.010,- 1.344,- kosten / Bruto Inhoud 339,- 308,- 393,- Herbouwkosten / BVO 1.423,- 1.239,- 1.781,- Herb Vormfactoren basis hoog Vorm Verhuurbaar Vloeropp. / BVO 0,83 0,83 0,83 Verhu Geveloppervlakte / BVO 0,51 0,50 0,52 Geve Geveloppervlakte open 48% 40% 52% Geve Bruto Inhoud / BVO 3,35 3,28 3,42 Bruto Prijsinvloeden Prijs BREEAM-NL Very Good + 207,- / BVO BREE Full-air luchtbehandeling + 79,- / BVO Full-a Inbouw (open plan) + 89,- / BVO Inbou 102 www.bouwkostenkompas.nl www.
utiliteitsbouw overheidsfunctie Politiebureau (buurtniveau) hoog hoog 30024 30021 Kenmerken Klein opgezet kantoorgebouw met enkele cel- en verhoorruimtes. Standaard constructie met hoge mate van vandalismebestendigheid. Gabalanceerde ventilatie met beperkte koeling. Kenm Deels hoge wage kosten basis hoog kosten / BVO 1.303,- 1.191,- 1.449,- kosten / Bruto Inhoud 365,- 344,- 391,- Herbouwkosten / BVO 1.445,- 1.302,- 1.650,- Herb Vormfactoren basis hoog Vorm Gebruiksoppervlakte / BVO 0,88 0,88 0,88 Gebr Geveloppervlakte / BVO 0,78 0,76 0,81 Geve Geveloppervlakte open 37% 32% 41% Geve Bruto Inhoud / BVO 3,57 3,46 3,71 Bruto Prijsinvloeden Prijs BREEAM-NL Very Good + 240,- / BVO BREE Fundering op staal - 8,- / BVO Full-a Moeilijk bereikbaar + 30,- / BVO Auto 120 www.bouwkostenkompas.nl www.
hoog hoog utiliteitsbouw hotelfunctie 3 Sterren 60001 60002 Kenmerken el. u- Kamers minimaal 17 m², eigen badkamer met douche, toilet en wastafel. Sobere entree met balie en wachtruimte. Eigen eetgelegenheid met keuken. Dragende wanden, traditionele materialen. Gebalanceerde ventilatie. og kosten basis hoog 84,- kosten / BVO 1.280,- 1.188,- 1.415,- 82,- kosten / Bruto Inhoud 400,- 387,- 421,- 80,- Herbouwkosten (excl. FF&E) 1.475,- 1.343,- 1.680,- og Vormfactoren basis hoog,94 Gebruiksoppervlakte / BVO 0,94 0,94 0,94,51 Geveloppervlakte / BVO 0,48 0,47 0,51 3% Geveloppervlakte open 44% 42% 53%,36 Bruto Inhoud / BVO 3,20 3,07 3,36 Prijsinvloeden Fundering op staal - 10,- / BVO Moeilijk bereikbaar + 38,- / BVO FF&E + 17.200,- / kamer pas.nl www.igg.nl 143
atisering nt Parkeren er de an ze le ouw rheid ls baarkaart den baar- nbe- ngen, er- en.nl senaar @igg.nl
Sloopwerken
sloopwerken woningbouw Gestapelde woningen erd, 300011 300021 Kenmerken Sloop van gestapelde woning(en). Afval wordt gescheiden afgevoerd, excl. asbestsanering of vervuilde grond. og 50,- 46,- 49,- 21,- og 1,- 9,- 1,- 8,- Laagbouw basis hoog Volledige sloop / BVO 22,- 21,- 25,- Sloop tot fundering / BVO 21,- 19,- 24,- Sloop tot casco / BVO 24,- 22,- 27,- Schoonsloop / BVO 8,- 8,- 9,- Bruto Inhoud / BVO 3,05 Hoogbouw basis hoog Volledige sloop / BVO 19,- 18,- 21,- Sloop tot fundering / BVO 19,- 17,- 21,- Sloop tot casco / BVO 23,- 21,- 26,- Schoonsloop / BVO 6,- 6,- 7,- Bruto Inhoud / BVO 3,10 Prijsinvloeden Binnenstedelijk + 12% Trekken palen zie pagina 228-229 pas.nl www.igg.nl 221
Duurzaam bouwen
tisering? Bijkomende kosten s de de ar ook van n het de de n m een male n g en gens haalwezen veel pertise waare en.nl assenaar @igg.nl
bijkomende kosten woningbouw Grondgebonden (tot 15 woningen) Excl. grond-, inrichtings-, bijzondere bijkomende kosten en onvoorzien. Honoraria (% van bouwsom) hoog Architect 4,0 % 6,2 % Stedenbouwkundige 0,3 % 0,7 % Interieur 0,0 % 0,2 % Constructeur 0,5 % 1,2 % Gron Excl. Hon Archi Stede Interi Cons Adviseur installaties 0,5 % 1,5 % fysica / duurzaamheid 0,3 % 1,3 % Projectmanagement 2,0 % 3,0 % Kostenmanagement 0,5 % 1,0 % Toezicht tijdens de bouw 1,0 % 1,5 % Overige adviseurs 0,5 % 1,5 % Totaal honoraria 9,6 % 18,1 % Heffingen, aansluitkosten, verzekeringen hoog Leges en aansluitkosten 2,5 % 5,5 % Verzekeringen opdrachtgever 0,5 % 1,0 % Aanloop- en afzetkostenkosten hoog Verhuis-, leegstands- en openingskosten PM Brochures, advertenties en reclamekosten 0,3 % 0,6 % Bemiddelings- en makelaarskosten 0,5 % 1,5 % Notariskosten 0,8 % 1,6 % Financiering en peildatumverschuiving hoog Financieringskosten huur 2,5 % 6,8 % Financieringskosten koop 1,8 % 4,2 % Peildatumverschuiving 0,0 % 0,7 % Projectontwikkeling hoog Algemene Kosten 1,5 % 5,0 % Winst en Risico 2,0 % 10,0 % Advis Proje Koste Toezi Over Totaa Heffi Lege Verze Aanl Verhu Broch Bemi Nota Fina Finan Finan Peild Proje Algem Wins 246 www.bouwkostenkompas.nl www.