Teamleidersdag 10 mei 2014 Workshop Tijdsduur: Doelgroep: Bijlage: Culturen max. 45 minuten Teamleiders die op een internationale outreach gaan deze zomer. Dat zijn alle INT teamleiders van JONG&COM Werkblad Doel: Teamleiders voorbereiden hoe zij om kunnen gaan met cultuurverschillen tijdens een outreach. Tevens hen praktische handvaten geven hoe zij hun team hierin mee kunnen nemen. Om het aantrekkelijk te maken is het belangrijk om teamleiders aan het werk te zetten. Naar welke continenten gaan we deze zomer? Latijns Amerika, Europa, Afrika, Midden- Oosten. Géén van deze continenten heeft enige overlap als het gaat om cultuurverschillen. Ondanks dat Nederland onderdeel is van Europa, heb ik zelf aan den lijve ondervonden dat Nederland een totaal andere cultuur is dan bijv. Italië. Denk bijvoorbeeld aan eten, beleving van religie maar ook omgang met tijd en geld. Noem eens typische eigenschappen van de Nederlandse cultuur Niet raar, maar anders Eén van de dingen die ik geleerd heb door mijn tijd in Italië maar ook eerdere buitenlandse outreaches is dat wat wij raar vinden, voor andere culturen vaak heel normaal is. Dat betekent dat zij in hun cultuur anders zijn. AIA staat ook wel voor Alles is Anders! Het is beter om aan te geven dat het anders is dan raar. Door een wat raar houding maak je heel gemakkelijk de fout om (in je hoofd) de cultuur af te doen als minder en de jouw eigen gewoonten en gebruiken als meer of beter. Dit heeft tot gevolg dat je minder goed naast mensen kunt gaan staan. Iets wat een enorm effect heeft wanneer het gaat om het delen van het evangelie.
Omgaan met tijd We staan bekend om onze stiptheid. Lineair tijdsbesef, op tijd eten, op tijd zijn bij een vergadering etc is geen standaard voor de landen waar wij heengaan. Dit vraagt flexibiliteit. Het programma wat jij met je team krijgt, zal waarschijnlijk niet tot op de minuut vaststaan. Dit betekent dat het belangrijk is om continue in gesprek te blijven met je contactpersoon van de kerk, vragen om verduidelijking en ook uitleggen waarom je duidelijkheid nodig hebt. Geef deze duidelijkheid ook aan je team, maar wees ook flexibel. Ook van je team wordt er flexibiliteit gevraagd daarom is het belangrijk dat je van te voren goed weet welke teamleden meer structuur nodig hebben dan anderen. Bespreek dit eens op een teammeeting. Ook in Italië heb ik ervaren dat later eten etc totaal anders is dan de NL structuur. Heel laat ipv om half 6. Zorg ervoor dat je van te voren op de hoogte bent van wat cultuur eigenschappen zijn mbt eten. Ik ken mensen die het écht nodig hebben om om half 6 even wat eten, omdat ze heel chagrijnig worden. Zorg er dus voor dat je host tussendoortjes heeft gekocht en/of dat je weet dat bijv. ze nog een apertivo hebben om half 6. Hoe ga je om met de invulling en flexibiliteit van het begrip tijd? Hoe stipt ben jij en hoe wil jij je team hierin meenemen/ voorgaan? Individueel versus samen Het grootste verschil tussen continenten zoals Latijns Amerika en Nederland is het individualistische tegenover het collectivistische. Met andere woorden: alleen of samen. In Nederland (dat bekendstaat als één van de meest individualistische landen ter wereld) is ons gevoel voor vrijheid om te doen wat we zelf willen erg heilig. In een collectivistische samenleving speelt het groepsbewustzijn (bij een groep of familie horen) een grote rol en wordt het handelen van een individu bepaald door algemeen geldende gedragsregels. Individualistische cultuur individualistisch en zelfstandig: solo taakgericht (werk is belangrijk) het leven is beheersbaar objectiviteit: zonder aanzien des persoons waarheid en je geweten volgen schuldbesef (oneerlijk zijn, sanctie: rechtsvervolging) kritiek is nuttig, kan in het openbaar direct taalgebruik alles kan gezegd: woorden belangrijk Collectivistische cultuur groepsgericht en afhankelijk: samen relatiegericht (netwerk is belangrijk) het leven is noodlot subjectiviteit: wie heb je voor je? eer en reputatie handhaven schaamtebesef (gezichtsverlies, sanctie: wraak) kritiek is pijnlijk, moet onder vier ogen indirect taalgebruik rituelen en symboliek belangrijk
leven om te werken werken om te leven (bron: Vossestijn, J. Vreemd volk) Let op: In bijv Brazilie ligt de focus op een relatiegerichte cultuur, dit kan betekenen dat mensen heel hartelijk zijn, maar niet gelijk het achterste van hun tong laten zien. Ze doen alsof je gelijk hun vriend bent, maar het vraagt echt vertrouwen en relatie opbouwen om vrienden te zijn. Schrijf op welke cultuurverschillen m.b.t. individualistische en collectivistische cultuur je tegen kan komen. Hoe wil jij je team voorgaan? Geloofsbeleving De landen en continenten waar jullie heen gaan zorgen ervoor dat we als christenen in aanmerking zullen komen met diverse culturen en geloofsbelevingen, maar hoe ga je daar nu goed mee om en hoe neem je je team hierin mee? Probeer je eerst te richten op de overeenkomsten en de punten waarin je elkaar gezamenlijk vind: één Verlosser, één Geest, één Lichaam. De waarheid blijft altijd in het midden en het is Gods werk om het hart van de mensen te overtuigen van wat de waarheid is. Het is goed als je een groot waarheidsgevoel hebt, dat zorgt ervoor dat je stevig in je schoenen blijft staan en weet waar je over praat. Wanneer wij elkaar in Nederland soms al niet begrijpen, is het heel goed mogelijk dat jij je hostkerk echt niet snapt op het gebied van sommige geestelijke zaken en gebruiken. Wanneer je hier echter geen afwijzende, betweterige houding in hebt, maar een lerende en open houding zal je eigen geestelijke leven ongetwijfeld verrijkt worden. De Nederlanders zijn niet het enige volk dat naar Gods beeld geschapen is. Niet alleen de manieren in jouw kerk zijn de juiste. Samen met alle heiligen dat is heiligen van over de hele wereld, elk land, elke natie, elke cultuur vormen wij Gods beeld in deze wereld. Laten we elkaar dan tot steun zijn en liefhebben met de liefde van Jezus Christus. Zoals Bram Koerts eens zei tijdens een conferentie van AIA: Ook voor hen geldt Psalm 139. Ook verschillen in de manier waarop men zich uit tijdens een kerkdienst kan heel anders zijn dan jij gewend bent en dan jouw teamleden gewend zijn. Het is goed om ook hier met elkaar het over te hebben als team, zodat ook op dat gebied het voor hen het laagdrempeliger is om zich aan te passen. Het is makkelijk om je te laten verleiden tijdens een kerkdienst door alle dingen die anders gaan dan je gewend bent en wat je, naar jouw idee stoort. Probeer hier je team van tevoren in mee te nemen en hen uit te dagen om ervoor te bidden dat ze open ogen zullen hebben en een open hart. Welke religie komt het meeste voor in het land waar je heengaat en wat is de beleving daarvan? Hoe bereidt je je team voor op de geloofsbeleving verschillen? Welke verschillen kan je tegenkomen?
Omgangsvormen binnen een andere cultuur Positie man/ vrouw Niet in elke cultuur is het gepast om als man zo makkelijk om te gaan met een vrouw en visa versa als in Nederland. Vriendschappen tussen man/ vrouw zijn in Nederland redelijk normaal, maar in andere culturen kan het zijn dat dit niet mogelijk is. Houdt hiermee rekening als je naar bijv. Libanon gaat. Het is belangrijk dat je als vrouw zijnde, een man niet in de ogen kijkt en ook niet teveel contact met een man hebt. Dit kan namelijk ertoe leiden dat een man denkt dat je geïnteresseerd bent en dat is het laatste wat je wil als je op een outreach bent. Ook in een land als Afrika is het heel normaal dat de man het voor het zeggen heeft. Dit zijn aspecten waarvan het goed is dat je deze meeneemt en bewust van bent. Ook in je teamleiderschap is het namelijk zo dat hierdoor jouw positie als vrouw meer onderdanig kan zijn. Hiërarchie Zoals hierboven al beschreven heeft vaak in andere culturen de man een behoorlijke functie en kan het ook zijn dat er diverse verschillen zitten in hiërarchie. In een mannencultuur is het heel lastig om ertussen te komen als vrouw. Toon hiervoor respect en laat de mannen de leiding nemen. Kleding Als AIA hebben we bepaalde kledingvoorschriften als je op het veld staat, maar het is ook belangrijk om hier rekening mee te houden als je de toerist uit hangt samen met de kerkmensen en/of op zondag naar de kerk gaat. Kleed je daarom altijd beschaafd, iedereen weet wel wat dat betekent. Vooral in een cultuur met moslims is het belangrijk om je als vrouw zó te kleden dat je geen aanstoot bent voor de mannen. Handen/ gebaren Let goed op wat wel/ niet kan in een ander land qua gebaren etc. Probeer het praten met je handen te beperken en het gebruik van gebaren, dit om verwarring te voorkomen. Het kan namelijk zijn wat voor ons heel onschuldig lijkt, in een andere cultuur iets verkeerds kan betekenen. Wat zijn typische omgangsvormen voor de cultuur/ het land waar je heen gaat? Hoe ga je de omgangsvormen die in jouw land van toepassing zijn, overbrengen op je team? Een andere taal Naast een ander land krijg je ook te maken met een andere taal. Het kan zijn dat teamleden van je weinig tot niet Engels spreken en dit eng vinden, laat staan gaan naar een land waar je helemaal niet de taal spreekt/ verstaat. Moedig je teamleden juist aan om uit te stappen en eens een woord Engels te spreken óf juist om een andere taal te leren. Het gastland is altijd zeer onder de indruk als je een poging doet om hun taal en cultuur te leren kennen, het werkt ontspannend, lachwekkend en het neemt een taalbarrière weg. Als zij zien dat jij moeite probeert te doen om hun taal te spreken, zullen zij ook hun best doen om jouw taal of Engels te spreken.
Hoe ga jij jezelf maar ook je team voorbereiden op de taalbarrière? Waar zou je tegenaan kunnen lopen? Websites/ apps zoals Duolingo, Livemocha en in de teammeeting er tijd voor inruimen Verdiep je in de cultuur Belangrijk is dat je goed voorbereid op reis gaat. Zorg er daarom voor dat je, met je team, je goed inleest over cultuur en gewoontes. Dit zorgt ervoor dat je team voorbereid is en niet een enorm grote cultuurshock te verwerken krijgt. Hierdoor zal de focus ook sneller gericht zijn op het daar zijn en de bevolking dan dat men eerst alle cultuurverschillen een plekje kan geven. Als teamleiders ga nu bij elkaar zitten en schrijf op wat je al wil en op welke creatieve/ leuke manieren je jullie teams kan meenemen in een stukje onderwijs over de cultuur en het land waar je heen gaat. Zorg ervoor dat dit gebeurt voordat je op het zomerevent komt. Belangrijk is ook dat de verwachtingen duidelijk zijn, zorg ervoor dat je teamleden deze uitgesproken hebben en je hier als teamleiders ook op voorbereid van. Waar ga je heen, wat verwacht je qua cultuur etc. Maak een planning hoe je deze dingen terug wilt laten komen tijdens één van je teammeetings Welke ideeën heb je over het op een creatieve manier overbrengen van al deze cultuurverschillen?
Werkblad workshop cultuurverschillen Noem eens typische eigenschappen van de Nederlandse cultuur Hoe ga je om met de invulling en flexibiliteit van het begrip tijd? Hoe stipt ben jij en hoe wil jij je team hierin meenemen/ voorgaan? Schrijf op welke cultuurverschillen m.b.t. individualistische en collectivistische cultuur je tegen kan komen. Hoe wil jij je team voorgaan? Welke religie komt het meeste voor in het land waar je heengaat en wat is de beleving daarvan? Hoe bereidt je je team voor op de geloofsbeleving verschillen? Welke verschillen kan je tegenkomen?
Wat zijn typische omgangsvormen voor de cultuur/ het land waar je heen gaat? Hoe ga je de omgangsvormen die in jouw land van toepassing zijn, overbrengen op je team? Hoe ga jij jezelf maar ook je team voorbereiden op de taalbarrière? Waar zou je tegenaan kunnen lopen? Maak een planning hoe je deze dingen terug wilt laten komen tijdens één van je teammeetings (10 mei) --------------------------------------Juni -----------------------------------------------8 juli event Welke ideeën heb je over het op een creatieve manier overbrengen van al deze cultuurverschillen?