Stagehandleiding éénjarig traject 18-19 (versie september 2018) https://creo.smartschool.be www.creo.be/slo 1
Situering Inhoudstafel Inhoudstafel... 1 Situering... 2 Richtlijnen voor de preservicepraktijk... 4 1 Voor je ermee begint de aanvraag... 4 1.1 Beroepsprofiel: rollen en beroepstaken... 4 1.2 Je onderwijsbevoegdheid... 6 1.3 Vrijstellingen ondersteunende modules... 7 1.4 Keuze vaste stageplaats voor de preservicepraktijkactiviteiten (PPactiviteiten)... 7 1.4.1 Een secundaire school die geregistreerd is op de website www.lerarenstage.be... 8 1.4.2 Een secundaire school die niet geregistreerd is op de website lerarenstage.be... 10 1.4.3 Een onderwijsinstelling (erkend door het Ministerie van Onderwijs en Vorming) buiten het secundair onderwijs voor een deel van de stage.... 11 1.5 Na de goedkeuring van de vaste stageplaats... 12 1.5.1 Raamovereenkomst... 12 1.5.2 Stageovereenkomst... 12 1.5.3 Samengevat... 13 1.6 Contactpersonen... 15 2 Je eigenlijke preservicepraktijk... 16 2.1 Eigenheid... 16 2.2 Aandachtspunten... 16 2.3 Planning van de preservicepraktijk / module... 18 2.4 Overzicht van de lesvrije momenten (aangeduid in blauw)... 19 2.5 Overzicht preserviceactiviteiten... 20 2.5.1 Overzicht schoolbrede activiteiten ondersteunende modules via het keuzeraster... 20 2.5.2 Overzicht stages didactische modules... 22 2.5.3 Overzicht per module/ deeltraject voor de stageplaats... 24 Bijlagen (zie smartschool SLO1 Organisatie van de opleiding)... 27 E-mailadressen verantwoordelijken... 28 1
Situering Situering De voorliggende stagehandleiding biedt een leidraad voor de organisatie en de invulling van de preservicetraining (= stage in het werkveld) binnen de Specifieke Lerarenopleiding (SLO) voor de student van het éénjarig traject. Deze stagehandleiding kan gebruikt worden om een haalbare praktische planning te maken rond de stage (preservice-activiteiten) en een zinvolle inhoudelijke invulling uit te werken aansluitend bij de praktijkgerichte SLO. De SLO omvat 60 studiepunten: 30 studiepunten theorie en 30 studiepunten praktijk (waarvan 15 opleidingspraktijk en 15 preservicepraktijk in het afnemend veld). De theorieen praktijkcomponent worden in de opleiding niet gescheiden, maar er wordt geopteerd voor een geïntegreerd opleidingsconcept waarin theoretische en praktijkgerichte opleidingsonderdelen alterneren en interageren. Tijdens de preservicetraining is het de bedoeling dat je (voor een gedeelte) wordt ondergedompeld in het beroep van leraar. De stageactiviteiten moeten toelaten dat je al tijdens de opleiding kennismaakt met het beroep van leraar in zijn veelheid van aspecten. Voor de concretere uitwerking van de preservice-activiteiten verwijzen wij naar de twee aansluitende wegwijzers: - de wegwijzer voor het DC-traject - de wegwijzer voor de schoolbrede activiteiten Voor de meeste activiteiten van de preservicepraktijk wordt er gewerkt met een vaste stageplaats. In afspraak met de verantwoordelijke eenjarig traject (Ann Adriaenssen) kies je voor alle praktijkactiviteiten één onderwijsinstelling. Op die manier wordt getracht overbevraging en belasting van de scholen/centra tegen te gaan. Deze aanpak impliceert tevens dat de directie slechts éénmaal de goedkeuring moet geven en dat de contacten tijdens het opleidingstraject kunnen verlopen via één contactpersoon (of stagecoördinator/schoolmentor van de school). Je kan er echter uitzonderlijk voor opteren om 2 verschillende stageplaatsen te kiezen. Aan jou dan om duidelijk tijdens een gesprek met de verantwoordelijke van de stageschool te vermelden welke praktijkactiviteiten je op welke stageplaats wil uitwerken. Bij vragen of onduidelijkheden, neem steeds contact op met Ann Adriaenssen. Je draagt zelf de verantwoordelijkheid voor het bewaren van de diverse praktijkactiviteiten die voorzien zijn van feedback. We vragen om maandelijks een digitaal logboek (zie digitaal portfolio) bij te houden waarin je jouw persoonlijke en professionele ontwikkeling illustreert (via uitgewerkte activiteiten). Het maandelijks logboek wordt gebruikt voor het zichtbaar maken van enerzijds de ontwikkeling tot een startbekwaam eindniveau en anderzijds van het eigen, individuele leerproces. Dit gebeurt o.a. door het verzamelen van producten en evaluaties, en het analyseren van en reflecteren op de eigen 2
Situering ontwikkeling. Je verzamelt eigen werkstukken, lesvoorbereidingen, praktijkverslagen, stageverslagen 1 Het logboek is dus een hulpmiddel bij het nemen van verantwoordelijkheid voor het eigen leerproces en een instrument voor de opleiding bij het begeleiden. Ten slotte is het de bedoeling dat je een assessmentportfolio samenstelt. Een assessmentportfolio is een selectie en een geordende inventarisatie van relevante, authentieke, actuele en gevarieerde documenten / bewijsvoering waarbij je jouw persoonlijk bereikte competentieniveau aantoont (=verzameling van bewijskracht van bereikt competentieniveau). Je werkt het hele jaar door aan een eigen portfolio. Je wordt hierbij ondersteund door de lesgever of procesbegeleider. Meer uitleg over het digitaal logboek en het (assessment)portfolio krijg je in de didactische modules. Alle persoonlijke adviezen, specifieke afspraken (na een studentenbespreking) en eventuele feedback die je ontvangt gedurende de opleiding op je praktijkactiviteiten (en die niet genoteerd wordt in je digitaal portfolio) worden opgeladen in het leerlingenvolgsysteem op Smartschool, zie www.creo.smartschool.be Je kunt dit zelf ook raadplegen. 1 Overgenomen uit : http://www.toll-net.be/boek/e-portfolio 3
Richtlijnen voor de preservicepraktijk 1 Voor je ermee begint de aanvraag 1.1 Beroepsprofiel: rollen en beroepstaken De Specifieke Lerarenopleiding van CREO leidt jou in de eerste plaats op tot het verwerven van het diploma van leraar secundair onderwijs. De overheid bepaalt de basiscompetenties van de leraar secundair onderwijs (afgeleid vanuit het beroepsprofiel van de ervaren leraar). Deze basiscompetenties zijn een beschrijving van de kennis, vaardigheden en attitudes waarover iedere afgestudeerde leraar moet beschikken om op een goede manier als beginnend leraar te kunnen functioneren. De vernieuwde basiscompetenties voor de leraar secundair onderwijs werden op 5 oktober 2007 goedgekeurd en kunnen geraadpleegd worden op de site: www.ond.vlaanderen.be/edulex/database/document/document.asp?docid=13952 De verantwoordelijkheden van een leraar worden geconcretiseerd in tien typefuncties of functionele gehelen die binnen de opleiding aan bod komen. Functioneel geheel 1 - De leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen Functioneel geheel 2 - De leraar als opvoeder Functioneel geheel 3 - De leraar als inhoudelijk expert Functioneel geheel 4 - De leraar als organisator Functioneel geheel 5 - De leraar als innovator - de leraar als onderzoeker Functioneel geheel 6 - De leraar als partner van de ouders of verzorgers Functioneel geheel 7 - De leraar als lid van een schoolteam Functioneel geheel 8 - De leraar als partner van externen Functioneel geheel 9 - De leraar als lid van de onderwijsgemeenschap Functioneel geheel 10 - De leraar als cultuurparticipant 4
Binnen de SLO van CREO hebben we gekozen om die basiscompetenties zichtbaar te maken in een competentieboekje. We onderscheiden hierbij 9 centrale rollen en 20 beroepstaken. Hieronder vind je het kijkkader van de rollen en de beroepstaken. 5
1.2 Je onderwijsbevoegdheid Tijdens de startweek worden er op dinsdagvoormiddag 18 september 2018 én op woensdagvoormiddag 19 september 2018 twee sessies georganiseerd over de structuur van het onderwijs, de soorten vakken en bekwaamheidsbewijzen met aanbevelingen voor lesbevoegdheid. Aan de hand van de site www.ond.vlaanderen.be/bekwaamheidsbewijzen kun je via je diploma of vanuit een vak opzoeken of je onderwijsbevoegdheid bezit voor één of meerdere vakken (als je ervan uitgaat dat je het diploma van leraar al zou bezitten). Uitleg over de verschillende soorten bekwaamheidsbewijzen vind je in de gids voor studenten van de lerarenopleiding: http://www.ond.vlaanderen.be/bekwaamheidsbewijzen/gids/ Leerplannen en lessentabellen vind je per onderwijsnet. Het kan interessant zijn om voor jouw vakken/vakgebied het leerplan door te nemen om een gerichte keuze te kunnen maken voor je stageplaats. http://www.katholiekonderwijs.vlaanderen (katholiek secundair onderwijs onderdeel van Katholiek Onderwijs Vlaanderen): ingang lessentabellen: http://www.katholiekonderwijs.vlaanderen/lessentabellen-en-leerplannen-so www.g-o.be / http://pro.g-o.be/pedagogische-begeleiding/leerplannen (leerplannen en lessentabellen gemeenschapsonderwijs) www.pov.be / http://www.pov.be/site/index.php/pedagogische-begeleiding/curriculum (leerplannen provinciaal onderwijs) http://www.ovsg.be/leerplannen (leerplannen gemeentelijk / stadsonderwijs) www.stuurgroepvo.be/curriculumontwikkeling/leerplannen (leerplannen secundair volwassenenonderwijs en basiseducatie) Adressen van scholen kun je opzoeken via http://dataonderwijs.vlaanderen.be/onderwijsaanbod/default.aspx. Je kunt ook gericht zoeken op secundair volwassenenonderwijs, basiseducatie, deeltijds kunstonderwijs of via www.onderwijskiezer.be. 6
1.3 Vrijstellingen ondersteunende modules Vanaf 1819 loopt iedereen de stage van de schoolbrede activiteiten, ook al staat er in de lijst van de vrijstellingen een V voor de PP-opdracht van één of andere module. We kiezen ervoor het stagepakket integraal te laten volgen om een realistisch en concreet beeld te verkrijgen van de leraarstaken in het werkveld. Een eventuele vrijstelling voor de PP van een module kan bij een eventuele overstap meegenomen worden naar het flex of kan ervoor zorgen dat je geen activiteiten uit 1 of meerdere van de 4 verplichte rubrieken uit het keuzeraster moet kiezen (zie verder). We houden sowieso rekening met vroegere (werk- of stage)ervaringen bij de keuzes. 1.4 Keuze vaste stageplaats voor de preservicepraktijkactiviteiten (PP-activiteiten) Je kiest een onderwijsinstelling die valt onder het Ministerie van Onderwijs en Vorming om de preservicepraktijkactiviteiten (PP-activiteiten) af te leggen. De stelregel hierbij is dat de PP-activiteiten uitgevoerd worden in het (buitengewoon) secundair onderwijs, aangezien de SLO in de eerste plaats opleidt tot het diploma van leraar secundair onderwijs. Er zijn drie mogelijkheden: Scholen die geregistreerd zijn op de website www.lerarenstage.be http://www.lerarenstage.be/deelnemende-scholen/ en via deze weg moeten worden aangevraagd. Dat kunnen zowel scholen zijn van het vrij secundair (katholiek) onderwijs in West- en Oost-Vlaanderen, alsook scholen uit het gemeenschapsonderwijs, provinciaal of stedelijk onderwijs. Scholen die niet geregistreerd zijn op de website lerarenstage en rechtstreeks aangevraagd moeten worden. Dat kunnen zowel scholen zijn van het vrij secundair (katholiek) onderwijs in West- en Oost-Vlaanderen, alsook scholen uit het gemeenschapsonderwijs, provinciaal of stedelijk onderwijs. Onderwijsinstellingen (erkend door het Ministerie van Onderwijs en Vorming) buiten het secundair onderwijs (rechtstreekse aanvraag). 7
1.4.1 Een secundaire school die geregistreerd is op de website www.lerarenstage.be De aanvraag voor de stageplaats gebeurt digitaal en centraal door de verantwoordelijke van het éénjarig traject. Je neemt dus zelf geen rechtstreeks contact op met de scholen die opgenomen zijn in lerarenstage.be, tenzij op vraag van de verantwoordelijke éénjarig traject. Vanaf 27 augustus kan gevraagd worden om je aanvraag te vervolledigen. Hiervoor vind je op de site www.lerarenstage.be handleidingen en instructiefilmpjes om aan de slag te gaan: De applicatie is te bereiken via https://start.lerarenstage.be. Je profiel werd reeds aangemaakt door de verantwoordelijke van het éénjarig traject. Daarvoor werd gebruik gemaakt van het e-mailadres en het gsm-nummer dat je bij inschrijving doorgaf. Als je je een eerste keer aanmeldt, dan moet er een wachtwoord aangemaakt worden in het systeem (nieuw wachtwoord aanvragen). Zorg dat je je gsm bij de hand hebt en dat je toegang hebt tot je mailbox. Check ook de spam/ongewenste mail als je niet meteen een mail ontvangt. Klik in je mailbox op de bevestigingslink: je komt op een scherm terecht waar je nog 3 zaken moet invullen: een sms-code (die je ontvangen hebt via een sms op je gsm), een nieuw wachtwoord en een herhaling van je nieuwe wachtwoord. 8
Na het aanvragen van je nieuwe wachtwoord kan je je aanmelden op de applicatie zelf. Studentenprofiel beheren Als je ingelogd bent, ga je EERST naar je eigen studentenprofiel. Vul (indien dit nog niet gebeurde door de opleiding zelf) je adresgegevens en eventueel een kotadres in. Let op: bij het ingeven van het adres worden de coördinaten automatisch gegenereerd. Je hoeft daar dus zelf niet naar op zoek te gaan. Je klikt vervolgens op metadata en je vult daar je diploma + eventuele nuttige ervaring in. Indien wenselijk kan je een voorkeurschool ingeven! Als je een voorkeursschool / keuzeschool meegeeft, neem dan zeker een kijkje in volgende lijst. Deze scholen participeren aan het systeem en komen onder exact dezelfde naam voor in het systeem. 9
De aanvragen worden door de verantwoordelijke van het éénjarig traject (gedeeltelijk) voorbereid. Aanvragen met melding door de student moet je zelf aanvullen. Dat kan door op de rechterkant op het potloodje te klikken en je komt op een nieuwe pagina waar je een aantal velden moet invullen. Zie voor het invullen van de verschillende velden het instructiefilmpje op de applicatie. De status bekijken Als je inlogt en je checkt je studentenprofiel, dan kan je de status van je aanvraag raadplegen. Opgelet: het systeem voorziet momenteel nog geen automatische mails bij goedkeuringen!! Het is dus jouw eigen verantwoordelijkheid om na te gaan wat de status van je aanvraag is. Als wij je aanvraag verwerkt hebben, dan zal er staan verzonden. Als je aanvraag door de stageschool werd goedgekeurd, zie je volledig aanvaard staan. 1.4.2 Een secundaire school die niet geregistreerd is op de website lerarenstage.be Hiervoor ga je zelf op zoek en kan je rechtstreeks contact opnemen met de school (ten allerlaatste vóór 28 september 2018). Je wint zo veel mogelijk achtergrondinformatie in (raadpleging schoolwebsite ) van de onderwijsinstelling van jouw keuze alvorens effectief naar die school te stappen. Om de afspraak op een goede manier voor te bereiden, neem je deze stagehandleiding evenals de concrete praktijkactiviteiten (beschreven in de 10
wegwijzers) grondig door. Aanvullende informatie kan je ook opvragen aan de lectoren van de verschillende modules. Je maakt telefonisch of via mail een afspraak met de betrokken directeur of contactpersoon van de onderwijsinstelling met de vraag om in de gekozen onderwijsinstelling de praktijkactiviteiten van de Specifieke Lerarenopleiding te kunnen uitvoeren. Je bezorgt de directie dan ook de brief met de toelichting van de organisatie van de praktijkcomponent in de specifieke lerarenopleiding (SLO), zie bijlage 1 op Smartschool - SLO1 Organisatie van de lerarenopleiding Je laat ook een stageovereenkomst in drievoud ondertekenen en je laadt het document op in je digitaal portfolio (bijlage 2 op Smartschool - SLO1 Organisatie van de lerarenopleiding). Een interessante site voor adresgegevens van onderwijsinstellingen is: www.ond.vlaanderen.be/onderwijsaanbod. 1.4.3 Een onderwijsinstelling (erkend door het Ministerie van Onderwijs en Vorming) buiten het secundair onderwijs voor een deel van de stage. Je kan na overleg met de verantwoordelijke van het éénjarig traject (Ann Adriaenssen) een deel van je didactische stage aanvragen in het volwassenenonderwijs, het deeltijds kunstonderwijs, hoger onderwijs, HBO5 Een interessante site voor adresgegevens is: www.ond.vlaanderen.be/onderwijsaanbod. Voor de concrete uurverdeling spreek je hierbij best af met ann.adriaenssen@creo.be. Je wint zo veel mogelijk achtergrondinformatie in (raadpleging schoolwebsite ) van de onderwijsinstelling van jouw keuze alvorens effectief naar die (hoge)school of dat centrum te stappen. Om de afspraak op een goede manier voor te bereiden, neem je deze stagehandleiding grondig door evenals de concrete praktijkactiviteiten (beschreven in de wegwijzers). Je maakt telefonisch of via mail een afspraak met de betrokken directeur van de onderwijsinstelling met de vraag om in de gekozen onderwijsinstelling de praktijkactiviteiten van de Specifieke Lerarenopleiding te kunnen uitvoeren. Je bezorgt de directie dan ook de brief met de toelichting van de organisatie van de praktijkcomponent in de specifieke lerarenopleiding (SLO) (bijlage 1). Je laat eveneens een stageovereenkomst 17-18 ondertekenen in 3 exemplaren (bijlage 2). Als je na 15 oktober nog echt zoekende bent, stuur dan een mail naar ann.adriaenssen@creo.be met een overzicht van alle reeds gedane aanvragen. 11
Op donderdagvoormiddag 25 oktober 2018 is procesbegeleiding i.f.v. de stageaanvragen voorzien. Bij algemene vragen, problemen of onduidelijkheden bij planning en invulling van de stageactiviteiten contacteer je de coördinator stage éénjarig traject SLO ann.adriaenssen@creo.be 1.5 Na de goedkeuring van de vaste stageplaats 1.5.1 Raamovereenkomst Voor alle secundaire scholen geregistreerd op lerarenstage.be wordt er gewerkt met raamovereenkomsten per scholengemeenschap. Dat raamcontract geldt algemeen, los van concrete stages of stagiairs. Je hoeft dus geen stageovereenkomst te laten ondertekenen. 1.5.2 Stageovereenkomst Als de secundaire stageschool niet geregistreerd is op lerarenstage.be, dan moet er een stageovereenkomst opgemaakt worden. Dat geldt ook indien de directie binnen bv. het hoger onderwijs, het centrum voor basiseducatie, het volwassenenonderwijs en/of HBO5 de toestemming verleent om stage te lopen. Overhandig dan in drievoud de Stageovereenkomst preservicetraining SLO 2018-2019 (bijlage 2). Via de site www.creo.be/stage en het elektronisch leerplatform Smartschool wordt een digitale versie ter beschikking gesteld (onder de organisatie SLO1 Organisatie van de lerarenopleiding ). Je laat de overeenkomst in drievoud invullen door de directeur waarvan één exemplaar voor de onderwijsinstelling, één exemplaar voor jezelf en één om op te laden in je digitaal portfolio (en af te geven aan het secretariaat van VIVO t.a.v. Ann Adriaenssen). Neem op een passend moment contact op met de coördinatoren of met de aangewezen mentoren van de stageplaats voor het plannen van je activiteiten. Licht de stageactiviteiten bondig maar duidelijk toe en verwijs naar de stagehandleiding. Deze stagehandleiding vindt de school terug via www.creo.be/stage. Als student vind je de digitale versie van de stagehandleiding ook terug op Smartschool (onder de organisatie SLO1 Organisatie van de lerarenopleiding ). Bij de invulling van de activiteiten krijgt de school de vrijheid om de concrete uitwerking flexibel en zinvol in te passen binnen de context van de school. Als dat het geval is, breng je de lector hiervan op de hoogte. De stageplaats kan je indien gewenst een kopie vragen van het verslag van de praktijkopdracht. 12
1.5.3 Samengevat 1 Na bericht goedkeuring stage (centrale aanvraag) of rechtstreekse goedkeuring: neem contact op met de toegewezen contactpersoon. Daarnaast leef je onderstaande afspraken na: Voor de geregistreerde scholen: zorg ervoor dat je aanwezig bent tijdens het intromoment op dinsdag 9 oktober 2018. Meer informatie over de introductiedagen vind je op www.lerarenstage.be Tijdens het intromoment word je in de school onthaald door de schoolmentor. Naast een kennismaking met de stageschool wordt ook aandacht besteed aan de interne gebruiken en gewoonten (schoolcultuur) en krijg je alle nodige contactgegevens om de stage te kunnen voorbereiden. Je neemt dus na goedkeuring van je stage zelf contact op met de verantwoordelijke van de stageplaats om je aanwezigheid op de contactdag te bevestigen. Via deze bevestiging kan je het tijdstip en de plaats van afspraak voor de contactdag nog eens navragen bij de verantwoordelijke van de stageplaats. Aanwezigheid op de contactdag is verplicht! Je wordt hiervoor lesvrij gemaakt! Je vraagt best op je stageplaats hoe zij concreet vormgeven aan deze contactdag en waar en wanneer die plaatsvindt. Uitzonderlijk plannen stagescholen dit eventueel op een ander moment. Geef de brief af met de toelichting van de organisatie van de preservicetraining in de specifieke lerarenopleiding (SLO) (bijlage 1) Indien je stage loopt buiten het secundair onderwijs of een school die niet geregistreerd is op lerarenstage.be: geef de Stageovereenkomst preservicetraining SLO 2018-2019 in drievoud af (bijlage 2) (zorg voor de nodige kopieën). Je hoeft geen exemplaar van het document stagehandleiding éénjarig traject 2018-2019 op de stageschool af te geven, tenzij hiernaar expliciet gevraagd wordt (zorg zelf voor de nodige kopieën). Je kunt zeker verwijzen naar de site www.creo.be/stage. Alle nodige documenten vind je ook terug op Smartschool> Organisatie SLO1 Organisatie van de lerarenopleiding > Menu: Belangrijke Info > Aanvraag stageplaats > Documenten stageplaats. 13
2 Indien je een stage loopt in een school die niet geregistreerd is op lerarenstage.be, geef één ondertekend exemplaar Stageovereenkomst preservicetraining SLO 2018-2019 af op het secretariaat van Creo ter attentie van Ann Adriaenssen 3 Arbeidsgeneeskundig onderzoek voor student-stagiairs: toepassing van de welzijnswet voor studenten die stage lopen Als student volwassenenonderwijs die stage loopt, word je beschouwd als een gelijkgestelde werknemer. Dat impliceert dat de federale arbeidswetgeving, waaronder de wet welzijn op het werk van 4 augustus 1996, van toepassing is. Het nakomen van de welzijnsverplichtingen ligt in eerste instantie bij de stageplaats. Het is de stageplaats en niet CREO die de aanzet vormt om de welzijnsverplichtingen te vervullen. Bij de aanvraag van de stage vraag je voor de activiteiten die je zal vervullen (lessen AV, TV, PV, KV) een risicoanalyse in de stagescho(o)len. Die analyse brengt alle mogelijke risico s voor de veiligheid en voor de fysieke en psychische gezondheid in kaart. Elke school beschikt over een risicoanalyse per werkpost of activiteit. Je kan de documenten in verband met de risicoanalyse terugvinden op http://www.creo.be/opleidingen/lerarenopleiding/stage > menu > Praktijk/stage > werkveld > documenten of op Smartschool > Organisatie SLO1 Organisatie van de lerarenopleiding > Menu: Belangrijke Info > Aanvraag stageplaats > Documenten stageplaats. Je drukt het nodige document af en laat het invullen op je stageplaats. Je risicoanalyse wordt afgegeven aan je procesbegeleider. Tegelijk laad je een ingevulde risicoanalyse op in je assessmentportfolio. Uit de risicoanalyse moet de stagecoördinator van de SLO in Creo kunnen concluderen of er al dan niet risico s aanwezig zijn. Indien er zich geen risico s voordoen, is een arbeidsgeneeskundig onderzoek overbodig. Indien er wel risico is, wordt door de stageverantwoordelijke van de SLO van Creo een geneeskundig onderzoek aangevraagd bij de externe preventiedienst van Creo. Na het arbeidsgeneeskundig toezicht stelt de arbeidsgeneesheer een formulier van gezondheidsbeoordeling op volgens een geijkt model. Een exemplaar of afschrift hiervan gaat respectievelijk naar jou, naar de stageplaats en naar Creo. Alle welzijnsverplichtingen inzake risicoanalyse en gezondheidstoezicht moeten vervuld zijn vooraleer alle stage effectief een aanvang kan nemen. 14
1.6 Contactpersonen De administratieve verwerking via lerarenstage.be gebeurt door ann.adriaenssen@creo.be. Indien je geen stageplaats vindt of bij algemene vragen, problemen of onduidelijkheden bij planning en invulling van de stageactiviteiten kan je haar ook contacteren. Bij vragen over je didactische stage contacteer je jouw procesbegeleider DC (Karlien De Jaeger, Julie Foulon of Severien Vandeputte). Bij vragen over de schoolbrede activiteiten (keuzeraster met inspiratiefiches) neem je contact op met eveline.larmuseau@creo.be. 15
2 Je eigenlijke preservicepraktijk 2.1 Eigenheid Via de preservicepraktijk proberen we je een ervaringsbasis te laten opdoen door je onder te dompelen in het werkveld met nieuwe uitdagingen binnen het beroep van leraar. Door praktijkactiviteiten uit te voeren, die telkens de klemtoon leggen op (enkele aspecten van) één of meerdere competenties, hopen we bij te dragen aan je professionalisering en je uit te dagen om betekenis te geven aan de professionele leergemeenschap van de stageschool. Bij de uitvoering verwachten we een grote zelfstandigheid en zelfwerkzaamheid De doelstellingen van de activiteiten worden duidelijk omschreven (zie 2.4), maar kunnen flexibel (en vanuit de specifieke onderwijscontext van je stageschool) ingevuld worden. Eigen verantwoordelijkheid en initiatief om die zinvol te interpreteren en uit te werken, zijn daarbij wenselijk. Op die manier kan je een meerwaarde betekenen voor de stageschool en worden kansen gecreëerd om ingeschakeld/betrokken te worden bij de algemene werking van je stageschool (speelplaatsbewaking, vakvergaderingen, oudercontact, overleg met zorgverantwoordelijken en/of externen ). Om je daarbij te ondersteunen gaat de opleiding (en het werkveld) coachend te werk. We vinden inhoudelijke feedback heel belangrijk en proberen te focussen op je groeimogelijkheden en kansen. Hierbij is het ook belangrijk dat je steeds bij de mentor terechtkan voor extra begeleiding. De mentor kan je bijstaan, maar het is aan jou om hier initiatief te nemen en ook eventuele contacten met anderen te leggen. 2.2 Aandachtspunten Als toekomstig leraar heb je een voorbeeldfunctie. Je leeft je in de schoolcultuur in en past de bestaande afspraken nauwgezet toe. Bij twijfel raadpleeg je zelf het schoolreglement. Leraren hebben een ambtsgeheim. Ook als stagiair ben je gebonden aan geheimhouding tegenover derden van alles wat je vertrouwelijk tijdens de stage te kennen hebt gekregen en alles waarvan je het vertrouwelijke karakter moet begrijpen. Dat is bijvoorbeeld het geval bij gevoelige informatie van leerlingen bij het bijwonen van klassenraden, bij contacten met ouders Je verbindt je ertoe aanwezig te zijn bij elke geplande stageactiviteit in de stageplaats. In geval van gewettigde afwezigheid of na het hernemen van de stage na een periode van afwezigheid, verwittig je steeds de coördinator van de 16
opleidingsinstelling en de betrokken procesbegeleider, evenals de mentor van de stageplaats. Ingrijpende wijzigingen aan het stagetraject moeten vooraf met de verantwoordelijke van de opleiding stephanie.vanmarcke@creo.be en de stagecoördinator éénjarig traject (ann.adriaenssen@creo.be) besproken worden. Krijg je bijvoorbeeld in de loop van je opleiding de kans om een interim te doen, dan kan (na overleg met de bovenstaande verantwoordelijken) de inhoudelijke planning van je preservicetraject aangepast worden. Afhankelijk van de aard en de plaats van de interim kunnen andere afspraken gemaakt worden. Je kan zelf nooit eenzijdig de preservicepraktijk ingrijpend veranderen/afbreken. Bij stopzetting van de opleiding verwittig je niet enkel de opleidingsinstelling (ann.adriaenssen@creo.be en stephanie.vanmarcke@creo.be) en de betrokken lector(en), maar eveneens de stageplaats. 17
2.3 Planning van de preservicepraktijk / module 18
2.4 Overzicht van de lesvrije momenten (aangeduid in blauw) 19
2.5 Overzicht preserviceactiviteiten 2.5.1 Overzicht schoolbrede activiteiten ondersteunende modules via het keuzeraster Via de schoolbrede activiteiten willen we je laten kennismaken met de taken van de leraar naast het lesgeven zelf. Het keuzeraster op de volgende pagina s biedt een overzicht van heel wat zinvolle schoolbrede activiteiten die gelinkt zijn aan de ondersteunende modules. In de Wegwijzer voor de schoolbrede activiteiten vind je per activiteit een inspiratiefiche met een omschrijving en een stappenplan. De concrete invulling kan flexibel aangepast worden aan de specifieke context van de stageschool of je kan ook zelf als stagiair voorstellen doen. Bespreek sterk afwijkende activiteiten zeker eerst met de persoonlijke begeleider van de schoolbrede activiteiten binnen de opleiding. Zorg ervoor dat je zeker activiteiten opneemt uit de eerste 4 rubrieken, tenzij anders afgesproken met je begeleider. In totaal voorzien we dat je minstens 30 uur in de stageschool zelf aanwezig zal zijn. Registreer wat je doet in het werklogboek (planning) en omschrijf je activiteiten in het algemene logboek voor DC en schoolbrede activiteiten. Met vragen kan je ook terecht bij eveline.larmuseau@creo.be (coördinator schoolbrede activiteiten) Op de volgende pagina vind je het keuzeraster. Hieronder vind je de legende die bij de gebruikte afkortingen hoort. Volg Vnr Richtperiode Wat gaat vooraf: volgtijdelijkheid? Volgnummer van de activiteit i.f.v. volgtijdelijkheid In welke opleidingsfase kan deze activiteit worden uitgevoerd? B Begin M Midden E Einde 20
21
2.5.2 Overzicht stages didactische modules Didactische Competenties (DCA / DCP / DCO / DCS) Geleidelijke opbouw en verwevenheid van observatie naar participatie naar actieve stage. De observatiestage (15 u) vindt plaats tijdens meerdere lesblokken bij voorkeur binnen het eigen vakgebied. De klemtoon ligt vooral op kennismaking met de onderwijsleersituatie. + kennismaking met de taak van de leraar op school en in de klas + ontwikkelen van een onderwijsleermiddel a.d.h.v. een geobserveerde les die teruggespeeld wordt naar de leerkracht in kwestie. De participatiestage (25 u) is een combinatie van observeren enerzijds en zoveel mogelijk participeren aan het onderwijsgebeuren anderzijds. Binnen die uren voert de student verschillende activiteiten zelf uit. Dit kan zijn: - een deel of een volledige les geven (belangrijk is dat je zeker minstens 4 volledige lessen geeft gedurende de looptijd van je participatiestage (lessen die in tegenstelling tot in de actieve stage - formatief geëvalueerd worden)) - een toets opstellen en afnemen (telt voor 1 u) - een toets verbeteren en nabespreken (telt voor 1 u) - bij groepswerk de begeleiding van (één) groepje(s) opnemen of bij praktijklessen (een deel van de) leerlingen opvolgen en begeleiden - een stuk les uitwerken in de vorm van een zelfstudiepakket of leerpad (introductie in de les + begeleiding telt voor maximum 2 u) - opdrachtenfiches maken voor leerlingen en de opdracht(en) effectief laten uitvoeren in de klas (1 opdrachtenfiche introduceren in de klas en daarbij begeleiding bieden telt voor maximum 1 u participatiestage) - ondersteunen van leerlingen met moeilijkheden - extra uitleg geven aan enkele leerlingen in het kader van binnenklasdifferentiatie ) - een excursie (samen met collega s) organiseren en actief begeleiden (telt voor maximum 4 u) De actieve stage (20 u): minimum 20 volledige lesuren zelfstandig uitwerken en in praktijk brengen. Het is belangrijk om te experimenteren en de competenties te verwerven in een breed spectrum van gevarieerde situaties, die representatief zijn voor de complexe beroepspraktijk waarin je als leerkracht functioneert. We geven een variatie aan situaties mee, je kiest en werkt minimum 5 verschillende contexten uit: - Labo-, praktijk- of vaardigheidsles - Interactieve theorieles - Oefeningenles met (individuele) begeleiding / klassikale bespreking - Evaluatiemoment (summatief): afnemen van een toets - Evaluatiemoment (formatief of summatief): werken met een checklist of beoordelingsschaal - Les waarin samenwerkend leren centraal staat - Les met discussievorm - Les met spelvorm - Werken met opdrachtenfiches - Voeren van een individueel begeleidingsgesprek - Organiseren van een intervisiemoment stage - Les met specifieke aandacht voor differentiatie 22
- Les met uitwerking van een web 2.0-toepssing (ICTintegratie) - Concrete vragen over je didactische stage stel je aan de procesbegeleider en/of de verantwoordelijke voor de didactische stage: - Karlien.dejaeger@creo.be - Julie.foulon@creo.be - Severien.vandeputte@creo.be Bij de invulling van de praktijkactiviteiten krijgt de school de vrijheid om de concrete uitwerking flexibel en zinvol in te passen binnen de context van de school. Als dat het geval is, breng je je procesbegeleider hiervan op de hoogte. 23
2.5.3 Overzicht per module/ deeltraject voor de stageplaats Ondersteunende modules studiepunten: 3.3 (praktijk in het werkveld) Naam verantwoordelijke Eveline Larmuseau Taak Minimum 30 u stageactiviteiten (3.3 studiepunten PP) Participatiegraad van de praktijkopdracht X 1 Oriënteren / bestuderen / reflecteren /onderzoeken (voorbereiding op stageactiviteiten en verwerking van stage-ervaringen gebeurt thuis en tijdens de contactmomenten van de ondersteunende modules) X 2 Observeren / luisteren (observatiestage) X 3 Participeren (participatiestage) X 4 Zelfstandig uitvoeren (actieve stage) Verwachtingen t.a.v. de stageschool / ankerschool Planning (timing) Tijd die de student effectief aanwezig is in de stageschool aantal uren (30 uur) op schooljaarbasis Inschatting totale tijdsbesteding van de stageschool in functie van opvang / begeleiding / evaluatie van de stagiair op schooljaarbasis zie wegwijzer voor de schoolbrede activiteiten Aandeel in de begeleiding: X 1 Stagiair is zelf verantwoordelijk. De activiteiten kunnen op zelfstandige basis uitgevoerd worden. De gewenste begeleiding gebeurt vraaggestuurd (tijdens contactmomenten, via SMS ) X 2 CVO: geeft toelichting bij keuzeraster/activiteiten, zorgt voor procesbegeleiding + afstandsbegeleiding door vaste procesbegeleider, organiseert intervisiemomenten, bezoekt de stageschool min. 1 keer i.f.v. de schoolbrede activiteiten en 1 à 2 keer i.f.v. de begeleiding van de lesactiviteiten. De vaste procesbegeleider is het aanspreekpunt voor de stageschool bij vragen of terugkoppeling van feedback. X 3 Mentor-coach / schoolmentor: helpt bij de opmaak van het stagerooster en het invullen van de risico-analyse. Tussen 1/10 en 30/05 X 4 Begeleider op de stageplaats: leest de stagehandleiding éénjarig traject of informeert naar de inhoud van de stage (bij de student); laat de student verschillende activiteiten observeren; introduceert de student in de ondersteuningsactiviteiten van de leerlingen en de voorzieningen op school; biedt mogelijkheden tot participatie en/of zelfstandige uitvoering van activiteiten aan; geeft indien gewenst op voorhand aan de student feedback over eventueel voorbereidend werk en ondersteunt hem/haar door ondersteuningsmateriaal (werkfiches) ter beschikking te stellen; geeft na elke participatie van de student aan een activiteit, indien interessant, mondeling feedback/-forward en reflecteert samen met de student: Wat lukte of lukte nog niet en hoe kwam dat? Het leerproces van de student staat hierbij centraal. Dat impliceert dat de 24
student kansen moet krijgen en de stagementor de nodige tolerantie en begrip kan opbrengen voor verschillen in aanpak bij het realiseren van de doelstellingen. Gerichte, positief opbouwende en snelle feedback is essentieel voor de student om de nodige professionele leervorderingen te realiseren. maakt op het einde van de stageperiode, samen met alle betrokkenen van de stageschool, een schriftelijke eindbeoordeling van het functioneren van de student in de school. De eindbeoordeling omvat niet alleen een evaluatie van de begeleidingsvaardigheden van de student, maar ook van het functioneren in het team, de ingesteldheid t.a.v. de school, het denken en handelen in termen van kwaliteit m.a.w. is de student iemand die de school als toekomstige collega-leerkracht in de school zou willen zien functioneren? deelt wijzigingen in het stagerooster tijdig mee, zodat de student de procesbegeleider van CREO kan verwittigen; neemt bij vragen, problemen of onduidelijkheden contact op met de procesbegeleider van CVO. X 5 Medestudent(en): geven feedback via de deelname aan discussiefora + tijdens intervisiemomenten Verwachtingen t.a.v. de stageschool in functie van evaluatie: 1 Geen beoordeling (noch beschrijvend, noch met punten) enkel bevestiging aanwezigheid student (via ondertekenen van observatierooster) + signaalfunctie m.b.t. respectvol omgaan met personeelsleden, leerlingen en andere betrokkenen in de stageschool X 2 Beoordeling via bondige verslaggeving (geen scores) + mogelijkheid tot persoonlijk contact met vaste procesbegeleider; mogelijkheid tot tussentijdse beoordeling via een feedbackformulier (vrijblijvend in te vullen). contactgegevens van procesbegeleider worden bij de start van de stage bezorgd. 3 Beoordeling via geven van een score Didactische competenties (DCA DCP DCO DCS) Naam DC-verantwoordelijke Taak studiepunten: 33 (11 theorie/22 praktijk) Karlien De Jaeger Minimum 60u stageactiviteiten op klasniveau, gaande van observatie- naar participatie-, naar actieve stage Participatiegraad van de praktijkopdracht X 1 Oriënteren / bestuderen / reflecteren / onderzoeken (voorbereiding op stageactiviteiten en verwerking van stage-ervaringen gebeurt thuis en tijdens de contactmomenten DC) X 2 Observeren / luisteren (observatiestage) 15u X 3 Participeren (participatiestage) 25u X 4 Zelfstandig uitvoeren (actieve stage) 20u Verwachtingen t.a.v. de stageschool / ankerschool Planning (timing) Tijd die de student effectief aanwezig is in de stageschool aantal uren (50 min) op schooljaarbasis Inschatting totale tijdsbesteding van de stageschool in functie van opvang / begeleiding / evaluatie van de stagiair op schooljaarbasis 60u 8 u/ mentor (ongeveer halfuur stageweek) een per 25
Aandeel in de begeleiding: X 1 Stagiair is zelf verantwoordelijk. De opdracht kan op zelfstandige basis uitgevoerd worden. Gewenste begeleiding gebeurt vraaggestuurd (tijdens contactmomenten, tijdens procesbegeleiding, via digitaal portfolio ) X 2 Creo: toelichting bij opdracht procesbegeleiding + afstandsbegeleiding door vaste procesbegeleider organisatie van intervisiemomenten + minimum 2 vooraf aangekondigde bezoeken op de stageplaats. Vaste procesbegeleider is aanspreekpunt voor de stageschool bij vragen of terugkoppeling van feedback. X 3 Mentor-coach / schoolmentor: helpen bij opmaak van stagerooster + invullen risico-analyse Observatiestage (15u): voornamelijk tussen 6/11 en 17/11 (blokstage), daarna ook mogelijk op vrijdag Participatiestage: tijdens de maanden december tot en met maart: 5 weken in te plannen met een opdracht van 5u/week bij 2 of meerdere mentoren op maandag en/of vrijdag. Actieve stage: tijdens de maanden april en mei (student is dan zo goed als lesvrij) X 4 Vakmentor / vakleraar: lezen van de stagehandleiding éénjarig traject info voor de mentor gedurende het jaar (inhoudelijke) afspraken maken m.b.t. participatieaandeel + aandeel / inhoud actieve stage met student na de participatiemomenten en stagelessen, de ervaringen met de student bespreken schriftelijke feedback bezorgen aan student m.b.t. de uitgevoerde actieve stage (geen scores) op het einde van de stage een attitudeschaal invullen na afloop van de stageperiode, samen met de andere mentoren een schriftelijke eindbeoordeling bezorgen aan de student indien wenselijk contact opnemen met procesbegeleider van student tijdens stagebezoeken en/of per mail X 5 Medestudent(en): via deelname aan discussiefora + intervisie tijdens contactmomenten Verwachtingen t.a.v. de stageschool in functie van evaluatie: 1 Geen beoordeling (noch beschrijvend, noch met punten) enkel bevestiging aanwezigheid student (via ondertekenen van observatierooster) + signaalfunctie m.b.t. respectvol omgaan met personeelsleden, leerlingen en andere betrokkenen in de stageschool X 2 Beoordeling via bondige verslaggeving (geen scores) + mogelijkheid tot persoonlijk contact met vaste procesbegeleider contactgegevens van procesbegeleider worden bij de start van de stage bezorgd. 3 Beoordeling via geven van een score 26
Scholengemeenschappen Bijlagen (zie smartschool SLO1 Organisatie van de opleiding) Bijlage 1: Brief t.a.v. de directie Organisatie van de praktijkcomponent in de specifieke lerarenopleiding (SLO) CREO Bijlage 2: Stageovereenkomst preservicetraining SLO 2018-2019 27
E-mailadressen verantwoordelijken Directeur CREO ann.derycke@creo.be Opleidingscoördinator SLO CREO Coördinator éénjarig traject, EVC/EVK en niet-didactische modules Coördinator LIO en didactische modules algemeen Coördinator didactische modules éénjarig traject Administratieve verwerking stageaanvragen Kortrijk Moduleverantwoordelijke OMA Moduleverantwoordelijke LEV Moduleverantwoordelijke COO Moduleverantwoordelijke BEG Moduleverantwoordelijke GRM Moduleverantwoordelijke PPC Moduleverantwoordelijke DCA Moduleverantwoordelijke DCP Moduleverantwoordelijken DCO Moduleverantwoordelijke DCS Lectoren SLO CREO éénjarig traject stephanie.vanmarcke@creo.be 0497/34 04 42 ann.adriaenssen@creo.be ingrid.deweder@creo.be karlien.dejaeger@creo.be ann.adriaenssen@creo.be dennis.monte@vtibrugge.be stephanie.vanmarcke@creo.be eveline.larmuseau@creo.be nathalie.peene@vtibrugge.be ann.adriaenssen@creo.be randy.samyn@vtibrugge.be karlien.dejaeger@creo.be joke.verfaille@creo.be severien.vandeputte@creo.be julie.foulon@creo.be eve.arckens@creo.be eveline.larmuseau@creo.be greet.gevaert@creo.be ingunn.lefebvre@creo.be julie.foulon@creo.be karlien.dejaeger@creo.be severien.vandeputte@creo.be