Vice-Eersteminister en Minister van Werk, Economie en Consumenten, Belast met Buitenlandse Handel Vice-Premier Ministre et Ministre de l Emploi, de l Economie et des Consommateurs, Chargé du Commerce Extérieur TOESPRAAK DOOR KRIS PEETERS VICE-EERSTE MINISTER EN MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, CONSUMENTENZAKEN, BELAST MET BUITENLANDSE HANDEL Seminarie ACV Transcom HIVA 26 maart 2018 Dames en heren, De strijd tegen sociale dumping is een strijd die we op vele fronten moeten voeren. Van de Europese onderhandelingstafels tot de parkeerterreinen naast onze autostrades. Het is bovendien een strijd die we sámen moeten voeren. Overheden, sociale partners, vakbonden en werkgevers. Stuk voor stuk hebben we er baat bij dat dit soort praktijken tot het verleden gaan behoren. Want dit kost geld aan de sociale zekerheid, het kost geld aan de bedrijven, én het kost jobs. Te veel jobs. 1
Sur le terrain, nos services font un excellent travail. Les 5 dernières années, le produit des régularisations de salaires de travailleurs étrangers a été multiplié par huit en passant de 2,5 à 19,8 millions d euros. Le nombre de travailleurs dont le salaire a été régularisé a augmenté de 1.329 à 9.816. Une partie substantielle de ces constatations ont été faites dans le secteur du transport. Die stijging toont aan dat buitenlandse firma s niet langer wegkomen met hun dumpingpraktijken. Dit is het gevolg van sterk werk van de inspectiediensten. Zij hebben de nodige expertise en ervaring opgebouwd, én hun werking is versterkt. We hebben extra middelen vrijgemaakt waardoor vorig jaar 40 nieuwe inspecteurs bij de dienst Toezicht op de Sociale Wetten werden aangeworven. Heel wat onder hen zijn bezig met controles op sociale dumpingpraktijken. Maar ook de andere diensten, zoals de RSZ en de RVA, leveren bijzonder belangrijk werk in de strijd tegen sociale dumping. 2
Tegelijk is het duidelijk dat we niet enkel repressief moeten optreden, maar dat we het probleem ook bij de wortel moeten aanpakken. Dat betekent dat we de Europese regels zo moeten vormen dat ze sociale dumping actief bestrijden in plaats van ze in de hand te werken. La libre circulation des biens, des services et des personnes est l un des piliers sur lesquels repose l Union européenne. Et c est un pilier que je continuerai toujours à défendre. Parce qu il a déjà apporté beaucoup de prospérité. Parce qu il a permis à l Union européenne de devenir la plus grande puissance commerciale au monde. Et parce que, pour beaucoup de compatriotes, c est un instrument qui leur permet de travailler dans d autres pays. Maar het verdedigen van het principe van het vrij verkeer betekent ook dat we verzekeren dat hier geen misbruik van gemaakt wordt. En daar knelt vandaag nog het schoentje. België ontving in 2016 bijna 180.000 gedetacheerde werknemers. Dat is het 3
derde hoogste aantal in de hele Europese Unie en een verdubbeling op amper 6 jaar tijd. En zoals blijkt uit de statistieken van de inspectiediensten gebeurt dat al te vaak zonder respect voor de rechtsregels én zonder respect voor de werknemers zelf. Sociale dumping staat vaak gelijk met moderne slavernij. Mensen die vanuit Oost-Europa op zoek zijn naar een beter leven voor hen en hun familie, worden onmenselijk behandeld door malafide bedrijven. Er zijn al stappen gezet om dit aan te pakken. Eind 2016 werd de handhavingsrichtlijn omgezet in Belgisch recht. Hierdoor hebben onze inspectiediensten meer mogelijkheden gekregen in de strijd tegen sociale dumping en oneerlijke concurrentie, en in het bijzonder in de strijd tegen postbusbedrijven. Er zijn nieuwe controlemaatregelen en de samenwerking tussen de inspectiediensten van de verschillende lidstaten werd versterkt. I 4
ntussen had de Europese Commissie in maart 2016 een initiatief genomen om de detacheringsregels te herzien. Na moeilijke onderhandelingen hebben we in oktober 2017 hierover een akkoord bereikt binnen de Raad van ministers van Werk en Sociale Zaken. Dankzij deze hervorming is het principe van gelijk loon voor gelijk werk op dezelfde plaats nu een feit. Bovendien zullen langdurig gedetacheerde werknemers onderworpen worden aan nagenoeg alle loon- en arbeidsvoorwaarden van het ontvangstland. Mais, mesdames et messieurs, il y a malheureusement un grand «mais». Ces modifications ne sont pas encore applicables au secteur du transport. A cet effet, une législation spécifique doit d abord être mise en place, une législation qui tient compte de la nature extrêmement mobile du travail dans le secteur du transport routier international. De Europese Commissie heeft eind mei 2017 een voorstel voor zo een lex specialis voor de transportsector op tafel gelegd in het kader van haar ruimer mobiliteitspakket. De 5
onderhandelingen over die lex specialis lopen nog. Ons doel in die onderhandelingen is om zo weinig mogelijk afwijkingen op de detacheringsrichtlijn goed te keuren. De arbeidsvoorwaarden van de chauffeurs en doeltreffende controlemogelijkheden voor onze inspectiediensten zijn daarbij prioritair. Het compromisvoorstel dat het Bulgaarse EU- Voorzitterschap onlangs op tafel legde, is voor ons dan ook no pasarán. Dit is een onevenwichtig voorstel en een stap achteruit. Zo stellen de Bulgaren voor dat bij internationaal transport de eerste 9 dagen en bij cabotage de eerste 5 dagen van elke maand niet als detachering zouden gelden. Die regeling zou bovendien gelden voor intra-groep detacheringen, waardoor postbusbedrijven de facto gelegaliseerd worden. Daarnaast maakt hun voorstel de controles op de weg quasi onmogelijk en wordt dit beperkt tot controles op het hoofdkantoor. Dat zou onze 6
inspectiediensten die bij de meest performante van Europa horen vleugellam maken. Met dit voorstel zullen wij dus nooit instemmen. Het blijft dus een werk van lange adem, maar het is een werk dat we met niet aflatende inzet blijven doen. En in tussentijd blijft onze inspectie op basis van de huidige regels haar uitstekende en daadkrachtige werk verder zetten. Dames en heren, Mesdames et messieurs, Aujourd hui, mon message est clair. Cette lutte contre le dumping social, menons-là ensemble, gagnons-là ensemble. En tant que ministre de l Emploi, je continuerai à œuvrer pour qu on agisse au niveau européen et pour que les propositions contre-productives échouent. 7
En ik kan u toezeggen dat de Directie Toezicht op de Sociale Wetten en alle andere controleinstanties met dezelfde inzet en toewijding hun belangrijk werk zullen blijven uitvoeren. Op die manier zullen we nieuwe ruimte creëren voor eerlijk transport. Met respect voor de rechtsregels én met respect voor de rechten van de vele duizenden chauffeurs die er dag in dag uit voor zorgen dat de winkels gevuld zijn en de bedrijven bevoorraad worden. Ik dank u. 8